Triage van het oog 8 meest voorkomende oogklachten

Triage van het oog: 8 meest voorkomende oogklachten De heer A. Rooze, optometrist 1

Disclosure belangen spreker Potentiële Belangenverstrengeling n. v. t. Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven n. v. t. • • Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder 22 Andere relatie, namelijk n. v. t. 2

Verwijzers Huisarts Medisch specialist van ander poortspecialisme of andere instelling Bedrijfsarts Jeugd (gezondheidszorg)arts Arts verstandelijk gehandicapten Specialist ouderengeneeskunde/verpleeghuisarts Optometrist met AGBcode voor verzekerden van CZ, Zilveren Kruis, Interpolis, Avero, FBTO, OZF, Prolife, de Friesland, Z&Z, VGZ Wij zien alleen patiënten met een geldige verwijzing Spoed is uitzondering • • 3

Klachten 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Tranende ogen Drukkend gevoel Jeukende ogen Minder scherp zien (zeer) pijnlijk oog / (zeer) pijnlijke ogen Vlekken / spinrag voor ogen Lichtflitsen Kind ziet scheel 4

De klacht: Tranende ogen (1) Vragen: • Hoe lang? • Ogen rood / ontstoken? • ‘s Morgens dichtgepakt? • Last van het licht? • Continu/ specifieke momenten 5

Tranende ogen • Verstopte traanafvoer (zeer zelden) • Verstoorde traankwaliteit / droge ogen (vaak) • Meibomklier disfunctie / blepharitis (vaak) 6

Tranende ogen 7

Tranende ogen Sondage: Traanpuntje oprekken De zoutoplossing inspuiten 8

Tranende ogen • Punctum plugs ‒ Oplosbaar ‒ Silicone 9

Tranende ogen • Kunsttranen soms succesvol • Ooglidhygiëne met warme compressen en omega-3 vetzuren • Chronisch probleem: behandelen klachten, geen genezing. 10

Tranende ogen • Eerste keuze: – Kunsttranen – Ooglidhygiëne • Eventueel aanvullend: – Punctale occlusie – Ontstekingsremmers – Bandagelens – etc. 11

Tranende ogen Gewenste toegangstijd: • Geen urgentie Advies: • Onderzoek door huisarts • Bij aanhoudende ernstige klachten oogarts 12

De klacht: Drukkend gevoel op ogen (2) Vragen: • Hoe lang? • Is uw gezichtsscherpte afgenomen? • Wanneer zijn uw ogen voor het laatst gemeten? 13

Drukkend gevoel Oorzaak: • Droge ogen • Niet volledig gecorrigeerde sterkteafwijking • Geen relatie met oogdruk 14

Drukkend gevoel • Hoge oogdruk voel je niet • Overmatige inspanning ogen → asthenope klachten • Droge ogen gevoel straalt vaak uit rondom/achter het oog 15

Drukkend gevoel • Een droog ziet wisselend minder scherp. • Het kost meer inspanning om scherp te zien. – Vaak bij computerwerk – Vaak seizoensmatig (herfst) – Soms door medicijn gebruik 16

Drukkend gevoel Overmatige inspanning van ogen geeft vaak asthenope klachten • Veel computerwerk • Onjuiste bril / brillenglazen • Ongecorrigeerde ametropie • Ongecorrigeerde forie 17

Drukkend gevoel Gewenste toegangstijd: • Geen urgentie Advies: • Behandelen eventuele traanfilmproblemen • Naar opticien voor oogmeting • Indien bril goed, dan onderzoek bij huisarts / oogarts 18

De klacht: Jeukende ogen (3) Vragen: • Hoe lang? • Bekend met hooikoorts? • Bekend met andere allergie? 19

Jeukende ogen Oorzaak: • Allergie door bv. hooikoorts • Allergie voor cosmetica of medicatie • Droge ogen • Blepharitis 20

Jeukende ogen • Vooral seizoen gebonden klachten • Droge ogen schuren bij oogbewegingen 21

Jeukende ogen • Meestal biedt oogdruppel of tablet tegen hooikoorts een goede oplossing 22

Jeukende ogen Allergie: • Conserveermiddelvrije oogdruppels (minims) • Ander merk cosmetica 23

Jeukende ogen Gewenste toegangstijd: • Geen urgentie Advies: • Onderzoek door huisarts 24

De klacht: Ik zie minder scherp (4) Vragen • Hoe lang? • Plotseling afgenomen, of langzaam? • Eén oog, of beide? • Bekend met staar of staaroperatie? 25

Ik zie minder scherp Oorzaak: 1. Bril / lenssterkte onjuist / nog geen correctie 2. Staar of nastaar 3. Gevorderde glaucoom (erg onwaarschijnlijk) 4. Oogontsteking 5. Netvlies vaataandoeningen 6. Droge ogen 26

Ik zie minder scherp 2. Staar = Cataract, vertroebeling van de ooglens 27

Ik zie minder scherp Staaroperatie 28

Ik zie minder scherp Nastaar 29

Ik zie minder scherp 3. Glaucoom 30

Ik zie minder scherp 4. Oogontsteking 31

Ik zie minder scherp 5. Vaataandoening in netvlies 32

Ik zie minder scherp Gewenste toegangstijd: • Afhankelijk van uitslag oogmeting urgent Advies: • Oogmeting (druk en visus) • Afspraak bij huisarts 33

De klacht: (zeer) pijnlijk oog / (zeer) pijnlijke ogen (5) Vragen: • Eén oog, of beide ogen? • Hoe lang? • Is het oog rood / lichtschuw? • Ziet u nog scherp met dit oog? / ogen? • Onlangs geopereerd? • Kan het tijdens werkzaamheden zijn ontstaan? 34

