Wszczcie postpowania Wykady z postpowania 2013 Dr hab

Wszczęcie postępowania Wykłady z postępowania 2013 Dr hab. Rafał Biskup

Wszczęcie postępowania Trzy stadia postępowania: wszczęcie, postępowanie wyjaśniające i orzekanie. I etap obejmuje badanie dopuszczalności drogi administracyjnej oraz czynności przygotowawcze. Pierwsze stadium postępowania administracyjnego. Obejmuje – w zależności od sposobu wszczęcia postępowania - czynności procesowe organu (np. zawiadomienie o wszczęciu, wezwanie do udziału, zwrot podania, przeniesienie podania do organu właściwego, wezwanie do uzupełnienia wniosku, pozostawienie podania bez rozpoznania) lub potencjalnej strony (wnioskodawcy) – złożenie wniosku, uzupełnienie braków formalnych, odebranie podania i złożenie go do organu właściwego. Konieczne jest odróżnienie reguł wszczęcia postępowania zwyczajnego i nadzwyczajnego oraz postępowania przed pierwsza i drugą instancja – występują różnice odnoszące się do zakresu podejmowanych czynności – niekiedy terminu wszczęcia postępowania (w II instancji).

Sposoby wszczęcia postępowania Niedopuszczalne jest „mieszanie sposobów wszczęcia postępowania Z urzędu Na wniosek Kpa nie określa, który sposób znajduje w danym przypadku zastosowanie – w tym celu należy dokonać odpowiedniej interpretacji przepisów prawa materialnego Reguła pomocnicza: w razie braku wyraźnych przepisów, przyjąć należy, że w sprawach nałożenia obowiązku, postępowania wszczyna się z urzędu

Niekiedy KPA różnicuje sytuację stron, w zależności, od tego czy postępowanie było wszczęte na wniosek lub z urzędu Art. 105 § 2 KPA, 98 § 2, 99 KPA

Rodzaje i kolejność czynności wszczęcia postępowania Złożenie podania przez wnioskodawcę - W razie postępowania na wniosek lub powzięcie przez organ pierwszej czynności urzędowej wobec strony - W razie podjęcia postępowania z urzędu Ustalenie formalnej dopuszczalności drogi administracyjnej (w przypadku postępowań wszczynanych na wniosek) oraz ocena, czy podanie wnosi strona w rozumieniu art. 28 – konsekwencja negatywnych ustaleń : odmowa wszczęcia postępowania na podstawie art. 61 a lub zwrot podania z informacją o konieczności skorzystania z drogi sądowej Ustalenie właściwości organu i konieczności ewentualnych wyłączeń pracowników lub organu – konsekwencja negatywnych ustaleń - postanowienie przełożonego o zmianie pracownika lub przekazanie podania do organu wyznaczonego – w razie wyłączenia organu. Przekazanie podania do organu właściwego – w razie ustalenia swojej niewłaściwości lub zwrot podania do strony Zawiadomienie wszystkich osób będących stronami w sprawie o wszczęciu postępowania Ocena kompletności formalnej podania – konsekwencje negatywnych ustaleń – wezwanie do uzupełnienia braków formalnych

Wniesienie podania Podanie wniesione nie przez stronę w rozumieniu art. 28 KPA nie może spowodować skutku w postaci wszczęcia postępowania (NSA 22. 2. 89, IV SA 116/89) Wyjątek: postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania z powodów formalnych przewiduje KPA w przypadku postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności lub wznowienia postępowania Art. 61 a § 1. Gdy żądanie, o którym mowa w art. 61, zostało wniesione przez osobę niebędącą stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn postępowanie może być wszczęte, organ administracji publicznej wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania. § 2. Na postanowienie, o którym mowa w § 1 służy zażalenie. ”;

Inne przypadki wszczęcia postępowania na wniosek W drodze wniesienia skargi powszechnej – art. 233 KPA - wniesienie skargi przez stronę w rozumieniu art. 28 w sprawie indywidualnej, dotychczas nie rozstrzygniętą inną decyzją powoduje wszczęcie postępowania ogólnego

Wszczęcie postępowania z urzędu Z inicjatywy własnej organu – np. wskutek okoliczności ustalonych w drodze uprzedniej kontroli, wskutek powzięcia informacji od innego podmiotu (np. sądu administracyjnego) lub osoby (z wyjątkiem anonimów) Z inicjatywy podmiotu na prawach strony Z inicjatywy osoby trzeciej, wskutek złożenia skargi powszechnej w sprawie należącej do innej osoby – należy pamiętać, że podmiot ten, wskutek podjęcia z urzędu postępowania nie uzyskuje przymiotu strony, powinien być jednak powiadomiony o sposobie załatwienia skargi, tj. o wszczęciu postępowania Wskutek złożenia podania o wszczęcie postępowania nadzwyczajnego przez osobę nieupoważnioną - o ile można wszcząć postępowanie z urzędu i jeśli przyczyny jego wszczęcia uznane zostały za uprawdopodobnione

