lme ve Deerlendirme Kavram ve Deerlendirme Trleri Deerlendirme

Ölçme ve Değerlendirme Kavramı ve Değerlendirme Türleri

Değerlendirme Nedir? �Değerlendirme, bir ölçüt kullanarak yargıya varma ve karar verme sürecidir. �Ölçme sonuçlarını bir ölçütle kıyaslayarak ölçülen nitelik hakkında bir karara varma sürecidir. �Değerlendirme sonucunda; ölçülen özelliğin ya da niteliğin yeterli ya da yetersiz, az ya da çok, kabul edilebilir ya da edilemez düzeyde olduğu gibi bir yargıya varılması söz konusudur. Ölçme ve Değerlendirme 2

Değerlendirme Nedir? Ölçme sonucu Karşılaştırma Ölçüt Karar (değer yargısı) Ölçme ve Değerlendirme 3

Değerlendirme yapılabilmesi için; 1. 2. 3. Ölçme işleminin yapılmış olması, Elde edilen ölçümün bir ölçüt ile karşılaştırılarak bir yargıya varılması, Değer biçme işleminin yapılması ya da bir karar alınması gerekir. Ölçme Sonucu ÖLÇÜT Değer Yargısı • Mutlak Ölçüt • Bağıl Ölçüt KARAR Mutlak Değerlendirme Bağıl Değerlendirme DEĞERLENDİRME SÜRECİ Ölçme ve Değerlendirme 4

Örnek: Ahmet’in üç sınav ortalaması 45 puanı geçtiği için başarılı oldu. Örnek: Ayşe sınıfın aritmetik ortalamasının altında puan aldığı için başarısız oldu. Ölçme 70 Ölçüt 45 Karar Geçti Değerlendirme Süreci Ölçme ve Değerlendirme 5

Değerlendirme Planlanışına göre Kullanılan ölçüte göre Mutlak Amaçlara göre Tanıma yerleştirmeye dönük Gelişigüzel Biçimlendirme yetiştirmeye dönük Bağıl (İzafi) Düzenli Sonuç görmeye dönük 6

Kullanılan Ölçüte göre Değerlendirme q. Mutlak Değerlendirme q. Bağıl (İzafi) Değerlendirme Ölçme ve Değerlendirme 7

Mutlak Değerlendirme q. Değerlendirilecek grubun ölçme sonuçları dikkate alınmadan ölçütün önceden kesin olarak belirlenmesidir. Örneğin sınıfı geçme notunun 50 olarak kabul edilmesi (Mutlak Ölçüt) q. Mutlak değerlendirmede ölçüt, dersin hedef davranışlarıdır. Hedef davranışlarından belirli oranına sahip olan öğrencilerin başarılı sayılacağı kabul edilir. Ölçme ve Değerlendirme Dersi 8

Mutlak Değerlendirme q. Duruma, yere ve zamana göre değişmeyen ölçütlerdir. q. Birey sadece kendi performansıyla değerlendirilir. Bireyin değerlendirilmesinde grubun performansı ya da sınıf başarısı diğer öğrencilerin başarısında etkili değildir. Örneğin; “Sınıfı geçme notu 50'dir” demek mutlak bir ölçüttür, Ahmet 75 aldı ve sınıfı geçti demek mutlak değerlendirmedir” Ölçme ve Değerlendirme Dersi 9

Mutlak Değerlendirme (örnek) �Not vermede, �Öncelikle sınavdan alınan puanlar mutlak başarı yüzdesine çevrilir. �Puanlar mutlak başarı yüzdesine aşağıdaki formülle çevrilir. MBY=(Xi/K)*100 MBY: Mutlak Başarı Yüzdesi Xi: i kişisinin sınav puanı K: Sınavdan alınabilecek en yüksek puan

�Mutlak başarı yüzdesine çevrilen puanlar, okulun sınav yönetmeliğindeki ölçüt ile karşılaştırılarak nota çevrilir. �Önceden verilen örneğimizdeki puanları nota çevirmede ölçütümüz aşağıdaki gibi olsun. MBY 90 -100 80 -89 70 -79 60 -69 0 -59 Not 5 4 3 2 1 Sonuç Geçer Kalır

