1 Witam Pastwa na wykadzie z podstaw makroekonomii

1 Witam Państwa na wykładzie z podstaw makroekonomii, : )…

2 WAHANIA WIELKOŚCI PRODUKCJI W GOSPODARCE ZAMKNIĘTEJ

3 MODEL AD/AS opisuje CYKL KONIUNKTURALNY, czyli odchylenia rzeczywistej wielkości produkcji, YE, od produkcji potencjalnej, Yp, i pochodne zmiany cen, P, i bezrobocia, U.

DYGRESJA 4 BARDZO długookresowe (np. 40 lat) zmiany potencjalnej produkcji, Yp, stanowią WZROST GOSPODARCZY. W okresie krótszym (np. 6 lat) zmiany zagregowanych wydatków, AEPL, powodują, że rzeczywista produkcja, YE, waha się wokół produkcji potencjalnej, YP. Rzeczywista i potencjalna produkcja w USA, lata 1960 - 2000 KONIEC DYGRESJI

5 OTO MODEL AD/AS: P LAS SAS E AD 0 YP Y Model AD/AS składa się z: - LINII ZAGREGOWANEGO POPYTU, AD, która jest ujemnie nachylona.

6 OTO MODEL AD/AS: P LAS SAS E AD 0 YP Y Model AD/AS składa się z: - LINII ZAGREGOWANEGO POPYTU, AD, która jest ujemnie nachylona. - LINII ZAGREGOWANEJ PODAŻY KRÓTKOOKRESOWEJ, SAS, która jest dodatnio nachylona i płaska.

7 OTO MODEL AD/AS: P LAS SAS E AD 0 YP Y Model AD/AS składa się z: - LINII ZAGREGOWANEGO POPYTU, AD, która jest ujemnie nachylona. - LINII ZAGREGOWANEJ PODAŻY KRÓTKOOKRESOWEJ, SAS, która jest dodatnio nachylona i płaska. - LINII ZAGREGOWANEJ PODAŻY DŁUGOOKRESOWEJ, LAS, która jest pionowa.

8 1. UJEMNIE NACHYLONA LINIA ZAGREGOWANEGO POPYTU, AD

9 P AD 0 Y Linia AD ilustruje odwrotną zależność średniego poziomu cen w gospodarce, P, i wielkości zagregowanych wydatków, AEPL. Jak widać, wzrost cen tłumi zagregowane wydatki.

10 P AD 0 Y Po pierwsze, zmiany średniego poziomu cen w gospodarce, P, zmieniają zagregowane wydatki, AEPL, poprzez EFEKT STOPY PROCENTOWEJ. Po drugie, zmiany średniego poziomu cen, P, zmieniają zagregowane wydatki, AEPL, poprzez EFEKT MAJĄTKOWY.

11 P AD 0 Y EFEKT STOPY PROCENTOWEJ polega na tym, że zmiana poziomu cen, P, wpływa na realną podaż pieniądza MSN/P i poziom stopy procentowej, ir czyli ceny kredytów, powodując odwrotną zmianę wydatków na konsumpcję, C, i (lub) inwestycje, I.

12 P AD 0 Y EFEKT MAJĄTKOWY polega np. na tym, że spadek poziomu cen, P, zwiększa realną wartość aktywów (np. aktywów finansowych), zachęcając ich posiadaczy do zwiększenia wydatków (np. konsumpcji, C).

13 Poza cenami wpływ na zagregowane wydatki mogą wywierać np. zmiany poziomu podatków, wydatkow państwa, sytuacji na giełdzie itp. , które również zmieniają majątek ludzi.

14 P AD 1 AD AD 2 0 Y Przesunięcia całej linii zagregowanego popytu, AD, pokazują skutki MAKROEKONOMICZNYCH SZOKÓW POPYTOWYCH. Ich przyczyną są, inne niż spowodowane ruchem cen, P, zmiany składników zagregowanych wydatków, AEPL. Np. dla każdego poziomu cen, P, wzrost wydatków państwa, G, zwiększa zagregowane wydatki, AEPL, i produkcję, Y, w gospodarce: (G AEPL Y ).

