1 Witam Pastwa na wykadzie z podstaw makroekonomii

1 Witam Państwa na wykładzie z podstaw makroekonomii, : )…

2 WYDATKI A WIELKOŚĆ PRODUKCJI W GOSPODARCE (MODEL POPYTOWY GOSPODARKI)

3 John Maynard KEYNES (1883– 1946)

4 Głównym dziełem Keynesa jest Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza opublikowana w 1936 roku (pierwsze wydanie polskie ukazało się w 1956 r. ), kwestionująca zasady liberalnej myśli ekonomicznej. Teorie Keynesa były reakcją na kryzys ekonomiczny lat 30. XX wieku (zapoczątkowany w 1929 roku w USA) i pomogły ustabilizować sytuację gospodarczą w Europie po II wojnie światowej. (Za: http: //pl. wikipedia. org/wiki/John_Maynard_Keynes).

5 Michał KALECKI (1899 -1970)

„Na trzy lata przed Keynesem opublikował Próbę teorii koniunktury (1933), w której podjął kwestię wpływu popytu globalnego na rozmiary i strukturę dochodu narodowego, wskazując w niej na decydującą rolę inwestycji. (…) W Teorii dynamiki gospodarczej (1954) zawarł syntezę badań nad procesami wzrostu gospodarki rynkowej. Sam Kalecki twierdził, iż w dużym stopniu wyprzedził Keynesa co do zasad sformułowanych przez niego w Ogólnej Teorii, a jego artykuły z lat 1933 -1935 publikowane były w języku polskim lub francuskim i przez to pozostały praktycznie niezauważone”. ------------------(Za: http: //pl. wikipedia. org/wiki/Micha%C 5%82_Kalecki).

W popularnym również w Polsce podręczniku Michaela Burdy i Charlesa Wypłosza Macroeconomics. A European Text na stronie 531 A autorzy piszą o Michale Kaleckim: „Teoria Keynesa nie była całkowicie ukończona. Ogólna teoria jest trudna w lekturze, często brakuje jej precyzji i niekiedy może być bardzo myląca. To uczniom Keynesa przypadło w udziale stawianie kropek nad „i”. Większość tych prac została przeprowadzona w rodzinnej Wielkiej Brytanii Keynesa i w Stanach Zjednoczonych, ale pewne ważne uzupełnienia poczyniono w innych krajach. Dotyczy to pracy polskiego ekonomisty Michała Kaleckiego (1899− 1970), który wyprzedził wiele koncepcji Keynesa i próbował scalić keynesizm z marksizmem” (tłumaczenie − B. Cz. ). -----------------A Zob. Makroekonomia. Podręcznik europejski, PWE, Warszawa 2013 (polskie wydanie III zmienione), s. 813.

8 MODEL POPYTOWY GOSPODARKI

9 Przyjmy się „DWUSEKTOROWEJ” gospodarce (bez państwa i zagranicy) o STABILNYCH CENACH i NIE W PEŁNI WYKORZYSTANYCH MOŻLIWOŚCIACH PRODUKCYJNYCH. W tej gospodarce: Y=PNB=PKB=PNN* --------------- * Zakładam, że KAPITAŁ RZECZOWY SIĘ NIE ZUŻYWA.

10 W tej gospodarce: Y=PNB=PKB=PNN Pochodne w stosunku do PKB mierniki efektów pracy społeczeństwa

11 1. RÓWNOWAGA KRÓTKOOKRESOWA W NAJPROST -SZEJ GOSPODARCE ■ RÓWNOWAGĄ KRÓTKOOKRESOWĄ nazywamy stan, kiedy przedsiębiorstwa produkują tyle dóbr finalnych, ile wszyscy chcą kupić. YE=AEPL YE – odpowiadająca równowadze produkcja w gospodarce. AEPL – zagregowane wydatki planowane (ang. aggregated expenditures, AE) w gospodarce.

12 YE=AEPL YE – odpowiadająca równowadze produkcja w gospodarce. AEPL – zagregowane wydatki planowane (ang. aggregated expenditures, AE) w gospodarce. Zwróć uwagę na STABILNOŚĆ tej sytuacji!

13 YE=AEPL Zwróć uwagę na STABILNOŚĆ tej sytuacji! To jest równowaga tego typu…

14 YE=AEPL Zwróć uwagę na STABILNOŚĆ tej sytuacji! To jest równowaga tego typu… …a nie tego typu.

15 YE=AEPL Uwaga! Chodzi o RZECZYWISTĄ produkcję, Y, w gospodarce, a nie o produkcję POTENCJALNĄ, Yp… ■ RZECZYWISTA PRODUKCJA stanowi ilość dóbr naprawdę wytworzoną w gospodarce. POTENCJALNA PRODUKCJA odpowiada hipotetycznemu całkowitemu wykorzystaniu zasobów tej gospodarki.

16 ■ POTENCJALNA PRODUKCJA odpowiada hipotetycznemu całkowitemu wykorzystaniu zasobów tej gospodarki. * Kiedy rzeczywista produkcja w gospodarce równa się produkcji potencjalnej, na rynkach czynników nie ma ani nadwyżki oferowanej ilości zasobów nad zapotrzebowaniem na zasoby, ani nadwyżki zapotrzebowania na zasoby nad ich zaoferowaną ilością (W TYM SENSIE PRACA, KAPITAŁ I ZIEMIA SĄ W PEŁNI WYKORZYSTANE). Oznacza to, że na rynkach czynników panuje równowaga.

DYGRESJA 17 W długim okresie produkcja potencjalna, Yp, powiększa się stopniowo. W okresie krótkim, którego dotyczy nasz model popytowy gospodarki, zmiany zagregowanych wydatków, AEPL, powodują, że RZECZYWISTA WIELKOŚĆ PRODUKCJI, YE, ODCHYLA SIĘ OD PRODUKCJI POTENCJALNEJ, YP.

DYGRESJA CD. 18 W długim okresie produkcja potencjalna, Yp, powiększa się stopniowo. W okresie krótkim, którego dotyczy nasz model popytowy gospodarki, zmiany zagregowanych wydatków, AEPL, powodują, że rzeczywista wielkość produkcji, YE, waha się wokół wielkości produkcji potencjalnej, YP. KONIEC DYGRESJI

YE=AEPL 19 W stanie równowagi planowane zagregowane wydatki w gospodarce, AEPL składają się z dwóch części: 1. Planowane WYDATKI KONSUMPCYJNE gospodarstw domowych (ang. consumption, CPL) 2. Planowane WYDATKI INWESTYCYJNE prywatnych przedsiębiorstw, IPL (ang. investment, I). AEPL = CPL+ IPL

20 KONSUMPCJA I OSZCZĘDNOŚCI CPL = KSK Yd + Ca ■ Dla różnych wielkości dochodu do dyspozycji gospodarstw domowych, Yd, FUNKCJA KONSUMPCJI wskazuje wielkość planowanej konsumpcji całkowitej, CPL.

