1 Sunum Plan Tedarik Zinciri ve Tedarik Zinciri

1

Sunum Planı Tedarik Zinciri ve Tedarik Zinciri Yönetimi (Fatma Yılal) 2. Tedarik Zinciri Yönetiminin Faydaları ve Tedarik Zinciri Ağı Tasarımı (Dilek Çam) 3. Tedarik Zinciri Ağ Tasarımı Kısıtları ve Analitik Modeller (Tuğba Demirkaya) 4. Simülasyon ve Bilişim Teknolojileri Tabanlı Modeller ve Sonuç ve Öneriler (Kevser Embel) 1. 2

Tedarik Zinciri n Bir tedarik zinciri, ürünlerin, tedarikçiler, üreticiler, toptancılar, dağıtımcılar, perakendeciler ve nihai olarak da tüketiciler arasındaki hareketini sağlayan ilişkiler ve bağlantılar bütünüdür. Müşteri Depo Dağıtım Merkezi Montaj Fabrika 3 Tedarik Zinciri Ağı Tasarımı Ve Modelleme Yaklaşımları

Tedarik Zinciri Fonksiyonları Bilgi 4 Tedarik Zinciri Ağı Tasarımı Ve Modelleme Yaklaşımları

Tedarik Zinciri Yapısına Göre Fatura 1. Safha Örnek: tedarikçi $ Tedarikçi siparişleri Fatura 3. Safha Örnek: Satıcı 2. Safha Örnek: üretici Tedarikçi ödemeleri Müşteriye faturalar $ Malzeme siparişi $ $ Planlama ve kontrol Sipariş yönetimi Müşteri siparişleri Tek Çok Safhalı Tedarik Zinciri Fonlar Elde etme Üretim/dönüştürme. Bilgi Dağıtım Teslimat Fonlarişlenmesi Bilginin işlenmesi Malzemenin işlenmesi 5 Tedarik Zinciri Ağı Tasarımı Ve Modelleme Yaklaşımları

Tedarik Zincirinde Problemler * Tedarik Zinciri Yönetiminde en önemli sorun karmaşıklıktır. * Karmaşıklık değişkenlik ve belirsizliklerden kaynaklanır. * Karmaşıklığın zincire yansıması zincirdeki işletmeler arası malzeme ve bilgi akışlarındaki sapmalar şeklinde olur. Kamçı Etkisi Müşteri Talebi Üretici Tahminleri 6 Tedarik Zinciri Ağı Tasarımı Ve Modelleme Yaklaşımları

Kamçı Etkisi Tedarik Zincirinde Değişkenlik ve Belirsizlik Olgusunun Büyüme Etkisi Perakende satış siparişi Perakendesatışsiparişi Perakende satış siparişi Zaman Üretim Siparşi Siparişi Üretim Sipariş Miktarı Toptancıların siparişi Toptancıların Zaman 7 Tedarik Zinciri Ağı Tasarımı Ve Modelleme Yaklaşımları

Az miktar ve Sık Siparişle Çözüm • Hız Artırılır • Stok ve Değişkenlik Azaltılır 8 Tedarik Zinciri Ağı Tasarımı Ve Modelleme Yaklaşımları

Tedarik Zinciri Yönetimi Müşteri ve diğer paydaşlar için değer yaratan ürün, hizmet ve bilgi sağlamak amacıyla ilk tedarikçiden son kullanıcıya kadar olan kilit iş süreçlerinin entegrasyonudur. Üretici Dağıtım Perakendeci Merkezi Müşteri Tedarikçi Lojistik 9 Tedarik Zinciri Ağı Tasarımı Ve Modelleme Yaklaşımları

Tedarik Zinciri Yönetiminin Faydaları n n n Teslimat performansını iyileştirir Envanterin azaltılmasını sağlar Sipariş karşılama oranını yükseltir Talep tahminlerinin doğruluğunu arttırır Tedarik çevrim süresini kısaltır Lojistik masraflarını azaltır Verimlilik ve kapasite artışı sağlar Müşteri memnuniyetini arttırır Girdilerin teminini garantileyerek, üretimin devamlılığını sağlar Tüketici taleplerini en iyi şekilde karşılayarak kaliteyi arttırır Toplam maliyetleri azaltır Pazardaki değişikliklere daha kısa zamanda cevap verilmesini sağlar 10

