ARATIRMA YNTEM VE TEKNKLER ETM YNETM TEZSZ YKSEK

ARAŞTIRMA YÖNTEM VE TEKNİKLERİ

EĞİTİM YÖNETİMİ TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI

I. YARIYIL Eğitimde İnsan Kaynakları Yönetimi Eğitim Yönetiminde Kuram ve Uygulama Eğitim Denetimi Okul Yönetiminde Liderlik Araştırma Yöntem ve Teknikleri

II. YARIYIL Eğitim Ekonomisi ve Planlaması Meslek Etiği Türkiye Eğitim Sisteminde Güncel Konular Eğitimde Örgütsel Davranış Eğitim Hukuku

III. YARIYIL DÖNEM PROJESİ (Öğrenci istediği taktirde 2. yarıyılda alabilir)

OMÜ LİSANSÜSTÜ EĞİTİM – ÖĞRETİM YÖNETMELİĞİ Danışman atanması MADDE 17 – • (1) Tezli/tezsiz yüksek lisans, doktora/sanatta yeterlik çalışmalarına danışman, Senatonun belirlediği niteliklere sahip öğretim üyeleri arasından öğrencinin bağlı bulunduğu anabilim/anasanat dalı kurulunun görüşü alınarak ilgili anabilim/anasanat dalı başkanlığının önerisi ve enstitü yönetim kurulu kararı ile atanır. • (6) Yüksek lisans, öğrencilerine tez danışmanı ataması birinci yarıyılın sonuna kadar yapılır.

OMÜ LİSANSÜSTÜ EĞİTİM – ÖĞRETİM YÖNETMELİĞİ Ders değerlendirme esasları MADDE 23 (3) Uzaktan eğitim öğrencilerinin başarı notu, yarıyıl içi sınavının %15’i ile yılsonu/bütünleme sınavında alınan notun %85’inin toplamıdır.

OMÜ LİSANSÜSTÜ EĞİTİM – ÖĞRETİM YÖNETMELİĞİ MADDE 27 – (4) Tezsiz yüksek lisans programı toplam otuz kredi ve 60 AKTS’den az olmamak koşuluyla en az on ders ile dönem projesinden oluşur.

OMÜ LİSANSÜSTÜ EĞİTİM – ÖĞRETİM YÖNETMELİĞİ • • MADDE 27 – (6) Tezsiz yüksek lisans programına devam edenler, ALES’ten en az 70 puan almak ve not ortalaması en az 80 olmak koşuluyla ders dönemini bitirdikten sonra ilgili anabilim/anasanat dalı akademik kurulunun önerisi ve enstitü yönetim kurulu kararıyla tezli yüksek lisans programına, enstitü kurulunun belirleyeceği kontenjan nispetinde geçiş yapabilirler. Başvuran öğrencilerin sıralaması ALES puanının %50’si ve not ortalamasının %50’si toplanarak elde edilen puana göre yapılır. Bu durumda tezsiz yüksek lisans programında alınan dersler enstitü yönetim kurulu kararıyla tezli yüksek lisans programındaki derslerin yerine sayılabilir.

OMÜ LİSANSÜSTÜ EĞİTİM – ÖĞRETİM YÖNETMELİĞİ • • Süre MADDE 28 – (1) Tezsiz yüksek lisans programını tamamlama süresi bilimsel hazırlıkta geçen süre hariç, kayıt olduğu programa ilişkin derslerin verildiği yarıyıldan başlamak üzere, her yarıyıl için kayıt yaptırıp yaptırmadığına bakılmaksızın en az iki yarıyıl, en çok üç yarıyıldır. Bu sürenin sonunda başarısız olan veya programı tamamlayamayan öğrencinin program ile ilişiği kesilir.

