S GIO DC V O TO IN BIN
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐIỆN BIÊN TRƯỜNG THPT MÙN CHUNG NGƯỜI THỰC HIỆN: HOÀNG THỊ THẠCH T M (NHÓM SINH HỌC) MÔN SINH HỌC 11 TIẾT 15 - BÀI 15: TIÊU HÓA Ở ĐỘNG VẬT
THỰC VẬT LỚN LÊN NHỜ KHẢ NĂNG TỰ TỔNG HỢP CHẤT HỮU CƠ NHỜ NĂNG LƯỢNG ÁNH SÁNG MẶT TRỜI C Y ARACEA ĐỘNG VẬT KHÔNG QUANG HỢP ĐƯỢC CHÚNG LẤY CHẤT HỮU CƠ TỪ Đ U ĐỂ SỐNG?
ĐỘNG VẬT SỐNG DỊ DƯỠNG CHÚNG LẤY CHẤT HỮU CƠ TỪ CÁC SINH VẬT KHÁC
TIẾT 15
I. TIÊU HÓA LÀ GÌ? * Ví dụ : Qúa trình tiêu hóa ở người Xem đoạn phim sau, mô tả vắn tắt quá trình tiêu hóa ở người?
Phim: QUÁ TRÌNH TIÊU HÓA Ở NGƯỜI
Sơ đồ tóm tắt quá trình tiêu hóa Các chất hấp Thụ được Các chất dinh dưỡng Trong thức ăn Đường đơn Gluxit Các chất hữu cơ phức tạp Các chất Vô cơ Lipit Pr «tªin Hoạt động Tiêu hóa Axit béo và glixerin Axit amin Axit nuclªic Các thành phần Của Axit nucleic Vitamin Muối khoáng Nước Hoạt động hấp thụ
PHT 1: Chọn câu trả lời đúng cho khái niệm tiêu hóa A) B) C) D) Tiêu hóa là quá trình biến đổi thức ăn thành các chất hữu cơ Tiêu hóa là quá trình tạo ra các chất dinh dưỡng và năng lượng, hình thành phân thải ra ngoài cơ thể Tiêu hóa là quá trình biến đổi thức ăn thành các chất dinh dưỡng và tạo ra năng lượng Tiêu hóa là quá trình biến đổi các chất dinh dưỡng có trong thức ăn thành các chất đơn giản mà cơ thể hấp thụ được Rất tiếc, không hoàn thành câu hỏi Chúc mừng bạn đã trả lời đúng Đúng - bấm chuột vào chỗ bất kì để tiếp tục. Câu trả lời của bạn là: Bạn phải hoàn thành câu trả lời trước khi tiếp tục Đáp án đúng là: Sai - bấm chuột vào chỗ bất kì để tiếp tục Trả lời xóa
I. TIÊU HÓA LÀ GÌ 1. Khái niệm tiêu hóa: Tiêu hóa là quá trình biến đổi các chất dinh dưỡng có trong thức ăn thành những chất đơn giản mà cơ thể hấp thụ được.
I. TIÊU HÓA LÀ GÌ 2. Các hình thức tiêu hóa : 2 hình thức - Tiêu hóa nội bào : Diễn ra trong từng tế bào(không bào tiêu hóa) - Tiêu hóa ngoại bào : Diễn ra bên ngoài tế bào
II. TIÊU HÓA Ở CÁC NHÓM ĐỘNG VẬT 1. TIÊU HÓA Ở ĐỘNG VẬT CHƯA CÓ CƠ QUAN TIÊU HÓA a. Đại diện : Động vật đơn bào như : Trùng giày, trùng roi, amip. . Quan sát hình 15. 1. Hãy kể tên đại diện ĐV chưa có cơ quan tiêu hoá?
