LOGORYTMIKA zajcia wspierajce rozwj mowy Opracowaa Daria GaskaWajcht

LOGORYTMIKA – zajęcia wspierające rozwój mowy Opracowała: Daria Góżańska-Wajcht

Definicja: • Wg. Aurelli Rozentalowej: „ logorytmika jest to jedna z technik logopedycznych, metoda oparta na rytmie muzycznym wraz z zastosowaniem słowa, włączonego jako akompaniament (zaprogramowany lub imrowizowany) w rytmicznie zestrojony przez muzykę, ruch całego ciała”.

Wg. Anny Walencik – Topiłko: • Logorytmika to „rodzaj oddziaływań muzykoterapeutycznych mających na celu usprawnienie lub skorygowanie komunikacji językowej, a także zapobieżenie powstawaniu odstępstw w tym procesie. ”

LOGORYTMIKA: • polega więc na połączeniu terapii logopedycznej z rytmiką, aby oddziaływać na sferę słuchową, słuchoworuchową i ruchową osoby, którą się leczy bądź rehabilituje. Stosuje się ją głównie u dzieci. • Podczas zajęć akompaniamentem rytmu jest słowo. • Za główny cel ćwiczeń logorytmicznych uważa się usprawnianie ruchowe i słuchowe dzieci, u których stwierdza się zaburzenia i wady wymowy oraz słuchu. Dotyczą one również dzieci zdrowych, u których stymulacja słuchowo-ruchowa korzystnie wpływa na ogólny rozwój.

Zajęcia dedykowane dzieciom opierają się na wesołych piosenkach, które są łatwe do zapamiętania i wpadają w ucho. Wyraźne śpiewanie korzystnie wpływa na prawidłową wymowę głosek i dykcję, szczególnie jeśli śpiewaniu towarzyszy rytmiczny ruch. W logorytmice każde ćwiczenie ruchowe ma charakter zabawy.

Ruch jako element zajęć • Ruch jest naturalną potrzebą każdego dziecka. Towarzyszy małemu człowiekowi podczas zabaw, często jest wyznacznikiem jego rozwoju i katalizatorem tego procesu. Ruch przy muzyce wpływa korzystnie tylko na rozwijanie dyspozycji muzycznych, ale także na rozwój ogólny dziecka. Powinien wynikać bezpośrednio ze słyszanej muzyki. Naturalny i swobodny ruch, będący obok muzyki podstawą ćwiczeń, umożliwia realizację zajęć ze wszystkimi dziećmi, niezależnie od poziomu ich intelektualnego, ruchowego i muzycznego rozwoju.

Stosowanie zajęć logorytmicznych, opartych na ruchu i muzyce, wymaga łączenia się zjawisk charakterystycznych dla muzyki, wśród których znajdują się: rytm, tempo, akcent, wysokość dźwięku oraz artykulacja. Każde z tych zjawisk ma swoiste znaczenie zdrowotne dla organizmu, ale także rozwojowe, np. : śpiewanie – wzmacnia aparat głosowy, dotlenia cały organizm, zwiększa pojemność płuc, rozwija klatkę piersiową, a także wyzwala naturalną potrzebę wyrażania siebie, koi system nerwowy. Ponadto nauka piosenek wzmacnia pamięć, poszerza zakres wiedzy i rozwija słownictwo;

ruch – aktywność ruchowa sprzyja rozwojowi fizycznemu i psychicznemu, rozwija aparat mięśniowo-ruchowy, polepsza ogólną kondycję, wyrabia prawidłową postawę, ćwiczy koordynację ruchową, refleks, a także estetykę ruchową; reagowanie na bodźce dźwiękowe – sprzyja rozwojowi słuchu oraz wrażliwości i uwagi słuchowej, podzielności uwagi, skupienia, szybkich reakcji, pamięci, gotowości do działania oraz wyobraźni.

CELE LOGORYTMIKI: • usprawnianie słuchowe i ruchowe dzieci z zaburzeniami mowy, • wyrabianie szybkiej reakcji na bodziec dźwiękowy (w tym słowo), wzrokowy lub ruchowy, • rozwijanie umiejętności sprawnego wykonania ruchów z zakresu motoryki dużej i małej (planowanie, precyzja, tempo, rytmiczność), • wspieranie rozwoju naśladowanie i zabawa „na niby”, • wzrost świadomości swojego ciała i sprawczości, • rozwój sfery emocjonalnej i społecznej, • uwrażliwianie na aspekty prozodyczne mowy, • zwracanie uwagi na rytmiczność i sekwencyjność mowy, • wzbogacenie słownika biernego i czynnego, • stymulowanie myślenia przyczynowo- skutkowego,

RODZAJE ĆWICZEŃ W LOGORYTMICE: • ĆWICZENIA INTEGRUJĄCE: - śpiewanki i piosenki w kręgu sprzyjające budowaniu więzi i poczucia bezpieczeństwa, - zabawy na zapoznanie uczestników, - zabawy na współpracę.

RODZAJE ĆWICZEŃ C. D. • ĆWICZENIA RUCHOWE ( są punktem wyjścia do dalszych działań): - ruch swobodny – ruch zestrojony, - ruch duży – ruch mały, precyzyjny ( w tym ćwiczenia rąk i narządów artykulacyjnych) - naśladowanie, - ćwiczenia oddechowe, - sekwencje ruchowe.