15 WAŻNE ZJAWISKO: „WYPIERANIE” (ang. crowding out): G AEPL Y MD i C +I AEPL. Rosnące wydatki publiczne (G ) zastępują wydatki prywatne (C +I ). W efekcie zagregowane wydatki, AEPL, zmieniają się stosunkowo słabo.

16 P AD 1 AD AD 2 0 Y POZYTYWNE MAKROEKONOMICZNE SZOKI POPYTOWE (np. ekspansywna polityka pieniężna banku centralnego) zwiększają zagregowane zapotrzebowanie na dobra finalne, AE, odpowiadające poszczególnym poziomom cen, P (zob. AD AD 1).

17 P AD 1 AD AD 2 0 Y POZYTYWNE MAKROEKONOMICZNE SZOKI POPYTOWE (np. ekspansywna polityka pieniężna banku centralnego) zwiększają zagregowane zapotrzebowanie na dobra finalne, AE, odpowiadające poszczególnym poziomom cen, P (zob. AD AD 1). Odwrotny skutek mają SZOKI NEGATYWNE (np. spadek wydatków prywatnych inwestorów) (zob. AD AD 2).

18 2. LINIE ZAGREGOWANEJ PODAŻY: SAS I LAS

19 Ekonomiści opisujący reakcje gospodarki na różne zdarzenia (np. zmiany zagregowanej podaży) rozróżniają KRÓTKI i DŁUGI OKRES. KRYTERIUM STANOWI STOPIEŃ DOSTOSOWANIA SIĘ PŁAC I CEN DO ZMIENIONYCH WARUNKÓW GOSPODAROWANIA.

20 Ekonomiści opisujący reakcje gospodarki na różne zdarzenia (np. zmiany zagregowanej podaży) rozróżniają KRÓTKI i DŁUGI OKRES. Kryterium stanowi stopień dostosowania się płac i cen do zmienionych warunków gospodarowania. OKRES KRÓTKI (kilkanaście miesięcy? dwa lata? ) jest za krótki, aby płace i ceny mogły się zmienić i dostosować do nowej sytuacji. OKRES DŁUGI (pięć lat? ) jest na to wystarczająco długi.

21 W krótkim okresie rzeczywista gospodarka zachowuje się zwykle „PO KEYNESOWSKU” (po szoku zmienia się raczej produkcja, Y, niż ceny, P), a w długim „KLASYCZNIE” (po szoku zmieniają się raczej ceny, P, a nie produkcja, Y).

22 2. 1. PŁASKA LINIA ZAGREGOWANEJ PODAŻY KRÓTKOOKRESOWEJ, SAS

23 P SAS 1 0 Y Linia SAS ilustruje dotyczącą krótkiego okresu prostą zależność średniego poziomu cen w gospodarce, P, i wielkości produkcji Y. Np. w krótkim okresie na szok popytowy firmy reagują „po keynesowsku”, czyli raczej zmianą wielkości produkcji, a nie zmianą cen.

24 W krótkim okresie na zmiany zapotrzebowania firmy reagują raczej ZMIANĄ WIELKOŚCI PRODUKCJI, NIE CEN. Nawet, gdy produkcja jest bliska potencjalnej, na krótko można ją zwiększyć, intensywnie eksploatując zasoby. ólnie, NIEWAŻ PŁACE NOMINALNE SĄ „LEPKIE” (w warunkach konkurencji „lepkość płac” powoduje „lepkość” cen).

25 CENY SĄ „LEPKIE”, PONIEWAŻ PŁACE NOMINALNE SĄ „LEPKIE”. A PŁACE SĄ „LEPKIE”, BO: a. Umowy o pracę są długoterminowe i zdecentralizowane.

