SALIK HZMETLERNDE KRZ VE AFET YNETM 1 Ders

SAĞLIK HİZMETLERİNDE KRİZ VE AFET YÖNETİMİ 1

Ders 14. Afet ve krizden başarılı çıkmanın yolları Yakın bölgede su birikintileri, çöplük, hayvan ahırları olmamalıdır Yerleşim yeri trafik, kalabalık ve gürültüye neden olmamalıdır Kamp yerinin atıkları yer altı sularını etkilememelidir Kampta kişi başı 30 m 2 alan olmalıdır Sadece uyumak için 3. 5 m 2 alan olmalıdır 2

Ulaşım ve haberleşmeye olanak vermeli MOBİL OLMALI Gıda ve enerjiye ulaşımı kolay olmalı Genişlemeye olanak sağlamalı 3

Çadırların tavan yüksekliği en az 2. 1 metre olmalıdır • Çadırlarda tavan deliği ya da pencere bulunmalıdır • Çadır zemini tahta asfalt ya da beton olmalıdır • Oyun alanları olmalıdır • Çadır içinde mum, petrol lambası, tüp lamba, petrol yakıtlı ocak, kullanılmamalıdır. • Yangın önlenmesi için her 300 metrede 75 m boşluk bırakılmalıdır • Çadırlar arasında 2 metre mesafe olmalıdır 4

Acil dönemde içme ve pişirme için kişi başı 5 litre, • daha sonraki evrelerde 15 -20 litre • Bir dağıtım noktasında 6 -8 musluk olmalı ve musluk başına 200 -250 kişi hesaplanmalıdır • Musluğa mesafe en fazla 150 m olmalıdır • Su dezenfeksiyonunda klor ve bileşikleri kullanılmalıdır • Reziduel etkisi olmalı 5

• Yataklı sağlık birimlerde kişi başına 50 litre • Ameliyathane ve doğumhanelerde kişi başına 100 litre • Yemekhanelerde kişi başına 2030 litre • Mutfakta kişi başına 10 litre ilave su sağlanmalıdır • En çok gereksinim duyulan ancak en çok göz ardı edilenlerden birisi iç çamaşırı gereksinimidir • Ütüleme bit ve pireler için çok önemli bir hijyenik uygulamadır 6

Tuvalet ve Temizlik 20 kişiye bir tuvalet yapılmalı ve uzaklık en fazla 30 metre olmalıdır Musluklar tuvaletlere yakın olmalı ya da musluklu bidonlar kullanılmalıdır Kişi başına aylık 200 -250 gram sabun hesaplanmalıdır Tuvaletlerin kanalizasyona bağlı olması tercih edilir, ancak biriktirme çukurlarında da toplanabilir 7

Cenaze Ölüler bekletilmeden belirlenen alanlara gömülmelidir Farelerin kitlesel öldürüldüklerinde bit ve pirelerin doğrudan insanlara yöneleceği unutulmamalıdır Katı atıkların bertarafı için çöpler günlük olarak uzaklaştırılmalı ve ideali gömülmelidir Vektörlerin ve başıboş hayvanların kontrolü doğrudan alınan çevre önlemleri ile ilişkilidir 8

Afet yönetiminin amaçları � Hayat kurtarmak, � Yaralanmaları önlemek, � Mal-mülk, kültür ve tabiat varlıklarını korumak, � Hizmetleri devam ettirmek ve sürdürülebilir kalkınmayı sağlamaktır. 9

Modern Afet Yönetimi Afetler olmadan gerekli önlemlerin alınmasının, en az afet sırasındaki etkin müdahale kadar önemli olduğu, hatta bunların bir bütünün parçaları olduğu ortadadır. Modern afet yönetim yaklaşımı, ulusal düzeyden en küçük idari birime kadar uygulanmalıdır. 1 0

Afet yönetimi “yaşayan” bir yönetimdir; sürekli yenilenmeli, gözden geçirilerek değiştirilmelidir Afet yönetimi evrelerinin başarıyla ve etkin bir şekilde uygulanması, yapılacak organizasyonun olası tüm afetlerin göz önünde bulundurulması ve sorumluluğun paylaşılmasıyla mümkündür. Organizasyon içerisinde uzmanlık alanları doğrultusunda sorumluluk paylaşımı ve birimler arasında etkili bir iletişim şarttır. 1 1

Afet yönetiminde dört ana evrenin Entegrasyonu aynı zamanda kamu, özel sektör ve gönüllü kuruluşların en üst düzeyde koordineli bir şekilde çalışmasıyla gerçekleşebilir. BUNLAR: 1 -Kayıp, zarar azaltma ve önleme (kısaca Zarar Azaltma) (Mitigation), 2 -Hazırlıklı olma (Preparation), - Tahmin ve Erken Uyarı - Afetler 3 -Müdahale (Response), - Etki Analizi 4 -İyileştirme (Recovery) - Yeniden Yapılandırma evreleridir 1 2