Szczególny przypadek wszczęcia postępowania z urzędu Art. 61 § 2 KPA zezwala na wszczęcie postępowania w sprawie, w której wymagany jest wniosek strony z urzędu, jeśli przemawia za tym szczególnie ważny interes strony. Interes strony jest materialną przesłanką wszczęcia postępowania. Jest podwójnie kwalifikowany – dokonuje jej organ administracji publicznej – organ posiada obiektywne przekonanie, że strona nie będzie inicjowała postępowania ze względu na chorobę lub nieporadność życiową lub brak innej osoby, która mogłaby ją w tym wyręczyć. A Brak postępowania pozbawiłby ją należnych jej uprawnień Weryfikacji tej oceny dokonuje strona w toku postępowania – niezwłocznie po wszczęciu postępowania organ powinien zwrócić się do niej o zgodę na kontynuację postępowania a w razie jej braku postępowanie umorzyć jako bezprzedmiotowe – informacja o konieczności złożenia oświadczenia powinna być podana już w zawiadomieniu o wszczęciu postępowania – to wynika z zasady szybkości i ekonomiki postępowania. Organ powinien stronę pouczyć o skutkach złożenia oświadczenia. Oświadczenie strony powinno być wyraźne, w formie pisemnej lub zaprotokołowane – KPA nie zakreśla terminu jego złożenia, ale wydaje się, że organ powinien wstrzymać się innymi czynnościami procesowymi do czasu jego złożenia. W szczególności organ nie może uznać, iż upływ wskazanego przez siebie terminu – oznacza automatyczną zgodę. Strona takiego postępowania posiada te same uprawnienia szczególne , które ma strona postępowania wszczętego na wniosek

Uwagi Strona posiadająca interes prawny refleksyjny nie może skutecznie zainicjować postępowania Przepisy szczególne mogą wskazywać na inne okoliczności wszczęcia postępowania: np. ustawa o pomocy społecznej: Art. 102. 1. Świadczenia z pomocy społecznej są udzielane na wniosek osoby zainteresowanej, jej przedstawiciela ustawowego albo innej osoby, za zgodą osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego. 2. Pomoc społeczna może być udzielana z urzędu.

Forma i data wszczęcia postępowania Wszczęcie postępowania następuje poprzez czynności materialno – techniczne o skutku procesowym – złożenie podania lub dokonanie pierwszej czynności wobec strony ( w przypadku postępowania z urzędu) Kpa nie zna formy wszczęcia postępowania – prócz wszczęcia postępowania z wniosku organizacji społecznej jako podmiotu na prawach strony. Formę mogą wprowadzać przepisy szczególne – np. ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów – art. 88. Prezes UOKi. K wydaje postanowienie o wszczęciu postępowania i zawiadamia o tym strony. Podobnie ustawa o nadzorze nad rynkiem kapitałowym: Art. 13. 1. Przewodniczący Komisji wydaje postanowienia o wszczęciu postępowania administracyjnego

Odmowa wszczęcia postępowania Instytucja nowa – wprowadzona w 2011 roku Dwie przesłanki odmowy • 1) żądanie wszczęcia postępowania zostało wniesione do organu administracji publicznej oraz : • 2) Albo żądanie zostało wniesione przez osobę niebędącą stroną albo postępowanie może być wszczęte z innych uzasadnionych przyczyn, Inne uzasadnione przyczyny to nie braki formalne lub wniesienie podania do niewłaściwego organu, ale np. przeszkody podmiotowe – zniszczenie przedmiotu postępowania o nakaz rozbiórki, brak drogi sądowej jak i administracyjnej, res iudicata Odmowa forma: postanowienie zaskarżalne

Data wszczęcia postępowania Z urzędu • KPA nie wypowiada się na ten temat. Orzecznictwo: datą wszczęcia postępowania z urzędu jest pierwsza czynność procesowa ujawniona wobec strony (NSA 4. 3. 81 SA 654/81). Z reguły to będzie doręczenie zawiadomienia (art. 61 § 4 KPA) lub wezwania kierowane do strony albo wyniki kontroli dostarczone do kontrolowanego (NSA 5. 4. 06 II GSK 28/06), (w braku innych dowodów także dzień złożenia zeznań przez świadków lub wyjaśnień przez stronę – NSA 22. 4. 81 SA 1089/81), wizja lokalna w terenie (NSA 16. 1. 09 II OW 98/08) Nie mają charakteru pierwszej czynności procesowej konsultacje między organami odnoszące się do zasadności wszczęcia postępowania itp. Czynność organu powinna być uzewnętrzniona i skierowana do strony Na wniosek: • dzień doręczenia podania organowi lub dzień wprowadzenia żądania do systemu teleinformatycznego organu (podania elektroniczne) Wszczętego poprzez postanowienie • Dzień doręczenia postanowienia stronie