26 CENY SĄ „LEPKIE”, PONIEWAŻ PŁACE NOMINALNE SĄ „LEPKIE”. A PŁACE SĄ „LEPKIE”, BO: a. Umowy o pracę są długoterminowe i zdecentralizowane. b. Niektóre firmy w trosce o wydajność pracy i stabilność zatrudnienia oferują wysokie i stabilne płace (ang. efficiency wages).

27 CENY SĄ „LEPKIE”, PONIEWAŻ PŁACE NOMINALNE SĄ „LEPKIE”. A PŁACE SĄ „LEPKIE”, BO: a. Umowy o pracę są długoterminowe i zdecentralizowane. b. Niektóre firmy w trosce o wydajność pracy i stabilność zatrudnienia oferują wysokie i stabilne płace (ang. efficiency wages). c. Konkurencja na rynku pracy jest słaba: koszty zwalniania i rekrutowania pracowników są wysokie; to zatrudnieni insiders (a nie bezrobotni outsiders) biorą udział w negocjacjach płacowych. Utrudnia to spadek płac pod presją bezrobocia.

28 CENY SĄ „LEPKIE”, PONIEWAŻ PŁACE NOMINALNE SĄ „LEPKIE”. A PŁACE SĄ „LEPKIE”, BO: a. Umowy o pracę są długoterminowe i zdecentralizowane. b. Niektóre firmy w trosce o wydajność pracy i stabilność zatrudnienia oferują wysokie i stabilne płace (ang. efficiency wages). c. Konkurencja na rynku pracy jest słaba: koszty zwalniania i rekrutowania pracowników są wysokie; to zatrudnieni insiders (a nie bezrobotni outsiders) biorą udział w negocjacjach płacowych. Utrudnia to spadek płac pod presją bezrobocia. d. W dodatku normy kulturowe czynią płace „lepkimi”.

29 CENY SĄ „LEPKIE” TAKŻE DLATEGO, ŻE: a. Występuje „problem koordynacji” (na konkurencyjnych rynkach firmy zwlekają z podwyżkami cen, aby „nie wyrwać się przed szereg”).

30 CENY SĄ „LEPKIE” TAKŻE DLATEGO, ŻE: a. Występuje „problem koordynacji” (na konkurencyjnych rynkach firmy zwlekają z podwyżkami cen, aby „nie wyrwać się przed szereg”). b. Państwo kontroluje wiele cen.

31 CENY SĄ „LEPKIE” TAKŻE DLATEGO, ŻE: a. Występuje „problem koordynacji” (na konkurencyjnych rynkach firmy zwlekają z podwyżkami cen, aby „nie wyrwać się przed szereg”). b. Państwo kontroluje wiele cen. c. Niektóre firmy wolno zmieniają ceny, ponieważ koszty zmienianych jadłospisów (ang. menu costs) są wysokie.

32 2. 2. PIONOWA LINIA ZAGREGOWANEJ PODAŻY DŁUGOOKRESOWEJ, LAS.

33 P 0 LAS YP Y W długim okresie wszystkie ceny, w tym ceny czynników produkcji, są doskonale „giętkie” (a nie „lepkie”), więc na rynkach czynników panuje stale równowaga. W efekcie - PRZY DANYM POŁOŻENIU LINII POPYTU I PODAŻY NA RYNKU PRACY, A TAKŻE STAŁEJ PRODUKTYWNOSCI PRACY – rzeczywista produkcja, Y, równa się stałej produkcji potencjalnej, Yp.

34 P 0 LAS YP Y W długim okresie linia podaży zagregowanej, LAS, przebiega pionowo. Zmiany poziomu cen, P, nie wpływają na wielkość produkcji potencjalnej, YP.

