Etyka w biznesie Kredyty frankowe Rodzaje tzw kredytw

Etyka w biznesie Kredyty frankowe

Rodzaje tzw. kredytów frankowych czyli o jakie kredyty tak naprawdę chodzi ?

Efekt tzw. Ustawy „antyspreadowej” Art. 69 [Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe] 3. W przypadku umowy o kredyt denominowany lub indeksowany do waluty innej niż waluta polska, kredytobiorca może dokonywać spłaty rat kapitałowoodsetkowych oraz dokonać przedterminowej spłaty pełnej lub częściowej kwoty kredytu bezpośrednio w tej walucie. W tym przypadku w umowie o kredyt określa się także zasady otwarcia i prowadzenia rachunku służącego do gromadzenia środków przeznaczonych na spłatę kredytu oraz zasady dokonywania spłaty za pośrednictwem tego rachunku.

Kredyt indeksowany: Wartość kredytu wyrażona w złotówkach, następnie po wypłacie kwoty kredytu przeliczana zostaje na wartość wyrażoną w walucie obcej. Dodatkowo każda rata jest księgowana w obcej walucie i w momencie spłaty zostaje przeliczona na złotówki. Klient zatem wie jaką kwotę w złotówkach otrzyma, ale nie wie, jaką kwotę będzie musiał w złotówkach spłacić.

Kredyt denominowany: Wartość kredytu wyrażona w walucie obcej. Klient nie wie zatem jaką kwotę wyrażoną w złotówkach otrzyma ani nie wie, jaką kwotę będzie musiał ostatecznie w złotówkach spłacić. Kwota kredytu zostaje jednak wypłacona w złotówkach i złotówkach jest również spłacana.

Wniosek: Obu rodzajów kredytów nie można zatem określać mianem kredytów walutowych.

Dlaczego kredyty frankowe wydawały się tak rentowne? - W okresie udzielania kredytów frankowych w Polsce obowiązywały najwyższe w Europie stopy procentowe. Oprocentowanie kredytów frankowych było natomiast powiązane ze stopą referencyjną LIBOR CHF 3 M. W praktyce oznaczało to, że kredytobiorcy często dopiero na takich warunkach mogli otrzymać kredyt. Wiązało się to również z dużo niższymi ratami.

Co zatem poszło nie tak ? - Kredytobiorcy nie uwzględnili jednak tego, że kurs waluty, według którego przeliczana jest wartość kwoty należnej do spłaty nie jest niezmienny.

Kredytobiorcy nie uwzględnili zatem tego, że kurs najpopularniejszej (w naszym wypadku był to głównie frank szwajcarski) waluty, według którego przeliczano kwotę kredytu ma tendencje wzrostową (nie uwzględniając wyjątkowych okoliczności, jak np. zamrożenie kursu).

Oznacza to, że kredyty frankowe były od samego początku niekorzystne z ekonomicznego punktu widzenia. Kredytobiorcy, mimo niższego oprocentowania, ponosili dużo większe koszty wynikające z ciągłego wzrostu wartości waluty szwajcarskiej.

Wniosek: Banki udzielając tzw. kredytów frankowych wiedziały od samego początku, że w perspektywie długookresowej niemożliwym jest uzyskanie tańszego kredytowania niż w oparciu o kredyt w walucie krajowej.

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 3 października 2019 r. C-260/18 Konsekwencje prawne nieuczciwych klauzul walutowych w umowach o kredyt hipoteczny indeksowany do waluty obcej

TEZA - Art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że nie stoi on na przeszkodzie temu, aby sąd krajowy, po stwierdzeniu nieuczciwego charakteru niektórych warunków umowy kredytu indeksowanego do waluty obcej i oprocentowanego według stopy procentowej bezpośrednio powiązanej ze stopą międzybankową danej waluty, przyjął, zgodnie z prawem krajowym, że ta umowa nie może nadal obowiązywać bez takich warunków z tego powodu, że ich usunięcie spowodowałoby zmianę charakteru głównego przedmiotu umowy. Należy także zaznaczyć, że zgodnie z treścią wyroku sąd krajowy nie może utrzymać w mocy takiej umowy, nawet jeśli jej unieważnienie byłoby korzystne dla konsumenta.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 12. 02. 2020 r. , V ACa 297/19, LEX nr 2977478: „Na etapie wyrokowania, które oparte jest także na uznaniu abuzywności takich klauzul, czyli wymaga ich eliminacji z umowy, art. 6 ust. 1 powołanej dyrektywy nie pozwala na zastąpienie kursu sprzedaży z takiej tabeli banku, zastrzeżonego w umowie, żadnym innym kursem notowania CHF do złotego, w tym średnim kursem ogłaszanym przez NBP, nawet gdyby strony się na to zgadzały. (…)”

Art. 3851. [Niedozwolone postanowienia umowne] § 1. Postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. § 2. Jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie. § 3. Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. § 4. Ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje.

(…) Konsument wymaga natomiast ochrony przed postanowieniami ubocznymi, które w chwili przystąpienia do umowy mogą mu się wydawać mało istotne, a które, mimo dokonanej na pierwszy rzut oka oceny, stają się dla niego źródłem poważnych niedogodności. Wbrew pewnym wątpliwościom wysuwanym w doktrynie należy przyjąć, że uzależnienie głównego świadczenia pieniężnego od klauzuli waloryzacyjnej pozwala na kwalifikację tego postanowienia jako niejednoznacznego, a tym samym otwiera drogę do stosowania art. 385 (zob. M. Bednarek [w: ] System Prawa Prywatnego, t. 5, 2006, s. 656). 1

Odpowiedzią ze strony ustawodawcy na problem niespłacanych kredytów frankowych stała się ustawa nowelizująca ustawę o wsparciu kredytobiorców znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej (otrzymując następujące brzmienie - ustawa o wsparciu kredytobiorców, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy i znajdują się w trudnej sytuacji finansowej).

Art. 3. [Warunki przyznania wsparcia lub pożyczki na spłatę zadłużenia] 1. Wsparcie lub pożyczka na spłatę zadłużenia mogą być przyznane, jeżeli: 1) w dniu złożenia wniosku o wsparcie lub pożyczkę na spłatę zadłużenia co najmniej jeden z kredytobiorców posiada status bezrobotnego, lub 2) wartość wskaźnika Rd. D przekracza 50%, lub 3) miesięczny dochód gospodarstwa domowego pomniejszony o miesięczne koszty obsługi kredytu mieszkaniowego nie przekracza: a) w przypadku gospodarstwa domowego jednoosobowego - dwukrotności kwoty wskazanej w art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, zwaloryzowanej zgodnie z przepisami tej ustawy (701 zł) b) w przypadku gospodarstwa domowego wieloosobowego - iloczynu dwukrotności kwoty wskazanej w art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, zwaloryzowanej zgodnie z przepisami tej ustawy, i liczby członków gospodarstwa domowego kredytobiorcy. (528 zł)

wskaźnik Rd. D - stosunek wydatków kredytobiorcy związanych z obsługą miesięcznej raty kapitałowej i odsetkowej kredytu mieszkaniowego do miesięcznego dochodu gospodarstwa domowego kredytobiorcy.