b. Quá trình tiêu hóa thức ăn ở trùng giày * Ví dụ về tiêu hóa nội bào ở động vật đơn bào: Chất dinh dưỡng đơn giản đi vào tế bào chất Enzim từ lizoxom vào không bào tiêu hóa Lizoxom gắn vào không bào tiêu hóa Chất thải ra ngoài Trùng đế giày Hình thành không bào tiêu hóa
Trình tự của quá trình tiêu hóa TĂ ở trùng đế giày Thức ăn Chất dinh dưỡng đơn giản đi vào tế bào chất Hình thành không bào tiêu hóa Enzim từ lizoxom vào không bào tiêu hóa Lizoxom gắn vào không bào tiêu hóa Chất thải ra ngoài
PHT 2: Dưới đây là các giai đoạn của quá trình tiêu hóa thức ăn ở trùng đế giày: 1. Các chất dinh dưỡng đơn giản được hấp thụ từ không bào tiêu hóa vào tế bào chất. Phần thức ăn không được tiêu hóa trong không bào được thải ra khỏi tế bào theo hình thức xuất bào. 2. Màng tế bào lõm dần vào, hình thành không bào tiêu hóa chứa thức ăn bên trong 3. Lizôxôm gắn vào không bào tiêu hóa. Các enzim của Lizôxôm vào không bào tiêu hóa và thủy phân các chất dinh dưỡng phức tạp thành các chất dinh dưỡng đơn giản. Chọn ý đúng về trình tự các giai đoạn của quá trình tiêu hóa nội bào: A) 1 -> 2 -> 3 C) 2 -> 1 -> 3 B) 2 -> 3 -> 1 D) 3 -> 2 -> 1 Đúng - bấm chuột vào chỗ bất kì để tiếp Câutục trả lời của bạn là: Sai - bấm chuột vào chỗ bất kì để tiếp tục Rất tiếc, không hoàn thành câu Chúc mừng bạn đã trả lời đúng Đáp ánphải đúng là: hỏithành câu trả lời Bạn hoàn trước khi tiếp tục Trả lời xóa
PHT 3: Động vật chưa có cơ quan tiêu hóa, thức ăn được tiêu hóa theo hình thức nào? Đúng - bấm chuột vào chỗ bất kì để tiếp Câutục trả lời của bạn là: Sai - bấm chuột vào chỗ bất kì để tiếp tục Rất tiếc, không hoàn thành câu Chúc mừng bạn đã trả lời đúng Đáp ánphải đúng là: hỏithành câu trả lời Bạn hoàn trước khi tiếp tục Trả lời xóa
c. Hình thức tiêu hóa ở động vật chưa có cơ quan tiêu hóa Tiêu hóa nội bào
PHT 4: Hoàn thành câu hỏi bằng cách điền vào chỗ trống Tiêu hóa nội bào là quá trình bên trong tế bào. Các enzim từ Lizôxôm vào không bào tiêu hóa để thành các chất dinh dưỡng đơn giản để tế bào sử dụng Đúng - bấm chuột vào chỗ bất kì để tiếp Câutục trả lời của bạn là: Sai - bấm chuột vào chỗ bất kì để tiếp tục Rất tiếc, không hoàn thành câu Chúc mừng bạn đã trả lời đúng Đáp ánphải đúng là: hỏithành câu trả lời Bạn hoàn trước khi tiếp tục Trả lời xóa
2. TIÊU HÓA Ở ĐỘNG VẬT CÓ TÚI TIÊU HÓA a. Đại diện : Các loài ruột khoang và giun dẹp
2. TIÊU HÓA Ở ĐỘNG VẬT CÓ TÚI TIÊU HÓA b. Cấu tạo túi tiêu hóa Quan sát tranh hình, mô tả cấu tạo túi tiêu hóa ở thủy tức?
Hình: Cấu tạo túi tiêu hóa thủy tức
b. Cấu tạo túi tiêu hóa Hình túi gồm nhiều tế bào Cấu tạo Túi tiêu hoá Miệng 1 Lỗ thông Hậu môn Trên thành túi có nhiều tế bào tuyến Tiết enzim tiêu hóa vào lòng túi tiêu hóa
2. TIÊU HÓA Ở ĐỘNG VẬT CÓ TÚI TIÊU HÓA c. Quá trình tiêu hóa thức ăn: Quan sát, mô tả quá trình tiêu hóa thức ăn trong túi tiêu hóa ở thủy tức?