35 P 0 LAS YP Y Inaczej: wielkość zasobów pracy, kapitału i ziemi, którymi dysponuje gospodarka, nie zależy od poziomu cen w gospodarce. A to przecież dostępna w gospodarce ilość pracy (i jej – zależna m. in. od ilości kapitału i ziemi w gospodarce – produkcyjność) decydują o wielkości produkcji potencjalnej, YP.

36 P 0 LAS 2 Y 2 LAS 1 YP Y 1 Y Zmiany wielkości produkcji potencjalnej, Yp, (czyli przesunięcia linii LAS) następują na skutek: 1. Szoków podażowych np. na rynkach pracy (np. skutki niżu demograficznego na rynku pracy).

37 P 0 LAS 2 Y 2 LAS 1 YP Y 1 Y Zmiany wielkości produkcji potencjalnej, Yp, (czyli przesunięcia linii LAS) następują na skutek: 1. Szoków podażowych np. na rynkach pracy (np. skutki niżu demograficznego na rynku pracy). 2. Zmian produktywności pracy (np. postęp techniczny).

ZADANIE 38 a) Narysuj długookresową linię podaży zagregowanej, LAS, w gospodarce.

39 a) Narysuj długookresową linię podaży zagregowanej, LAS, w gospodarce. Oto stosowny rysunek: P LAS Yp Y

40 a) Narysuj długookresową linię podaży zagregowanej, LAS, w gospodarce. Oto stosowny rysunek: P LAS Yp Y b) Dlaczego jest ona pionowa? Co wspólnego ma z tym ilość zasobów w tej gospodarce?

41 a) Narysuj długookresową linię podaży zagregowanej, LAS, w gospodarce. Oto stosowny rysunek: P LAS Yp Y b) Dlaczego jest ona pionowa? Co wspólnego ma z tym ilość zasobów w tej gospodarce? Pionowy przebieg linii zagregowanej podaży długookresowej, LAS, oznacza, że wielkość produkcji w gospodarce w długim okresie nie zależy od średniego poziomu cen w gospodarce, lecz od ilości czynników produkcji dostępnych w gospodarce (i od ich produkcyjności).

42 a) Narysuj długookresową linię podaży zagregowanej, LAS, w gospodarce. Oto stosowny rysunek: P LAS Yp Y b) Dlaczego jest ona pionowa? Co wspólnego ma z tym ilość zasobów w tej gospodarce? Pionowy przebieg linii zagregowanej podaży długookresowej, LAS, oznacza, że wielkość produkcji w gospodarce w długim okresie nie zależy od średniego poziomu cen w gospodarce, lecz od ilości czynników produkcji dostępnych w gospodarce (i od ich produkcyjności). c) Dlaczego położenie linii LAS odpowiada wielkości produkcji potencjalnej? Co wspólnego ma z tym „giętkość” cen w gospodarce w długim okresie?

43 a) Narysuj długookresową linię podaży zagregowanej, LAS, w gospodarce. Oto stosowny rysunek: P LAS Yp Y b) Dlaczego jest ona pionowa? Co wspólnego ma z tym ilość zasobów w tej gospodarce? Pionowy przebieg linii zagregowanej podaży długookresowej, LAS, oznacza, że wielkość produkcji w gospodarce w długim okresie nie zależy od średniego poziomu cen w gospodarce, lecz od ilości czynników produkcji dostępnych w gospodarce. c) Dlaczego położenie linii LAS odpowiada wielkości produkcji potencjalnej? Co wspólnego ma z tym „giętkość” cen w gospodarce w długim okresie? Linia LAS przecina oś poziomą w punkcie, który odpowiada produkcji potencjalnej, Yp. Przyczyną jest „giętkość” cen w długim okresie. GWARANTUJE ONA POWSTANIE RÓWNOWAGI M. IN. NA RYNKACH CZYNNIKÓW PRODUKCJI, a wielkość produkcji potencjalnej, Yp, odpowiada właśnie pełnemu wykorzystaniu zasobów czynników produkcji istniejących w gospodarce, czyli – równowadze na wszystkich rynkach czynników.

