TIPTA VE SALIK ALANINDA VER MADENCL CANAN ADAMOLU

TIPTA VE SAĞLIK ALANINDA VERİ MADENCİLİĞİ CANAN ADAMOĞLU 04067853

Veri Madenciliği Nedir? n n n Büyük veri yığınları arasında gizli kalmış anlamlı kuralların zeki olarak ortaya çıkarılmasıdır. Veriler arttıkça, veri tabanlarının sayısı da artar. Dünya üzerinde artan veri miktarının etkili bir biçimde kullanılmasının neredeyse tek çözümüdür.

Veri Madenciliği Nedir?

Veri Madenciliği Teknikleri n n Uygulama Alanın Ortaya Konulması Veri Ambarının Oluşturulması Modelin Kurulması ve Değerlendirilmesi Şablonların ve İlişkilerin Yorumlanması

Veri Madenciliği Algoritmaları ¡ ¡ Tahmin edici modeller n Sınıflandırma(classification) n Zaman serileri(time Series) n Regresyon(regression) Tanımlayıcı modeller n Kümeleme(clustering) n Özetleme(summariation) n İlişkisel kural madenciliği(association rule mining)

Tıpta Veri Madenciliği n n Aşırı veri birikmesinin en yoğun yaşandığı alanlardan birisi de tıbbi verilerdir. Tıp alanında uzmanlar, veri madenciliği uzmanları ve data işleyicilerinin sıkı bir şekilde birleştiği bir olgudur.

Tıpta Veri Madenciliği n Veri Madenciliği, sağlık profesyonellerinin en doğru ve güncel bilgiye ulaşmasını, en objektif ve optimum çözümleri kullanmasını sağlayacak bir karar destek aracıdır.

Tıpta Veri Madenciliği n n n Neden? Sağlık hizmetlerinin daha etkin sunumu. Kaynakların daha verimli kullanımı. Bilimsel, karşılaştırılabilir, şeffaf bilgi erişimi.

Sağlık Alanında Veri Madenciliği Uygulamaları Hastalık Sınıflandırma Veri Seti n n n Örnek kurallar: Kural 1: IF Yas = 25 THEN Hastalık = Var Kural 2: IF Tansiyon = Normal AND Sigara Kullanımı = Bazen THEN Hastalık = Yok

Sağlık Alanında Veri Madenciliği Uygulamaları ¡ Belirli bir hastalığa sahip hastaların ortak özelliklerinin tahmin edilmesi ¡ Tıbbi tedavilerinin sonuçlarının tahmin edilmesi ¡ Hastane maliyetlerinin tahmin edilmesi ¡ Ölüm oranları ve salgın hastalıkların tahmin edilmesi

Sağlık Alanında Veri Madenciliği Uygulamaları n n n Hastalıkların yönetimi Hastaların sürekli doktor değiştirmelerinin nedenleri Hastaların hastanelerdeki kalış sürelerinin araştırılması Hile tespiti çalışmaları İlaçların yan etkileri

Tıpta Veri Madenciliği Uygulamaları n Akciğerdeki tümörün iyi huylu olup olmadığı: ¡ ¡ Amerika’da yılda 160. 000’den fazla akciğer kanseri var ve %90 ölüm. Bu yüzden erken ve doğru teşhis önemli.

Tıpta Veri Madenciliği Uygulamaları ¡ ¡ ¡ Testler sonucunda %40 -%60 doğru teşhis. Bu testlerin (biyopsi gibi) maliyeti yüksek ve riskli. Faklı yerlerde ve farklı zamanlarda kliniklerde toplanan bu türden test verileri arasında yapılan veri madenciliği çalışmaları sonucunda teşhiste % 100 nispetinde doğruluk.

Tıpta Veri Madenciliği Uygulamaları n Yüksek tansiyon: ¡ ¡ Kore Tıbbî Sigorta Kurumu tarafından hazırlanan bir veri tabanı üzerinde yapılmış(1998) Yüksek tansiyonu olan ve olmayanlar üzerinde ayrı inceleme.

Tıpta Veri Madenciliği Uygulamaları ¡ Çalışmalar sonucunda yüksek tansiyon tahmininde etkili faktörler: n n n Vücüt kitle endeksi İdrar proteini Kan glikozu Kolesterol Yani; yalnızca yaş.

