Gio vin Nguyn Th Kim Chung CHUYN K

Giáo viên: Nguyễn Thị Kim Chung

CHUYỆN KỂ l l l Chuyện kể, một danh tướng có lần đi ngang qua trường học cũ của mình, liền ghé vào thăm. Ông gặp lại người thầy từng dạy mình hồi nhỏ và kính cẩn thưa: Thưa thầy, thầy còn nhớ con không? Con là… Người thầy giáo già hoảng hốt: Thưa ngài, ngài là… Thưa thầy, với thầy, con vẫn là đứa học trò cũ. Con có được những thành công hôm nay là nhờ sự giáo dục của thầy ngày nào… ? Hãy xác định vai xã hội của hai nhân vật tham gia cuộc thoại trên?

Đáp án: l* Xét về tuổi tác và quan hệ thầy trò: l người thầy: vai trên l ông tướng: vai dưới l * Xét về địa vị xã hội: l người thầy: vai dưới l ông tướng: vai trên

Hội thoại Vai xã hội Vị trí của người tham gia hội thoại với người khác trong cuộc thoại QH trên dưới hay ngang hàng Theo tuổi tác, thứ bậc trong gia đình và XH QH thân sơ Tùy theo mức độ quen biết, thân tình

TIẾT : 111

TiÕt 111 Héi tho¹i (tiÕp theo) Một hôm cô tôi gọi tôi đến bên cười hỏi: I. LƯỢT LỜI TRONG HỘI THOẠI: - Bài Hồng! Mày có muốn vào Thanh Hoá chơitình với mẹ mày không? tập tình huống: Trong các huống sau Nhận xét: - Người cô: có 6 lượt Bé Hồng: có 2 lượt Lượt lời hội thoại - Có 2 lần bé Hồng im lặng khi đến lượt lời của mình Thể hiện thái độ bất bình - Bé Hồng không cắt lời của người cô khi người cô đang nói Tôn trọng vai xã hội, giữ thái độ lễ phép (…) Nhậncon ra những ý nghĩ cay trongnói giọng nói và nét mặt rất người đã phạm vàođộc cách nào? kịch của côhội tôi kia, tôi cúi đầu không đápnói. … Nhưng đờicó nàomột tình Trong thoại, ai cũng được Mỗi lần thương yêu và lòng®ang kính mến mẹ b¹c tôi lạivíi bị những rắp tâm tanh 1. Cha mÑ bµn người tham gia hội thoại nói được gọi là một lượt bẩn xâm phạm đến (…) Tôilời. cũngnhau đáp lại cô tôi: - Không! Cháu không muốn Cuối năm vÒ vÊn ®Ò kinh tÕvào. trong giathế nào mợ cháu cũng về. ®×nh. Cô tôi hỏi luôn, giọng vẫn ngọt: Có trường hợp, nói lời (im Ng êi con vào? ngåi ®ãngười nãilắm, xen - Sao lạinhững không MợgÇn mày phát tài có bỏ nhưlượt dạo trước đâu! lặng) như một cách biểu thịrằng: thái …vµo Cô tôi liền vỗ vai tôi cườicña mà nói c©u chuyÖn cha mÑđộ. - Mày dại quá, cứ mÑ vào đi, rÊt tao bùc chạy cho tiền tàu. Vào mà bắt mợ khiÕn cha m×nh. mày may vá sắm sửa chovà thăm em bé chứ. Nói đúng lượt lời, không ngắt 2. D¹o bè thÊy ®iÓm (…) Tôi cườinµy, dài trong tiếng khóc, hỏim «n côlời tôi: người khác là thểcôhiện sự lắng - Sao biết mợ con có nghe, con? nh thấu Anh cña con h×nh ch ahiểu, ® îc tôn trọng ( …) tèt l¾m. S¾p thi råi, con cÇn cè Côngười tôi bỗngtham đổi giọng, lại vỗthoại vai, nhìn vào mặt tôi, nghiêm nghị: gia hội g¾ng h¬n n÷a. Hay lµ conđàn sang. . . - Vậy mày hỏi cô Thông – tên người bà họ nội xa kia – chỗ ở Nam c©u, của¤ng mợ mày, rồich a đánhnãi giấyhÕt cho mợ mày, Bắc bảo dù sao cũng phải về. ®· vïng v» ng vµ lµu Trước sau cũng một®øng lần xấu, dËy chã nhẽ bán xới mãi được sao? Tỏ sự ngậm ngùi thương xót thầy tôi, cô tôi lại chập chừng tiếp: bµu: - Mấy rằm bè tháng tám này giỗ đầu cậu mày, mợ mày về dù lại Th «i, ®õng nãilà®Õn sao cũng đỡ tủi cho cậu mày, và mày cũng còn phải có họ, có chuyÖn hàng, người ta hỏi đến chứ? Nói leo . häc hµnh cña con n÷a! Nói cắt lời