44 P LAS 2 LAS 1 SAS 2 SAS 1 0 YP SAS, LAS Ogólnie, przyczyną MAKROEKONOMICZNYCH SZOKÓW PODAŻOWYCH są w gospodarce wszystkie te zdarzenia, które powodują zmianę wielkości zagregowanej oferty dóbr, odpowiadającej różnym poziomom cen w gospodarce. Ich graficzną ilustracją są przesunięcia linii zagregowanej podaży, SAS i (lub) LAS.

45 P LAS 2 LAS 1 SAS 2 SAS 1 0 YP SAS, LAS POZYTYWNEMU makroekonomicznemu SZOKOWI podażowemu odpowiada przesunięcie linii zagregowanej podaży w prawo. Np. skutkiem zawodowej aktywizacji kobiet jest przesunięcie linii LAS w prawo.

46 P LAS 2 LAS 1 SAS 2 SAS 1 0 YP SAS, LAS POZYTYWNEMU makroekonomicznemu SZOKOWI podażowemu odpowiada przesunięcie linii zagregowanej podaży w prawo. Np. skutkiem zawodowej aktywizacji kobiet jest przesunięcie linii LAS w prawo. NEGATYWNEMU makroekonomicznemu SZOKOWI podażowemu odpowiada przesunięcie linii zagregowanej podaży w lewo (w górę). Np. skutkiem wzrostu ceny ropy naftowej jest przesunięcie linii SAS w lewo (w górę).

47 3. RÓWNOWAGA MAKROEKONOMICZNA I JEJ ZAKŁÓCENIA

48 MAKROEKONOMICZNĄ RÓWNOWAGĄ oznacza, że wydatki zagregowane, AEpl, są równe zagregowanej podaży, AS (krótkookresowej, SAS, i (lub) długookresowej, LAS). Kiedy AEpl=SAS= LAS, istnieje jednocześnie równowaga krótkookresowa i długookresowa. P LAS P* E SAS AD 0 YP ADpl, AS

49 P P* LAS E SAS AD 0 YP ADpl, AS Otóż „siły rynkowe” zapewniają makroekonomiczną równowagę w gospodarce.

50 KRÓTKOOKRESOWE I DŁUGOOKRESOWE SKUTKI ZMIAN POPYTU W GOSPODARCE (PRZYKŁADY)

51 Negatywny szok popytowy przesuwa linię AD w lewo. W krótkim okresie punktem równowagi okazuje się E 1. P P 0 LAS SAS 0 E 1 E 0 P 1 SAS 1 P 2 E 2 AD AD’ 0 Y 1 YP Y

52 Negatywny szok popytowy przesuwa linię AD w lewo. W krótkim okresie punktem równowagi okazuje się E 1. W długim okresie następuje powrót produkcji do poziomu YP, możliwy m. in. dzięki wymuszonej przez bezrobocie obniżce płac i cen. P P 0 LAS SAS 0 E 1 E 0 P 1 SAS 1 P 2 E 2 AD AD’ 0 Y 1 YP Y

53 Zauważ: w krótkim okresie ta (prawdziwa!) gospodarka zareagowała „PO KEYNESOWSKU” (reakcja na szok była raczej ilościowa, niż cenowa). Zaś w długim okresie gospodarka okazała się „KLASYCZNA” („giętkość” cen umożliwiła odzyskanie pełnej równowagi makroekonomicznej. P P 0 LAS SAS 0 E 1 E 0 P 1 SAS 1 P 2 E 2 AD AD’ 0 Y 1 YP Y

54 A oto skutki pozytywnego szoku popytowego. Tym razem produkcja po upływie długiego okresu wraca do poziomu YP na skutek spowodowanego m. in. niedoborem rąk do pracy stopniowego wzrostu płac i cen. P LAS E 2 P 2 SAS 1 E 1 P 0 SAS 0 E 0 AD’ AD 0 YP Y 1 Y

