Algemene ziekteleer Ziekteleer studie van het ontstaan van

Algemene ziekteleer • Ziekteleer: studie van het ontstaan van ziektes • Ziekte: verstoring van gezondheid • Gezondheid: inwendig evenwicht van het lichaam

Evenwichtsmechanismen van het lichaam Voorbeelden ? • • Regeling van de temperatuur Bloeddruk Hormoonregulatie vochthuishouding

Regeling van de temperatuur • Het lichaam heeft een eigen thermostaat die alles wat met de temperatuur te maken heeft regelt: de hypothalamus. • Meestal schommelt de temperatuur van je lichaam rond de 37 graden.

Temperatuurverhoging of koorts • Normale, beschermende reactie van het lichaam op en verwondingen en infecties (thermostaat gaat omhoog) • verhoogde temperatuur binnen in je lichaam stimuleert het afweermechanisme. • ziekteverwekkers kunnen slecht tegen een hoge temperatuur.

Koorts • bij een lichaamstemperatuur hoger dan 38 graden Celsius • boven de 40, 5 is gevaarlijk – meestal gevolg van extreme inspanning in omgeving waar je de warmte niet kwijt kunt of een bijwerking van medicijnen • Complicaties: epileptische insulten, leverfalen, spierafbraak etc.

Wanneer moet je je zorgen gaan maken bij iemand met koorts of verhoging?

Wanneer is koorts alarmerend? Vooral opletten bij mensen die zelf niet goed hun situatie kunnen inschatten. • Sufheid , gebrek aan activiteit, lusteloosheid • Geen eetlust, niet of nauwelijks drinken • Splinter- of puntbloedingen : zeer kleine bloedingen, met dunne straaltjes waardoor ze op vlekjes lijken. Ze wijzen op een ernstig probleem, zoals bv. op een infectie met meningokokken. • Een ononderbroken, monotoon scherp gekreun, gejammer of gedrein. • Een langdurig versneld ademritme • Hoger dan 40. 5 (afbraak van eiwitten)

Bloeddruk Het hart pompt bloed in de bloedvaten door zich bij elke hartslag samen te trekken en dan weer te ontspannen. Dit geeft een bepaalde druk in de bloedvaten en dat noemen we de bloeddruk.

De bloeddruk wordt gemeten met een bloeddrukmeter • bovendruk: de druk waarmee het bloed in de bloedvaten wordt gepompt door het hart. (systolische druk) • onderdruk: de druk in de bloedvaten als het hart zich ontspant en weer vult met bloed. (diastolische druk) • Normale bloeddruk: 120/80 • RR= Riva-Rocci

Hoge bloeddruk Oorzaken • Meestal onbekend • Stress • Ouder worden (minder soepele aders) • Leefstijl (veel zout, drop, alcohol, roken) Gevolgen zijn schade aan: • hartspier • slagaders • ogen • nieren • Hersenen • Een verhoogde bovendruk is vooral risicovol voor de grote bloedvaten. Dit bevordert slagaderverkalking. De vaten worden minder elastisch en de bloeddruk neemt verder toe. • Een verhoogde onderdruk is vooral risicovol voor de kleine bloedvaten.

Hormoonregulatie Wat is een hormoon? • stof die door een klier aan het bloed wordt afgegeven en ergens in het lichaam de werking van een orgaan beïnvloedt • Invloed kan stimulerend of remmend zijn • Via de bloedvaten komt een hormoon in alle lichaamsdelen, maar alleen organen die gevoelig zijn voor het desbetreffende hormoon reageren er op

Een aantal voorbeelden hormoon Geproduceerd door werking Insuline alvleesklier Regelt bloedsuikerspiegel Endorfine hypofyse blokkeert pijn Adrenaline bijnieren zorgt voor kracht en energie (vecht of vlucht hormoon) Testosteron Testikels en bijnierschors zorgt voor ontwikkeling tot man Oestrogeen eierstokken zorgt voor ontwikkeling tot vrouw somatotropine hypofyse groeihormoon

Hormonale stelsel

Gezonde stress oftewel spanning Stress zorgt ervoor dat het lichaam zich gereed maakt voor actie: • de hartslag neemt toe • de ademhaling wordt sneller • de spieren spannen zich aan Deze lichamelijke reacties worden in gang gezet door het hormoon adrenaline (vechten, vluchten of bevriezen)

