3 mavzu Kop tarmoqli fermer xojaliklarini tashkil etish

3 -mavzu. Ko’p tarmoqli fermer xo’jaliklarini tashkil etish va rivojlantirishni tashkiliy - iqtisodiy asoslari Reja: 1. Ko’p tarmoqli fermer xo’jaliklar va uni tashkil etishning asosiy maqsadi va vazifalari. Ko’p tarmoqli fermer xo’jaliklarini tashkil etishdagi ba’zi ijobiy tajribalari va obyektiv zaruriyati. 2. Ko’p tarmoqli ishlab chiqarishni tashkil etish yo’nalishlari hamda ishlab chiqarishni tashkil qilishdagi muhim shartlar va tashkiliy - iqtisodiy asoslari. 3. Fermer xo’jaliklarini yuritish uchun yer uchastkalarini berishda tanlov o’tkazish tartibi to’g’risidagi NIZOM. 4. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 22 oktyabr 2012 yildagi «O’zbekistonda fermerlik faoliyatini tashkil qilishni yanada takomillashtirish va uni rivojlantirish chora- tadbirlari to’g’risida”gi Farmonida ko’p tarmoqli fermer xo’jaliklarini tashkil qilish va ularga yer-suv resurslaridan oqilona foydalanish, yangi ishlab chiqarishlar va xizmat ko’rsatish sohalarini tashkil qilish hamda rivojlantirish va uzoq muddatli ijaraga berish tartibini aniqlash.

KO’P TARMOQLI FERMER XO’JALIKLARI TUSh. UNCh. ASI. “Ko’p tarmoqli fermer xo’jaligi” – fermer xo’jaligi tashkil etilishi paytida yer uchastkalarini uzoq muddatli ijaraga olish shartnomasida belgilangan asosiy ixtisoslashuv yo’nalishidan boshqa sohalarda ishlab chiqarishni tashkil etib mahsulot ishlab chiqarish yoki xizmat ko’rsatishni yo’lga qo’ygan fermer xo’jaliklari hisoblanadi. O’zbekiston Respublikasi Prezidentinining Farmoni “O’zbekistonda fermerlik faoliyatini tashkil qilishni yanada takomillashtirish va uni rivojlantirish chora -tadbirlari to’g’risida” 2012 yil 22 oktayabr PF 4478

KO’P TARMOQLI FERMER XO’JALIKLARI XUSUSIYATLARI. • Ko’p tarmoqli fermer xo’jaliklarida: • ishlab chiqarishning qo’shimcha tarmog’i asosiy tarmoq bilan bog’liq holda yoki asosiy tarmoq bilan bog’liq bo’lmagan sohalarda tashkil etilishi mumkin; • Qo’shimcha tarmoqni fermer xo’jaligi o’zi alohida yoki boshqa fermerlar bilan tashkil etishi mumkin(kooperasiya); • Qo’shimcha tarmoq alohida yuridik shaxs sifatida tashkil etilishi mumkin.

Qo’shimcha tarmoqni asosiy tarmoq bilan bog’liq bo’lmagan sohalarda tashkil etish yo’nalshlari Madaniy-maishiy xizmat ko’rsatish: Tijorat, savdo-sotiq Kasanachilik ― suratxonalar; ― cho’milish havzalari; ― go’zallik saloni; ― dam olish uylari; ― marosimlar uyi; ― umumovqatlanish shoxobchalari; ― xalq hunarmandchiligi; ― ekoturizm; ― turli xildagi to’garaklar va boshqa xizmat turlari. Fermer xo’jaligining qo’shimcha tarmoqlari Yarim tayyor mahsulotlar ishlab chiqarish (oziq-ovqat mahsulotlari, ip, kalava va boshqalar) Xizmat ko’rsatish: ― avtomobillarga texnik yordam ko’rsatish; ― poyabzal ta’mirlash va tikish; ― yog’ochni qayta ishlash va quritish; ― qurilish materiallari ishlab chiqarish; ― mebel yasash va ta’mirlash; ― kiyim-bosh va trikotaj mahsulotlarini tikishto’qish; ― teleradio, video, audio apparatlarini tuzatish; ― telekommunikasiya aloqalari (telefon, faks, internet);

Fermer xo’jaliklarida qo’shimcha tarmoqni rivojlantirishdagi mavjud to’siqlar Fermer xo’jaliklarida qo; shimcha tarmoqni rivojlantirishga to’sqin bo’layotgan muammolar Iqtisodiy Sotilgan maxsulotlar uchun pul mablag’lari o’z vaqtida tushurilmasligi Soliq, boj, sug’urtalashga va kredit tizimida imtiyozlar qo’lamini kengaytirish zarurati Qishloq xo’jaligi va sanoat mahsulotlarini baholarining nomunatosibligi Qishloq xo’jaligida infratuzilma shahobchalarining samarasiz faoliyat ko’rsatishi Moliyaviy muassasalarda kredit mablag’lari yetishmasliligi Marketing tizimida kam foydalanish Ma’muriy - tashkiliy Ijtimoiy Qo’shimcha tarmoqni qo’llab quvatlashdagi huquqiy asosiy yetishmasligi Fermer xo’jaliklari raxbarlarida qo’shimcha tarmoqni rivojlantirishda bilim va malaka yetishmasligi Qo’shimcha tarmoqni rivojlantirish uchun moddiy – texnika resurslari yetkazib berish tizimidagi tashkiliy muammolar. Qo’shimcha tarmoq faoliyati bilan bog’liq masalalarni hal qiluvchi nazorat idoralari bilan bog’liq qiyinchiliklar Fermer xo’jaliklarining moliyaviy barqarorligini ta’minlashda qo’shimcha tarmoq ahamiyatini to’liq anglamaslik Fermer xo’jaliklarida shakillanib qolgan ruxiy vaziyat, ya’ni, paxta g’alla rejalarini bajarish asosiy vazifa sfatida qaralishi.

Fermer xo’jaligini tashkil etish tartibi Fermer xo’jaliklarini tashkil etish bo’yicha tanlov o’tkazishda tayyorgarlik qilish va uni tanlov e’lon qilish, tanlovda ishtirok etish shartlari, tanlovni o’tkazish tartibi masalalari Ozbekiston Respublikasining 2004 yil 26 avgustdagi tasdiqlangan “Fermer xo’jaligi to’g’risida” gi Qonuni, O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2002 yil 5 yanvardagi 8 -sonli, 2003 yil 30 oktyabrdagi 476 -sonli qarorlari va Adliya Vazirligida 2005 yil 4 yanvarda 1439 -son bilan ro’yhatdan o’tkazilgan “Qayta tashkil etilayotgan qishloq xo’jaligi korxonasi hegizida fermer xo’jaligi tashkil etishda tanlov g’oliblarini aniqlash to’g’risidagi Nizom” kabi xujjatlar bilan tartibga solinadi.

Shirkat xo’jaligini konturlarga bo’linishi