TURZM FAKLTES TURZM LETMECL TUI 105 GENEL EKONOM

TURİZM FAKÜLTESİ TURİZM İŞLETMECİLİĞİ TUI 105 GENEL EKONOMİ Öğr. Gör. Yaşar GÜLTEKİN

Döviz Yabancı ülkelerin paralarına genel bir terim olarak ‘döviz (foreign exchange)’ denilmektedir. Döviz kuru, bir ülke parasının başka bir ülke parası cinsinden fiyatıdır (1 € = 1. 619. 500 TL : 1 € = 1, 6195 YTL). Bir birim dövizin ulusal para cinsinden fiyatına ‘enserten (incertain-dolaysız kotasyon) döviz kuru’ denir. Bir birim ulusal paranın döviz cinsinden fiyatına ‘serten (certain- dolaylı kotasyon) döviz kuru’ denir. Enserten kurun yükselmesi (serten kurun

Döviz Dolar dışında iki farklı ulusal para arasındaki değişim oranının dolar kurları üzerinden hesaplanmasıyla bulunan kura “çapraz kur” denilmektedir. Örneğin 1€ = 1, 10$ biçiminde ifade edilen kurlara çapraz kur denir. Eğer 1$=5, 75 TL olduğu biliniyorsa, çapraz kur bilgisi kullanılarak €’nun TL fiyatı hesaplanabilir (1€=6, 325 YTL).

Döviz

Döviz Kuru Sistemleri Sabit Döviz Kuru Sistemi, Esnek Döviz Kuru Sistemi, Karma Sistemler; * Esneklik kazandırılmış sabit kur sistemi * Müdahaleye konu olan esnek kur sistemi

Döviz Kuru Sistemleri SABİT DÖVİZ KURU SİSTEMİ Dalgalanma marjı dar olan ve kur ayarlanmasının nadiren söz konusu olduğu bir sistemdir. KARMA SİSTEMLER Sabit veya esnek kur sistemlerinden çeşitli sapmalarla ortaya çıkan ve iki sistemi birbirine yakınlaştıran döviz kuru sistemidir ESNEKLİK KAZANDIRILMIŞ SABİT KUR SİSTEMİ Dalgalanma marjının genişletilmesi ve/veya resmi kur ayarlamalarıyla esneklik kazandırılmış sabit kur sistemidir. ESNEK DÖVİZ KURU SİSTEMİ Resmi müdahalelerin pek yer almadığı, serbest değişken kur sistemidir. MÜDAHALEYE KONU OLAN ESNEK KUR SİSTEMLERİ Döviz kurunun serbestçe oluşup değişmesinin resmi otoritelerce yönlendirildiği kur sistemidir.

Sabit Kur Sistemi

Sabit Kur Sistemi Yaklaşık 30 ülke tarafından kullanılmaktadır. Bosna-Hersek, Bulgaristan, Danimarka, Türkmenistan, Irak, Suudi Arabistan, Katar, vs. Sabit kur, yerel para biriminin değerinin, başka bir para biriminin veya para birimleri sepetinin değerine veya altın gibi başka bir değere bağlandığı kur düzenidir. Ölçü alınan bu değerler yükselip düştükçe, bunlara bağlanmış olan yerel para biriminin de değeri değişir. Kur değeri alt ya da üst limit çizgisini geçerse kura müdahale edilir. Sabit kur uygulaması için ülke döviz rezervlerinin yeterli düzeyde ve sürekli dış finans kaynaklı olması gerekir.

Esnek Kur Sistemi Esnek kur sistemine yüzen veya serbest değişken kur adları da verilir. En belirgin şeklinde bu sistemde, döviz piyasaları üzerinde hiçbir devlet müdahalesi yoktur. Döviz kurları tamamen piyasadaki döviz arz ve talebine göre oluşur.

Ulusal Paralar Ekü (Avrupa Para Birimi= Avrupa Para Birliği), hesaba geçme birimi olarak Avro’nun öncüsüdür. 16 Aralık 1995’te Madrid’te Avrupa Zirvesi, Avrupa para birimi adını Avro olarak belirlemiştir. Avro simgesi € , büyük yuvarlak bir E üzerine çizilen yatay iki çizgiden ya da eşittir işaretiyle C harfinin birleşiminden oluşmaktadır. Yunan Epsilon (ε) harfini ve bununla da Avrupa’nın antik kökenini çağrıştırmaktadır.

