KAN GAZI ANALZ Dr Tugay MERT ATF Acil

KAN GAZI ANALİZİ Dr. Tugay MERT AÜTF Acil Tıp AD Şubat 2016

Arteryel kan gazı endikasyonları Metabolik ve respiratuar asidoz ve alkalozun tanısı ve takibi Solunum yetmezliğinin tipinin saptanması Verilen tedavinin etkinliğinin saptanması Oksijen tedavisinin endikasyonu ve takibi Ani gelişen ve sebebi açıklanamayan dispne sebebini araştırma

Kan gazı terimleri p. H: Hidrojen iyon konsantrasyonunun negatif logaritması. Parsiyel arteriyel oksijen basıncı (Pa. O 2): Arteriyel kandaki oksijenin parsiyel basıncıdır. Pa. O 2: 60 -79 mm Hg arasındaysa “ hafif hipoksemi” Pa. O 2: 40 -59 mm Hg arasındaysa “orta hipoksemi” Pa. O 2: 40 mm. Hg altındaysa “ağır hipoksemi” Parsiyel arteriyel karbondioksit basıncı (Pa. CO 2): Arteriyel kandaki karbondioksitin parsiyel basıncıdır. Alveolar ventilasyonun göstergesidir

Kan gazı terimleri Oksijen Kontenti (Ca. O 2) (Arteriyel oksijen içeriği): Arteriyel kanda erimiş veya hemoglobine bağlı formlarda taşınan oksijen miktarları toplamı kanın oksijen içeriğidir. Alveolo-arteriyel oksijen gradienti: p(A-a) O 2: Alveol ve arteriyel parsiyel oksijen basınçları arasındaki fark olup akciğerlerin gaz alışverişi fonksiyonu hakkında genel bilgi verir. Oksijen Satürasyonu (Sa. O 2 ): Hemoglobinin oksijenle satürasyon (doygunluk) düzeyini yansıtır.

Kan gazı terimleri Baz fazlalığı (BE): Tam oksijenize kanın, 37°C’ de ve 40 mm. Hg PCO 2 de p. H’sını 7. 40’a getirmek için gerekli asit veya baz miktarıdır. Eğer BE <-2. 5 ise metabolik asidoz, BE >+2. 5 ise metabolik alkalozdur Anyon Açığı (Anyon Gap-AG): Anyon açığı (AG), ölçülen serum katyonları (pozitif yüklü partiküller) ile anyonları (negatif yüklü partiküller) arasındaki farkı ifade eder. AG = Na - (HCO 3+Cl) Normal AG 12± 4 m. Eq/L’dir

Kan gazı terimleri Bikarbonat (HCO 3): Bikarbonat iyonunun serum konsantrasyonudur. Kanda önemli bir tampondur, asitbaz dengesinin metabolik komponentini değerlendirmede kullanılır. Standart bikarbonat: Standart koşullarda (37 °C sıcaklık ve 40 mm. Hg PCO) kanda bulunması gereken bikarbonat değeridir. Normalde 22 -26 m. Eq/L’dir Aktüel bikarbonat: Kanda bulunan gerçek bikarbonat değeridir.

Oksijenizasyonu değerlendirmek: Pa. O 2 Ventilasyonu değerlendirmek: Pa. CO 2 Gaz alış-verişini değerlendirmek: Fio 2 -Pa. O 2 ilişkisi, Pa. CO 2 Asit-baz dengesi p. H: genel değerlendirme Pa. CO 2, HCO 3: olay metabolik mi? Solunumsal mı? Kompansasyon var mı?

Arter Kan Gazının Sistematik Yorumlanması p. H bak. p. H değeri primer asit baz bozukluğunun yönünü gösterir. >7, 45 <7, 35 alkalemi asidemi primer bozukluk alkaloz primer bozukluk asidoz Hem p. H, hem de Pa. CO 2 normal aralık dışında ise, değişme yönleri incelenerek primer asit-baz dengesi bozukluğu tespit edilir.

Arter Kan Gazının Sistematik Yorumlanması p. H ya da Pa. CO 2 ’den biri normalse, mikst asit-baz dengesi bozukluğu mevcuttur. p. H normal ise, Pa. CO 2’nin değişme yönü respiratuvar bozukluğu tanımlar; Pa. CO 2 normal ise, p. H’nin değişme yönü metabolik bozukluğu tanımlar. Primer asit-baz dengesi bozukluklarında, genellikle kompansatuvar değişiklik p. H’yı tamamen normalize edecek kadar kuvvetli değildir. p. H’nın normal olduğu bozukluklarda sıklıkla mikst asit -baz dengesi bozukluğu mevcuttur.

Arter Kan Gazının Sistematik Yorumlanması Eğer primer bozukluk metabolik aisdoz/alkakoz olarak tespit edilmişse beklenen Pa. CO 2 hesaplanır. Metabolik Asidoz Beklenen Pa. CO 2=1, 5 x. HCO 3+8 Ölçülen değer beklenen değerden düşükse eşlik eden solunumsal alkaloz mevcuttur. Ölçülen değer beklenen değerden yüksekse eşlik eden solunumsal asidoz mevcuttur.

Arter Kan Gazının Sistematik Yorumlanması Metabolik Alkaloz Beklenen Pa. CO 2=0, 9 x. HCO 3+16 Ölçülen değer beklenen değerden düşükse eşlik eden solunumsal alkaloz mevcuttur. Ölçülen değer beklenen değerden yüksekse eşlik eden solunumsal asidoz mevcuttur.

Arter Kan Gazının Sistematik Yorumlanması Solunumsal Asidoz/Alkaloz Akut primer solunumsal asidoz Pa. CO 2’de her 10 mm. Hg fark için HCO 3 1 m. Eq/l artar. Kronik primer solunumsal asidoz Pa. CO 2’de her 10 mm. Hg fark için HCO 3 4 m. Eq/l artar. Akut primer solunumsal alkaloz Pa. CO 2’de her 10 mm. Hg fark için HCO 3 2 m. Eq/l azalır. Kronik primer solunumsal alkaloz Pa. CO 2’de her 10 mm. Hg fark için HCO 3 5 m. Eq/l azalır. Beklenenden daha düşük HCO 3 eşlik eden metabolik asidozu, daha yüksek HCO 3 eşlik eden metabolik alkalozu gösterir.

Özet olarak Genel değerlendirme için p. H bakılır. Pa. CO 2 ve HCO 3 incelenerek solunumsal ve metabolik durum saptanır. Primer asit-baz bozukluğunun ayırıcı tanısı yapılır. Kompanse olup olmadığı değerlendirilir.

kaynaklar Tintinnalli emergency medicine(7 th) toraksdergisi. org