21 CPL = KSK Yd + Ca Funkcja konsumpcji opisuje zależność CPL od Y (i Yd, wszak Y=Yd) (ceteris paribus). Wielkość konsumpcji zależy także od poziomu KSK i Ca. ■ KRAŃCOWA SKŁONNOŚĆ DO KONSUMPCJI, KSK, jest to parametr, który określa, jaka część przyrostu dochodu, Yd, zostaje przeznaczona na konsumpcję. ■ KONSUMPCJA AUTONOMICZNA, Ca, jest to konsumpcja, która nie zależy od bieżącej wielkości produkcji i dochodu, Yd.

CPL = KSK Yd + Ca CPL = KSK • Yd + Ca CPL tg α = KSK α Ca Yd=Y 22

CPL = KSK Yd + Ca 23 Zmiany Yd (ceteris paribus) powodują przesunięcia wzdłuż wykresu funkcji konsumpcji, a zmiany innych zmiennych (np. wielkości majątku gospodarstw domowych) przesuwają cały ten wykres. CPL = KSK • Yd + Ca CPL tg α = KSK α Ca Yd=Y

24 ■ Dla różnych wielkości dochodu do dyspozycji, Yd, FUNKCJA OSZCZĘDNOŚCI wskazuje wielkość planowanych oszczędności, SPL = KSO • Yd - Ca

25 Funkcja oszczędności opisuje zależność SPL od Y i Yd. Na SPL jest przeznaczana stała część Yd, której wielkość zależy od KSO (krańcowej skłonności do oszczędzania) (KSO = 1 – KSK). SPL=KSO • Yd -Ca tgβ = KSO 0 -Ca β Yd=Y

26 INWESTYCJE ■ Funkcja inwestycji opisuje zależność IPL firm od Y i Yd. W DANYM OKRESIE inwestycje nie zależą od Y i Yd. IPL=Ia 0 Yd=Y

27 Ważne czynniki wpływające na IPL w kolejnych okresach: - Przewidywana stopa zysku

28 Ważne czynniki wpływające na IPL w kolejnych okresach: - Przewidywana stopa zysku -Wysokość stopy procentowej

29 Ważne czynniki wpływające na IPL w kolejnych okresach: - Przewidywana stopa zysku - Wysokość stopy procentowej -Tempo i kierunki postępu technicznego

30 Ważne czynniki wpływające na IPL w kolejnych okresach: - Przewidywana stopa zysku - Wysokość stopy procentowej - Tempo i kierunki postępu technicznego -Ceny dóbr inwestycyjnych i koszty ich eksploatacji

31 Ważne czynniki wpływające na IPL w kolejnych okresach: - Przewidywana stopa zysku - Wysokość stopy procentowej - Tempo i kierunki postępu technicznego - Ceny dóbr inwestycyjnych i koszty ich eksploatacji -Oczekiwania producentów

32 Ważne czynniki wpływające na IPL w kolejnych okresach: - Przewidywana stopa zysku - Wysokość stopy procentowej - Tempo i kierunki postępu technicznego - Ceny dóbr inwestycyjnych i koszty ich eksploatacji - Oczekiwania producentów - Stopień wykorzystania majątku produkcyjnego

33 USTALAMY WIELKOŚĆ PRODUKCJI, KTÓRA ODPOWIADA RÓWNOWADZE W GOSPODARCE, YE… YE = AEPL (1)

34 USTALAMY WIELKOŚĆ PRODUKCJI, KTÓRA ODPOWIADA RÓWNOWADZE W GOSPODARCE, YE YE = AEPL (1) i AEPL = CPL + IPL (2)

35 USTALAMY WIELKOŚĆ PRODUKCJI, KTÓRA ODPOWIADA RÓWNOWADZE W GOSPODARCE, YE YE = AEPL (1) AEPL = CPL + IPL (2) YE = CPL + IPL (3)

36 A teraz posłużymy się rysunkiem… Na rysunku (a) linia 45° składa się z punktów, w których Y jest równa AEPL (YE = AEPL). (a) AEPL 45° A AEPL 0 YA YE = AEPL Y

37 A teraz posłużymy się rysunkiem… Na rysunku (b) AEPL zależą od Y. Na AEPL składają się: CPL i IPL (AEPL = CPL + IPL). (b) AE PL AEPL 0 AEPL = CPL+ IPL CPL IPL Y

38 A teraz posłużymy się rysunkiem… Na rysunku (a) linia 45° składa się z punktów, w których Y jest równa AEPL. Na rysunku (b) AEPL zależą od Y. Na AEPL składają się: CPL i IPL. AEPL 45° AEPL 0 YE = AEPL A YA (1) AEPL = CPL + IPL (2) AEPL Y 0 CPL IPL Y

39 YE = AEPL (1) YE = CPL + IPL AEPL = CPL + IPL (2) AEPL (3) 45° AEPL = CPL+ IPL AEPL 0 E YE Y Tylko w punkcie przecięcia się linii 45° z wykresem funkcji planowanych zagregowanych wydatków (tzw. KRZYŻ KEYNESOWSKI ) Y jest równa AEPL, czyli gospodarka znajduje się w stanie krótkookresowej równowagi (YE=AEPL).

40 YE = AEPL (1) YE = CPL + IPL AEPL = CPL + IPL (2) AEPL (3) 45° AEPL = CPL+ IPL AEPL 0 E YE Y W punkcie E produkcja, Y, osiąga taką wielkość, że planowane zagregowane wydatki w gospodarce, AEPL, zrównują się z tą właśnie wielkością produkcji, Y.

41 PRZYKŁAD LICZBOWY: CPL=0, 7 • Y i IPL=60

42 PRZYKŁAD LICZBOWY: CPL=0, 7 • Y i IPL=60 więc: AEPL=CPL+IPL czyli: AEPL=0, 7 • Y+60

43 PRZYKŁAD LICZBOWY: CPL=0, 7 • Y i IPL=60 więc: AEPL=CPL+IPL=0, 7 • Y+60 Y= AEPL

44 PRZYKŁAD LICZBOWY: CPL=0, 7 • Y i IPL=60 więc: AEPL=CPL+IPL=0, 7 • Y+60 Y= AEPL więc: Y=CPL+IPL=0, 7 • Y+60

45 PRZYKŁAD LICZBOWY: CPL=0, 7 • Y i IPL=60 więc: AEPL=CPL+IPL=0, 7 • Y+60 Y= AEPL więc: Y=CPL+IPL=0, 7 • Y+60 więc: Y=200.