Szczególne obowiązki informacyjne Organ administracji jest obowiązany ustalić wszystkie strony w rozumieniu art. 28 i powiadomić je o wszczęciu postępowania. Jest to wyraz przestrzegania obowiązków wynikających z zasady czynnego udziału stron w postępowaniu. W niektórych przepisach szczególnych organ ma wskazane kategorie stron – np. art. 28 pr. budowl. Otrzymanie zawiadomienia nie oznacza automatycznej kwalifikacji jako strony postępowania, powinna ona mieć rzeczywisty interes prawny w postępowaniu. Błędne powiadomienie i prowadzenie postępowania powinno zakończyć się umorzeniem postępowania wobec błędnie ustalonej strony. Narusza ten obowiązek organ, który powiadamia stronę o wszczęciu postępowania dzień przed wydaniem decyzji w sprawie, jeśli pismo adresata otrzymuje po wydaniu decyzji Informując stronę o wszczęciu postępowania, organ powinien powiadomić ja o obowiązku aktualizacji adresu. Na obowiązek podania aktualnego adresu nie może natomiast powołać się organ, który wszczyna postępowanie nadzorcze wobec decyzji ostatecznej i doręcza zawiadomienie pod dotychczasowy adres – doręczenie to nie korzysta z domniemania wskazanego w art. 41 (NSA 4. 2. 94 SA/Wr 2063/93) Niedopełnienie obowiązku stanowi wadę kwalifikowaną postępowania i prawo do złożenia wniosku o wznowienie postępowania przez pominiętą stronę (NSA 6. 10. 00 , V SA/Lu 652/97), która nie może zostać usunięta przez fakt, że strona w inny sposób dowiedziała się o postępowaniu (WSA 1. 9. 06 I SA/Wa 768/06

Z orzecznictwa W sytuacji, gdy organ rentowy rozpoznając wniosek o rentę rodzinną po zmarłym pracowniku (renciście) złożony przez dziecko uprawnione do tej renty, poweźmie wiadomość, że pozostały także dzieci pochodzące z innego małżeństwa zmarłego, które mogą być uprawnione do renty rodzinnej po nim, obowiązany jest zawiadomić je i rozpoznać także ich prawo do tej renty (SN 18. 2. 88. III UZP 1/88

Połączenie spraw W sprawach, w których prawa lub obowiązki stron wynikają z tego samego stanu faktycznego oraz z tej samej podstawy prawnej i w których właściwy jest ten sam organ administracji publicznej, można wszcząć i prowadzić jedno postępowanie dotyczące więcej niż jednej strony. Przepis upoważnia organ administracji do połączenia w jednym postępowaniu kilku spraw tożsamych przedmiotowo (ta sama podstawa prawna i faktyczna), ale różnych podmiotowo. W konsekwencji w takim postępowaniu wydawana jest jedna decyzja rozstrzygająca sprawę. Połączenie jest obowiązkiem a uprawnieniem organu, a zatem oddzielne rozpoznanie takich spraw nie może stanowić o naruszeniu prawa w przypadku wydania odrębnej decyzji dla jednego z podmiotów. prowadzeniu spraw w ramach jednego postępowania ułatwiona jest ocena respektowania przez organ administracji konstytucyjnej zasady równości, jak również dochodzi do przyspieszenia postępowania.

Prawa i obowiązki stron wynikają z tego samego stanu faktycznego (tożsamość materialno - prawna) Przesłanki zastosowania instytucji (warunki muszą być prowadzone łącznie) Mają tę samą podstawę prawną (tożsamość materialno - prawna) Właściwy jest ten sam organ administracji (tożsamość procesowa)

Rozstrzygać w ten sposób spraw dwóch wniosków stron o sprzecznych interesach – jeśli żądania są kierowane w oparciu o dwie różne podstawy prawne – konieczne jest wydanie dwóch odrębnych decyzji (NSA 22. 9. 81 II SA 470/81) Brak przesłanek Połączyć w jedną dwóch lub więcej spraw dotyczących tej samej strony (NSA 2. 4. 01 FPK 1/01) Stan faktyczny musi być wspólny. Nie można prowadzić jednego postępowania w dwóch lub więcej sprawach, które wynikają z takiej samej podstawy prawnej, ale nie dotyczą tego samego stanu faktycznego, na przykład chodzi o wywłaszczenie trzech odrębnych nieruchomości, z których każda stanowi własność innego podmiotu (wyrok SN z 17 czerwca 1983 r. , III ARN 10/83