OMÜ LİSANSÜSTÜ EĞİTİM – ÖĞRETİM YÖNETMELİĞİ • • Dönem projesi MADDE 29 – (1) Dönem projesi; öğrencinin yüksek lisans ders programında edindiği bilgilerin etkin olarak kullanılmasına yöneliktir. (2) Danışman, öğrencinin dönem projesinin konusunu birinci yarıyılın sonuna kadar enstitü müdürlüğüne teklif edilmek üzere anabilim/anasanat dalı başkanlığına sunar. Proje konusu enstitü yönetim kurulu kararı ile kesinleşir. (3) Dönem projesi dersi kredisiz olup başarılı veya başarısız olarak değerlendirilir. Öğrenci, dönem projesinin alındığı yarıyılda dönem projesine kayıt yaptırmak ve yarıyıl sonunda yazılı proje ve/veya rapor vermek zorundadır.

OMÜ LİSANSÜSTÜ EĞİTİM – ÖĞRETİM YÖNETMELİĞİ • • Dönem projesi MADDE 29 – (4) Dönem projesi derslerle birlikte yürütülebilir. (5) Dönem projesini tamamlayan öğrenci hazırladığı projeyi enstitü tez yazım kurallarına uygun şekilde hazırlar. Dönem projesi, intihal yazılım programı raporu alınarak danışman tarafından başarılı veya başarısız olarak değerlendirilir. Başarılı bulunan dönem projesi, intihal yazılım programı raporuyla birlikte elektronik ortamda ilgili anabilim/anasanat dalı aracılığıyla enstitüye teslim edilir.

DERSİN İÇERİĞİ Bilimsel araştırmanın temelleri Araştırma Türleri Araştırmanın Planlanması Alanyazın (Literatür) Taraması Örnekleme Yöntemleri Ölçme ve Ölçekleme Verilerin Toplanması: Anket Verilerin Toplanması: Görüşme Verilerin Toplanması: Gözlem ve Doküman İncelemesi Nicel verilerin Analizi II Nitel verilerin analizi Raporlaştırma Bilimsel çalışmalarda etik ilkeler

Özel Okul Yöneticiliği: Beklentiler ve Yaşanan Sorunlar Üzerine Nitel Bir Çalışma Kadın Okul Yöneticilerinin Mobbinge Maruz Kalma Durumlarına İlişkin Nitel Bir Çalışma İl-İlçe Düzeyinde Yapılan Toplantıların Etkililiği: Okul Müdürlerinin Görüşlerine Dayalı Bir Değerlendirme İlkokullarda Akran Zorbalığı: Öğretmen Görüşlerine Dayalı Bir Değerlendirme Okullarda Toplantı Yönetimi: Öğretmen Görüşlerine Dayalı Bir Değerlendirme Öğretmenlerin Eğitim Yönetimi Alanında Tezsiz Yüksek Lisans Yapma Nedenleri: Nitel Bir Çalışma Okulöncesi Eğitim Kurumlarında Görev Yapan Öğretmenlerin İş Doyum Faktörleri: Nitel Bir Çalışma Ev Ödevleri: Öğretmen, Veli ve Öğrenci Görüşlerine Dayalı Bir Değerlendirme Okul Yöneticilerinin İnceleme-Soruşturma Rolleri: Nitel Bir Çalışma Maarif Müfettişleri ve Öğretmen Görüşlerine Göre Okul Müdürlerinin Öğretmen Denetiminde Karşılaştığı Sorunlar Özel Okul Öğretmenlerinin Özlük Hakları Akıllı Tahta Kullanımının Öğretim Sürecine Etkisi Öğretmen Görüşüne Dayalı Bir Çalışma Ortaöğretimde Okul Devamsızlığının Nedenleri ve Çözüm Önerileri İlkokul Okul Müdürlerinin Stres Kaynakları: Nitel Bir Çalışma Kaynaştırma Eğitiminin Uygulandığı Sınıflarda Akran İlişkileri: Öğretmen Görüşlerine Dayalı Bir Değerlendirme

ÜNİTE 1 Bilimsel Araştırmanın Temelleri

n Bu ünitede bilim, bilimin özellikleri, bilme yolları, araştırmanın önemi, araştırmada bilim insanın rolleri üzerinde durulacaktır.