46 MNOŻNIK W GOSPODARCE BEZ PAŃSTWA I ZAGRANICY (procesy mnożnikowe, mnożnik-liczba)

47 MNOŻNIK W GOSPODARCE BEZ PAŃSTWA I ZAGRANICY 1. ΔI (albo: ΔG, ΔX…)

48 MNOŻNIK W GOSPODARCE BEZ PAŃSTWA I ZAGRANICY 1. ΔI 2. KSK • ΔI

49 MNOŻNIK W GOSPODARCE BEZ PAŃSTWA I ZAGRANICY 1. ΔI 2. KSK • ΔI 3. (KSK • ΔI) • KSK=KSK 2 • ΔI

50 MNOŻNIK W GOSPODARCE BEZ PAŃSTWA I ZAGRANICY 1. ΔI 2. KSK • ΔI 3. (KSK • ΔI) • KSK=KSK 2 • ΔI 4. KSK 2 • ΔI • KSK=KSK 3 • ΔI …………………

51 MNOŻNIK W GOSPODARCE BEZ PAŃSTWA I ZAGRANICY 1. ΔI 2. KSK • ΔI 3. (KSK • ΔI) • KSK=KSK 2 • ΔI 4. KSK 2 • ΔI • KSK=KSK 3 • ΔI ………………… CAŁY przyrost wydatków i produkcji, ΔY, wywołany początkowym wzrostem wydatków np. o ΔI, jest zatem SUMĄ WYRAZÓW CIĄGU GEOMETRYCZNEGO, którego pierwszy wyraz równa się np. ΔI, a iloraz wynosi KSK.

52 1. ΔI 2. KSK • ΔI 3. (KSK • ΔI) • KSK=KSK 2 • ΔI 4. KSK 2 • ΔI • KSK=KSK 3 • ΔI ………………… CAŁY przyrost wydatków i produkcji, ΔY, wywołany początkowym wzrostem wydatków np. o ΔI, jest zatem SUMĄ WYRAZÓW CIĄGU GEOMETRYCZNEGO, którego pierwszy wyraz równa się np. ΔI, a iloraz wynosi KSK. Tę sumę można obliczyć, posługując się wzorem: PIERWSZY WYRAZ CIĄGU/(1 -ILORAZ CIĄGU) / / ΔI (1 -KSK) = ΔI KSO

53 ■ Mnożnik, M, to LICZBA, równa stosunkowi CAŁEJ zmiany wielkości odpowiadające równowadze produkcji, ΔYE, do będącej przyczyną tej całej zmiany wielkości odpowiadające równowadze produkcji, ΔYE, początkowej zmiany zagregowanych wydatków, ΔAEPL (np. ΔI).

54 ■ Mnożnik, M, to LICZBA, równa stosunkowi CAŁEJ zmiany wielkości odpowiadającej równowadze produkcji, ΔYE, do będącej przyczyną tej całej zmiany wielkości produkcji, ΔYE, początkowej zmiany zagregowanych wydatków, ΔAEPL (np. ΔI). Np. M = ΔYE/ΔI

56 / M=ΔYE ΔI / = [ΔI/(1 -KSK)] ΔI = 1/(1 -KSK)

57 / M=ΔYE ΔI / = [ΔI/(1 -KSK)] ΔI / =1 (1 -KSK) = 1/KSO.

58 Pamiętasz? CPL=0, 7 • Y i IPL=60

59 Pamiętasz? CPL=0, 7 • Y i IPL=60 M= / 1 (1 -KSK) = / =1 KSO = 1/0, 3 = 3, (3)!

60

61 RÓWNOWAGA KRÓTKOOKRESOWA W GOSPODARCE Z PAŃSTWEM Na arenę wkracza państwo i nasz model (uproszczony obraz) gospodarki staje się „TRZYSEKTOROWY”… TE D PAŃSTWO (TD-B) TE – podatki pośrednie. TD – podatki bezpośrednie. D – dochody państwa z własności. B – zasiłki (płatności transferowe). G – wydatki państwa na zakup dóbr. G

62 Powiedzmy, że nie ma podatków pośrednich (TE=0), i że państwo nie jest właścicielem firm (D=0). (TD-B) PAŃSTWO G

63 Niczym gospodyni domowa państwo planuje swoje dochody i wydatki… ■ BUDŻET PAŃSTWA jest to plan dochodów i wydatków państwa w jakimś okresie (zwykle roku).

64 BUDŻET PAŃSTWA (SALDO) (TD-B) – G = NT - G Podatki netto [NT=(TD-B)]

65 W gospodarce „trzysektorowej” sytuacja zmienia się w porównaniu z gospodarką „dwusektorową”… Y = AEPL Y=C+I+G

66 Y = AEPL= C + I + G. ■ Zmieniając wydatki i wpływy budżetowe (NT-G), państwo prowadzi POLITYKĘ BUDŻETOWĄ (POLITYKĘ FISKALNĄ). Jej celem jest EFEKTYWNOŚĆ i SPRAWIEDLIWOŚĆ.

67 Y = AEPL= C + I + G. W praktyce polityka budżetowa przyjmuje zwykle formę POLITY- KI STABILIZACYJNEJ czyli sterowania poziomem zagregowanych wydatków, AEPL, w celu pełnego wykorzystania zasobów. (YE=AEPL!) Są dwie odmiany polityki stabilizacyjnej: EKSPANSYWNA i RESTRYKCYJNA.

68 Jak działa budżetowa (fiskalna) polityka stabilizacyjna? AEPL=YE= C + I + G PO PIERWSZE, wydatki państwa wprost zmieniają zagregowane wydatki planowane, AEPL (G!) PO DRUGIE, państwowe podatki (TD) i zasiłki (B) wpływają na zachowania konsumentów. (C!)

69 PO PIERWSZE, wydatki państwa wprost zwiększają zagregowane wydatki planowane, AEPL 45° AEPL’ AEPL G C+I 0 ΔY Y

70 PO DRUGIE, państwowe podatki (TD) i zasiłki (B) wpływają na zachowania konsumentów. AEPL 45° AEPL’ AEPL” G C+I 0 ΔY’ Y

71 PO DRUGIE, państwowe podatki (TD) i zasiłki (B) wpływają na zachowania konsumentów. AEPL 45° AEPL’ AEPL” G C+I Dlaczego tak się dzieje? 0 ΔY’ Y

72 Założenie: TD – B = NT = t • Y, gdzie „t” to stała STOPA OPODATKOWANIA NETTO.

73 Więc: YD = Y – NT = Y - t • Y = Y • (1 - t), YD = Y • (1 - t), gdzie „YD” to dochód do dyspozycji (dochód po opodatkowaniu) gospodarstw domowych.

74 Zmienia się zatem funkcja konsumpcji… CPL= KSK • YD+Ca= KSK • (1 -t) • Y+Ca =KSK’ • Y+Ca KSK’ oznacza krańcową skłonność do konsumpcji z PKB (z Y) a nie z dochodu do dyspozycji (YD). KSK’ = KSK • (1 -t).