Instytucja znajduje w pełni także zastosowanie, jeśli kilka podmiotów ubiega się o przyznanie tego samego uprawnienia i przyznanie go niektórym z wnioskodawców wiąże się z odmową jego przyznania pozostałym (NSA 2. 12. 96 II SA 1695/95. Uzasadnienie decyzji powinno zawierać przesłanki odmowy przyznania uprawnienia pozostałym wnioskodawcom – np. w postępowaniu koncesyjnym – choć trzeba pamiętać, że przepisy szczególne mogą wprowadzać pewne modyfikacje – np. przetarg na udzielenie koncesji w sytuacji ich ograniczonej liczby. Połączenie postępowań nakazuje natomiast art. 34 ust. 2 zd 2 ustawy o radiofonii: Zasadne jest prowadzenie jednego postępowania kiedy strony ubiegają się o koncesję na sprzedaż alkoholu w jedynym dostępnym punkcie sprzedaży Strony mają wówczas możliwość przekonania się, czy sprawa została potraktowana z poszanowaniem zasady równości. Przeprowadzenie w tej sytuacji odrębnych postępowań jest wadą postępowania , chyba że decyzje zostaną przesłane im do wiadomości. Poglafd ten nie jest powszechnie podzielany w orzecznictwie i doktrynie (T. Kiełkowski, Współuczestnictwo konkurencyjne w postępowaniu koncesyjnym, Pi. P 1999, nr 11, s. 44)

Pojęcie podania Podanie jest to oświadczenie woli pochodzące od uczestnika postępowania kierowane do organu prowadzącego postępowanie, w tym także prośba o przywrócenie terminu. Nazwa może być dowolna. Podania (typy): wnoszone w związku ze wszczęciem postępowania, w trakcie postępowania, po wydaniu decyzji Istnieje do zasady swoboda wyboru sposobu wniesienia podania, chyba że co innego przewidują przepisy szczególne, wyliczenie sposobów jest enumeratywne

Sposoby wniesienia podania Ustnie do protokołu Podanie można wnieść: Pisemnie telegraficznie i przy pomocy telefaksu Elektronicznie za pomocą innych środków komunikacji elektronicznej przez elektroniczną skrzynkę podawczą

Elektroniczne podanie Podanie wniesione w formie dokumentu elektronicznego powinno: 1) być opatrzone albo bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu, przy zachowaniu zasad przewidzianych w przepisach o podpisie elektronicznym, albo podpisem zwykłym w formie tzw. profilu zaufanego oraz 2) zawierać dane w ustalonym formacie, zawarte we wzorze podania określonym w odrębnych przepisach, jeżeli te przepisy nakazują wnoszenie podań według określonego wzoru. Komunikacja elektroniczna zakłada drogę teletransmisji danych pomiędzy wysyłającym a odbiorcą jako sposób wniesienia dokumentu elektronicznego Dokument można wnieść bezpośrednio przez formularz elektronicznej skrzynki podawczej.

Dokumentem elektronicznym jest stanowiący odrębną całość znaczeniową zbiór danych uporządkowanych w określonej strukturze wewnętrznej i zapisany na informatycznym nośniku danych Jednym z warunków uznania dokumentu za podanie jest opatrzenie go bezpiecznym podpisem elektronicznym, dzięki czemu nie tylko jest możliwe jednoznaczne zidentyfikowanie osoby składającej ten podpis, ale także istnieje pewność, że dokument nie został zmodyfikowany po opatrzeniu go tym podpisem. Brak tego podpisu jest wadą formalną postępowania usuwaną w trybie art. 64 § 2 KPA – albo poprzez wniesienie podania w tradycyjnej formie pisemnej albo wnoszący może ponownieść nowe podanie Drugi warunek skutecznego wniesienia podania to zachowanie formy wzorca, jeśli została przewidziana – wniesienie podania z pominięciem ustalonego wzorca jest wadą formalną usuwaną w trybie art. 64 § 2 – w praktyce poprzez wniesienie nowego podania

Inne uwagi Przepisy szczególne mogą zezwalać na wniesienie podania bez potrzeby opatrywania go bezpiecznym podpisem elektronicznym – np. wnioski składane na podst. Ustawy o płatnościach w ramach systemu wsparcia bezpośredniego. Podania wniesione do organów administracji pocztą elektroniczną przed 21 listopada 2005 r. nie musiały być opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym. Taki wymóg obowiązuje dopiero od dnia wprowadzenia nowelizacji art. 63 kodeksu postępowania administracyjnego. Zmiana ustawy o podpisie elektronicznym znosi obowiązek opatrywania podań podpisem bezpiecznym na rzecz podpisu zaufanego (darmowego) – każdy będzie mógł założyć profil na e. PUAP tzw. zaufany, rozumiany jako zestaw informacji identyfikujących i opisujących podmiot lub osobę, będącą dysponentem konta na e. PUAP, który został w wiarygodny sposób potwierdzony przez organ podmiotu.

