STUDIJSKI PROGRAM PRAVO Predmet Pravo intelektualne svojine Prezentacija

STUDIJSKI PROGRAM PRAVO Predmet: Pravo intelektualne svojine Prezentacija III Časovi vježbi-viši asistent Jelena Manojlović Bijeljina, 2019.

AUTORSKO PRAVO Koautori i koautorski odnos -pojam koautorstvo: stvaralačka saradnja 2 ili više lica u nastajanju aut. djela, bez obzira na veličinu i kvalitet doprinosa pojedinog koautora; nužno da je djelo cjelina i da koautori zajedničkim intelektualnim radom stvaraju isto -koautorstvo se uglavnom javlja u istoj vrsti autorskog stvaralaštva, i reguliše se ugovorom -NISU KOAUTORSKA DJELA: DJELA PRERADE, ZBIRKE I SL. , KAO I ONA KOJE JE JEDNO LICE ZAPOČELO, A DRUGO ZAVRŠILO -Da li koautorsko djelo treba da predstavlja nedjeljivu cjelinu, tj. mogu li se doprinosi koautora koristiti samostalno? a) Francuski koncept-subjektivni uslov (namjera koautora da doprinose koriste zajednički) b) Njemački koncept-subjektivni+objektivni uslov (nedjeljiva cjelina); prihvaćen i kod nas!

PRAVNE POSLEDICE KOAUTORSTVA 1. 2. 3. 4. 5. Koautori su nosioci jedinstvenog subjektivnog koautorskog prava (skr. KP)na djelu Nužna saglasnost svih koautora za ostvarivanje i promet KP Srazmjerna doprinosu je i podjela ekonomske koristi po osnovu korišćenja KD Koautorska zajednica nastaje činom nastanka KD i ne može se razvrgnuti Rok trajanja AP zaštite, odnosno imovinskopravnih ovlašćenja se računa 70 godina od smrti koautora koji je poslednji umro *Koautorstvo na filmskom djelu -zakonsko koautorstvo, a ne voljno -doprinosi više lica različiti-stvaralački, organizaciono finansijski, tehnički. . . ali djelo je nedjeljiva cjelina (osim u slučaju da se fizički može odvojiti pojedinačan doprinos-npr. muzika, ali samo bez nanošenja štete FD ili interesima koautora) -Zakon određuje koautore filmskog djela: PISAC SCENARIJA, REŽISER I GLAVNI SNIMATELJ, a može biti i kompozitor filmske muzike (ako je ona bitan element filma i komponovana za taj film), kao i glavni animator kod crtanog filma -scenograf, autor maski, kostimograf imaju samostalna AP na svojim doprinosima, tj. smatraju se autorima, a glumci imaju status interpretatora

SPOJENA DJELA -pojam: autorsko djelo nastalo spajanjem dva ili više samostalnih autorskih djela, a s ciljem boljeg ekonomskog iskorišćavanja-privid koautorskog djela -RAZLIKA SA KOAUTORSKIM DJELOM a) Svako djelo u spojenom zadržava svoju individualnost b) Nastaju slobodnom voljom sa mogućnošću razvrgnuća kad god c) Karakter ugovora o ortakluku, a ne o autorskog! d) Obično nastaju u različitim stvaralačkim oblastima, pa se spajaju e) Autori uživaju samostalnu zaštitu na svom djelu *Kolektivno djelo -nastaje spajanjem naručenih autorskih djela od većeg broja autora u jednu cjelinu (enciklopedije, rječnici, baze podataka. . . )

Nastanak subjektivnog AP -princip nastanka subjektivnog autorskog prava bez formalnosti, samim činom nastanka djela Pravo SAD: AD nastaje činom materalizacije (zabilježeno na tjelesnom nosaču)! -V. Britanija do 1956. g. i Zakona o autorskom pravu postojao i formalni postupak priznavanja subj. AP SAD-od 1976. i neizdata i izdata AD morala su da se registriju u Uredu za AP (izdata djela: oznaka copyright-C, godina izdavanja i nosilac AP+deponovanje primjeraka u Kongresnu bibl. u Vašingtonu, što je uslov za registraciju u Uredu za AP); danas nema ovih obaveza, ali se praksa zadržala zbog lakšeg dokazivanja u sporovima SADRŽINA SUBJEKTIVNOG AP -složeno građansko pravo; sa 2 grupe ovlašćenja: ličnopravna (moralna) i imovinskopravna, odnosno isključivim (apsolutnim) i neisključivim (relativnim) ovlašćenjima -prava autora prema vlasniku primjerka djela (ovlašćenja autora novijeg datuma i relativno dejstvo!) LIČNOPRAVNA OVLAŠĆENJA AUTORA (štite lične, neimovinske interese autora; naziv moralna!; i posle smrti autora; većina apsolutnog dejstva; po pravilu nenaslediva i neprenosiva; neograničeno traju-staranje naslednika i institucija; actio popularis!; nisu predmet prinudnog izvršenja, neprocjenljiva u novcu) 1. Ovlašćenje na priznanje autorstva-pravo paterniteta 2. Ovlašćenje na naznačenje imena autora djela 3. Ovlašćenje na objavljivanje djela