75 KSK’ = KSK • (1 -t). KSK’<KSK, więc nachylenie wykresu funkcji konsumpcji w gospodarce z państwem (a więc także nachylenie wykresu AEPL), CPL= KSK’ • Y+Ca, okazuje się mniejsze niż wykresu funkcji konsumpcji w gospodarce bez państwa, CPL = KSK • Y+Ca. AEPL 45° AEPL’ AEPL” G C+I 0 ΔY’ Y

76 MNOŻNIK W GOSPODARCE Z PAŃSTWEM Tym razem z każdej złotówki dodatkowego dochodu wydatki na dobra produkowane w kraju zwiększa KSK’, a nie KSK złotych. 1. ΔI 2. KSK’ • ΔI 3. (KSK’ • ΔI) • KSK’=KSK’ 2 • ΔI 4. KSK’ 2 • ΔI • KSK’=KSK’ 3 • ΔI ………………… Zatem mnożnik w gospodarce z państwem jest równy: M’=1/(1 -KSK’) = 1/[1 -(KSK • (1 -t)]

DYGRESJA 77 BUDŻET RZECZYWISTY, STRUKTURALNY, CYKLICZNY Saldo BUDŻETU RZECZYWISTEGO (NT-G) zależy od podatków netto, NT, i od wydatków państwa, G. Podatki, NT, są tym mniejsze, im mniejsza jest produkcja, Y. Wydatki, G, są stałe (autonomiczne).

DYGRESJA 78 BUDŻET RZECZYWISTY, STRUKTURALNY, CYKLICZNY Saldo BUDŻETU RZECZYWISTEGO (NT-G) zależy od podatków netto, NT, i od wydatków państwa, G. Podatki, NT, są tym mniejsze, im mniejsza jest produkcja, Y. Wydatki, G, są stałe (autonomiczne). Otóż, deficyt budżetowy nie zawsze świadczy o ekspansywności polityki budżetowej. Jego przyczyną może być niski poziom produkcji, Y.

DYGRESJA 79 BUDŻET RZECZYWISTY, STRUKTURALNY, CYKLICZNY Saldo BUDŻETU RZECZYWISTEGO (NT-G) zależy od podatków netto, NT, i od wydatków państwa, G. Podatki, NT, są tym mniejsze, im mniejsza jest produkcja, Y. Wydatki, G, są stałe (autonomiczne). Otóż, deficyt budżetowy nie zawsze świadczy o ekspansywności polityki budżetowej. Jego przyczyną może być niski poziom produkcji, Y. BUDŻET STRUKTURALNY to stan budżetu w sytuacji, gdy produkcja równa się produkcji potencjalnej. BUDŻET CYKLICZNY stanowi zmianę stanu budżetu spowodowaną odchyleniem produkcji rzeczywistej od produkcji potencjalnej.

DYGRESJA 80 BUDŻET RZECZYWISTY, STRUKTURALNY, CYKLICZNY Saldo BUDŻETU RZECZYWISTEGO (NT-G) zależy od podatków netto, NT, i od wydatków państwa, G. Podatki, NT, są tym mniejsze, im mniejsza jest produkcja, Y. Wydatki, G, są stałe (autonomiczne). Otóż, deficyt budżetowy nie zawsze świadczy o ekspansywności polityki budżetowej. Jego przyczyną może być niski poziom produkcji, Y. BUDŻET STRUKTURALNY to stan budżetu w sytuacji, gdy produkcja równa się produkcji potencjalnej. BUDŻET CYKLICZNY stanowi zmianę stanu budżetu spowodowaną odchyleniem produkcji rzeczywistej od produkcji potencjalnej. KONIEC DYGRESJI

81 ZADANIE W pewnej „keynesowskiej” gospodarce: CPL=0, 9 • Y+10 i IPL= 40 i G=50. a) Ile wynosi wielkość produkcji odpowiadająca równowadze?

82 ZADANIE W pewnej „keynesowskiej” gospodarce: CPL=0, 9 • Y+10 i IPL= 40 i G=50. a) Ile wynosi wielkość produkcji odpowiadająca równowadze? Y=AEPL = CPL+IPL+G=0, 9 • Y+10+40+50. Y=0, 9 • Y+10+40+50 0, 1 • Y=1000.

83 ZADANIE W pewnej „keynesowskiej” gospodarce: CPL=0, 9 • Y+10 i IPL= 40 i G=50. a) Ile wynosi wielkość produkcji odpowiadająca równowadze? Y=AEPL = CPL+IPL+G=0, 9 • Y+10+40+50. Y=0, 9 • Y+10+40+50 0, 1 • Y=1000. b) ΔI=100. Podaj nowy poziom produkcji, Y.

84 ZADANIE W pewnej „keynesowskiej” gospodarce: CPL=0, 9 • Y+10 i IPL= 40 i G=50. a) Ile wynosi wielkość produkcji odpowiadająca równowadze? Y=AEPL = CPL+IPL+G=0, 9 • Y+10+40+50. Y=0, 9 • Y+10+40+50 0, 1 • Y=1000. b) ΔI=100. Podaj nowy poziom produkcji, Y. M’=1/(1 -KSK’)=1/(1 -0, 9)=10. Produkcja wzrośnie zatem o M’ • 100=1000. Nowy poziom produkcji, Y, wynosi 2000.

85

86 RÓWNOWAGA KRÓTKOOKRESOWA W GOSPODARCE Z PAŃSTWEM i ZAGRANICĄ „Otwieramy” gospodarkę i nasz model gospodarki staje się „CZTEROSEKTOROWY”. Z ZAGRANICA X

87 RÓWNOWAGA KRÓTKOOKRESOWA W GOSPODARCE Z PAŃSTWEM i ZAGRANICĄ „Otwieramy” gospodarkę i nasz model gospodarki staje się „czterosektorowy”. Z ZAGRANICA X ■ IMPORT (Z) – wartość dóbr bezpośrednio zaspokajających potrzeby konsumpcyjne lub produkcyjne (NIE – AKTYWÓW takich jak papiery wartościowe i fabryki) zakupionych przez nas za granicą. ■ EKSPORT (X) – wartość dóbr bezpośrednio zaspokajających potrzeby konsumpcyjne lub produkcyjne (NIE – AKTYWÓW) zakupionych przez zagranicę w naszym kraju. ■ Różnicę eksportu, X, i importu, Z, nazywamy BILANSEM HANDLOWYM (bilansem handlu zagranicznego), NX (NX=X-Z).

88 ZAGRANICA A RÓWNOWAGA W GOSPODARCE PO PIERWSZE, wydatki zagranicy na nasze dobra (eksport, X) zwiększają zagregowane wydatki planowane, AEPL=C+I+G+X Autonomiczny!