n İnsan n doğası gereği araştırmacıdır. Yaşamını ve koşullarını anlamak ve düzenlemek, Yaşamına kolaylık ve uyum getirmek, Geçmiş gözlem ve deneyimleriyle elde ettiklerine dayanarak günlük etkinliklerini sistemli ve tutarlı bir şekilde yürütmek, isteyen insan sürekli araştırma içindedir

Bilim n Bilim, Latince bilmek kökünden (scire) türemiş ve bilinen şey (scientia) ya da bilgi anlamına gelen bir kelimedir. n Bilimsel faaliyet uzun çağlar boyunca felsefe ile iç içeydi. Ondan önce bilim insanlarına "doğa filozofları" olarak bakılıyordu.

Bilim nedir? sorusuna herkes tarafından kabul edilen, üzerinde birleşilen bir tanımı yapılamamıştır. Tanım yapmanın güçlüğü; Herkes tarafından kabul edilecek büyük ölçüde bilimin statik değil, sürekli artan, hızla gelişen ve değişen bir etkinlik olması; ¨ inceleme konusu ve yöntemi açısından kapsamı ve sınırları belli olmayan bir etkinlik olmasıdır. ¨

Bilim n Bilime ilişkin en yaygın tanım, bilimin gerçeği (ya da doğruyu) arama etkinliği, gerçekler arasında ilişki kurmayı amaçlayan sistematik bir bilgi bütünü olmasıdır

Bilimin temel amacı ise olgusal dünyayı ya da evreni anlamaktır. Din, metafizik için de aynı şey söylenebilir. n Bilimi bu tür uğraşılardan ayıran özelliği amacında değil, bu amaca ulaşmada kullandığı yöntemdedir. n

Bilim Nesnel sağlamlığı olan bilgiler bütünü n Neden sonuç ilişkilerinin ifade edildiği sistematik bilgiler birikimi n Kaydedilmiş sistematik bilgi n Geçerliği kabul edilmiş bilgiler bütünü n Gerçeği ya da doğruyu arama etkinliği n

Bilimin Amacı Konusuna giren olguları tanımlamak n Olgular arasında nedensellik ilişkileri kurmak n Bu ilişkileri genelleyip, kurama dönüştürmek n

Bilimin İşlevleri ANLAMA AÇIKLAMA KONTROL

Bilimin Özellikleri Bilim olgusaldır n Bilimin başta gelen ve onu mantık, matematik, din gibi diğer disiplinlerden ayırt eden özelliği olgusal oluşudur. n Bilimde hiçbir hipotez veya teori, gözlem ya da deney sonuçlarına dayanılarak kanıtlanmadıkça doğru kabul edilemez n

Bilimin Özellikleri n Bilim mantıksaldır ¨ Bilimin ulaştığı sonuçların her türlü çelişkiden uzak, kendi içinde tutarlı olması ¨ Bilimin bir hipotez ya da teoriyi doğrulama işleminde, mantıksal düşünme ve çıkarsama kurallarından yararlanması

Bilimin Özellikleri n Bilim nesneldir (objektiftir) ¨ Bilimsel olma iddiası taşıyan her sonuç veya ‘doğrunun’ güvenilir olması, bir kişi ya da grubun tekelinde değil, kamunun (meslek çevresinin) soruşturmasına açık ve elverişli olacak şekilde dile getirilmesi gerekir.

Bilimin Özellikleri n Bilim eleştiricidir ¨ Bilim ne denli akla yakın görünürse görünsün, her sav ya da teori karşısında, hatta bu sav ve teori yerleşmiş, herkes tarafından kabul edilmiş olsa bile, eleştirici tutumu elden bırakmaz.

Bilimin Özellikleri n Bilim genelleyicidir ¨ Bilim, tek olgularla değil, olgu türleri ile uğraşır. ¨ Bilimin geneli arayıcı yönü bulunmaktadır.