55 KRÓTKOOKRESOWE I DŁUGOOKRESOWE SKUTKI ZMIAN PODAŻY W GOSPODARCE (PRZYKŁADY)

56 KRÓTKOOKRESOWE I DŁUGOOKRESOWE SKUTKI ZMIAN PODAŻY W GOSPODARCE (PRZYKŁADY) Negatywny makroekonomiczny szok podażowy (ropa drożeje…) przesuwa linię krótkookresowej podaży zagregowanej, SAS, do góry. W KRÓTKIM OKRESIE punktem równowagi jest E 1. (To jest STAGFLACJA!). P LAS SAS 1 P 1 E 1 SAS 0 P 0 E 0 AD 0 Y 1 YP Y

57 KRÓTKOOKRESOWE I DŁUGOOKRESOWE SKUTKI ZMIAN PODAŻY W GOSPODARCE (PRZYKŁADY) W DŁUGIM OKRESIE może być różnie: np. spadek płac może spowodować powrót krzywej krótkookresowej podaży zagregowanej, SAS 1, do pierwotnego położenia. P LAS SAS 1 P 1 E 1 SAS 0 P 0 E 0 AD 0 Y 1 YP Y

58 A oto skutki pozytywnego makroekonomicznego szoku podażowego. P LAS SAS 0 P 0 E 0 SAS 1 P 1 0 E 1 YP Y 1 AD’ Y

59 SKUTKI ZMIANY PRODUKCJI POTENCJALNEJ W GOSPODARCE (PRZYKŁADY) Kiedy produkcja potencjalna zwiększa się, na rynku pracy pojawia się przymusowe bezrobocie. Powolny spadek płac i cen umożliwia zwiększenie się zagregowanego popytu. Po upływie długiego okresu gospodarka odzyskuje równowagę przy niższych cenach (P 2<P 1) i większej produkcji (YP’>YP). P LAS’ SAS P 1 E 1 SAS 1 P 2 E 2 AD 0 0 YP YP ’ Y

60 A kiedy produkcja potencjalna maleje, brak pracy na rynku pracy powoduje powolny wzrost płac i cen. Zmniejsza się zagregowany popyt. Po upływie długiego okresu gospodarka odzyskuje równowawagę przy wyższych cenach (P 2>P 1) i mniejszej produkcji (YP’<YP). P P 2 LAS’ LAS SAS 1 E 2 SAS 0 P 1 E 1 AD 0 0 YP ’ YP Y

61 ZADANIE Rysunek dotyczy gospodarki opisywanej w tym rozdziale. Używając oznaczeń z rysunku (np. E 1 A E 0), pokaż możliwe krótkookresowe i długookresowe skutki tych zdarzeń: a) Wzrost wydatków państwa. b) Zwiększenie się ilości kapitału w przedsiębiorstwach. c) Znaczny wzrost PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasiłków dla bezrobotnych. f) Powszechna komputeryzacja i spadek kosztów produkcji. g) „Uwłaszczenie”, czyli rozdanie ludziom majątku państwa (np. mieszkań komunalnych). P AS P 1 P 0 0 E 1 SASB E 0 SASA B YP A AD 2 AD 1 Y

62 Rysunek dotyczy gospodarki opisywanej w tym rozdziale. Używając oznaczeń z rysunku (np. E 1 A E 0), pokaż możliwe krótkookresowe i długookresowe skutki tych zdarzeń: a) Wzrost wydatków państwa. b) Zwiększenie się ilości kapitału w przedsiębiorstwach. c) Znaczny wzrost PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasiłków dla bezrobotnych. f) Powszechna komputeryzacja i spadek kosztów produkcji. g) „Uwłaszczenie”, czyli rozdanie ludziom majątku państwa (np. mieszkań komunalnych). P AS P 1 P 0 0 a) E 0 A E 1 SASB E 0 SASA B YP A AD 2 AD 1 Y