Öğrenci 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Puan Not 48 72 72 58 46 74 63 42 26 18 81 56 52 62 58 56 52 40 36 30 1 3 3 1 1 3 2 1 1 1 4 1 1 2 1 1 1 Öğrenci 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 Puan Not 48 68 72 56 80 90 19 28 38 42 46 42 62 56 52 34 48 52 56 39 1 2 3 1 4 5 1 1 1 2 1 1 1 1

Bağıl Değerlendirme �Sınav sonucunda elde edilen ölçümlerin ortalamasından elde edilen değerlendirme çeşididir. �Bağıl değerlendirmede ölçüt, sınıfın ortalama başarı düzeyidir ve ortalamaya göre değişebilir. Ölçme ve Değerlendirme Dersi 13

Bağıl Değerlendirme q. Sınıfın ortalama başarısı üzerinde puan alan öğrenciler başarılı; altında puan alan öğrenciler ise başarısız sayılır. q. Bu nedenle öğrencileri birbirleri ile yarışma ortamına iterek başarı düzeyinin artırılmasına neden olabilir. Ölçme ve Değerlendirme Dersi 14

Bağıl Değerlendirme (örnek) �Bağıl değerlendirme ile not vermede ölçüt aşağıdaki gibi geliştirilir. �Beşlik not sisteminde notların alt ve üst sınıf değerleri aşağıdaki tabloda olduğu gibi hesaplanabilir. (Puanların Aritmetik ortalaması=51, 75 ve Standart Sapma=16, 77’dir)

Notlar Notun alt sınırı Notun üst sınırı 1 0, 00 X ort-0, 5 S=51, 75 -0, 5*16, 77=43, 37 2 X ort-0, 5 S=51, 75 -0, 5*16, 77=43, 37 X ort. +0, 5 S= 51, 75+0, 5*16, 77=60, 14 3 X ort. +0, 5 S=51, 75+0, 5*16, 77= 60, 14 X ort. + S=51, 75+16, 77=68, 52 4 X ort. + S=51, 75+16, 77= 68, 52 X ort + 1, 5 S=51, 75+1, 5*16, 77=76, 91 5 X ort + 1, 5 S=51, 75+1, 5*16, 77=76, 91 100, 00

Yapılış Amaçlarına Göre Değerlendirme Türleri q Tanıma ve Yerleştirmeye Yönelik Değerlendirme (Öğretim Öncesinde) q Yetiştirme ve Biçimlendirmeye Yönelik Değerlendirme (Öğretim Sürecinde) q Sonuç Görmeye Yönelik Değerlendirme (Öğretimin Sonunda) Ölçme ve Değerlendirme 18

Tanıma ve Yerleştirmeye Yönelik Değerlendirme (Tanılayıcı Değerlendirme) (Öğretim Öncesinde) Daha çok öğrencilerin yeteneklerinin, ilgilerinin, hazır -bulunuşluk düzeylerinin ve bir önceki öğrenme (sınıf, kur ya da okul) düzeyinde edinmeleri gereken bilgi, beceri ve tutumları ne ölçüde edindiklerini belirlemek ve uygun okul, program ya da gruba yerleştirme yapmak amacıyla yapılır. Ölçme ve Değerlendirme 19

�Tanılayıcı değerlendirme de amaç öğrenciyi mevcut bilişsel, duyuşsal ve devinişsel davranışları yönünden tanımak ve bu özelliklerine uygun düşecek programa yerleştirmektir. �Tanılayıcı değerlendirmede kullanılan ölçme araçları standartlaştırılmış başarı ve yetenek testleri, seçme ve yerleştirme amaçlı testler ve muafiyet testleridir.