Langdurige ongezonde stress • • • hoofd-, nek-, en rugklachten, stijfheid bij opstaan • koude handen en voeten • wazig zien, dubbel zien • hoge bloeddruk, hartklachten • maag- en darmklachten • duizeligheid • vatbaarheid voor ziekten en infecties hyperventilatie slapeloosheid

vochthuishouding • zuiveren van je lichaam. Afvoer van afvalstoffen • transport van voedingsstoffen • helpt bij voedselvertering • de warmteregeling (zweten-afkoelen) • als schokbreker voor onder andere je hersenen, ogen en ruggenmerg en als glijmiddel in gewrichten, spieren en bindweefsel • elastisch houden van je huid

Kenmerken van uitdroging kunnen zijn: • Opeenhoping van gifstoffen en afvalstoffen • Hoofdpijn • Vermoeidheid • Hoge bloeddruk • Verminderd prestatievermogen • Infectie aan de urinewegen • Lage weerstand • Trage stofwisseling

Teveel water drinken is ook gevaarlijk! Je verliest teveel zout: • Zout is nodig voor het spannen van de spieren. Als we onze spieren niet kunnen spannen, kunnen we niet bewegen • Zout is nodig voor de signalen naar de zenuwsynapsen (prikkelgeleiding) • Zout bindt het vocht in ons lichaam, zodat we het niet meteen weer uitplassen • Cellen nemen steeds meer water op om toch aan zout te komen en zwellen op. Er kan hersenoedeem ontstaan, hierdoor kunnen bloedvaten in de knel komen

evenwicht verstoorders Endogene factoren - vanuit de persoon zelf Exogene factoren – van buiten het lichaam Kun je een aantal voorbeelden noemen?

Endogene factoren: • Aangeboren gebreken • Erfelijke aanleg (diabetes 1, taaislijmziekte, bepaalde soorten kanker, gestoorde cholesterolhuishouding, allergieën) Exogene factoren: • • Bacteriën/virussen Kou/warmte Alcohol/drugs ongelukken

Symptomen Symptoom is een verschijnsel waardoor je merkt dat er iets niet goed is Voorbeelden: • Koorts • Jeuk • Pijn • Afwijkingen in bloed of urine • Diarree Verzameling symptomen die bij hetzelfde ziektebeeld horen heet een syndroom (van Down bijv. )

Typische symptomen • Kenmerkend symptoom voor een bepaalde ziekte (bijv. koorts bij ontsteking) Atypische symptomen • Onduidelijke/vage klachten • Leidt niet direct tot diagnose (bijv. misselijkheid)

Het symptoom pijn Onderverdeling in: • Acute pijn en chronische pijn • Soort: drukpijn, loslaatpijn, zeurende pijn, stekende pijn • Plaats: hoofdpijn, buikpijn, keelpijn, enz.

pijn is soms moeilijk om mee om te gaan: • Ik-vreemde gevoelens (hoort niet bij jou) • Je hebt er niet altijd vat op, daardoor onmacht • Eigen pijnbeleving mee laten spelen Vluchtgedrag door: • Bagatelliseren • Geven van medicatie • Letterlijk weglopen Neem pijn altijd serieus

Pijnbestrijding • Pijnanamnese - onderzoek naar soort pijn • Informatie geven – gevoel van controle en daardoor minder pijnbeleving • Medische behandeling – zoals medicatie • Houding – verkeerde houding kan pijn versterken • Ontspanning – leidt af van de pijn • Begeleiding – aandacht voor cliënt en diens beleving, warmte, aandacht en belangstelling

Ziekteverloop Acuut karakter • plotseling • Heftig • kort Chronisch karakter • Minstens drie maanden of langer • Blijvend maar niet levensbedreigend • Soms goed mee te leren leven (zoals bij diabetes) • Soms ook niet (zoals bij spierziekten)

Fasen in verloop chronische ziekte • Remissie: tijdelijk wegblijven van symptomen • Regressie: tijdelijk terugvallen in eerder (beter) stadium • Degressie: steeds meer achteruitgaan van de cliënt

complicaties • Onverwachte klachten en symptomen • Verergeren vaak de toestand • Vragen om snelle maatregelen (voorbeeld: longontsteking bij griep)