Postpowanie podatkowe Cel i zakres postpowania podatkowego Postpowanie

Postępowanie podatkowe

Cel i zakres postępowania podatkowego Postępowanie podatkowe ma na celu dokonania w odpowiedniej formie prawnej ustalenia dotyczącego istnienia, wysokości i wykonywania zobowiązań podatkowych, jednak nie wszystkie działania zmierzające do tego celu uznać można za postępowanie podatkowe. Wynika to z faktu, że w toku takiego postępowania nie zawsze będzie bezpośredni udział organu podatkowego. W niektórych postępowaniach biorą udział płatnicy lub inkasenci, a zadanie organu podatkowego ogranicza się do zadań weryfikacyjnych.

Każde postępowanie prowadzone przez organ podatkowy jest postępowaniem w znaczeniu ścisłym zwanym jurysdykcyjnym. Uregulowane jest ono w dziale IV Ordynacji Podatkowej. W trakcie tego postępowania nie stosujemy przepisów KPA, za wyjątkiem udziału IV „Udział Prokuratora” oraz VIII „Skargi i Wnioski”. Postępowanie podatkowe jest postępowaniem administracyjnym. Do takiego stwierdzenia uprawnia analiza usytuowania organu podatkowego, który jest podmiotem zarówno prowadzącym postępowaniem, jak i wykonawcą obowiązków i uprawnień podatkowych. Dotyczy to także skutku postępowania, polegającego na jednostronnym, władczym ukształtowaniu sytuacji prawnej strony w drodze rozstrzygnięcia organu podatkowego.

OP jest bardzo podobna do KPA. W wielu miejscach nawet zbieżna. Art. 120 -129 OP są praktycznie dosłownym powtórzeniem art. 6 -16 KPA (zasady postępowania). Podobne rozwiązania do znanych rozwiązań z KPA, OP modyfikuje je do swoich potrzeb (celu).

Strona w postępowaniu Definicję strony określa art. 133 par. 1 OP. Zgodnie z nim stroną w postępowaniu podatkowym jest podatnik, płatnik, inkasent, następca prawny oraz osoba trzecia, która z uwagi na swój interes prawny żąda czynności organu podatkowego, do którego czynność organu podatkowego się odnosi lub której interesu prawnego działanie organu podatkowego dotyczy.

Wszczęcie postępowania Postępowanie wszczyna się z urzędu lub na wniosek. – art. 165 par. 1 OP. Wszczęcie z urzędu jest przejawem istniejącego po stronie organu podatkowego zweryfikowania w drodze postępowania sytuacji prawnej strony. Wszczęcie na wniosek strony oznacza przestawienie przez stronę zagadnienia prawnego wymagającego rozstrzygnięcia, z regóły z zamiarem uzyskania przewidzianej prawem korzyści przez zastosowanie odpowiedniej instytucji prawa materialnego.

Wszczęcie postępowania z urzędu wymaga postanowienia wydawanego przez organ podatkowy, a dniem wszczęcia jest dzień doręczenia postanowienia stronie. Wyjątki: 1. Dotyczy deklaracji osób fizycznych w podatkach rolnym, leśnym i od nieruchomości; 2. Dotyczy zeznań podatników podatku od spadków i darowizn 3. Dotyczy zgłoszeń celnych

Czynności podejmowane w toku postępowania 1. Pisma. Doręczane są przez operatora pocztowego, pracowników organu podatkowego lub inne osoby uprawnione. Pisma doręcza się za pokwitowaniem, a jeżeli jest ustanowiony pełnomocnik to pisma doręcza się ustanowionemu pełnomocnikowi. Pisma mogą być wysyłane stronie za pomocą komunikacji elektronicznej po spełnieniu następujących warunków: A. Strona złoży podatnie w formie dokumentu elektronicznego lub elektroniczną skrzynkę podawczą organu podatkowego lub portal podatkowy; B. Strona wniesie o doręczenie pism za pomocą środków komunikacji elektronicznej i wskaże organowi podatkowemu adres podatkowy; C. Strona wyrazi zgodę na doręczanie pism za pomocą środków komunikacji elektronicznej i wskaże organowi podatkowemu adres elektroniczny.

2. Strona lub inne osoby (np. Świadkowie) mogą zostać odpowiednim pismem wezwane do złożenia wyjaśnień, zeznań, przedłożenia dokumentów lub dokonania określonej czynności (osobiście, przez pełnomocnika lub na piśmie) jeżeli wymaga tego wyjaśnienie stanu faktycznego lub rozstrzyganie sprawy. Strona ma obowiązek osobistego stawiennictwa tylko na obszarze województwa, na którym mieszka lub przebywa. Osoba, która bezzasadnie wykonuje obowiązku wynikającego z prawidłowego wezwania może zostać ukarana karą porządkową w wysokości do 2 800, 00 zł.

3. Protokoły i adnotacje. Każda czynność postępowania mająca istotne znaczenie dla sprawy powinna być przez organ podatkowy udokumentowana protokołem, chyba że zostaje w innym sposób utrwalona na piśmie. Protokół powinien zawierać zwięzłą informację o charakterze, przebiegu, uczestnikach i ustaleniach czynności. Jest odczytywany wszystkim obecnym biorącym udział w czynności i przez nich podpisywany. Z innych czynności dokonywanych przez organ podatkowy, z których nie jest konieczne spisywanie protokołu sporządza się adnotacje (notatki).

4. Postanowienia. W toku postępowania organ podatkowy wydaje postanowienia, będące rozstrzygnięciami poszczególnych kwestii (przede wszystkim, bieżących spraw proceduralnych) wynikłych w toku postępowania. Poza wyjątkami w OP nie rozstrzygają one o istocie sprawy. Na postanowienie przysługuje zażalenie lub skarga do WSA jeżeli ordynacja tak przewiduje.