Böylece bütünleşik afet yönetimi sisteminde, • Kayıp ve Zarar Azaltma • Hazırlık • Tahmin ve Erken Uyarı • Afetler, • Etki Analizi gibi afet öncesi korumaya yönelik olan çalışmalara risk yönetimi denilirken; • Müdahale • İyileştirme • Yeniden Yapılanma gibi afet sonrası düzeltmeye yönelik olarak yapılan çalışmalara ise kriz yönetimi olarak adlandırılır. 1 3

Afet yönetim sistemini Afet öncesi (Risk Yönetimi), Afet sonrası (Kriz Yönetimi) şeklinde ikiye ayırmak mümkündür. 1 4

Risk ve Kriz Yönetimi Arasındaki Fark 1 5

"Afet Yönetimi"nin amacı Sadece insanları enkaz altından kurtarmak, hastaneye yetiştirmek, yangın söndürmek, vb. benzeri müdahale çalışmalarını yapmak değildir. Modern afet yönetimi önceliği (müdahale çalışmalarına duyulabilecek ihtiyacı da minimize edebilmek için) insanları tüm tehlikelerden korumak ve mevcut riskleri afetler olmadan önce azaltmaya yöneliktir. 1 6

Risk Analizi Afetler sonucu oluşacak kayıpları en aza indirebilmek afet öncesi ve sonrası alınacak tedbirler ve planlamalar ile mümkün olabilmektedir. Bu planların başarısı yasal, yönetimsel, ekonomik, teknik ve sosyal yönden uygulanabilir politikaların önerilmesine bağlıdır. 1 7

Riskler Fiziksel çevre bileşenleri, Sosyokültürel çevre bileşenleri, Yönetsel ve hukuksal bileşenlerdir. 1 8

Riski Artıran Koşullar Topoğrafik koşular Jeolojik koşular Tehlikenin yeri, büyüklüğü, oluş zamanı, süresi Dolgu alanlar Gelişmişlik düzeyi Nüfus yoğunluğu Sanayileşme Çarpık yapılaşma Dere yataklarının daraltılması ve imara açılması 1 9

Riskin Azaltılması Ulusal Afet Yönetimi Strateji Belgesinin hazırlanması, Afet Risklerini Azaltma Ulusal Platformunun kurulması, Afet sigorta sisteminin kapsamının genişletilmesi, İl Afet Planlarının tüm tehlikeleri içerir hale getirilmesi, Erken uyarı sistemlerinin kurdurulması, Gözlem ve rasat ağlarının geliştirilmesi, Farkındalık çalışmaları, Bilgi sistemlerinin geliştirilmesi. 2 0

Afetin büyüklüğüne etki eden ana faktörleri ise aşağıdaki gibi özetlemek mümkündür: Olayın yerleşme alanlarına olan uzaklığı. Olayın fiziksel büyüklüğü. Olayın yerleşme alanlarına olan uzaklığı. Fakirlik ve az gelişmişlik. Hızlı nüfus artışı. Tehlikeli bölgelerdeki hızlı ve denetimsiz sanayileşme. Ormanların ve çevrenin tahribi veya yanlış kullanımı. Bilgisizlik ve eğitim eksikliği. Toplumun afet olaylarına karşı önceden alabildiği koruyucu ve önleyici önlemlerin ulaşabildiği düzeyin belirlenmesi 2 1

Afet Yönetiminin Amacı �Hayat kurtarmak, �Yaralanmaları önlemek, �Mal-mülk, kültür ve tabiat varlıklarını korumak, �Hizmetleri devam ettirmek ve sürdürülebilir kalkınmayı sağlamaktır 2 2

Sonuç Afetleri göz ardı etme; tümüne dikkat et. Sadece müdahaleye değil, zarar azaltma ve hazırlığa daha çok önem ver. Afetlere hazırlığı bireyden ve evden başlat. Güvenli bir yaşam tarzı geliştir. Katılımcı ol ve ekip çalışması yap Çalışmaları bir sitem dâhilinde ve bir bütün olarak gerçekleştir. (Örneğin AFAD veya AKUT , Sivil toplum örgütleri kur ve eğitim ver, uyarılar yap) Doğa olayları ile afet yönetimini birine karıştırma. Bazı afetler için tahmin ve erken uyarıya önem ver. Evrensel bilgi ve standartları takip et. Ortak organizasyon, mesaj ve dil geliştir, 2 3

Aşağıdakilerden hangisi afet yönetiminin amaçlarından biridir? a) Hayat kurtarmak b) Yaralanmaları Önlemek c) Mal-mülk, kültür ve tabiat varlıklarını korumak d) Hizmetleri devam ettirmek e) Hepsi Cevap : E 2 4

Afet yönetiminde dört ana evre vardır, aşağıdakilerden hangisi bu evrelerden biri değildir? a) Kayıp, zarar azaltma ve önleme b) Hazırlıklı olma c) Müdahale d) Denetleme e) İyileştirme Cevap : D 2 5

Aşağıdakilerden hangisi kriz yönetiminin özelliklerinden biri değildir? a) Afet ve olay odaklıdır b) Sorumlu tek otorite c) Geniş, değişebilir, paylaşımcı yaklaşım d) Merkezi kontrol e) Belirlenmiş hiyerarşik ilişkiler Cevap : C 2 6