ETYKA BIZNESU ETYKA GOSPODARCZA RONE PODEJCIE DO ETYKI

ETYKA BIZNESU ETYKA GOSPODARCZA

ROŻNE PODEJŚCIE DO ETYKI BIZNESU etyka biznesu podobnie jak inne „etyki partykularne” (bioetyka, etyka środowiskowa) są przejawem głębokiego kryzysu moralności, człowiek współczesny poszukuje „środków zastępczych”, które mogłyby wypełnić lukę powstałą po upadku „prawdziwej moralności”. „Etyka się opłaca”. Z etyki zrobić jak najlepszy użytek. W jak najlepszym świetle ukazać wizerunek firmy i jej produktów. To staje się główny motywem działania firmy

Michel Camdessus, były dyrektor generalny Międzynarodowego Funduszu Walutowego Jednym ze źródeł obecnego kryzysu jest odmowa podporządkowania działalności gospodarczej jakiejkolwiek normie etycznej lub prawnej „Bardziej niż kiedykolwiek jest niezbędne, byśmy uznali ten fatalny błąd i wspólnie pracowali nad tym, aby jednoczący się świat mógł być tworzony na wspólnych podstawach etycznych” Kraków 2009

WOLNOŚĆ - OPOWIEDZIALNOŚĆ zależność odpowiedzialności od wolności, którą daje się zamknąć w tezie - nie ma odpowiedzialności bez wolności. O odpowiedzialności człowieka można bowiem mówić jedynie w świecie pozwalającym na wolny wybór, w świecie wolności.

WOLNOŚĆ - OPOWIEDZIALNOŚĆ zależności „nowa”: nie ma wolności bez odpowiedzialności nieograniczona bowiem wolność przeradza się w samowolę, rodzi anarchię, unicestwia samą siebie, zamieniając się w swe przeciwieństwo, czyli zniewolenie. Odpowiedzialność, wyznaczając granice wolności, spełnia wobec niej funkcję racjonalizującą, a tym samym nadaje działaniu wymiar moralny

W praktyce gospodarczej można wyróżnić trzy poziomy odpowiedzialności: odpowiedzialność indywidualną, odpowiedzialność przedsiębiorstwa odpowiedzialność biznesu jako całości

3 x. E EFEKTYWNOŚĆ EKONOMICZNOŚĆ ETYCZNOŚĆ (EKOLOGICZNOŚĆ 4 E)

Narodziny etyki biznesu Rok 1891 papież Leon XIII encyklika Rerum novarum poświęcona kwestii pracy robotników

Godność osoby i ludzkiej pracy. Obowiązkiem bogatych i pracodawców - mówi Leon XIII - jest "nie uważać robotnika za niewolnika kierować się zasadą, że należy w nim uszanować godność osobistą [. . . ] Praca zarobkowa, według świadectwa rozumu i filozofii chrześcijańskiej, nie tylko nie poniża człowieka, ale mu zaszczyt przynosi [. . . ] bezwstydem zaś i nieludzkością jest uważać człowieka za narzędzie zysku i szacować go według tego, ile mogą jego mięśnie i jego siły

Zasadą jest to, że ekonomia posiada swój własny wymiar etyczny, charakterystyczny dla niej o tyle, o ile jest ona nastawiona na służbę człowiekowi. W sumie celem ekonomii jest człowiek, nie zaś zysk. Człowiek nigdy nie może być podporządkowany zyskowi.

• sprawiedliwa powinna być zapłata • prawo do urlopu • prawo do pracowniczych związków zawodowych obowiązkiem państwa jest "starać się, aby sam ustrój i zarząd państwa sprzyjał dobrobytowi, tak powszechnemu jak jednostkowemu" państwo powinno zapobiegać bezrobociu

Narodziny etyki biznesu Pierwsza książka z etyki biznesu Everett Lord The Fundamentals of Business Ethics New York 1926

PODSTAWOWE ZAKRESY ETYKI BIZNESU: - wzajemne relacje podmiotów gospodarczych: współwłaścicieli, kontrahentów, konkurentów; - relacje: pracodawcy - pracownicy; - relacja: przedsiębiorcy (firmy) - klienci, odbiorcy ich działalności; - relacja: podmioty gospodarcze - całość społeczeństwa i jego instytucji (państwowych, samorządowych, prawnych); -relacja: podmioty gospodarcze – środowisko przyrodnicze.