Problem pisma wniesionego faksem: część doktryny uważa, że takie podanie jest dotknięte wadą formalną – brak podpisu. Na ten temat ( w sprawie możliwości złożenia przy pomocy faksu apelacji w sądzie powszechnym, w postępowaniu toczonym w oparciu o KPK) wypowiedział się SN 20. 12. 06 I KPZ 29/06, twierdząc, że Środek odwoławczy może być wniesiony przy pomocy telefaksu, jednak skuteczność tego pisma procesowego warunkuje uzupełnienie wymogu formalnego, polegającego na złożeniu na nim własnoręcznego podpisu przez wnoszącego środek. Przepisy KPA nie wskazują jednak na obowiązek własnoręczności podpisu, pomimo to przyjmuje się, że nie można złożyć podpisu przez tzw. faksymilę. Tym niemniej jednak KPA wprowadza faks jako sposób wniesienia podania, nie opatrując go jednak dodatkowymi wymogami, jak przy podaniu elektronicznym. Przyjąć zatem należy, że jest to pewna niekonsekwencja ustawodawcy, (tak WSA 8. 2. 07 VI SA/Wa 2105/06), ale - jak się zdaje - zamierzona – podanie przesłane faksem spełnia warunki podania złożonego zgodnie z wymogami prawa. Przyjecie innej interpretacji pozbawiałoby prawnego znaczenia tego sposobu wnoszenia podania (np. uznając obowiązek jego uzupełnienia tradycyjnym podpisem).

Język podania Podanie wnosi się zasadniczo w języku polskim – art. 5 ust. 2 ustawy o języku polskim, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej – np. Mogą być one formułowane w języku mniejszości, jeżeli postępowanie toczy się przed organami gminy, w której język danej mniejszości może być używany jako język pomocniczy (art. 9 ust. 2 ustawy z 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym - Dz. U. Nr 17, poz. 141). Odwołania jednak zawsze powinny być składane w języku polskim. Możliwość taką dopuszcza także ustawa o cudzoziemcach - Wniosek o wydanie wizy przez konsula może być sporządzony w języku obcym, wskazanym przez konsula Wniesienie podania w języku obcym jest brakiem formalnym podania – usuwanym w trybie art. 64 § 2 KPA

Treść podania Obowiązuje zasada ograniczonego formalizmu, chyba że co innego wynika z przepisów szczególnych. Np. wskazanie na konieczne załączniki, uzasadnienia żądania, określoną treść itp. KPA określa tylko minimalną zawartość treści podania. Podanie powinno zawierać co najmniej wskazanie osoby, od której pochodzi, jej adres i żądanie oraz czynić zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach szczególnych. Dane identyfikujące to imię i nazwisko oraz adres. Pozwalają one na ustalenie, że podanie pochodzi od konkretnej jednostki, co jest wymogiem stawianym adresatowi aktu administracyjnego.

Przez wskazanie adresu należy rozumieć podanie następujących informacji (art. 9 b ust. 2 ustawy z 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych, tekst jedn. Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 993): • 1) w gminach, które uzyskały status miasta - nazwy miasta (dzielnicy), ulicy, numeru domu i lokalu, nazwy województwa oraz kodu pocztowego, • 2) w innych gminach - nazwy miejscowości, numeru domu i lokalu, nazwy gminy, nazwy województwa, kodu pocztowego oraz nazwy ulicy, jeżeli w miejscowości występuje podział na ulice. Adres wskazany w podaniu musi być adresem zamieszkania lub siedziby wnoszącego podanie, ponieważ na podstawie tych informacji ustala, czy jest właściwy miejscowo do prowadzenia postępowania w sprawie, której dotyczy podanie. Wnoszący podanie może również podać adres do korespondencji. Nie jest dopuszczalne wskazanie skrzynki pocztowej jako adresu do korespondencji. Niekiedy przepisy określają miejsce zamieszkania jako miejsce zameldowania strony (np. przy wydawaniu paszportów).

Orzecznictwo Przepisy dotyczące stwierdzenia nieważności aktów administracyjnych nie nakładają na podmiot żądający stwierdzenia nieważności decyzji obowiązku składania poza podaniem dowodów wykazujących, że kwestionowana decyzja jest w istocie rzeczy dotknięta wadami, o których mowa w art. 156 § 1 k. p. a. Przeprowadzenie postępowania i zgromadzenie stosownych materiałów należy do organu administracji właściwego do wydania decyzji, zgodnie z zasadami określonymi w art. 7 i 77 (teza pierwsza wyroku NSA z 3 listopada 1999 r. , IV SAB 86/99) Wymaganie wykazania następstwa prawnego po poprzednim właścicielu nieruchomości nie jest elementem formalnym wniosku o zwrot nieruchomości, dlatego niewykazanie następstwa prawnego prowadzi do odmowy zwrotu nieruchomości, a nie do pozostawienia wniosku bez rozpoznania na podstawie art. 64 § 2 (wyrok NSA OZ w Krakowie z 30 stycznia 1996 r. , SA/Kr 1388/95

Interpretacja treści żądania W razie wątpliwości odnośnie intencji strony zawartych w podaniu organ administracji powinien, w myśl art. 9 KPA dokonać z wnoszącym podanie wiążących ustaleń, co do rzeczywistej treści wniosku. Ustalenie mogą dotyczyć podstaw prawnych, gdyż te nie są wiążące dla organu – musi on zawsze postępować w zgodzie z zasadą praworządności

Inne wymogi Podpis (wystarczy nazwisko) – brak podpisu jest wadą formalną podania Dokument pełnomocnictwa – również i jego brak jest wadą formalną Podanie wnoszone ustnie powinno być podpisane przez wnoszącego, a protokół ponadto przez pracownika, który go sporządził. Gdy podanie wnosi osoba, która nie może lub nie umie złożyć podpisu, podanie lub protokół podpisuje za nią inna osoba przez nią upoważniona, czyniąc o tym wzmiankę obok podpisu.