RODZAJE ĆWICZEŃ C. D. • ĆWICZENIA SŁUCHOWO-RUCHOWE: - wykrywanie, różnicowanie i identyfikacja dźwięków, - reakcje ruchowe na bodziec dźwiękowy (w tym słowny), - ćwiczenia hamująco-pobudzające.

RODZAJE ĆWICZEN C. D. • ĆWICZENIA UWRAŻLIWIAJĄCE W OPARCIU O ZMIANY AKCENTU, TEMPA, WYSOKOŚCI, NATĘŻENIA I BARWY DŹWIĘKU: - sekwencje słuchowo-ruchowe, - ćwiczenia słuchu fonematycznego, - gra na instrumentach, - kanony rytmiczne.

RODZAJE ĆWICZEŃ C. D. • ĆWICZENIA SŁUCHOWO-RUCHOWO-SŁOWNE: - onomatopeje, - wierszyki, - mowa rytmizowana, - śpiewanki, piosenki, - akompaniowanie do piosenek na instrumentach, - sekwencje słowno-ruchowe, - opowieści słowno-ruchowe.

RODZAJE ĆWICZEŃ C. D. • ĆWICZENIA RELAKSACYJNE W TYM ODDECHOWE I NIWELUJĄCE NAPIĘCIE (RELAKSACYJNE).

WSKAZÓWKI METODYCZNE: • Zajęcia powinny być prowadzone grupowo, • Liczebność grup: - dla celów profilaktyki logopedycznej: 20 -25 uczestników, - dla celów korekcyjnych lub kompensacyjnych: 8 -10 uczestników. • - czas trwania: 45 minut dla dzieci klas 0 -1.

PRZYKŁADY ZABAW LOGORYTMICZNYCH: • "Siała baba mak": Dzieci stoją w kole i kierując się w prawą stronę, wykonują umówione ruchy, wypowiadając tekst: "Siała baba mak, (1 krok - lewą nogą, 2 - prawą, 3 - lewą, 4 - lekkie przygięcie obu kolan) nie wiedziała jak. (trzy kroki do przodu jak wyżej) Dziadek wiedział, nie powiedział, (bieg wokół własnej osi - 8 kroków) A to było tak: (trzy kroki do tyłu, przygięcie kolan). Tekst można powtarzać wielokrotnie.

„Alfabet”: • Ta zabawa logorytmiczna angażuje aparaty słuchowy i ruchowy, a jednocześnie utrwala w pamięci dzieci znajomość alfabetu. Maluchy odgrywają tutaj rolę głosek, podczas gdy nauczyciel wypowiada wyraz. Zadaniem dzieci jest ułożenie się w odpowiedniej kolejności, tak by głoski tworzyły wyraz.

Gimnastyka narządów mowy – „Wiewiórka sprząta swoje mieszkanie” • Osoba prowadząca prosi, by dzieci słuchały opowiadania i powtarzały wykonywane przez niego ćwiczenia. • Wiewiórka rozejrzała się po swojej dziupli (dzieci przesuwają językiem po podniebieniu górnym, wewnętrznych ścianach policzków, podniebieniu dolnym). Zauważyła duży bałagan. Postanowiła zrobić porządek. Zaczęła od odkurzania sufitu dziupli (przesuwają językiem od przodu do tyłu jamy ustnej po podniebieniu górnym), zdjęła też firanki (liczą czubkiem języka górne zęby) i włożyła je do pralki (motorek wargami). Po chwili pralka zaczęła płukanie firan (dzieci „przepychają” powietrze wewnątrz jamy ustnej). Wiewiórka odkurzyła też ściany (przesuwają czubkiem języka po wewnętrznej ścianie policzków) oraz podłogę (przesuwają czubkiem języka za dolnymi zębami). Rozwiesiła firany (ponownie liczą czubkiem języka górne zęby). Dumna wyjrzała z dziupli, spojrzała w górę (dzieci sięgają językiem w kierunku nosa), spojrzała w dół ( sięgają językiem w kierunku brody). Rozejrzała się w prawo i lewo (przesuwają językiem do prawego i lewego kącika ust). Wszędzie był porządek i wiewiórka radośnie się uśmiechnęła (szeroki uśmiech)

Bibliografia: • 1. E. M. Skorek: Z logopedią na Ty. Podręczny słownik logopedyczny. Wyd. Impuls, Kraków 2010 • 2. A. Walencik – Topiłko: Przewodnik do programu multimedialnego Logorytmika słowa, dźwięki, piosenki wyd. Young Digital Planet, data wydania: 2008 • 3. J. Stadnicki: Logorytmika i choreorytmika. Poradnik metodyczny. WSi. P, Warszawa 1987 • 4. J. Surowaniec: Podręczny słownik logopedyczny. Wydawnictwo Naukowe WSP, Kraków 1993 • 5. J. Stadnicki: Terapia dzieci muzyką, ruchem i mową. WSi. P, Warszawa 1998 • 6. A. Walencik-Topiłko: Ruch muzyczny i logorytmika w terapii logopedycznej dotyczącej dyslali w: Logopedia jako nauka interdyscyplinarna – teoretyczna i stosowana pod red. I. Nowakowskiej-Kempny, Katowice 1998.