Enzim tiêu hoá
c. Quá trình tiêu hóa thức ăn ở thủy tức Thức ăn Vào túi tiêu hóa -Thức ăn có TH ngoại bào Kích thước lớn - Mảnh thức ăn nhỏ TH nội bào Mảnh nhỏ Chất đơn giản
PHT 5: Ở động vật có túi tiêu hóa, thức ăn được tiêu hóa theo hình thức nào? Đúng - bấm chuột vào chỗ bất kì để tiếp Câutục trả lời của bạn là: Sai - bấm chuột vào chỗ bất kì để tiếp tục Rất tiếc, không hoàn thành câu Chúc mừng bạn đã trả lời đúng Đáp ánphải đúng là: hỏithành câu trả lời Bạn hoàn trước khi tiếp tục Trả lời xóa
d. Hình thức tiêu hóa ở động vật có túi tiêu hóa Tiêu hoá ngoại bào (Lòng túi TH) Hình thức Tiêu hóa Tiêu hoá nội bào (TB thành túi)
2. TIÊU HÓA Ở ĐỘNG VẬT CÓ TÚI TIÊU HÓA Tại sao trong túi tiêu hóa, thức ăn sau khi được tiêu hóa ngoại bào lại tiếp tục tiêu hóa nội bào?
Ưu, nhược điểm của tiêu hóa thức ăn trong túi tiêu hóa • Ưu điểm : Ưu điểm của - Tiêu hoá được thức ăn có kích thước lớn hoá • Nhượctiêu điểm : thức động Thứcăn ănởtrộn lẫn vật chất thải Hiệu suất tiêu hoá thức ăn cóthấp túi tiêu hoá so với động vật chưa có cơ quan tiêu hoá là gì?
3. TIÊU HÓA Ở ĐỘNG VẬT CÓ ỐNG TIÊU HÓA Hãy quan sát các hình 15. 3 -15. 6 : Kể tên đại diện các động vật có ống tiêu hoá?
3. TIÊU HÓA Ở ĐỘNG VẬT CÓ ỐNG TIÊU HÓA a. Đại diện : ĐV có xương sống và nhiều loài ĐV không xương sống HÌNH 15. 3 (Ống TH giun đất), hình 15. 4(Ống TH côn trùng) Hình 15. 5(Ống TH của chim)
3. TIÊU HÓA Ở ĐỘNG VẬT CÓ ỐNG TIÊU HÓA Hãy quan sát hình 15. 6 : Nêu cấu tạo của cơ quan tiêu hoá ở người (động vật có ống tiêu hoá)?