Tedarik Zinciri Yönetiminde Zorluklar n KARMAŞIKLIK: Çok sayıda firma, farklı yönetim n n n yapıları, uzun çevrim süreleri, katma değer yaratmayan faaliyetler ve farklı tedarik zinciri kesişimleri Stok: Zincir stokunun paylaşımı Otonomi ve Güç: Bağımsız davranma güdüsü ve zincirin güçlü üyelerinin davranışları Uzmanlık ve Risk: Sadece bir zincire dahil olma veya olmama, krizlere hazırlıklı olmama alışkanlıkları Bilgi Teknolojisi eksiklikleri Şirket kültürü yerine zincir kültürü(isbirliği) oluşturamama 11

Tedarik Zinciri Yönetimi Entegrasyonunun Gelişimi (1960 – 2000) Talep Tahminleme Satınalma İhtiyaç Planlaması Üretim Planlama 1980’ler MALZEME YÖNETİMİ 1990’lar İmalat Envanteri Depolama LOJİSTİK Malzeme Elleçleme 2000’ler TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ Ambalajlama Envanter Dağıtım Planlama Sipariş Süreçleri Taşıma Müşteri Hizmetleri FİZİKSEL DAĞITIM Bilişim Teknolojileri Pazarlama Stratejik Planlama Tedarik Zinciri Ağı Tasarımı Ve Modelleme Yaklaşımları 12

2000 1990 1980 1970 1960 Tedarik Zinciri Yönetimi ve Bilgisayar Desteği Envanter Üretim + Programlama Satınalma MRP + Finans, Emek MRP II + ERP Bütün İçsel Kaynaklar İçsel Müşteriler + Ve Tedarikçiler İçsel Dış Tedarikçiler + Ve Müşteriler ERP/SCM MRP II Üretim Yönetimi İmalat Kaynak Planlaması ERP İmalat ve Hizmet Operasyonlarının Koordinasyonu İçsel SCM Genişletilmiş ERP/SCM Genişletilmiş Üst Seviye SCM Entegrasyon 13

Tedarik Zinciri Yönetimi Aşamaları Talep yönetimi 1. Operasyonel Aşama 2. Taktiksel Aşama 3. Stratejik Aşama Dağıtım Üretim Proses seviyesinde çizelgeleme Malzemeler Malzemenin serbest bırakılması Siparişler Envanter Dağıtımı Haftalık lltahminler Dağıtım ihtiyaçları planlaması çizelgelemesi Malzeme ihtiyaç planlaması Aylık llltahminler Kurumsal dağıtım planlaması Kurumsal üretim planlaması Kurumsal malzeme planlaması Ana üretim 14 Tedarik Zinciri Ağı Tasarımı Ve Modelleme Yaklaşımları

Tedarik Zinciri Ağı Tasarımı • Tedarikçi, Üretim Tesisi, Depo, Dağıtım Merkezleri, Toptancı ve Perakendecilerin lokasyon, kapasite ve diğer özellikleri ile ağ içinde taşımacılık tiplerini belirleme sürecidir. • Müşteri hizmet düzeyinin en iyilenmesi, maliyetlerin en küçüklenmesi amaçlarına yönelik olarak; Ağ tasarımı ile hangi noktadan hangi noktaya ne kadar taşıma yapmanın en uygun olduğu sonucu bulunur. 15 Tedarik Zinciri Ağı Tasarımı Ve Modelleme Yaklaşımları

Tedarik Zinciri Ağı Tasarımı Tedarikçiler Tedarik Zinciri Müşteriler Ağı Fabrikalar Depolar 16 Tedarik Zinciri Ağı Tasarımı Ve Modelleme Yaklaşımları