Bµi tËp tr¾c nghiÖm: Chän ®¸p ¸n ®óng cho c©u hái d íi ®©y. l l l ThÕ nµo lµ hµnh vi “c íp lêi” (xÐt theo c¸ch hiÓu vÒ l ît lêi) ? A. Nãi tranh l ît lêi cña ng êi kh¸c. B. Nãi khi ng êi kh¸c ®· kÕt thóc l ît lêi cña hä. C. Nãi khi ng êi kh¸c ch a kÕt thóc l ît lêi cña hä. D. Nãi xen vµo khi ng êi kh¸c kh «ng yªu cÇu.

TiÕt 111 Héi tho¹i (tiÕp theo) I. LƯỢT LỜI TRONG HỘI THOẠI: * Trong hội thoại, ai cũng được nói. Mỗi lần có người tham gia hội thoại nói được gọi là một lượt lời. * Để giữ lịch sự, cần tôn trọng lượt lời của người khác, tránh nói tranh, cắt lời hoặc chêm vào lời người khác. * Nhiều khi, im lặng khi đến lượt lời của mình cũng là một cách biểu thị thái độ.

TiÕt 111 Héi tho¹i (tiÕp theo) I. LƯỢT LỜI TRONG HỘI THOẠI: II. LUYỆN TẬP: 1. T×m hiÓu tÝnh c¸ch nh©n vËt qua c¸ch miªu t¶ cuéc tho¹i gi÷a c¸c nh©n vËt trong ®o¹n trÝch Tøc n ícvì bê (T¾t ®Ìn Ng « TÊt Tè) Nhân vật Chị Dậu Cai lệ Tính cách Thông minh, tháo vát, sắc sảo, biết mình biết người … Hống hách, tàn bạo, lỗ mãng. . . Người nhà lí trưởng A dua, ăn theo Anh Dậu Yếu đuối, nhút nhát …

TiÕt 111 Héi tho¹i (tiÕp theo) I. LƯỢT LỜI TRONG HỘI THOẠI: II. LUYỆN TẬP: 2. Phân tích lượt lời hội thoại của nhân vật: Chi Dậu và cái Tí qua trích đoạn “Tắt đèn” của Ngô Tất Tố. C¸i Tí ChÞ DËu Ban ®Çu Sè ll. (a) Lý do (b) T¸c dông (c) 11 VÒ sau 3 Cè lµm cho Sî hãi, ®au mÑ vui, ®ín, nªn nãi khoe sù Ýt, nãi ng¾n th¸o v¸t. . . nªn nãi nhiÒu, giäng hån nhiªn T « ®Ëm nçi bÊt h¹nh cña mét ®øa trÎ hån nhiªn, ng©y th¬ s¾p ph¶i rêi tæ Êm gia ®×nh. Ban ®Çu 3 §au ®ín v× s¾p mÊt con nªn hÇu nh kh «ng nãi, nãi rÊt Ýt VÒ sau 7 Nãi nhiÒu, nãi dµi ®Ó thuyÕt phôc con Sù hån nhiªn, ng©y th¬, hiÕu th¶o cña ®øa con cµng lµm cho ng êimÑ ®au lßng h¬n khi s¾p ph¶i b¸n

Bµi 3: Trả lời LÇn LÝ do 1 ngì ngµng, h·nh diÖn sau ®ã lµ xÊu hæ 2 t©m tr¹ng xóc ®éng, ngÑn ngµo tr íctÊm lßng cña em m×nh.