Hình 15. 6: Ống tiêu hóa ở người
PHT 6: Kể tên các thành phần trong ống tiêu hóa của người bằng cách điền vào chỗ trống theo trình tự: Miệng - Hậu môn Đúng - bấm chuột vào chỗ bất kì để tiếp Câutục trả lời của bạn là: Sai - bấm chuột vào chỗ bất kì để tiếp tục Rất tiếc, không hoàn thành câu Chúc mừng bạn đã trả lời đúng Đáp ánphải đúng là: hỏithành câu trả lời Bạn hoàn trước khi tiếp tục Trả lời xóa
b. Cấu tạo cơ quan tiêu hóa ở động vật có ống TH Cấu tạo Cơ quan tiêu hóa - Ống tiêu hóa ( Miệng, thực quản, dạ dày, ruột non, ruột già, hậu môn…) - Tuyến tiêu hóa(nước bọt, tuyến vị, gan, tụy, ruột…) Miệng 2 Lỗ thông Hậu môn
PHT 7: Ở động vật có ống tiêu hóa, thức ăn được tiêu hóa theo hình thức nào? Đúng - bấm chuột vào chỗ bất kì để tiếp Câutục trả lời của bạn là: Sai - bấm chuột vào chỗ bất kì để tiếp tục Rất tiếc, không hoàn thành câu Chúc mừng bạn đã trả lời đúng Đáp ánphải đúng là: hỏithành câu trả lời Bạn hoàn trước khi tiếp tục Trả lời xóa
c. Hình thức tiêu hóa ở động vật có ống TH Hình thức Tiêu hóa Tiêu hoá ngoại bào (nhờ 2 hoạt động) - Tiêu hóa cơ học của ống tiêu hóa và - Tiêu hóa học nhờ tác dụng của dịch tiêu hóa
Mối quan hệ giữa 2 quá trình biến đổi cơ học và hóa học trong tiêu hóa thức ăn • Thức ăn giản (Kích thước lớn cơ thể không hấp thụ được BĐCH Mẩu nhỏ BĐHH (Tăng diện tích tiếp xúc với enzim tiêu hóa) Các chất đơn Cơ thể hấp thụ được
Bảng 15: Tiêu hóa thức ăn trong các bộ phận của ống TH ở người Bộ phận Miệng Thực quản Dạ dày Ruột non Ruột già Tiêu hoá cơ học x Tiêu hoá học x x x x
3. TIÊU HÓA Ở ĐỘNG VẬT CÓ ỐNG TIÊU HÓA Ống tiêu hoá phân thành nhiều bộ phận khác nhau có tác dụng gì?
PHT 8: Nối quá trình tiêu hóa thức ăn với các cơ quan tương ứng Quá trình Cơ quan A Tiêu hóa cơ học B Tiêu hóa học Đúng - bấm chuột vào chỗ bất kì để tiếp Câutục trả lời của bạn là: A. Miệng, thực quản, dạ dày, ruột non, ruột già B. Miệng, dạ dày, ruột non C. Miệng, dạ dày D. Miệng, thực quản, dạ dày Sai - bấm chuột vào chỗ bất kì để tiếp tục Rất tiếc, không hoàn thành câu Chúc mừng bạn đã trả lời đúng Đáp ánphải đúng là: hỏithành câu trả lời Bạn hoàn trước khi tiếp tục Trả lời xóa
Nêu ưu điểm của hệ tiêu hoá dạng ống so với hệ tiêu hoá dạng túi?
Ưu điểm của tiêu hoá thức ăn trong ống tiêu hoá: • Thức ăn được đi theo 1 chiều trong ống tiêu hoá thức ăn không bị trộn lẫn với chất thải. • Dịch tiêu hoá không bị hoà loãng hiệu quả tiêu hoá cao. • Sự chuyên hoá của các bộ phận trong ống tiêu hoá tăng hiệu quả tiêu hoá thức ăn.