CZYNNIKI PŁYWAJĄCE NA POZIOM ETYCZNY FIRMY Czynniki zewnętrzne Czynniki wewnętrzne System gospodarczy Sytuacja firmy Misja Prawo FIRMA Polityka Etyka społeczna Polityka firmy Moralność pracowników

PODSTAWOWE SPOSOBY REALIZACJI ETYKI BIZNESU Programy etyczne Kodeksy etyczne Etyka zawodowa Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa (SOP=CSR) Inne: np. Fair Play, „Przejrzysty urząd, przejrzysta gmina”

Art. 17. Przedsiębiorca wykonuje działalność gospodarczą na zasadach uczciwej konkurencji i poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów konsumentów. Art. 18. Przedsiębiorca jest obowiązany spełniać określone przepisami prawa warunki wykonywania działalności gospodarczej, w szczególności dotyczące ochrony przed zagrożeniem życia, zdrowia ludzkiego i moralności publicznej, a także ochrony środowiska. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej z 2 lipca 2004 r.

SPOŁECZNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW (SOP) CORPORATE SOCIAL RESPONSIBILITY (CSR) uważana jest za filozofię prowadzenia działalności gospodarczej, polegającej na uwzględnianiu i godzeniu przez przedsiębiorstwa interesów szerokiego kręgu różnych podmiotów tzw. interesariuszy, czyli takich grup lub jednostek, które mogą wpływać lub są pod wpływem działania przedsiębiorstwa poprzez jego produkty, strategie, procesy wytwórcze

INTERESARIUSZE FIRMY • • • • Akcjonariusze (właściciele) Wspólnicy Menedżerowie Pracownicy Stowarzyszenia zawodowe Związki zawodowe Klienci Środowisko Partnerzy Dostawcy Banki Kooperanci Wielu innych

Podstawowym założeniem społecznej odpowiedzialności jest: oparcie sukcesu przedsiębiorstwa na jego długofalowym, zrównoważonym rozwoju wynikającym z uwzględnienia w swojej działalności trzech wymiarów: ekonomicznego, ekologicznego i społecznego Przekłada się to na dobrowolne projektowanie działań gospodarczych, które jednocześnie są: społecznie odpowiedzialne, ekologicznie przyjazne ekonomicznie wartościowe

SOP zakłada również, że przedsiębiorstwa podejmują działania społecznie odpowiedzialne, mające pomóc stworzyć lepsze społeczeństwo i czystsze środowisko w sposób dobrowolny i wychodzący ponad oczekiwania prawne

SOP obejmuje różne zagadnienia Może obejmować przede wszystkim następujące obszary: – środowisko naturalne – firma w społeczeństwie – działalność charytatywna – przejrzystość w biznesie (etyka działalności gospodarczej) – prawa człowieka i prawa pracownicze – zrównoważony rozwój – edukacja i nauka

Każde przedsiębiorstwo opracowuje swój własny sposób bycia odpowiedzialnym społecznie. Jest on uzależniony od struktury organizacyjnej, wielkości firmy, charakteru jej działalności. Niemniej jednak można wyróżnić dwie podstawowe grupy mechanizmów:

1. Formalizujące: polegające na ustalaniu reguł postępowania, opracowywaniu kodeksów, podejmowaniu działań ma rzecz przejrzystości w biznesie, przyjmowaniu standardów dotyczących społecznej odpowiedzialności czy poddawaniu się ocenom i audytom

2. Uczestniczące: w postaci uczestnictwa we wszelkiego typu akcjach od własnych programów (edukacyjnych, ekologicznych) poprzez sponsoring lub współudział w programach i akcjach organizowanych przez różne stowarzyszenia, fundacje i organizacje pozarządowe

Cadbury Wedel Wolontariat pracowniczy Pracownicy Cadbury Wedel otrzymują merytoryczną i finansową pomoc w realizacji programów wolontariackich. Firma wspiera autorskie projekty: „Od Serca Pomagamy Innym” gdzie zrealizowano: wyjazdy wakacyjne dla dzieci z lokalnych stowarzyszeń i domów dziecka, połączone z programem kształcenia umiejętności społecznych i doskonalenia języka angielskiego, wsparcie dla dzieci i młodzieży niedosłyszących, Stowarzyszenia dorosłych dzieci alkoholików, interwencyjnego ośrodka dla dzieci porzuconych). Dzięki programowi „Kto w moi sąsiedztwie potrzebuje pomocy” zebrano paczki świąteczne dla rodzin potrzebujących. Pracownicy firmy przebiegli ponad 126 kilometrów w „Maratonie Warszawskim w słusznej sprawie”, za każdy kilometr firma przekazała pieniądze na cel wskazany przez maratończyków.