5. Akta sprawy. Strona ma wgląd do akt sprawy w toku postępowania, a także po jego zakończeniu. Może sporządzać notatki, kopie i odpisy oraz żądać uwierzytelnienia kopii i odpisów.

Dowody w postępowaniu podatkowym Dowodem w postępowaniu podatkowym może być wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem (art. 180 par. 1 OP). Dowody można podzielić na 1. Osobowe (świadkowie, biegli etc. ) 2. Rzeczowe (w szczególności dokumenty, opinie, ekspertyzy, księgi podatkowe etc. )

Księgi podatkowe to, w myśl art. 3 pkt 4 op księgi rachunkowe, podatkowe księgi przychodów i rozchodów, ewidencje i rejestry, do których prowadzenia do celów podatkowych na podstawie odrębnych przepisów są zobowiązani podatnicy, płatnicy i inkasenci. O uznaniu za księgę podatkową przesądza więc treść, podstawa prawna i podmiot prowadzący, a nie oznaczenia czy nazwa dokumentu. Księgi podatkowe są prowadzone i przechowywane przez podmiot zobowiązany. Mogą stać się dowodem w postępowaniu podatkowym, o ile postępowanie dotyczy wymiaru podatku obliczanego z wykorzystaniem zawartych w nich danych.

Deklaracje podatkowe. Deklaracje, zeznania, wykazy i informacje, to dokumentacja do której składania zobowiązani są, na podstawie przepisów prawa podatkowego podatnicy, płatnicy i inkasenci. W deklaracjach zamieszcza się dane umożliwiające prawidłowy wymiar podatku, obliczenie podstawy opodatkowania i samego podatku. Obliczenie podstawy i podatku może być dokonane albo na tej samej podstawie przez organ podatkowy, albo w ramach samo obliczenia przez składające w tejże deklaracji.

Oszacowanie podstawy opodatkowania do szczególny sposób wymiarowego działania podatkowego, uregulowanego w art. 23 op (czyli poza działem IV OP), ale wykonywanego w ramach postępowania podatkowego (lub kontroli celno-skarbowej). Ma na celu określenie wysokości podstawy opodatkowania gdy: a. Brak jest ksiąg podatkowych, lub innych danych niezbędnych do jej określenia lub b. Dane wynikające z ksiąg podatkowych nie pozwalają na określenie podstawy opodatkowywania lub c. Podatnik naruszy warunku uprawniające do skorzystania ze zryczałtowanej formy opodatkowania.

Decyzja jest sposobem zakończenia postępowania podatkowego. Co do zasady rozstrzyga sprawę co do istoty (art. 207 op). Jeżeli natomiast postępowanie staje się bezprzedmiotowe, wydaje się decyzję o umorzeniu postępowania (art. 208 op). Składnikami decyzji są: 1. Oznaczenie organu podatkowego; 2. Data jej wydania 3. Oznaczenie strony 4. Powołanie podstawy prawnej 5. Rozstrzygniecie 6. Uzasadnienie faktyczne i prawne 7. Pouczenie o trybie odwoławczym 8. Podpis osoby upoważnieniem, z podaniem stanowiska służbowego oraz imienia i nazwiska.

Odwołanie i postępowanie odwoławcze Od decyzji wydanej w pierwszej instancji przysługuje stronie odwołanie tylko do jednej instancji – organu wyższego stopnia (art. 220 op). Jeżeli w danej sprawie organu wyższego stopnia w rozumieniu OP nie ma (pierwszą instancją był dyrektor izby administracji skarbowej, samorządowe kolegium odwoławcze albo szef Krajowej Administracji Skarbowej), odwołanie rozpatruje ten sam organ. Odwołanie wnosi się w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji, za pośrednictwem organu, który wydał decyzję. Organ, który wydał zaskarżoną decyzję może ją uchylić albo zmienić, jeżeli uzna, że odwołanie wniesione przez stronę zasługuje na uwzględnienie w całości. Jeżeli z tej możliwości nie skorzysta, to ustosunkowuje się do zarzutów odwołania i w terminie 14 dniu od dnia otrzymania środka zaskarżenia przekazuje akta organowi odwoławczemu.

Rolą organu odwoławczego jest ponowne rozpatrzenie sprawy. Ma ono wydźwięk kontrolny. Organ odwoławczy może przeprowadzić dodatkowe postepowanie dodatkowe. Decyzja organu kontrolnego może zakończyć się: A. Utrzymaniem w mocy zaskarżonej decyzji; B. Uchyleniem w całości lub w części zaskarżonej decyzji; C. Umorzeniem postępowania.

Tryby wzruszania decyzji ostatecznych Decyzje ostateczne mogą być wzruszone w trybie: 1. Wznowienia postępowania 2. Stwierdzenia nieważności decyzji 3. Uchylenia lub zmiany decyzji ostatecznej 4. Wygaśnięcia decyzji

Uchylenie lub zmiana decyzji ostatecznej możliwe są, gdy strona nie nabyła prawa, a za uchyleniem lub zmianą przemawia interes publiczny lub ważny interes podatnika, a gdy strona nabyła prawo – za jej zgodą. Organ podatkowy pierwszej instancji uchyla decyzję, jeżeli została ona wydana z zastrzeżeniem dopełnienia przez stronę określonych czynności, a strona dopełniła ich w wyznaczonym terminie.

Postępowanie szczególne, do których stosuje się przepisy działu IV OP 1. 2. 3. 4. Porozumienia w sprawie ustalenia cen transakcyjnych; Interpretacje indywidualne Interpretacje ogólne Zaświadczenia