Chiều hướng tiến hoá của hệ tiêu hóa • Cấu tạo ngày càng phức tạp Chưa có cơ quan tiêu hoá Túi tiêu hoá ống tiêu hoá • Sự chuyên hoá về chức năng ngày càng rõ rệt • Từ tiêu hoá nội bào Tiêu hoá ngoại bào Động vật ăn được thức ăn có kích thước lớn
CỦNG CỐ
CH 1. Chọn câu trả lời đúng nhất: Ở động vật có túi tiêu hóa, thức ăn được tiêu hóa như thế nào? A) Tiêu hóa ngoại bào B) Tiêu hóa nội bào C) Tiêu hóa nội bào và tiêu hóa ngoại bào D) Tiêu hóa ngoại bào trước rồi tiêu hóa nội bào Đúng - bấm chuột vào chỗ bất kì để tiếp Câutục trả lời của bạn là: Sai - bấm chuột vào chỗ bất kì để tiếp tục Rất tiếc, không hoàn thành câu Chúc mừng bạn đã trả lời đúng Đáp ánphải đúng là: hỏithành câu trả lời Bạn hoàn trước khi tiếp tục Trả lời xóa
CH 2. Tiêu hóa học trong ống tiêu hóa ở người diễn ra ở: A) Miệng, dạ dày, ruột non B) Miệng, thực quản, dạ dày, ruột non, ruột già C) Miệng, thực quản, dạ dày, ruột non D) Chỉ diễn ra ở dạ dày Đúng - bấm chuột vào chỗ bất kì để tiếp Câutục trả lời của bạn là: Sai - bấm chuột vào chỗ bất kì để tiếp tục Rất tiếc, không hoàn thành câu Chúc mừng bạn đã trả lời đúng Đáp ánphải đúng là: hỏithành câu trả lời Bạn hoàn trước khi tiếp tục Trả lời xóa
CH 3. Tiêu hóa nội bào là quá trình tiêu hóa diễn ra ở A) Bên trong cơ thể B) Bên ngoài cơ thể C) Bên trong tế bào D) Bên ngoài tế bào Đúng - bấm chuột vào chỗ bất kì để tiếp Câutục trả lời của bạn là: Sai - bấm chuột vào chỗ bất kì để tiếp tục Rất tiếc, không hoàn thành câu Chúc mừng bạn đã trả lời đúng Đáp ánphải đúng là: hỏithành câu trả lời Bạn hoàn trước khi tiếp tục Trả lời xóa
CH 4. Quan sát hình và từ kiến thức thực tế điền từ thích hợp vào chỗ trống: Cấu tạo hệ tiêu hóa ở gia cầm và chim ăn hạt có các đặc điểm khác biệt so với các động vật khác là: Miệng có không có thêm bộ phận là và . Thực quản có. Dạ dày chia thành 2 và Sai - bấm chuột vào chỗ bất kì để tiếp tục Đúng - bấm chuột vào chỗ bất Câutục trả lời của bạn là: kì để tiếp Rất tiếc, không hoàn thành câu Chúc mừng bạn đã trả lời đúng Đáp ánphải đúng là: hỏithành câu trả lời Bạn hoàn trước khi tiếp tục Trả lời xóa
CH 5. Nối các hình thức tiêu hóa tương ứng với đặc điểm của nó Hình thức tiêu hóa Đặc điểm C Tiêu hóa nội bào A. Thức ăn sau khi được tiêu hóa ngoại bào lại tiếp tục được tiêu hóa nội bào B. Thức ăn được tiêu hóa về mặt cơ học và hóa học trong ống tiêu hóa(đôi khi có tiêu hóa sinh học nhờ có vi sinh vật cộng sinh) C. Thức ăn được tiêu hóa trong không bào tiêu hóa nhờ hệ thống enzim A Tiêu hóa thức ăn trong túi tiêu hóa B Tiêu hóa thức ăn trong ống tiêu hóa Đúng - bấm chuột vào chỗ bất kì để tiếp Câutục trả lời của bạn là: Sai - bấm chuột vào chỗ bất kì để tiếp tục Rất tiếc, không hoàn thành câu Chúc mừng bạn đã trả lời đúng Đáp ánphải đúng là: hỏithành câu trả lời Bạn hoàn trước khi tiếp tục Trả lời xóa
TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Sinh học 11 - Nguyễn Thành Đạt (tổng chủ biên) 2. Sinh học 11 nâng cao- Nguyễn Văn Vụ (tổng chủ biên) 3. Sinh học 11 - Sách giáo viên – Nguyễn Thành Đạt 4. Hướng dẫn thực hiện Chuẩn kiến thức kĩ năng Sinh học 11 - Ngô Văn Hưng (chủ biên) 5. Dạy học Sinh học ở trường THPT – Trịnh Nguyên Giao, Nguyễn Đức Thành 6. Một số hình ảnh, video lấy từ google. com
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT
CẢM ƠN CÁC EM KẾT THÚC ĐÃ THEO DÕI BÀI GIẢNG TẠM BIỆT, HẸN GẶP LẠI
- Slides: 52