Örnekler; ü ü ü Bir Kuruma (Lise, Üniversite) Özel Yetenek (Spor, Sanat) Dersi öğrencilerin (hazırbulunuşluk) durumuna göre düzenleme

TANIMA VE YERLEŞTİRME İÇİN ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME (Giriş Düzeyinde Performansı Belirlemek İçin) HAZIR BULUNUŞLUK Öğrenciler önkoşul niteliğinde Olan yeterliliklere sahip mi? Hayır Hazır bulunuşluk için gerekli çalışma yapılır. Evet YERLEŞTİRME Öğrenciler bir önceki düzeydeki kazanımları edinmişler mi? Hayır Öğretime planlandığı biçimde devam edilir. Evet Öğrenciler bir üst düzeye ya da uygun programa yerleştirilir. Öğretim Öncesinde-Başlangıcında Ölçme ve Değerlendirme 22

Yetiştirme ve Biçimlendirmeye Yönelik Değerlendirme (Biçimlendirici Değerlendirme ya da Süreç Değerlendirmesi) (Öğretim Sürecinde) Hem öğrencilerin gelişiminin sürekli izlenmesi, hem de öğrenme eksikliklerinin, problemlerinin belirlenmesi amacıyla yapılır. Ölçme ve Değerlendirme 23

�Öğrencilerin bir programa girdikten sonra süreç içinde sürekli değerlendirilmeleri önemli görülmektedir. �Bu değerlendirme programa sürekli dönüt sağlamakta ve iyileştirici önlemlerin alınması için de bir kontrol sistemi oluşturmaktadır. � Bu değerlendirme türünde izleme testleri, kısa sınavlar (quiz) ve ara sınavlardan yararlanılmaktadır.

BİÇİMLENDİRİCİ DEĞERLENDİRME (Öğrenci gelişimini ve öğrenme düzeyini izlemek için yapılır. ) Öğrenciler amaçlanan bilgi, beceri, tutum ve davranışları kazanıyor mu? Hayır Grup ya da birey için eksiklikleri gidermeye yönelik çalışmalar yapılır. Süreklilik gösteren öğrenme güçlüklerini belirlemeye yönelik çalışmalar yapılır. Evet Öğrenmeyi pekiştirmek için dönüt sağlanır. Planlandığı biçimde öğretime devam edilir. Öğretim Sürecinde Ölçme ve Değerlendirme 25

Sonuç Görmeye Yönelik Değerlendirme (Ürün Değerlendirmesi-Erişi Değerlendirmesi) (Öğretimin Sonunda) Bazı kararlar öğretim sürecinin sonunda verilir. Öğrencilere not vermek, başarılı ya da başarısız olduklarına karar vermek gibi durumlarda öğrencilerle ve öğretim ile ilgili bir sonuç değerlendirmesi yapılır. Ölçme ve Değerlendirme 26

�Bu değerlendirme türünde, öğrencinin yetişme düzeyi ile programın yetiştirme gücü hakkında bir değer biçmeye esas teşkil edecek verilerin elde edilmesi ve kullanılması söz konusudur. �Program sonunda öğrencilerin kazanılmış bilişsel davranış, duyuşsal özellik ve devinişsel becerilerini ölçmeye yarayan değerlendirme türüdür. �Bu değerlendirme ile eğitim programının öğrencilere istenilen davranışları kazandırma açısından programın yeterli olup olmadığı hakkında bir yargıya varılması olası görülmektedir. �Bu değerlendirme daha çok başarı testleri ya da yeterlilik testleri ile yapılmaktadır. Böylece öğrenciye kazandırılmak istenen tüm özellikler test edilmeye çalışılmaktadır

Örnekler; ü Sınıf geçme-ders tekrarı ü Sertifika, diploma, mezuniyet ü Programın değerlendirilmesi

SONUÇ GÖRMEYE YÖNELİK DEĞERLENDİRME (Öğrenim sürecinin sonunda, son başarı-performans düzeyini belirlemek için yapılır) Öğrenciler öğretim sonunda amaçlanan bilgi, beceri, tutum ve davranışları kazanıyor mu? Hayır Evet Sınıf-ders tekrarı ya da ek öğretim yapılması Sınıf-ders geçme, sertifika, mezuniyet gibi son bir karar Öğretimin etkililiğinin ya da öğretim programlarının değerlendirilmesi Öğretimin Sonunda Ölçme ve Değerlendirme 29