89 ZAGRANICA A RÓWNOWAGA W GOSPODARCE PO PIERWSZE, wydatki zagranicy na nasze dobra (eksport, X) wprost zwiększają zagregowane wydatki planowane, AEPL=C+I+G+X AEPL Autonomiczny! 45° AEPL’ AEPL X C+I+G 0 ΔYa Y

90 PO DRUGIE, nasze zakupy za granicą (import, Z) zmniejszają zagregowane wydatki na dobra krajowe, AEPL=C+I+G+X-Z

91 PO DRUGIE, nasze zakupy za granicą (import, Z) zmniejszają zagregowane wydatki na dobra krajowe, AEPL=C+I+G+X-Z Z = KSI • Y, gdzie KSI to KRAŃCOWA SKŁONNOŚĆ DO IMPORTU (przyjmujemy, że importowane są tylko dobra konsumpcyjne).

92 Oto zmieniona FUNKCJA KONSUMPCJI DÓBR KRAJOWYCH w gospodarce otwartej: C’’=KSK’ • Y-KSI • Y+Ca…

93 Oto zmieniona FUNKCJA KONSUMPCJI DÓBR KRAJOWYCH w gospodarce otwartej: C’’=KSK’ • Y-KSI • Y+Ca= (KSK’-KSI) • Y+Ca…

94 Oto zmieniona FUNKCJA KONSUMPCJI DÓBR KRAJOWYCH w gospodarce otwartej: C’’=KSK’ • Y-KSI • Y+Ca= (KSK’-KSI) • Y+Ca = KSK” • Y+Ca, gdzie KSK” oznacza krańcową skłonność do konsumpcji DÓBR KRAJOWYCH z PKB (z Y) w gospodarce otwartej. KSK”=KSK’-KSI

95 KSK”=KSK’-KSI, więc KSK”<KSK’. Nachylenie wykresu funkcji konsumpcji w OTWARTEJ gospodarce z państwem, CPL”=KSK” • Y+Ca (a zatem także nachylenie wykresu AEPL), jest MNIEJSZE niż wykresu funkcji konsumpcji w gospodarce ZAMKNIĘTEJ, CPL = KSK’ • Y+Ca.

96 KSK”=KSK’-KSI, więc KSK”<KSK’. Nachylenie wykresu funkcji konsumpcji w otwartej gospodarce z państwem, CPL”=KSK” • Y+Ca (a zatem także nachylenie wykresu AEPL), jest MNIEJSZE niż wykresu funkcji konsumpcji w gospodarce zamkniętej, CPL = KSK’ • Y+Ca. AEPL 45° AEPL’ AEPL” X C+I+G 0 ΔYb Y

97 Podsumowanie: zagranica a równowaga w gospodarce, ilustracja graficzna AEPL 45° AEPL’ AEPL” AEPL X X C+I+G 0 ΔYa Y 0 ΔYb Y

98 MNOŻNIK W GOSPODARCE OTWARTEJ Tym razem z każdego złotego dodatkowego dochodu wydatki na dobra KRAJOWE zwiększa [KSK”=(KSK’-KSI)] złotych. 1. ΔI 2. KSK” • ΔI 3. (KSK” • ΔI) • KSK”=KSK” 2 • ΔI 4. KSK” 2 • ΔI • KSK”=KSK” 3 • ΔI …………………

99 MNOŻNIK W GOSPODARCE OTWARTEJ Tym razem z każdego złotego dodatkowego dochodu wydatki na dobra KRAJOWE zwiększa [KSK”=(KSK’-KSI)] złotych. 1. ΔI 2. KSK” • ΔI 3. (KSK” • ΔI) • KSK”=KSK” 2 • ΔI 4. KSK” 2 • ΔI • KSK”=KSK” 3 • ΔI ………………… Zatem mnożnik w gospodarce otwartej wynosi: M”=1/(1 -KSK”)=1/[(1 -(KSK’-KSI)] =1/(1 -KSK’+KSI)

100 ZADANIE W pewnej „keynesowskiej” gospodarce w stanie równowagi krótkookresowej : CKPL=0, 5 • Y+10 i IPL=40, G=50, NX=50 -0, 2 • Y. a) Ile wynosi wielkość produkcji odpowiadająca równowadze?

101 ZADANIE W pewnej „keynesowskiej” gospodarce w stanie równowagi krótkookresowej: CKPL=0, 5 • Y+10 i IPL=40, G=50, NX=50 -0, 2 • Y. a) Ile wynosi wielkość produkcji odpowiadająca równowadze? Y=AEPL = CKPL+IPL+G+X=0, 5 • Y+10+40+50+50. Y=0, 5 • Y+10+40+50+50 0, 5 • Y=150 Y=300.

102 ZADANIE W pewnej „keynesowskiej” gospodarce w stanie równowagi krótkookresowej: CKPL=0, 5 • Y+10 i IPL=40, G=50, NX=50 -0, 2 • Y. a) Ile wynosi wielkość produkcji odpowiadająca równowadze? Y=AEPL = CKPL+IPL+G+X=0, 5 • Y+10+40+50+50. Y=0, 5 • Y+10+40+50+50 0, 5 • Y=150 Y=300. b) ΔI=80. Podaj nowy poziom produkcji, Y.

103 ZADANIE W pewnej „keynesowskiej” gospodarce w stanie równowagi krótkookresowej: CKPL=0, 5 • Y+10 i IPL=40, G=50, NX=50 -0, 2 • Y. a) Ile wynosi wielkość produkcji odpowiadająca równowadze? Y=AEPL = CKPL+IPL+G+X=0, 5 • Y+10+40+50+50. Y=0, 5 • Y+10+40+50+50 0, 5 • Y=150 Y=300. b) ΔI=80. Podaj nowy poziom produkcji, Y. M”=1/(1 -KSK”)=1/(1 -0, 5)=2. Produkcja wzrośnie zatem o M” • 80= 2 • 80=160. Nowy poziom produkcji, Y, wynosi 460.

104 ZAUWAŻ! Mnożnik w gospodarce z państwem jest mniejszy niż w gospodarce bez państwa (podatki powodują, że KSK’<KSK!). M’=1/(1 -KSK’) < M=1/(1 -KSK),

105 Z kolei mnożnik w gospodarce otwartej jest MNIEJSZY niż mnożnik w gospodarce zamkniętej (z państwem): M”=1/(1 -KSK”) < M’=1/(1 -KSK’), bo : KSK”< KSK’ (KSK” = KSK’ – KSI).

106 Nic dziwnego, że o zmniejszających mnożnik podatkach netto i handlu zagranicznym mówi się czasem, że są AUTOMATYCZNYMI STABILIZATORAMI gospodarki, które zmniejszają fluktuacje rzeczywistej produkcji, YE, wokół produkcji potencjalnej, YP.

107 ZADANIE Konsumpcję opisuje wzór: Cpl=0, 6·Y; stopa opodatkowania t=0, 2; krańcowa skłonność do importu KSI=0, 2. a) Ile wynosi: (i) Krańcowa skłonność do konsumpcji z dochodu do dyspozycji, KSK? (ii) Krańcowa skłonność do konsumpcji z PKB, KSK’? (iii) Krańcowa skłonność do konsumpcji z PKB dóbr wytworzonych w kraju, KSK”?