Bilimin Özellikleri n Bilim seçicidir ¨ Bir olgunun bilime veri olabilme niteliği kazanabilmesi için, ya inceleme konusu probleme ilişkin olması ya da bir hipotez veya teorinin test edilmesinde kanıt değeri taşıması gerekir.

Bilimsel Yöntem Bilim üretmenin yolu n Bilimin süreç yönü n Kanıtlanmış bilgi elde etmek için izlenen yol n Problem çözmek için izlenen düzenli yol n

Bilme Yolları Bilgiye ulaşmanın en doğru ve güvenilir yolu bilimsel yöntemdir. n Bilgiye ulaşmanın diğer yollarında gözlenen sorunlar şüphesiz bilimsel araştırma yöntemini çok daha değerli kılmaktadır. n

Bilme Yolları Deneyim n Görüş birliği n Uzman (otorite) görüşü n Mantık n

Araştırma n n n Bilim ve sanatla ilgili olarak yapılan yöntemli çalışma Belirli bir konuya ilişkin yeni ve yararlı bir bilgiyi ortaya çıkarmak için yapılan sistematik ve mantıksal bir arayış Nesnel ve sistematik bir analiz yoluyla bilimsel ya da sosyal sorunlara çözüm bulmak amacıyla yapılan bir inceleme

Araştırma Yapmaya Yönelten Etkenler n n Daha iyi bir iş bulma, işte yükselme, ücrette artış vb. yararları olan bir derece alma (doktora gibi) Derece alarak bir üniversite ya da araştırma kuruluşunda araştırmacı olarak görev alma Farklı ülkelerde araştırmacı olarak iş bulma ve oraya yerleşme Çözülmemiş ve zorlu problemlere cevap bulma

Araştırma Yapmaya Yönelten Etkenler n n n Yaratıcı işleri yapmaktan zevk alma Tanınma ve saygınlık kazanma Bir olayın bilinmeyen yönlerini ortaya çıkarma Sosyal sorunları çözerek topluma hizmet etme Gelişme planları tasarlayıp, uygulama Ürün geliştirme, arz ve talep kontrolü sağlayarak pazarda üstünlük elde etme.

Araştırmanın Önemi n n Bir araştırma problemi bir zorluğa işaret eder. Bu kuramsal olabileceği gibi pratikte yaşanan bir durum da olabilir. Araştırma bu anlamıyla sorunları anlamak ve olası çözüm önerileri aramaktır. Araştırmayla ilgili kavramlar ve kuramlar problemlerin türünü ve uygulama alanlarını tanımlamamıza yardım eder. Araştırma bilginin kaynağıdır ve sorunları çözmek için problemin ana noktalarına ilişkin veriler sağlar. Araştırma, devlet politikalarının belirlenmesinde kritik bir rol üstlenir.

Araştırmanın Önemi n n n Araştırma, endüstriyel sektörlerde ve işletmelerde yüksek kar, verimlilik ve kaliteli ürünlerin geliştirilmesine yardımcı olur. Araştırma, yeni ürünlerin, doğada var olan şeylerin vb. tanım ve özelliklerine açıklık getirir. Sadece araştırmayla yeni buluşlar yapılabilir. Sosyal araştırma, sosyal sorunlara yanıt bulmaya çalışır. Bu tür araştırmalar, sosyal olgulara açıklama ve sorunlara çözüm bulmaya çalışır. Araştırma, hoş ve güzel yeni bir yaşam biçiminin ortaya çıkmasına yol açar.

Araştırmada Bilim İnsanının Rolü n n n Araştırmanın çok önemli bileşenlerinden biri, bilimsel yaklaşımı uygulayan bilim insanıdır. Bilim insanı, bilgiyi ararken bilimsel araştırma süreçlerini dikkatli bir şekilde uygulayan bireydir. Bilim insanının temel özellikleri; ¨ Merak ¨ Sabır ¨ Objektiflik ¨ Değişim

TEŞEKKÜRLER Prof. Dr. Cevat ELMA