Poświadczenie wniesienia podania Wnoszący podanie jest uprawniony do żądania potwierdzenia jego wniesienia. Potwierdzenie jest zależne od sposobu jego wniesienia. Może to być kopia podania, zwrotny faks, wypis z protokołu lub – w przypadku wniesienia podania drogą elektroniczną – urzędowe poświadczenie odbioru.

Wady formalne podania Dla wywołania skutku prawnego, podanie musi spełniać przynajmniej minimum wymogów skazanych w art. 63 albo wymogi określone w przepisach szczególnych. Art. 64 KPA reguluje konsekwencje wystąpienia wad formalnych oraz sposób ich usuwania. Wadą formalną podania jest brak odnoszący się do jego treści, wskazanej przez przepisy prawa, brak co do struktury (adres, oznaczenie organu, podpis, właściwy język, nieskorzystanie z obligatoryjnego wzorca podania) oraz braki co do ewentualnych załączników – o ile są wymagane (np. dokumentu pełnomocnictwa). Brakiem formalnym nie jest niedołączenie dowodów na poparcie podania (chyba że mają one postać koniecznych załączników), zatem organ może ewentualnie wezwać do ich złożenia, ale nie na podstawie art. 64. Organ nie może na tym etapie postępowania żądać od strony spełnienia innych wymagań, nawet jeżeli ich spełnienie byłoby pożądane dla rozstrzygnięcia sprawy. Funkcją przepisu jest stworzenie organowi możliwości przymuszenia autora podania do wskazania w piśmie tylko takich elementów, które są niezbędne do nadania podaniu biegu prawnego ( WSA 26. 10. 07 VII SAB/Wa 42/07 ) Przepis art. 64 odnosi się do każdego rodzaju podania, niezależnie od stadium postępowania, w którym było złożone.

Za wadę formalną nie można uznać braku wskazania na oznaczenie składającego – brak tego rodzaju elementu pozbawia bezwzględnie podanie jego skuteczności. Podania takiego nie rozpatruje się w trybie administracyjnym. Brakiem formalnym nie jest również nieopłacenie opłaty skarbowej – stosuje się art. 261 – zwrot podania (z pewnymi wyjątkami) w drodze postanowienia, na które przysługuje zażalenie Inaczej należy rozpatrywać zapewne braki podania elektronicznego. Możliwości techniczne pozwalają na wypracowanie takich rozwiązań, które uniemożliwią wysłanie do organu podanie uzupełnionego o obligatoryjne pola.

Wady Nieusuwalne: brak adresu wnoszącego podanie przy jednoczesnej niemożności ustalenia na podstawie danych, którymi organ rozporządza Usuwalne: braki w zakresie innych danych

Brak adresu staje się brakiem nieusuwalnym dopiero wówczas, kiedy organ w zgodzie z zasadą prawdy obiektywnej oraz zaufania nie będzie w stanie ustalić prawidłowego adresu. Pojęcie adresu należy rozumieć jako adres zamieszkania a nie do korespondencji – bo tylko ten pierwszy pozwala na ustalenie właściwości miejscowej organu. Adres powinien być podany także w dokumencie elektronicznym (adres elektroniczny nie jest wystarczający). Brak adresu elektronicznego w podaniu wnoszonym za pomocą formularza znajdującego się na stronie internetowej organu jest brakiem usuwalnym. Technicznie taka sytuacja może zostać łatwo wyeliminowana - poprzez udaremnienie przesłania nie do końca wypełnionego podania. Organ powinien zatem najpierw podjąć udokumentowane w drodze adnotacji czynności zmierzające do ustalenia adresu, np. na podstawie prowadzonych przez siebie rejestrów czy innych postępowań (np. kiedy wnoszona jest skarga na niewaznośc decyzji – adres można ustalić na podstawie akt sprawy stworzonych w zwyczajnym postępowaniu) lub z innych dostępnych źródeł (np. posiłkując się adresem do korespondencji), czy adresem poczty elektronicznej. Część doktryny twierdzi, że obowiązkiem organu jest zasięgnięcie informacji u innych podmiotów publicznych, np. prowadzących biuro adresowe, ale wydaje się to postulat zbyt daleko idący. Strona, która będzie zaniepokojona milczeniem organu z pewnością podejmie kroki dla wyjaśnienia tego stanu. Konsekwencją nieustalenia adresu jest pozostawienie podania bez rozpoznania