63 Rysunek dotyczy gospodarki opisywanej w tym rozdziale. Używając oznaczeń z rysunku (np. E 1 A E 0), pokaż możliwe krótkookresowe i długookresowe skutki tych zdarzeń: a) Wzrost wydatków państwa. b) Zwiększenie się ilości kapitału w przedsiębiorstwach. c) Znaczny wzrost PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasiłków dla bezrobotnych. f) Powszechna komputeryzacja i spadek kosztów produkcji. g) „Uwłaszczenie”, czyli rozdanie ludziom majątku państwa (np. mieszkań komunalnych). P AS P 1 P 0 E 1 SASB E 0 SASA B A AD 2 AD 1 a) E 0 A E 1. 0 Y YP b) E 1 A. Zwiększa się produkcyjność pracy. Linia LAS przesuwa się w prawo. Jednak punktem równowagi krótkookresowej pozostaje E 1. W długim okresie bezrobocie wymusza spadek płac nominalnych i cen. Linia SASB zajmuje położenie SASA. Wzrost wydatków zapewnia odbudowanie równowagi rynków.

64 Rysunek dotyczy gospodarki opisywanej w tym rozdziale. Używając oznaczeń z rysunku (np. E 1 A E 0), pokaż możliwe krótkookresowe i długookresowe skutki tych zdarzeń: a) Wzrost wydatków państwa. b) Zwiększenie się ilości kapitału w przedsiębiorstwach. c) Znaczny wzrost PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasiłków dla bezrobotnych. f) Powszechna komputeryzacja i spadek kosztów produkcji. g) „Uwłaszczenie”, czyli rozdanie ludziom majątku państwa (np. mieszkań komunalnych). P AS P 1 P 0 E 1 SASB E 0 SASA B A AD 2 AD 1 a) E 0 A E 1. 0 Y YP b) E 1 A. Zwiększa się produkcyjność pracy. Linia LAS przesuwa się w prawo. Jednak punktem równowagi krótkookresowej pozostaje E 1. W długim okresie bezrobocie wymusza spadek płac nominalnych i cen. Linia SASB zajmuje położenie SASA. Wzrost wydatków zapewnia odbudowanie równowagi rynków. c) E 1 B E 0. Zakładam, że wzrost podatku nie wpływa na podaż pracy.

65 Rysunek dotyczy gospodarki opisywanej w tym rozdziale. Używając oznaczeń z rysunku (np. E 1 A E 0), pokaż możliwe krótkookresowe i długookresowe skutki tych zdarzeń: a) Wzrost wydatków państwa. b) Zwiększenie się ilości kapitału w przedsiębiorstwach. c) Znaczny wzrost PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasiłków dla bezrobotnych. f) Powszechna komputeryzacja i spadek kosztów produkcji. g) „Uwłaszczenie”, czyli rozdanie ludziom majątku państwa (np. mieszkań komunalnych). P AS P 1 P 0 E 1 SASB E 0 SASA B A AD 2 AD 1 a) E 0 A E 1. 0 Y YP b) E 1 A. Zwiększa się produkcyjność pracy. Linia LAS przesuwa się w prawo. Jednak punktem równowagi krótkookresowej pozostaje E 1. W długim okresie bezrobocie wymusza spadek płac nominalnych i cen. Linia SASB zajmuje położenie SASA. Wzrost wydatków zapewnia odbudowanie równowagi rynków. c) E 1 B E 0. Zakładam, że wzrost podatku nie wpływa na podaż pracy. d) Np. : E 0 B E 0 lub E 0 B E 1.