Johnson & Johnson Pracująca mama W ramach międzynarodowej inicjatywy kobiet pracujących w Johnson&Johnson WLI – Womens Leadership Initiative, podejmowane są działania na różnych szczeblach organizacji, mające na celu wspieranie rozwoju kobiet w ich życiu zawodowym i prywatnym. Są to m. in. udogodnienia związane z powrotem do pracy po urlopie macierzyńskim, plany rozwoju zawodowego i przebieg kariery.

Avon Pierwsze USG piersi Wiosną 2006 roku Avon w ramach prowadzonej od 8 lat roku Wielkiej Kampanii Życia – Avon Kontra Rak Piersi rozpoczął prozdrowotny program„Twoje Pierwsze. USG Piersi i co dalej? ”. Wspólnie z partnerami Stowarzyszeniem Amazonki Warszawa-Centrum i Polskim Komitetem Zwalczania Raka, podjęto akcję informacyjną, której celem było zwrócenie uwagi młodych kobiet na kwestię profilaktyki w walce z rakiem piersi. W drugiej części programu kobiety w wieku 20 -45 lat mogły wykonać badanie USG piersi płacąc za nie jedynie 10 złotych. W ramach akcji zostało dofinansowanych 10 000 takich badań w 90 ośrodkach na terenie całej Polski. W uzasadnionych przez lekarza przypadkach wykonywane było nieodpłatnie badanie mammograficzne. Program „Twoje Pierwsze USG Piersi” pokazał, jak istotna jest wczesna profilaktyka.

Standard Społecznej Odpowiedzialności SA 8000 Jest uniwersalną normą przeznaczoną do stosowania w systemie niezależnej weryfikacji, określającą wymogi w zakresie odpowiedzialności społecznej, jakie dane przedsiębiorstwo powinno spełniać

W tekście normy jest sformułowanych osiem szczegółowych warunków wstępnych, których spełnienie jest konieczne, aby można było przystąpić do punktu dziewiątego, który określa poszczególne elementy strategii odpowiedzialności społecznej wobec wszystkich zainteresowanych stron.

WARUNKI WSTĘPNE SYSTEM ZARZĄDZANIA 1 2 3 4 STRATEGIA 9 ODPOWIEDZIALNOŚCI 5 6 7 8 SPOŁECZNEJ Warunki wstępne: 1. nie zatrudnianie dzieci 2. nie stosowanie pracy przymusowej 3. spełnianie podstawowych zaleceń bezpieczeństwa środowiska pracy 4. wolność zrzeszania się i prawo do negocjacji zbiorowych 5. nie stosowanie dyskryminacji 6. nie stosowanie przymusu fizycznego lub psychicznego wobec pracowników 7. przestrzeganie regulacji prawnych odnośnie dopuszczalnej ilości godzin pracy 8. zapewnianie wynagrodzenia nie niższego niż wymagane przez prawo

(nr 9) jako warunek główny standardu SA 8000 obejmuje wiele czynników o różnorodnym charakterze, takich jak: • Sformułowanie polityki społecznej firmy (misja, realizowane cele, istniejące procedury) • Proces ciągłego doskonalenia • Relacje z głównymi interesariuszami wewnętrznymi i zewnętrznymi • System komunikacji społecznej • Dokumentowanie zasad, sposobów realizacji i wyników • Kontrolowanie dostawców i partnerów w aspekcie polityki społecznej

Korzyści firmy z realizacji SOP • Wzrost zainteresowania inwestorów • Zwiększenie lojalności konsumentów i interesariuszy • Poprawa relacji ze społecznością i władzami lokalnymi • Wzrost konkurencyjności • Podnoszenie poziomu kultury organizacyjnej firmy • Kształtowanie pozytywnego wizerunku firmy wśród pracowników • Pozyskanie i utrzymanie najlepszych pracowników

Jeśli mógłbyś dowolnie wybierać miejsce pracy, to czy realizowanie zasad SOB przez potencjalnego pracodawcę miałoby dla tego wyboru duże znaczenie w %