Pozostałe braki Tryb usuwania tych braków określa art. 64 § 2 KPA. W świetle tego przepisu organ administracji organ wzywa wnoszącego do usunięcia braków w terminie siedmiu dni z pouczeniem, że nieusunięcie tych braków spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania Termin do usuwania braków formalnych jest terminem ustawowym, zawitym, zatem nie można go przedłużyć, tylko co najwyżej przywrócić na normalnych zasadach. Przywrócenie terminu do uzupełnienia braków formalnych czyni bezskutecznym czynność pozostawienia go bez rozpoznania. Uzupełnienie braków oznacza obowiązek podjęcia postępowania albo dokonania przez organ innej czynności wynikającej z podania. Nieprzywrócenie terminu oznacza obowiązek sporządzenia ponownej adnotacji o pozostawieniu podania bez rozpoznania. Wezwanie do usunięcia braków formalnych jest wyłącznie czynnością materialno – techniczną, kierowaną do wnioskodawcy, doręczaną w trybie kodeksowym. (pogląd odmienny wyraził NSA 23. 9. 86 IV SAB 13/86). Szczególnym brakiem formalnym jest okoliczność, w której organ rozpatruje podanie o przywrócenie terminu. Jeśli wnioskodawca nie dopełnia jednocześnie czynności, dla której termin został uchybiony, należy najpierw wezwać ją w trybie art. 64 § 2 KPA do uzupełnienia tego braku i ewentualnie pozostawić podanie o przywróceniu terminu bez rozpoznania. Wydanie w tej sytuacji postanowienia o nieprzywróceniu terminu jest naruszeniem prawa

Skutek nieusunięcia braków formalnych Pozostawienie podania bez rozpoznania. KPA nie przesądza formy tej czynności, ale dominuje w orzecznictwie i doktrynie pogląd, że jest to czynność materialno – techniczna wyrażona w postaci adnotacji dołączonej do akt sprawy. Jeśli podaniem tym było podanie o wszczęcie postępowania, to nieuzupełnienie braków formalnych oraz pozostawienie go bez rozpoznania oznacza, że postępowanie administracyjne nigdy nie zostało wszczęte - niemożliwe jest zatem wydanie decyzji w tej sprawie. Sprawa nie nabiera charakteru res iudicata, w konsekwencji możliwe jest jej ponowne uruchomienie poprzez złożenie kompletnego podania, o ile pozwalają na to inne okoliczności np. termin materialny. Obowiązek utrwalenie faktu pozostawienia podania bez rozpoznania w formie adnotacji wynika z zasady ogólnej pisemności. Podanie takie powinno być także zarejestrowane. SN 8. 6. 00 III ZP 11/00 wyraził także pogląd, że organ powinien także powiadomić wnoszącego podanie o powstałym skutku. Doktryna uważa, że jest to zbędne z uwagi na fakt pouczenia zawartego w wezwaniu do uzupełnienia braków formalnych.

Wyrażany jest także pogląd w myśl którego jeśli brakiem formalnym nie jest brak adresu, to pozostawienie podania bez rozpoznania powinno przybrać doręczanego wnoszącemu postanowienia (Przybysz P. ) Wówczas zdaniem autora, może on niezwłocznie podjąć środki zaradcze Formą obrony strony przed pozostawieniem podania bez rozpoznania jest prawo złożenia zażalenia na milczenie administracji a następnie skargi na milczenie administracji do WSA.

Rozpatrzenie podania, w którym braki nie zostały usunięte (np. podania odwoławczego) jest rażącym naruszeniem prawa – por. NSA z 15 września 2000 r. , III SA 417/00) Organ odwoławczy nie jest uprawniony do wezwania strony w trybie art. 64 § 2 k. p. a. do uzupełnienia braków formalnych wniosku o wszczęcie postępowania (por. teza pierwsza wyroku NSA z 15 czerwca 2007 r. , I OSK 786/06. Powinien orzec merytorycznie, w zależności od charakteru tych braków.

