RGT SOSYOLOJISI rgt ve Modernizm rgtsel alanda makro

ÖRGÜT SOSYOLOJISI Örgüt ve Modernizm

Örgütsel alanda makro çalışmaların yaygınlaşmasına paralel olarak klasik ve modern kavramları da tartışmalı hale gelmiştir. Bunun iki nedeni vardır: � 1. Kavrama yüklenen anlam; yani geleneksel olandan farklılık ve güncel olanı ifade etmesi. � 2. Kavramın aynı zamanda bir toplumsal yaşam biçimini, ağırlıklı olarak da batı toplumlarının yaşam biçimini kapsamasıdır. Bu açıdan modern kavramı geleneksel toplumsal düzene karşıt bir toplumsal düzen için kullanılmaktadır.

1. Bazı sınıflandırmalarda çağdaş yönetim düşüncesi bir bütün olarak alınmakta ve geleneksel dönem bir alt ayrım olarak kavramlaştırılmaktadır. 2. Klasik kuramın geleneksel olarak nitelendirilmesi modernin çağdaş olarak kullanılması ile ilgilidir. 3. Sistem ve durumsallık yaklaşımları da modern sonrası yaklaşımlar olarak kavramlaştırılmaktadır. 4. Sanayi devriminden başlayıp günümüze kadar devam eden ekonomik ve sosyal düzen bağlamında klasik dönem uygulamalarının devam ettiği göz ardı edilmektedir. V KAVRAMıN GÜNCEL OLANı YANSıTMASı BAZı SORULARA NEDEN OLUR:

ÖRGÜT KURAMı ÜÇ KAYNAKTAN TEMELLENMEKTEDIR: 1. Verimlilik ve etkililik adına yol gösterici nietlik taşıyan teorisyenlerin çalışmaları (Taylorizm) 2. Max Weber kaynaklı sosyolojik çalışmalar (bürokrasi) 3. Örgütlerde insan unsurunu ve insan ilişkilerini temel alan davranışçı teoriler.

ÖRGÜT KURAMLARı VE SANAYI DEVRIMI Yönetim ve örgüt kuramlarının evrimleşmesinde sanayi devrimi esas alınarak geleneksel ve çağdaş ayrımı yapılmaktadır. Çağdaş örgüt kuramlarında klasik, neoklasik ve modern şeklinde alt ayrımlaştırmalarda bulunulmaktadır. Bu ayrıma batı dünyasında da yaygın olarak rastlanmaktadır.

BU AYRıMLAR Klasik yönetim ve örgüt kuramlarının oluşumunda ekonomik ve sosyal düşünce ve varsayımların etkili olduğu vurgulanmaktadır. Modern kavramına yüklenen anlam; sanayi kapitalizmi biçimindeki ekonomik ve sosyal düzene denk gelmektedir. Bu nedenle sanayi devriminden başlayıp, sistem ve durumsallık yaklaşımlarını da kapsayan uzun bir tarih dilimindeki yaklaşımlar çağdaş olarak nitelendirilmiştir. Bu dersimizde, modern kavramı güncel anlamında kullanılmıştır. Çağdaş ise daha geniş bir anlama sahiptir.

SOSYOLOJIK TEMELLI ÇALıŞMALARDA; Yönetim ve örgüt kuramlarının evrimleşmesi farklı sınıflandırılmıştır. Örneğin; Kurthan Fişek yönetim düşüncesinin evrimleşmesini toplum biçimlerinin gelişmesine paralel olarak, sosyal işbölümü temelinde açıklamıştır. Buna göre; ilkel komünal toplumdan başlayarak günümüze kadar gelen süreçte yönetimsiz dönem, anaerkil dönem, bilimsel yönetim, insan ilişkileri yaklaşımı, katılmalı yönetim ayrımına gitmiştir.

ÖRGÜT KURAMLARıNı ISE; Geleneksel örgüt kuramları (bilimsel yönetim ve bürokrasi kuramı), davranışçı kuram, Simoncu örgüt kuramı ve katılmalı örgüt kuramı biçimden sınıflandırmıştır. Bu ayrımda da klasik dönem geleneksel olarak kavramlaştırılmıştır. Klasik kuramın geleneksel olarak sınıflandırılması, onun çağdaş olma özelliğini yitirdiğini varsaymaktadır.

MODERN=ÇAĞDAŞ Modern kavramı çağdaş olanı ifade etmek için kullanılsa da güncel olana işaret ettiği için, güncel olan bir süre sonra güncel olmaktan çıkmaktadır. Bu da kuramları modern kavramı altında sınıflandırmayı sorunlu hale getirmektedir.

SOSYAL BILIMLERDE; Modern kavramı arzulanan belli bir ekonomik ve sosyal düzenin işleyişine ilişkin özellikler bütününü tanımlamak için kullanılmaktadır. Örgütlere sosyolojik bir bakışta; modern kavramının yukarıda belirtilen anlamda kullanılması daha uygun görülmektedir.

MODERN KAVRAMı Türk Dil Kurumu tanımında modern «çağa uygun olan, çağcıl, çağdaş» anlamındadır. Çağdaş yaşanılan döneme ait olan biçimindedir. Latince Modo’dan gelen sözcük «hemen şimdi» anlamına gelmektedir. Modernus sözcüğü ise, M. S. 5. yüzyılın sonuna doğru Roma İmparatorluğunda Hristiyanlığın kabulüyle eski putperest geçmişten kopmak için kullanılmıştır.