108 ZADANIE Konsumpcję opisuje wzór: Cpl=0, 6·Y; stopa opodatkowania t=0, 2; krańcowa skłonność do importu KSI=0, 2. a) Ile wynosi: (i) Krańcowa skłonność do konsumpcji z dochodu do dyspozycji, KSK? (ii) Krańcowa skłonność do konsumpcji z PKB, KSK’? (iii) Krańcowa skłonność do konsumpcji z PKB dóbr wytworzonych w kraju, KSK”? Cpl to wszystkie (dotyczące dóbr krajowych i zagranicznych) wydatki na konsumpcję. Y to PKB (jesteśmy w gospodarce otwartej z państwem i Y≠Yd). Wynika stąd, że 0, 6= KSK’.

109 ZADANIE Konsumpcję opisuje wzór: Cpl=0, 6·Y; stopa opodatkowania t=0, 2; krańcowa skłonność do importu KSI=0, 2. a) Ile wynosi: (i) Krańcowa skłonność do konsumpcji z dochodu do dyspozycji, KSK? (ii) Krańcowa skłonność do konsumpcji z PKB, KSK’? (iii) Krańcowa skłonność do konsumpcji z PKB dóbr wytworzonych w kraju, KSK”? Cpl to wszystkie (dotyczące dóbr krajowych i zagranicznych) wydatki na konsumpcję. Y to PKB (jesteśmy w gospodarce otwartej z państwem i Y≠Yd). Wynika stąd, że 0, 6= KSK’. Zatem: 1. 0, 6=KSK’=KSK(1 -t)=KSK· 0, 8. To KSK=0, 75.

110 ZADANIE Konsumpcję opisuje wzór: Cpl=0, 6·Y; stopa opodatkowania t=0, 2; krańcowa skłonność do importu KSI=0, 2. a) Ile wynosi: (i) Krańcowa skłonność do konsumpcji z dochodu do dyspozycji, KSK? (ii) Krańcowa skłonność do konsumpcji z PKB, KSK’? (iii) Krańcowa skłonność do konsumpcji z PKB dóbr wytworzonych w kraju, KSK”? Cpl to wszystkie (dotyczące dóbr krajowych i zagranicznych) wydatki na konsumpcję. Y to PKB (jesteśmy w gospodarce otwartej z państwem i Y≠Yd). Wynika stąd, że 0, 6= KSK’. Zatem: 1. 0, 6=KSK’=KSK(1 -t)=KSK· 0, 8. To KSK=0, 75. 2. KSK”=KSK’-KSI=0, 6 -0, 2=0, 4.

111 ZADANIE Konsumpcję opisuje wzór: Cpl=0, 6·Y; stopa opodatkowania t=0, 2; krańcowa skłonność do importu KSI=0, 2. a) Ile wynosi: (i) Krańcowa skłonność do konsumpcji z dochodu do dyspozycji, KSK? (ii) Krańcowa skłonność do konsumpcji z PKB, KSK’? (iii) Krańcowa skłonność do konsumpcji z PKB dóbr wytworzonych w kraju, KSK”? Cpl to wszystkie (dotyczące dóbr krajowych i zagranicznych) wydatki na konsumpcję. Y to PKB (jesteśmy w gospodarce otwartej z państwem i Y≠Yd). Wynika stąd, że 0, 6= KSK’. Zatem: 1. 0, 6=KSK’=KSK(1 -t)=KSK· 0, 8. To KSK=0, 75. 2. KSK”=KSK’-KSI=0, 6 -0, 2=0, 4. b) PKB zwiększył się o 100. O ile się zwiększy: (i) dochód do dyspozycji, Yd i podatki netto, NT? (ii) planowana konsumpcja, Cpl i planowane oszczędności, Spl? (iii) planowana konsumpcja dóbr wytworzonych w kraju, Cpl”, i import, Z?

112 ZADANIE Konsumpcję opisuje wzór: Cpl=0, 6·Y; stopa opodatkowania t=0, 2; krańcowa skłonność do importu KSI=0, 2. a) Ile wynosi: (i) Krańcowa skłonność do konsumpcji z dochodu do dyspozycji, KSK? (ii) Krańcowa skłonność do konsumpcji z PKB, KSK’? (iii) Krańcowa skłonność do konsumpcji z PKB dóbr wytworzonych w kraju, KSK”? Cpl to wszystkie (dotyczące dóbr krajowych i zagranicznych) wydatki na konsumpcję. Y to PKB (jesteśmy w gospodarce otwartej z państwem i Y≠Yd). Wynika stąd, że 0, 6= KSK’. Zatem: 1. 0, 6=KSK’=KSK(1 -t)=KSK· 0, 8. To KSK=0, 75. 2. KSK”=KSK’-KSI=0, 6 -0, 2=0, 4. b) PKB zwiększył się o 100. O ile się zwiększy: (i) dochód do dyspozycji, Yd i podatki netto, NT? (ii) planowana konsumpcja, Cpl i planowane oszczędności, Spl? (iii) planowana konsumpcja dóbr wytworzonych w kraju, Cpl”, i import, Z? (i) NT zwiększy się o 20, a Yd o 80 (t=0, 2). (ii) Cpl zwiększy się o 60, Spl zwiększy się o 20 (KSK=0, 75, to KSO=0, 25). (iii) Cpl” zwiększy się o 40, Z zwiększy się o 20 (KSK”=0, 4, a KSI=0, 2).

113 ZADANIE Konsumpcję opisuje wzór: Cpl=0, 6·Y; stopa opodatkowania t=0, 2; krańcowa skłonność do importu KSI=0, 2. a) Ile wynosi: (i) Krańcowa skłonność do konsumpcji z dochodu do dyspozycji, KSK? (ii) Krańcowa skłonność do konsumpcji z PKB, KSK’? (iii) Krańcowa skłonność do konsumpcji z PKB dóbr wytworzonych w kraju, KSK”? Cpl to wszystkie (dotyczące dóbr krajowych i zagranicznych) wydatki na konsumpcję. Y to PKB (jesteśmy w gospodarce otwartej z państwem i Y≠Yd). Wynika stąd, że 0, 6= KSK’. Zatem: 1. 0, 6=KSK’=KSK(1 -t)=KSK· 0, 8. To KSK=0, 75. 2. KSK”=KSK’-KSI=0, 6 -0, 2=0, 4. b) PKB zwiększył się o 100. O ile się zwiększy: (i) dochód do dyspozycji, Yd i podatki netto, NT? (ii) planowana konsumpcja, Cpl i planowane oszczędności, Spl? (iii) planowana konsumpcja dóbr wytworzonych w kraju, Cpl”, i import, Z? (i) NT zwiększy się o 20, a Yd o 80. (ii) Cpl zwiększy się o 60, Spl zwiększy się o 20. (iii) Cpl” zwiększy się o 40, a Z o 20. c) Na rysunku pokaż podział przyrostu dochodów, odpowiadający temu przyrostowi PKB, na NT, Yd, Cpl, Spl, Cpl”, Z. Wykorzystaj obliczenia z punktu (b).