Wniesienie podania do organu niewłaściwego Przepisy te są wyrazem regulacji nakazującej przestrzegania właściwości z urzędu oraz zasady odformalizowania procesu. W art. 65 uregulowano sytuację wniesienia jednego podania w jednej sprawie do organu niewłaściwego. Jeśli braki formalne podania uniemożliwiają prawidłową ocenę właściwości powinny być wpierw uzupełnione. Podobnie organ postąpi w razie wątpliwości do rzeczywistej woli wnoszącego podanie poprzez wezwania do sprecyzowania treści żądania. Por. wyrok WSA w Warszawie z 3 kwietnia 2007 r. , IV SA/Wa 244/07. Podanie powinno dotyczyć sprawy administracyjnej. Przekazanie podania do organu właściwego powinno mieć na uwadze zasadę szybkości i ekonomii procesowej. Przedłużanie realizacji obowiązku oceny własnej właściwości w sprawie uprawnia do złożenia na niezałatwienie sprawy w terminie Swoją niewłaściwość w sprawie organ powinien orzec niezwłocznie po wszczęciu postępowania, ale w sytuacji, kiedy stwierdził ja w toku postępowania także powinien zastosować się do treści tego przepisu. Podobnie – jeśli zmiana właściwości jest skutkiem zmiany przepisów prawa (chyba że przepisy przejściowe stanowią inaczej). W obu okolicznościach – organ dotychczasowy najpierw umarza wszczęte przez siebie postępowanie a następnie przekazuje sprawę do właściwego organu. Także organ odwoławczy, do którego bezpośrednio wniesiono podanie odwoławcze, przekazuje je do organu I instancji.

Tego przepisu nie stosuje natomiast, jeśli przekazanie sprawy następuje poprzez delegację kompetencji na podstawie innych przepisów KPA – np. art. 26 § 2 KPA Nie ma znaczenia, w jakiej sposób zostało wniesione podanie – stosuje się także te reguły, w razie wniesienia podania w sposób elektroniczny.

Forma przekazania Przekazanie podania do organu właściwego następuje w formie czynności materialno-technicznej, o której zawiadamia się wnoszącego podanie, podając uzasadnienie. Przekazanie jest wiążące dla organu, któremu sprawę przekazano. Jeśli organ, któremu przekazano sprawę uznaje się za niekompetentny może uruchomić procedurę rozstrzygnięcia sporu negatywnego o właściwość (wystąpienie do stosownego organu) lub kompetencyjnego (wystąpienie do NSA).

Zasada odformalizowania Podanie wniesione do organu niewłaściwego przed upływem przepisanego terminu uważa się za wniesione z zachowaniem terminu. Jeśli podanie wniesiono już po terminie, przekazanie podania umożliwia wnoszącemu wystąpienie o przywrócenie terminu do organu, któremu podanie odesłano.

Rozpatrzenie podania w części – zwrot podania w części - art. 66 § 1 Przekazanie podanie w części następuje, kiedy w podaniu wnioskodawca zwrócił się do organu z żądaniem załatwienia spraw, w których nie jest on wyłącznie właściwy. Organ administracji publicznej, do którego podanie wniesiono, uczyni przedmiotem rozpoznania sprawy należące do jego właściwości. Równocześnie zawiadomi wnoszącego podanie, że w sprawach innych powinien wnieść odrębne podanie do właściwego organu. W zawiadomieniu powinno się znaleźć pouczenie, że odrębne podanie złożone zgodnie z zawiadomieniem, w terminie czternastu dni od daty doręczenia postanowienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania. Brak pouczenia o konieczności wniesienia innych podań stanowi wadę mającą istotny wpływ na wynik sprawy (NSA 7. 9. 00 II SA/Gd 1329/99). Reguła ta potwierdzana jest przez zasadę z art. 8 i 9 KPA.

Zwrot podania w całości 66 § 3 Jeżeli podanie wniesiono do organu niewłaściwego, a organu właściwego nie można ustalić na podstawie danych podania, albo gdy z podania wynika, że właściwym w sprawie jest sąd powszechny, organ, do którego podanie wniesiono, zwraca je wnoszącemu. Przed zwrotem podania, jeśli organ podejrzewa, że właściwy jest organ administracji, powinien wezwać stronę do sprecyzowania żądania. Trudno sobie wyobrazić, że pomijając sprawy z wątkiem międzynarodowym sytuacja taka miała miejsce. Pamiętać należy tez o właściwości miejscowej pomocniczej – organu dla obszaru warszawa śródmieście. Przepis ten stosuje się jeśli sądem właściwym jest sąd powszechny a nie administracyjny, niezależnie od tego czy sprawa „dojrzała” już do wniesienia pozwu czy nie. Przekazanie podania do sądu powszechnego w drodze postanowienia stanowi rażące naruszenie prawa

Zwrot podania w części lub w całości następuje w formie postanowienia, na które wnoszącemu przysługuje zażalenie Organ nie może zwrócić podania z tej przyczyny, że właściwym w sprawie jest sąd powszechny, jeżeli w tej sprawie sąd uznał się już za niewłaściwy. Zasada ta jest konsekwencją uznania zasady prawomocności orzeczeń sądu na podstawie art. 365 § 1 KPC. Art. 66 § 4 KPA jest skorelowany z okolicznościami wskazanymi w art. 199¹ KPC – sąd powszechny nie może odrzucić pozwu z powodu że do rozpoznania sprawy właściwy jest sąd administracyjny lub organ administracji publicznej jeśli sąd administracyjny lub organ administracji wcześniej uznali się za niewłaściwych

Korzystałem Komentarze do KPA Lex 2013