Tedarik Zinciri Ağ Tasarımı Kısıtları Tedarik Zinciri kısıtları, işletmenin seçebileceği bir dizi karar seçeneği üzerinde konumlanmış etmenlerdir. Bu etmenler karar alternatiflerinin yapılabilirliklerini/fizibilitesini belirlerler. Dağıtım zamanları Talep Kapsamı/Miktarı Gününde üretim Sipariş için maksimum bekleme süresi Hizmet Uyumu Kapasite 17 Tedarik Zinciri Ağı Tasarımı Ve Modelleme Yaklaşımları

Tedarik Zinciri Ağ Tasarımı Karar Değişkenleri Karar çıktısı aralıklarının sınırlarını belirlemelerinden dolayı, tedarik zinciri ile ilişkili fonksiyonel performansın artmasına katkıda bulunmaktadırlar. Dolayısıyla, bir tedarik zincirinin performans ölçümleri genel olarak karar değişkenlerinin bir fonksiyonu olarak ifade edilebilir. 18 Tedarik Zinciri Ağı Tasarımı Ve Modelleme Yaklaşımları

Değişkenler Yer Yerleşim Şebeke/Ağ Yapısı Tesis ve Teçhizat Sayısı Aşama-Katman Sayısı Hizmet Sıklığı Miktar Stok Seviyesi İşgücü Miktarı Dış-Kaynak Kapsamı Açıklama Fabrika, depo veya tedarik kaynaklarının nerede olacağı. Hangi fabrikadan veya toptancıdan hangi müşteriye hizmet verileceği. Üretim ve dağıtım kaynaklarının tam zamanında kullanılması veya elimine edilmesi. Müşteri ihtiyaçları için kaç adet fabrika, depo veya konsolidasyon noktası olması gerektiği. Tedarik zincirinde yer alan aşamaların sayısının belirlenmesi. Müşterilere veya tedarikçilere hizmet veren araçların izlediği rotanın belirlenmesi. Zincirdeki her düğümde satın alma-üretim-nakil miktarlarının belirlenmesi. Zincirdeki her düğümde bulunması gereken stok miktarının belirlenmesi. Zincirde iş yükü olan kişilerin sayısının ve niteliğinin belirlenmesi Uzun dönemli ve kaynak kısıtlı zamanlarda dış kaynak olarak nelerden faydalanabileceğinin belirlenmesi. Tedarik Zinciri Ağı Tasarımı Ve Modelleme Yaklaşımları 19

Tedarik Zinciri Modellerinin Sınıflandırılması SINIFLANDIRMA ARAŞTIRMACI Sarmiento ve Nagi (1999) Beamon(1998) Min ve Zhou(2002) Paksoy(2005) 1. 2. 3. Dağıtım -Talep Birimlerindeki Stoklama Arz Birimlerindeki Stoklama Üretim-Arz Birimlerindeki Stoklama 1. 2. 3. 4. Deterministik Analitik Modeller Stokastik Analitik Modeller Ekonomik Modeller Simülasyon Modeller 1. 2. 3. 4. Deterministik Modeller Stokastik Modeller Melez Modeller Bilişim Tabanlı Modeller 1. 2. 3. 4. 5. 6. Deterministik Modeller Stokastik Modeller Bulanık Modeller Simülasyon Tabanlı Modeller Melez Modeller Bilişim Teknolojileri Tabanlı Modeller 20 Tedarik Zinciri Ağı Tasarımı Ve Modelleme Yaklaşımları

Tedarik Zinciri Modellerinin Sınıflandırılması Tedarik Zinciri tasarım ve optimizasyonu için tanımlanan probleme uygun bir model seçilmelidir. • Analitik Modeller Deterministik Modeller Stokastik Modeller • Melez Modeller • Simülasyon ve Bilişim Teknolojileri Tabanlı Modeller • Tedarik Zinciri İşletmeleri Referans Modeli(SCOR) 21 Tedarik Zinciri Ağı Tasarımı Ve Modelleme Yaklaşımları