De klacht: (zeer) pijnlijk oog / (zeer) pijnlijke ogen Oorzaken: 1. Droog 2. Ontstoken oog 3. Corpus alienum (iets in oog) 4. Oppervlakkige oogbeschadiging (erosie/lasogen) 5. Acuut glaucoom (zeer hoge oogdruk) 35

De klacht: (zeer) pijnlijk oog / (zeer) pijnlijke ogen 1. Droog oog: • Soms één oog, soms beide ogen • Stekend, branderig en/of corpus alienum gevoel • Vaak iets rood en wisselend wazig en scherp • Patiënt kan vaak wel aangeven dat oog droog aanvoelt 36

De klacht: (zeer) pijnlijk oog / (zeer) pijnlijke ogen 2. Ontstoken oog • Bijna altijd rood • Vaak eenzijdig • Vaak waterige of pusachtige afscheiding • Vaak minder scherp zicht • Soms relatie met contactlens dragen 37

De klacht: (zeer) pijnlijk oog / (zeer) pijnlijke ogen 3. Corpus alienum (iets in oog) • Vaak na werkzaamheden zoals lassen en slijpen • Irritatie neemt in enkele dagen toe • Oog mild tot zeer rood • Vaak gevoelig voor licht, zeker bij lasogen • Bij lasogen beide ogen, bij slijpen en boren vaak één oog • Knipperen met oog is bij oppervlakkig letsel extra pijnlijk 38

De klacht: (zeer) pijnlijk oog / (zeer) pijnlijke ogen 4. Oppervlakkige oogbeschadiging (erosie) • Zeer gevoelig en bijna altijd één oog • Met gesloten oog minder klachten • Oog is bijna niet rood, maar traant vaak wel • Ook gevoelig voor licht • Oppervlakkige verdoving geeft (enorme) verbetering van klachten (maar vertraagt herstel) 39

De klacht: (zeer) pijnlijk oog / (zeer) pijnlijke ogen 5. Acuut glaucoom (zeer hoge oogdruk) • Misselijk (braken) • Zeer pijnlijk oog. • Patiënt voelt zich echt ziek • Klachten bijna altijd aan één oog • Last van licht, gevoelig bij aanraken, meestal minder goed zicht 40

De klacht: (zeer) pijnlijk oog / (zeer) pijnlijke ogen Gewenste toegangstijd: • Hoge urgentie! (behalve droge ogen/lasogen, dan vooral veel lubricantia) Advies: • Op korte termijn naar huisarts of oogarts • Een acuut glaucoom of ernstige ontsteking op dezelfde dag 41

De klacht: Vlekken / spinrag voor ogen(6) Vragen: • Sinds wanneer? • Eén oog, of beide ogen? • Enkele vlek(ken) of zeer veel? • Vaste plek in beeld of beweegt door het beeld • Wat ging er aan vooraf? (operatie, val, klap op het oog) 42

Vlekken / spinrag voor ogen Oorzaken: • Veranderingen in het glasvocht (corpus vitreum) • Loslaten van het glasvocht • Migraine 43

Vlekken / spinrag voor ogen • Veranderingen in het glasachtig lichaam 44

Vlekken / spinrag voor ogen • Veranderingen in het glasachtig lichaam 45

Migraine • Vaak zonder hoofdpijn • Altijd binoculair maar subjectief lijkt het vaak 1 oog • Meestal 10 -30 minuten, daarna soms hoofdpijn 46

Vlekken / spinrag voor ogen Gewenste toegangstijd • Naar oogarts, binnen twee weken Advies: • Wijzen op mogelijkheid netvliesloslating met acuut oogarts bezoek 47

De klacht: Lichtflitsen (7) Vragen: • Sinds wanneer? • Eén oog, of beide ogen? • Is uw beeld volledig, of mist er een deel. • Wat ging er aan vooraf? (operatie, val, klap op het oog) • Hoge myopie? 48

Lichtflitsen Oorzaak: • veranderingen in het glasachtig lichaam waardoor aan het netvlies wordt getrokken 49

Lichtflitsen • Ik zie lichtflitsen 50

Lichtflitsen Gewenste toegangstijd: • Naar oogarts binnen enkele dagen • Op zichzelf geen voorspellende waarde retinadefect Advies: • Attenderen op mogelijkheid netvliesloslating met acuut oogarts bezoek indien ablatio prodromen. 51

De klacht: Mijn kind ziet scheel (8) Vragen: • Hoe oud is het kind? • Wanneer en door wie is dit ontdekt? • Ziet het kind continu scheel of niet? 52

Mijn kind ziet scheel Oorzaak: • Fysiologisch: tot de leeftijd van 4 maanden (tenzij progressieve toename verwijzing niet nodig) • Afwijking externe oogspieren • Optisch: sterke oogafwijking, groot sterkteverschil • Congenitaal cataract (pupilreflex) • Neurologisch: aansturing van oogspieren • Retinoblastoom (pupilreflex, erg zeldzaam) 53

Mijn kind ziet scheel • Orthoptist onderzoekt de samenwerking en oogsterkte bij met name jonge kinderen • Oogarts is hierbij betrokken (met name funduscopie) 54

Mijn kind ziet scheel Gewenste toegangstijd: Bij continu scheelzien op korte termijn Advies: • Afspraak bij orthoptist maken binnen enkele weken 55

Tot slot • Intercollegiaal telefoonnummer tijdens openingstijden • 08 88 77 77 77 Spoednummer na openingstijd • Vragen? 56