Konsumpcję opisuje wzór: Cpl=0, 6·Y; stopa opodatkowania t=0, 2; krańcowa skłonność do importu KSI=0, 2. a) Ile wynosi: (i) Krańcowa skłonność do konsumpcji z dochodu do dyspozycji, KSK? (ii) Krańcowa skłonność do konsumpcji z PKB, KSK’? (iii) Krańcowa skłonność do konsumpcji z PKB dóbr wytworzonych w kraju, KSK”? Cpl to wszystkie (dotyczące dóbr krajowych i zagranicznych) wydatki na konsumpcję. Y to PKB (jesteśmy w gospodarce otwartej z państwem i Y≠Yd). Wynika stąd, że 0, 6= KSK’. Zatem: 1. 0, 6=KSK’=KSK(1 -t)= KSK· 0, 8. To KSK=0, 75. 2. KSK”=KSK’-KSI=0, 6 -0, 2=0, 4. b) PKB zwiększył się o 100. O ile się zwiększy: (i) dochód do dyspozycji, Yd i podatki netto, NT? (ii) planowana konsumpcja, Cpl i planowane oszczędności, Spl? (iii) planowana konsumpcja dóbr wytworzonych w kraju, Cpl”, i import, Z? (i) NT zwiększy się o 20, a Yd o 80. (ii) Cpl zwiększy się o 60, Spl zwiększy się o 20. (iii) Cpl” zwiększy się o 40, a Z o 20. c) Na rysunku pokaż podział przyrostu dochodów, odpowiadający temu przyrostowi PKB, na NT, Yd, Cpl, Spl, Cpl”, Z. Wykorzystaj obliczenia z punktu (b). NT (20) Y (100) Spl (20) Yd (80) Z (20) Cpl (60) Cpl” (40)

115

116 Do tej pory zajmowaliśmy się prawie wyłącznie KRÓTKOOKRESOWĄ RÓWNOWAGA w gospodarce. Przyjmy się zatem teraz stanowi KRÓTKOOKRESOWEJ NIERÓWNOWAGI. (Ograniczymy się do gospodarki „dwusektorowej”). Y ≠ AEPL.

117 W stanie krótkookresowej nierównowagi: Y ≠ AEPL , więc: Y ≠ CPL + IPL (1) Zarazem: Y = CPL + SPL (2) Zatem w stanie krótkookresowej nierównowagi: SPL ≠ IPL (3).

118 SPL ≠ IPL. Zatem w stanie krótkookresowej nierównowagi: SPL < IPL lub SPL > IPL (1) (2)

119 SPL < IPL (1) Co to znaczy? W takiej sytuacji ludzie chcą zainwestować WIĘCEJ niż zaoszczędzili. Zagregowane wydatki planowane są zatem WIĘKSZE od produkcji Y (AEPL=CPL+IPL>Y=CPL+SPL!).

120 SPL < IPL (1) Co to znaczy? Otóż w takiej sytuacji ludzie chcą zainwestować WIĘCEJ niż zaoszczędzili. Zagregowane wydatki planowane są zatem WIĘKSZE od produkcji Y (AEPL > Y!). (Zob. sytuacja A).

121 SPL > IPL (2) Co to znaczy? Otóż w takiej sytuacji ludzie chcą zainwestować MNIEJ niż zaoszczędzili. Zagregowane wydatki planowane są zatem MNIEJSZE od produkcji Y (AEPL < Y!).

122 SPL > IPL (2) Co to znaczy? Otóż w takiej sytuacji ludzie chcą zainwestować MNIEJ niż zaoszczędzili. Zagregowane wydatki planowane są zatem MNIEJSZE od produkcji Y (AEPL < Y!) (Zob. sytuacja B na rysunku).

123 ZADANIE W „keynesowskiej” gospodarce zamkniętej i bez państwa, funkcja konsumpcji ma wzór: Cpl=0, 7. Y– 10 (Y to dochód do dyspozycji), a planowane inwestycje, Ipl, równają się 60. Firmy wytwarzają 100, a ich zapasy produktów gotowych są równe: (i) 20; (ii) 0; (iii) 10. a) Dla każdego z wariantów (i), (iii) odpowiedz na pytanie, ile wynoszą planowane oszczędności, Spl, i planowane inwestycje, Ipl.

124 ZADANIE W „keynesowskiej” gospodarce zamknietej i bez państwa, funkcja konsumpcji ma wzór: Cpl=0, 7. Y– 10 (Y to dochód do dyspozycji), a planowane inwestycje, Ipl, równają się 60. Firmy wytwarzają 100, a ich zapasy produktów gotowych są równe: (i) 20; (ii) 0; (iii) 10. a) Dla każdego z wariantów (i), (iii) odpowiedz na pytanie, ile wynoszą planowane oszczędności, Spl, i planowane inwestycje, Ipl. a) Poziom zapasów nie ma znaczenia. Planowane oszczędności są równe: Spl=Y–Cpl=100– 0, 7. 100+10=40. Planowane inwestycje wynoszą Ipl=60.

ZADANIE 125 W „keynesowskiej” gospodarce zamknietej i bez państwa, funkcja konsumpcji ma wzór: Cpl=0, 7. Y– 10 (Y to dochód do dyspozycji), a planowane inwestycje, Ipl, równają się 60. Firmy wytwarzają 100, a ich zapasy produktów gotowych są równe: (i) 20; (ii) 0; (iii) 10. a) Dla każdego z wariantów (i), (iii) odpowiedz na pytanie, ile wynoszą planowane oszczędności, Spl, i planowane inwestycje, Ipl. a) Poziom zapasów nie ma znaczenia. Planowane oszczędności są równe: Spl=Y–Cpl=100– 0, 7. 100+10=40. Planowane inwestycje wynoszą Ipl=60. b) Dla każdej z sytuacji (i), (iii) oblicz, ile wyniosą rzeczywiste oszczędności, S, i rzeczywiste inwestycje, I.

ZADANIE 126 W „keynesowskiej” gospodarce zamknietej i bez państwa, funkcja konsumpcji ma wzór: Cpl=0, 7. Y– 10 (Y to dochód do dyspozycji), a planowane inwestycje, Ipl, równają się 60. Firmy wytwarzają 100, a ich zapasy produktów gotowych są równe: (i) 20; (ii) 0; (iii) 10. a) Dla każdego z wariantów (i), (iii) odpowiedz na pytanie, ile wynoszą planowane oszczędności, Spl, i planowane inwestycje, Ipl. a) Poziom zapasów nie ma znaczenia. Planowane oszczędności są równe: Spl=Y–Cpl=100– 0, 7. 100+10=40. Planowane inwestycje wynoszą Ipl=60. b) Dla każdej z sytuacji (i), (iii) oblicz, ile wyniosą rzeczywiste oszczędności, S, i rzeczywiste inwestycje, I. b) Panuje nierównowaga: wydatki są równe: AEpl=Cpl+Ipl= 0, 7. 100– 10+60=120. Podaż wynosi 100. Nadwyżka popytu nad podażą (AEpl–Y=120– 100=20) wynosi 20.