AYDıNLANMA FELSEFESINDE; Aydınlanma filozofları « sürekli ve doğrusal bir ilerleme anlayışına dayanmaktadır» . Amaç nedir? ideal bir toplumu oluşturmaktır. Bu anlamıyla modernizm aydınlanma ilkelerini esas alan bir toplumsal projeyi tanımlamaktadır. Aydınlanma ilkeleri ise, sanayi öncesi toplumsal düzenin (geleneksel orta çağ) benimsemiş olduğu doğruların reddi ve yerine yenilerinin konulmasına yöneliktir.

YENI TOPLUMSAL DÜZENIN TEMEL ILKELERI İnanç yerine bilgi Teoloji yerine bilim Gelenekler yerine akıl Bu ilkeler geleneksel olandan kopuşu vurgularken, aynı zamanda batı toplumu için öngörülen bir toplumsal düzeni de tanımlamaktadır.

Thomas Hobbes (1588 -1679): Rasyonel seçim, öngörülebilir ve kontrol edilebilir insan davranışı ve ekonomik fayda. John Locke (1632 -1704): Doğal haklar, özel mülkiyet, özgür sözleşme yapma ve serbest girişim. David Hume (1711 -1776): Deneyimden bağımsız olarak elde edilen bilgiyi yadsıma, iktisadi faaliyeti bireysel menfaat ve birikime dayandırma, Serbest rekabet. V YENI EKONOMIK VE TOPLUMSAL DÜZENI BIÇIMLENDIREN DÜŞÜNÜRLER-1

Jeremy Bentham (1748 -1832): Faydacılık. Adam Smith (1723 -1790): Kişisel çıkar güdüsü ile hareket eden insan ve kamu otoritesinin müdahalesi olmadan gerçekleşen ekonomik düzen. İmmanuel Kant (1724 -1804): Akılcılık, kendi aklını kullanma cesaretini gösterme. Aydınlanma parolası: iyi istenç, koşulsuz buyruk ve özgürlük. Bunların gerçekleşmesi ise önyargısız düşünmeye, geleneksel düşünceden kurtulmaya bağlıdır. V YENI EKONOMIK VE TOPLUMSAL DÜZENI BIÇIMLENDIREN DÜŞÜNÜRLER-2

WEBER MODERNLIĞI IKI ÖZELLIK ILE AÇıKLAR: 1. Büyü bozumu: dinin, geleneklerin ve aydınlanma öncesi otoritenin saf dışı edilmesi. 2. Rasyonelleşme, yani büyünün yerine aklın kullanılması. Rasyonelleşme batı dışındaki toplumlarda dünyaya uyum gösterme biçiminde olurken; batıda toplumsal bir düzlemde, kültür dünyasını oluşturmasıdır.

MODERNITEYE GEÇIŞI BELIRLEYEN DEVRIMLER: Bilimsel devrim: Newtonla başlar. Siyasal devrim: Modern demokrasi (İngiltere, Amerika ve Fransa), Demokrasinin tek rasyonel devlet biçimi haline gelmesi. Kültürel devrim: Yeni fiziksel dünya görüşü, düşüncenin laikleşmesi. Endüstri devrimi: Emeğin soyutlanması.

MODERNIZMIN DÜŞÜNSEL YAPıSı Bireycilik: Bireysel hak ve özgürlükler, bireysel çıkar. Akılcılık: Geleneğin yerini akılcılığın alması, toplumsal düzenin akılcı biçimde planlanabileceği inancı. Bilmenin niteliği: Varolanı olduğu gibi açıklamaya yönelme. Bilimsellik: Teoloji yerine bilim. Bilimsel yöntem: Pozitivizm Determinizm: Evrendeki her olgunun başka olgulara bağlı olduğu, dolayısıyla önceden kestirilebileceği inancı. Dışsal otoriteyi reddetme(kamu otoritesi)

MODERNLIĞIN TEMEL PARAMETRELERI: § § § Kapitalizm Endüstriyalizm Kentlilik Demokrasi Akılcılaşma Bürokrasi Uzmanlaşma Farklılaşma Bilimsel bilgi Teknoloji Ulus devlet

Modernleşme geleneksel toplumdan, modern topluma doğru kaçınılmaz bir süreç değildir. Tarihin gelişim sürecinde her toplum, farklı bir biçimde örgütlenir. Batı kendi içinde sürekli bir değişim göstermektedir. Bu insanlığın geldiği son nokta mıdır? Modernistler geleneksel toplumları demokratik olmayan siyasi örgütlenmelerle suçlar. Batı toplumuna göre artık bu süreç tamamlanmalı siyasi rejimler demokratikleşmelidir. V MODERNIZME KARŞı GÖRÜŞLER -1

Eleştirel teori ise modern toplumun mutlaka demokratik olma zorunluğu olmadığını, gelişmiş iletişim ağlarına sahip, teknik yönden üstün ama totaliter yönetimle idare edilen toplumları örnek gösterirler Modernizmin tek boyutlu bir toplum ve kültür hedefi vardır. V MODERNIZME KARŞı GÖRÜŞLER 2