Ulusal Paralar Dinar (lat. denarius) MÖ 211’den 3. yüzyıl kadar Roma’daki ana gümüş sikkedir. Ortaçağda dinar fenikle eş anlamda kullanılmıştır. Bu da 1971’e kadar Büyük Britanya’da eski feniklerin kısaltmasında kullanılan “d” harfini açıklar bize.

Ulusal Paralar Dolar kelimesi İngiliz tüccarların Kuzey Almanya ile olan deniz ticaretinde kullandıkları Talerden türemiştir (Kuzey Almanca telaffuzuna göre Taler, “Doller” ya da “Daller”dir)

Ulusal Paralar Fransa ve diğer Frankofon ülkelerde sikke ve para Frank ile ifade edilir. Ortaçağ sonlarındaki Yüz Yıl Savaşları zamanında Fransa’da Franc d´or adıyla altın madeni para basıldı. 16. ve 17. yüzyılda Frank, gümüş madeni para idi (Franc d'argent).

Ulusal Paralar Hryvnya (гривня), at yelesi demek olup; yaklaşık değerinin bir ata bedel olduğu söylenmektedir. Farklı hayvanların kürklerine bedel olan daha küçük para birimleri de kullanılmıştır; Nogata (ayı ya da kurt), Kuna (Vizon ya da samur), Wekscha (sincap).

Ulusal Paralar Hâkimiyet sembolü olarak basılmış ve darp edilen çoğu madeni paraya Kron denilmiştir. Günümüzde kullanılan İsveç’in 1 Kronluk madeni parasının üzerine ülke arması resmedilmiştir. Kron kelimesi Latince "corona", Yunanca "κορώνα" kelimelerinden türemiştir.

Ulusal Paralar Lira kelimesi Latince libre (=Pound) kelimesinden türemiştir. Libre, ağırlık birimi (327, 45 gram) olan Roma Poundunun adıdır. Diğer yandan Pound kelimesi de Latince pondus (ağırlık) kelimesinden türemiştir. Aynı zamanda değerli metallerin ölçümünde ağırlık birimi olarak kullanılmış ve böylece de para birimi haline dönüşmüştür.

Ulusal Paralar Sembolü, £’dur (ya da L). Pound Latince “ibra”dan türemiştir. Sterlin adı ise aynı adlı eski 1, 555 gramlık (1/240 Pound) İngiliz gümüş sikkesinden gelir.

Merkez Bankası TCMB 11 Haziran 1930’da kurulmuş, 3 Ekim 1931’de faaliyete geçmiştir. Temel Görevleri: APİ yapmak Hükümetle birlikte TL’nin iç ve dış değerini korumak için gerekli tedbirleri almak Bankaların ve diğer mali kurumların ZKO ve disponibilite ilgili işlemleri yapmak Reeskont ve avans işlemleri yapmak Ülkenin altın ve döviz rezervlerini yönetmek TL’nin hacim ve tedavülünü düzenlemek

Merkez Bankası Banknot ihracı imtiyazı TCMB’dedir. Hükümetle birlikte enflasyon hedefini belirler ve buna uyumlu para politikası uygular. Olağanüstü hallerde TMSF’ye avans vermeye yetkilidir Para politikası araçlarını serbestçe kullanır (araç bağımsızlığı) Nihai kredi merciidir. Mevduat kabulünde ve ödünç para vermede faiz oranlarını serbestçe belirler Bankalardan gerekli istatistik bilgileri toplar.

Merkez Bankası Para politikası , paranın miktarını, maliyetini ve firmalar ile hane halklarının bekleyişlerini etkileyerek temel amaçlara ulamaya yönelik olarak oluşturulan stratejiler bütünü olarak tanımlanabilir. Diğer bir tanımlamayla da, para politikası paranın elde edilebilirliğini ve maliyetini etkilemeye yönelik alınan kararları ifade eder.