Tıpta Veri Madenciliği Uygulamaları ¡ Etkili olmayan faktörler n n n Diyet Alınan tuz miktarı Sigara kullanımı

Sağlık Alanında ve Tıpta Veri Madenciliği Uygulamaları n Diğer uygulamalar: ¡ ¡ ¡ Antipsikotik ilaçların kalp kası hastalıkları üzerine etkisi Solunum fonksiyon testlerinin analizi Genetik bozuklukların tespiti

Sağlık Alanında ve Tıpta Veri Madenciliği Uygulamaları ¡ ¡ Sağlık personelinin performansının izlenmesi Hasta akış planlarının yapılması Tıbbi tedavi süreçlerinin optimizasyonu (klinik rehber) İlaç kullanım hata ve yan etkileri için erken uyarı sinyallerinin belirlenmesi

Sağlık Alanında ve Tıpta Veri Madenciliği Uygulamaları ¡ ¡ ¡ Hasta ve ilaç kullanımının profillendirilmesi ve Türkiye ilaç kullanım haritasının hazırlanması Kronik hastalıklarda veri madenciliğine dayalı olarak ilaç kullanım alışkanlıkları ve risk tespiti İlaç birim maliyetlerinin hesaplanması

Sağlık Alanında ve Tıpta Veri Madenciliği Uygulamaları ¡ ¡ İlaç inovasyon maliyetlerinin belirlenmesi Bioterörizme karşı sağlık veritabanı oluşturulması Afet telafisinde önceliklerin ve minimum maliyetlerin belirlenmesi Finansal performansın ölçümü ve finansal risklerin belirlenmesi

Sağlık Alanında ve Tıpta Veri Madenciliği Uygulamaları ¡ ¡ ¡ Kronik hastalıkların önlenmesi Kaynak tahsisi için etkin planlama yapabilmek için Elektronik hasta dosyalarının oluşturulması

Ülkemizde Veri Madenciliği n n Sağlık bakanlığı “Sağlıkta Dönüşüm Programı” kapsamında “Karar Sürecinde Etkili Bilgiye Erişim: Sağlık Bilgi Sistemi” başlığı ile çalışmalar başlatmıştır. Amaç: Verilerin analiz amaçlı göstergelere dönüştürülmesi.

Ülkemizde Veri Madenciliği n Proje kapsamında; ¡ Ulusal Sağlık Veri Sözlüğü n Türkiye’deki sağlık kurumlarında kullanılmakta olan bilgi sistemlerinin referans olarak kullanacağı ve terminoloji birliği konusunda büyük bir katkı sağlayacak olan bir sözlük çalışmasıdır.

Ülkemizde Veri Madenciliği n n Diğer tüm çalışmalar, bu sözlüğün hazırlanması ve kullanılan tüm verilerin burada tanımlanmasıyla anlam kazanmaktadır. Bizim sağlık bilişimi vizyonumuzun ve bundan sonra atmayı planladığımız diğer adımların en önemli göstergesi ve sağlık bilişimi çalışmalarımızın kalbidir.

Ülkemizde Veri Madenciliği ¡ Minimum Veri Setleri n n Sağlık Bakanlığının sahadan toplayacağı minimum içeriğe sahip veri gruplarını ifade etmektedir. Şimdiye kadar kâğıt ortamda toplanan veriler, gelişen haberleşme ve bilişim teknolojisi altyapısını kullanarak daha hızlı ve doğru bir şekilde doğrudan verinin üretildiği bilgi sisteminden elektronik ortamda Sağlık Bakanlığına iletilebilecektir.

Ülkemizde Veri Madenciliği ¡ Sağlık Kodlama Referans Sunucusu n n Türkiye sağlık sisteminin izlenebilir, ölçülebilir ve daha kolay yönetilebilir bir yapıya kavuşturulması için ihtiyaç duyulan, Sağlık Bilgi Sistemi standartlarının mevcutları bir araya getirilmektedir Bundan sonra geliştirilecek olan standartları da bünyesine dahil edecek ve bu standartları ilgili tüm kullanıcıların kolay erişebilmesi için açık teknoloji standartları(XML) ile paylaşacak bir platformdur.

Ülkemizde Veri Madenciliği ¡ Elektronik Sağlık Kaydı (ESK) veritabanı ¡ Karar Destek Sistemi

TEŞEKKÜRLER…