4. Tục ngữ phương Tây có câu: Im lặng là vàng. Nhưng nhà thơ Tố Hữu lại viết: Khóc là nhục. Rên, hèn. Van yếu đuối Và dại khờ là những lũ người câm Trên đường đi như những bóng âm thầm Nhận đau khổ mà gởi vào im lặng. (Liên hiệp lại) * Theo em, mỗi nhận xét trên đúng trong những trường hợp nào?

Häc sinh th¶o luËn Khi nµo im lÆng lµ vµng? Khi nµo im lÆng lµ hÌn nh¸t?

C¶ hai nhËn xÐt trªn ®Òu ®óng nh ngmçi nhËn xÐt l¹i víi mét sè hoµn c¶nh kh¸c nhau: Im lÆng lµ vµng > khi cÇn im lÆng ®Ó gi÷ bÝ mËt ®Ó thÓ hiÖn t «n träng ng êikh¸c, ®Ó ®¶m b¶o sù tÕ nhÞ khi giao tiÕp… Im lÆng lµ d¹i khê, lµ hÌn nh¸t > khi im lÆng tr ícnh÷ng hµnh v sai tr¸i, tr íc¸p bøc bÊt c «ng, tr ícsù xóc ph¹m ®èi víi m×nh hay ®èi víi nh÷ng ng êil ¬ngthiÖn…

CHUYỆN KỂ Chuyện kể, một danh tướng có lần đi ngang qua trường học cũ của mình, liền ghé vào thăm. Ông gặp lại người thầy từng dạy mình hồi nhỏ và kính cẩn thưa: l Thưa thầy, thầy còn nhớ con không? Con là… l Người thầy giáo già hoảng hốt: l Thưa ngài, ngài là… l Thưa thầy, với thầy, con vẫn là đứa học trò cũ. Con có được những thành công hôm nay là nhờ sự giáo dục của thầy ngày nào… * Cả hai nhân vật trong câu chuyện đều ngắt lời người đối thoại. Như thế có bất lịch sự không? Vì sao? l

DIÊM VƯƠNG THÈM ĂN THỊT l l l l Trên dương thế, có một con lợn bị đem ra giết thịt. Hồn nó về kêu với Diêm Vương hỏi: Nỗi oan nhà ngươi như thế nào? Hãy nói rõ đầu đuôi nghe! Dạ! Họ bắt tôi làm thịt! Được rồi, hãy khai rõ ràng. Họ làm thịt như thế nào? Dạ, trước hết họ trói tôi lại, đè ra chọc tiết. Xong họ đổ nước sôi lên mình tôi, cạo lông. Rồi sao nữa! Cạo sạch rồi họ mổ ra, thịt tôi xé thành từng mảng, chặt nhỏ bỏ vào rổ. Thế rồi…họ bắc chảo đổ mỡ vào, phi hành cho thơm, thêm mắm thêm muối, xào lên, … Thôi ! Thôi… đừng nói nữa mà ta thèm!

Hướng dẫn HS tự học -- Về nhà học bài. - +Vẻ sơ đồ tư duy hệ thống kiến thức về Hội thoại - +Phân tích một cuộc thoại mà bản thân tham gia hoặc chứng kiến: vai xã hội, lượt lời, ngôn ngữ hội thoại, … --Chuẩn bị bài : Lựa chon trật tự từ trong câu (Trả lời câu hỏi mục I. 1, 2; mục II. 1, 2)