Analitik Modeller (Deterministik) Yazarlar Model Yapısı Williams(1983) Dağıtım ve parti hacimlerini eş zamanlı belirleyen dinamik programlama algoritması. Ortalama maliyeti en azlamak. Karma tamsayılı doğrusal olmayan matematiksel model. Ağdaki öğelerin vergi sonrası karını en çoklamak. Karma tamsayılı küresel tedarik zinciri modeli(GSCM). GSCM, üretim, dağıtım ve stok kısıtlarının en küçüklenmesi. Geleneksel Ekonomik Parti ve Teslim Çizelgeleme probleminin çok aşamalı problem çözümü için Evrimsel Algoritma geliştirmişlerdir. Kısmi olmayıp tüm tedarik zincirinde problem çözümünün en iyi ve en iyiye yakını bulma. Karma tamsayılı doğrusal programlama yapısında Genetik Algoritma geliştirmişlerdir. Dağıtımda ki tesislerin taşınma maliyeti göz önüne alınarak en azlamak ve en uygun tasarımı elde etmek. Cohen ve Lee(1989) Arntzen vd. (1995) Vergara vd. (2002) Syarif vd. (2002) Yılmaz vd. (2004) Karışık tamsayılı doğrusal programlama. Modelin Amaçları Sistemin üretim, dağıtım, taşıma ve kapasite artırma sabit maliyetlerini minimize etmektir. 22

Analitik Modeller(Stokastik) Yazarlar Cohen ve Lee(1988) Pyke ve Cohen(1993) Lee vd. (1997) Lau vd. (2002) Model Yapısı Maliyet tabanlı stokastik matematiksel model. Stokastik alt modellerle matematiksel bir programlama modeli Stokastik tabanlı matematiksel model İmalatçı ve perakendecinin işbirliği esasına dayanmayan Stackelberg oyunu modeli. Modelin Amaçları Malzeme kontrolü, üretim kontrolü, nihai ürün stoku ve dağıtımı en küçük maliyetle yapılandırmak. Toplam maliyeti en küçüklemek ve maksimum sipariş miktarını belirlemektir. “Kırbaç Etkisi” olarak bilinen, Tedarik Zincirinde bilgi eksikliği veya hata maliyetlerini analiz etmek. Talep belirsizliğinin etkilerinin, imalatçının toptan satış fiyatlarına etkilerinin ayarlayabilme. Tedarik Zinciri Ağı Tasarımı Ve Modelleme Yaklaşımları 23

Simülasyon ve Bilişim Teknolojileri Tabanlı Modeller Matematiksel gösterimin katılığı, çoğu kere karar problemini yeterince tanımlamayı olanaksız hale getirmektedir. Bu sağlansa bile çok karmaşık çözüm algoritmalarıyla uğraşmak zorunda kalınması söz konusu olabilecektir. Envanter Optimizasyonu Ağ Yapısı Modül Optimizasyonu - Müşteri Talepleri Yerleşim Birleşik Bağlantılar Kitlesel Plan Kaynak Atama Tedarik Seçimi Adım 1. Adım 2. Adım 3. Adım 4. Taşıma Optimizasyonu Simülasyon Şebeke Optimizasyonu Şebeke Simülasyonu Analiz ve Karar Politikası Dayanıklılık için Tasarım Analiz ve Karar Dayanıklılık için Tasarım Tedarik Zinciri Ağı Tasarımı Ve Modelleme Yaklaşımları 24

Bilişim Teknolojileri Tabanlı Modeller Ürün Bilgi Yönetimi(PDM) Örgütsel Öğrenme Ağ Dönemi Mikro Dönem Otomatik Kalite Kontrol Sistemi(AQC) Depo Yönetim Sistemi(WMS) Ulaşım Yönetim Sistemi(TMS) Radyo Frekans Sistemi(RF) Veri İşleme 1960 1975 1980 1995 Sanayi Ekonomisi Geçiş Ekonomisi 2010 Bilgi Ekonomisi Zaman Melez Modeller : Deterministik, stokastik veya simülasyon tabanlı modellerden en az ikisinin unsurlarını aynı anda içeren modellerdir. 25 Tedarik Zinciri Ağı Tasarımı Ve Modelleme Yaklaşımları