4. Ovlašćenje na zaštitu integriteta djela 5. Ovlašćenje na suprotstvaljanje nedostojnom iskorišćavanju djela 6. Ovlašćenje na pristup primjerku djela 7. Ovlašćenje na zabranu izlaganja originalnog primjerka djela likovne umjetnoeti 8. Preče pravo autora na preradu primjerka djela arhitekture IMOVINSKOPRAVNA OVLAŠĆENJA AUTORA A. ISKORIŠĆAVANJE AD U TJELESNOJ FORMI 1. ) ovlašćenje na umnožavanje AD 2. ) ovlašćenja na stavljanje primjeraka djela u promet 3. ) ovlašćenja na davanje primjeraka djela u zakup 4. ) ovlašćenje na davanje primjeraka računarskog programa na poslugu

B. ISKORIŠĆAVANJE AD U BESTJELESNOJ FORMI 1. ) ovlašćenje na izvođenje 2. ) ovlašćenje na predstavljanje 3. ) ovlašćenje na prenošenje izvođenja ili predstavljanja 4. ) ovlašćenje na emitovanje 5. ) ovlašćenje na javno saopštavanje putem interneta 6. ) ovlašćenje na prilagođavanje, aranžiranje i druge izmjene djela 7. ) ovlašćenje na javno saopštavanje djela koje se emituje 8. ) ovlašćenje na javno saopštavanje djela sa nosaća zvuka ili slike 9. ) ovlašćenje autora da bude obavješten o prodji primjerka djela i da dobije dio naknade od prodajne cijene (pravo sleđenja) 10. )ovlašćenje autora na potraživanje dijela naknade od prodaje uređaja i sredstava podobnih za umnožavanje autorskih djela 11. ) ovlašćenje autora na potraživanje dijela naknade od davanja primjeraka AD na poslugu.

OGRANIČENJE SUBJEKTIVNOG AP -pravo trećih lica da u zakonom određenim slučajevima i pod propisanim uslovima iskorišćavaju tuđe objavljeno AD bez saglasnosti autora i plaćanja naknade (SUSPENZIJA ISKLJUČIVIH IMOVINSKOPRAVNIH OVLAŠĆENJA) ili bez saglasnoti autora, ali uz obavezu plaćanja naknade (ZAKONSKE LICENCE) A. SUSPENZIJA ISKLJUČIVIH IMOVINSKOPRAVNIH OVLAŠĆENJA 1. ) u cilju korišćenja AD radi sprovođenja sudskog ili upravnog postupka 2. ) u cilju korišćenja AD radi javnog informisanja 3. ) radi korišćenja AD u svrhu nastave i pripreme ispita 4. ) radi korišćenja AD od strane javnih biblioteka 5. ) radi korišćenja AD za lične nekomercijalne potrebe 6. ) u cilju korišćenja računarskih programa 7. ) radi privremenog umnožavanja AD 8. ) radi korišćenja AD u svrhe imitiranja 9. ) radi korišćenja snimaka od strane emisionih preduzeća 10. ) radi 2 -dimenzionalnog umnožavanja AD izloženih na javnim mjestima 11. ) radi korišćenja AD za izradu kataloga javnih prodaja i izložbi 12. ) radi korišćenja AD u cilju demonstriranja rada uređaja za snimanje i reprodukovanje zvuka i slike

B. 1. 2. 3. ZAKONSKA LICENCA Radi korišćenja AD za potrebe nastave ili naučnih istraživanja Radi korišćenja AD u cilju javnog informisanja Radi 3 -dimenzionalnog umnožavanja AD izloženih na javnim mjestima AUTORSKO DJELO STVORENO U RADNOM ODNOSU -stvoreno intelektualnim radom koji spada u izvršenje radne obaveze, i to u toku trajanja govora o radu i da ima veze sa radnim zadacima uposlenika -poslodavac ovlašćen da djelo objavi i nosilac je isključivih imovinskih prava na iskorišćavanje, u okviru registrovane djelatnosti, u roku od 5 godina od završetka djela, ako opštim aktom poslodavca ili ugovorom o radu nije drugačije određeno -autor ima pravo na posebnu naknadu, zavisno od efekata iskorišćavanja AD i ostala ličnopravna ovlašćenja, a nakon isteka 5 godina vraćaju mu se i imovinska ovlašćenja, osim kod računarskih programa gdje je trajni nosilac poslodavac

TRAJANJE AP -imovinskopravna ovlašćenja traju za života autora i 70 godina po njegov smrti -ukoliko se radi o anonimnom autoru ili djelu pod pseudonimom prava prestaju po isteku 70 godina od dana objavljivanja djela -kroz Actio popularis svako lice ima mogućnost zaštite moralih ovlašćenja preminulog autora, neograničenog trajanja su PRAVA STRANIH LICA KAO AUTORA/NOSILACA AP u našoj zemlji -strani autor i njegovo djelo uživaće zaštuitu pod uslovom: a) Da autor djela ima AP na osnovu međunarodnog ugovora (konvencije) koju smo ratifikovali b) Ili princip uzajamnosti priznavanja AP zemalja državljanstva autora i naše zemlje, uz 2 izuzetka: *pravo sleđenja –faktički reciprocitet nužan *priznavanje moralnih ovlašćenja bez ispunjenja bilo kakvih uslova

Hvala na pažnji!