ZADANIE 127 W „keynesowskiej” gospodarce zamknietej i bez państwa, funkcja konsumpcji ma wzór: Cpl=0, 7. Y– 10 (Y to dochód do dyspozycji), a planowane inwestycje, Ipl, równają się 60. Firmy wytwarzają 100, a ich zapasy produktów gotowych są równe: (i) 20; (ii) 0; (iii) 10. a) Dla każdego z wariantów (i), (iii) odpowiedz na pytanie, ile wynoszą planowane oszczędności, Spl, i planowane inwestycje, Ipl. a) Poziom zapasów nie ma znaczenia. Planowane oszczędności są równe: Spl=Y–Cpl=100– 0, 7. 100+10=40. Planowane inwestycje wynoszą Ipl=60. b) Dla każdej z sytuacji (i), (iii) oblicz, ile wyniosą rzeczywiste oszczędności, S, i rzeczywiste inwestycje, I. b) Panuje nierównowaga: wydatki są równe: AEpl=Cpl+Ipl= 0, 7. 100– 10+60=120. Podaż wynosi 100. Nadwyżka popytu nad podażą (AEpl–Y=120– 100=20) wynosi 20. W SYTUACJI (i) (zapasy = 20) powoduje to spadek zapasów do zera (dezinwestycje). Rzeczywiste inwestycje (przypływy) są równe inwestycjom planowanym minus dezinwestycje, co daje 60– 20=40. Rzeczywiste oszczędności (odpływy) równają się oszczędnościom planowanym i wynoszą 40.

ZADANIE 128 W „keynesowskiej” gospodarce zamknietej i bez państwa, funkcja konsumpcji ma wzór: Cpl=0, 7. Y– 10 (Y to dochód do dyspozycji), a planowane inwestycje, Ipl, równają się 60. Firmy wytwarzają 100, a ich zapasy produktów gotowych są równe: (i) 20; (ii) 0; (iii) 10. a) Dla każdego z wariantów (i), (iii) odpowiedz na pytanie, ile wynoszą planowane oszczędności, Spl, i planowane inwestycje, Ipl. a) Poziom zapasów nie ma znaczenia. Planowane oszczędności są równe: Spl=Y–Cpl=100– 0, 7. 100+10=40. Planowane inwestycje wynoszą Ipl=60. b) Dla każdej z sytuacji (i), (iii) oblicz, ile wyniosą rzeczywiste oszczędności, S, i rzeczywiste inwestycje, I. b) Panuje nierównowaga: wydatki są równe: AEpl=Cpl+Ipl= 0, 7. 100– 10+60=120. Podaż wynosi 100. Nadwyżka popytu nad podażą (AEpl–Y=120– 100=20) wynosi 20. W SYTUACJI (i) (zapasy = 20) powoduje to spadek zapasów do zera (dezinwestycje). Rzeczywiste inwestycje (przypływy) są równe inwestycjom planowanym minus dezinwestycje, co daje 60– 20=40. Rzeczywiste oszczędności (odpływy) równają się oszczędnościom planowanym i wynoszą 40. W SYTUACJI (ii) (brak zapasów) pojawiają się nie planowane oszczędności, Snpl=20. Rzeczywiste oszczędności (odpływy) są równe oszczędnościom planowanym (40) plus oszczędności nieplanowane (20) i wynoszą 60. Rzeczywiste inwestycje (przypływy), podobnie jak inwestycje planowane, wynoszą 60.

ZADANIE 129 W „keynesowskiej” gospodarce zamknietej i bez państwa, funkcja konsumpcji ma wzór: Cpl=0, 7. Y– 10 (Y to dochód do dyspozycji), a planowane inwestycje, Ipl, równają się 60. Firmy wytwarzają 100, a ich zapasy produktów gotowych są równe: (i) 20; (ii) 0; (iii) 10. a) Dla każdego z wariantów (i), (iii) odpowiedz na pytanie, ile wynoszą planowane oszczędności, Spl, i planowane inwestycje, Ipl. a) Poziom zapasów nie ma znaczenia. Planowane oszczędności są równe: Spl=Y–Cpl=100– 0, 7. 100+10=40. Planowane inwestycje wynoszą Ipl=60. b) Dla każdej z sytuacji (i), (iii) oblicz, ile wyniosą rzeczywiste oszczędności, S, i rzeczywiste inwestycje, I. b) Panuje nierównowaga: wydatki są równe: AEpl=Cpl+Ipl= 0, 7. 100– 10+60=120. Podaż wynosi 100. Nadwyżka popytu nad podażą (AEpl–Y=120– 100=20) wynosi 20. W SYTUACJI (iii) (zapasy = 10) pojawiają się zarówno nieplanowane oszczędności konsumentów, jak i dezinwestycje. Wynoszą one po 10 (Snpl = 10 oraz Inpl=-10). Rzeczywiste oszczędności (odpływy) są równe oszczędnościom planowanym (40) plus oszczędności nieplanowane (10) i łącznie wynoszą 50. Rzeczywiste inwestycje (przypływy) są równe sumie inwestycji planowanych (60) i dezinwestycji (-10) i też wynoszą 50.

130 UJEMNA I DODATNIA LUKA PKB Kiedy YE ≠ YP , luka PKB równa się YE – YP.

131 Ujemna luka PKB: YE – YP < 0, to YE < YP. AEPL 45° AEPL=CPL+IPL E 0 YE YP Y

132 Dodatnia luka PKB: YE – YP > 0, to YE >YP. AEPL 45° AEPL=CPL+IPL E 0 YP YE Y

133 LUKA DEFLACYJNA I LUKA INFLACYJNA LUKĄ DEFLACYJNĄ nazywamy przyrost planowanych wydatków autonomicznych, zapewniający zamknięcie (likwidację) ujemnej luki PKB (YE < YP).

134 LUKA DEFLACYJNA I LUKA INFLACYJNA LUKĄ DEFLACYJNĄ nazywamy przyrost planowanych wydatków autonomicznych, zapewniający zamknięcie (likwidację) ujemnej luki PKB (YE < YP).

135 LUKĄ INFLACYJNĄ nazywamy spadek planowanych wydatków autonomicznych, zapewniający zamknięcie (likwidację) dodatniej luki PKB (YE > YP).

136 LUKĄ INFLACYJNĄ nazywamy spadek planowanych wydatków autonomicznych, zapewniający zamknięcie (likwidację) dodatniej luki PKB (YE > YP).