Planlama Kaynak Bulma Üretim Dağıtım Geri Dönüşüm Süreci Tedarik Zinciri İşletmeleri Referans Modeli(SCOR) SÜREÇ Değişim Kıyaslama En İyi Bilgi “SCOR Modeli”(Supply Chain Operations Reference REFERANS MODELİ Mühendisliği (Benchmarking) Teknolojisi(IT) Model); bazı şirketlerin çalışmaları sonucu 1996’da ortaya İşlemin mevcut İşlemin “mevcut” çıkarılmış, müşteri memnuniyetini amaçlayan tedarik durumu belirlenir ve durumu belirlenir gelecekteki arzulanan ve gelecekte hal buna zincirlerinin yönetimi için standart bir metodoloji belirlenerek, sağlayan arzulanan ulaşmak için durum Benzer zincirlerin çalışmalara başlanır. bir modeldir. belirlenerek, buna operasyonel ulaşmak için çalışmalara başlanır. performansı ölçülür ve en iyi durumdakinin sonuçlarına göre, hedefler saptanır. Tedarik Zinciri Yönetimi uygulamalarını en iyi duruma getirecek Bilgi Teknolojileri çözümleri belirlenir. Benzer şirketlerin operasyonel performansı ölçülür ve en iyi durumdakinin sonuçlarına göre, iç hedefler saptanır. Yönetim uygulamalarını en iyi duruma getirecek yazılım çözümleri tanımlanır. 26 Tedarik Zinciri Ağı Tasarımı Ve Modelleme Yaklaşımları

Tedarik Zinciri Yönetimi Modelleme Aşamaları 1. Problemin Tanımlanması 2. Hedeflerin Belirlenmesi 3. Model Formülasyonu - Yalın bir şekilde tanımlanmalı, - Gereksiz Hedefler dar tutulmamalıdır, ve fazla bilgiler bulunmamalı, - Gerekli ve gereksiz veriler belirlenmeli. - Problem Hedefler sistemin tanımlanan doğrultusunda tümproblem parçalarını içine almış belirlenmelidir. olmalı, - Verilerin doğruluğu önemlidir. - Aksi halde diğer modellere göre daha yavaş ve maliyetli çalışabilir. - Olayların prensiplerini ve kullanılan elemanları içerir. 27 Tedarik Zinciri Ağı Tasarımı Ve Modelleme Yaklaşımları

Tedarik Zinciri Yönetimi Yazılımları n n n n Ağ Tasarımı Talep Planlama Müşteri Hizmet Düzeyi - Stok Optimizasyonu Üretim Çizelgeleme Depo Optimizasyonu Araç Yükleme Rota Optimizasyonu Simülasyon Otomatik Tanımlama (RFID, GPS, vd. ) Depo Yönetim Sistemi (WMS) Nakliye Yönetim Sistemi (TMS) Kurumsal Kaynak Planlaması (ERP) Kurumsal Veri Tabanı (DBMS) Veri Değişimi (EDI, XML) Gezgin Satıcı (Mobile Agent) 28

Sonuç ve Öneriler Tedarik zinciri yönetimi ve tedarik zinciri modellemeye olan ilgi ve bu konulardaki araştırma alanları son yıllarda küresel pazarların ortaya çıkması, müşteri isteklerinin sınır tanımaz bir hal alması, kısalan ürün-hayat çevrimleri ve giderek artan maliyetler ve benzeri nedenlerle büyük bir ivme kazanmıştır. Küresel pazarlarda, sürekli rekabet halindeki işletmeler dikkatlerini iş süreçlerinin etkinliği ve etkililiği üzerinde yoğunlaştırmışlardır. Planlama, kontrol ve tasarım gibi pek çok stratejik fonksiyonu bünyesinde barındıran Tedarik Zinciri Yönetimi’nin önemi daha iyi kavranmaya başladı. 29 Tedarik Zinciri Ağı Tasarımı Ve Modelleme Yaklaşımları

Sonuç ve Öneriler Etkin ve verimli lojistik ve tedarik zinciri yönetimi ancak etkin ve verimli bilgi teknolojileri kullanımı ile mümkündür. 30

TEŞEKKÜRLER. . 31