66 Rysunek dotyczy gospodarki opisywanej w tym rozdziale. Używając oznaczeń z rysunku (np. E 1 A E 0), pokaż możliwe krótkookresowe i długookresowe skutki tych zdarzeń: a) Wzrost wydatków państwa. b) Zwiększenie się ilości kapitału w przedsiębiorstwach. c) Znaczny wzrost PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasiłków dla bezrobotnych. f) Powszechna komputeryzacja i spadek kosztów produkcji. g) „Uwłaszczenie”, czyli rozdanie ludziom majątku państwa (np. mieszkań komunalnych). P AS P 1 P 0 E 1 SASB E 0 SASA B A AD 2 AD 1 a) E 0 A E 1. 0 Y YP b) E 1 A. Zwiększa się produkcyjność pracy. Linia LAS przesuwa się w prawo. Jednak punktem równowagi krótkookresowej pozostaje E 1. W długim okresie bezrobocie wymusza spadek płac nominalnych i cen. Linia SASB zajmuje położenie SASA. Wzrost wydatków zapewnia odbudowanie równowagi rynków. c) E 1 B E 0. Zakładam, że wzrost podatku nie wpływa na podaż pracy. d) Np. : E 0 B E 0 lub E 0 B E 1. e) E 0 B. Naturalne bezrobocie zwiększa się, maleje produkcja potencjalna. LAS przesuwa się w lewo; jednak punktem równowagi krótkookresowej pozostaje E 0. W długim okresie niedobór rąk do pracy powoduje wzrost płac nominalnych i cen. Spadek zagregowanych wydatków zapewnia odbudowanie równowagi na rynkach.

67 Rysunek dotyczy gospodarki opisywanej w tym rozdziale. Używając oznaczeń z rysunku (np. E 1 A E 0), pokaż możliwe krótkookresowe i długookresowe skutki tych zdarzeń: a) Wzrost wydatków państwa. b) Zwiększenie się ilości kapitału w przedsiębiorstwach. c) Znaczny wzrost PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasiłków dla bezrobotnych. f) Powszechna komputeryzacja i spadek kosztów produkcji. g) „Uwłaszczenie”, czyli rozdanie ludziom majątku państwa (np. mieszkań komunalnych). P AS P 1 P 0 0 E 1 SASB E 0 SASA B YP A AD 2 AD 1 Y f) Np. : E 1 A E 1. Spadek kosztów produkcji sprawia, że linia SASB przesuwa się w dół do położenia SASA. To jest pozytywny makroekonomiczny szok podażowy. Ceny obniżają się, na rynku pracy pojawia się brak rąk do pracy. Wzrost płac i cen powoduje, że w długim okresie gospodarka powraca do punktu E 1.

68 Rysunek dotyczy gospodarki opisywanej w tym rozdziale. Używając oznaczeń z rysunku (np. E 1 A E 0), pokaż możliwe krótkookresowe i długookresowe skutki tych zdarzeń: a) Wzrost wydatków państwa. b) Zwiększenie się ilości kapitału w przedsiębiorstwach. c) Znaczny wzrost PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasiłków dla bezrobotnych. f) Powszechna komputeryzacja i spadek kosztów produkcji. g) „Uwłaszczenie”, czyli rozdanie ludziom majątku państwa (np. mieszkań komunalnych). P AS P 1 P 0 0 E 1 SASB E 0 SASA B YP A AD 2 AD 1 Y f) Np. : E 1 A E 1. Spadek kosztów produkcji sprawia, że linia SASB przesuwa się w dół do położenia SASA. To jest pozytywny makroekonomiczny szok podażowy. Ceny obniżają się, na rynku pracy pojawia się brak rąk do pracy. Wzrost płac i cen powoduje, że w długim okresie gospodarka powraca do punktu E 1. g) E 0 A E 1. Efekt majątkowy jest tu przyczyną pozytywnego makroekonomicznego szoku popytowego.

ZADANIE W gospodarce Hipotecji („keynesowskiej” w krótkim, „klasycznej” w długim okresie) panuje równowaga. Produkcja potencjalna wynosi 850, linie AD i SAS opisują równania: P=-0. 002 Y+2. 7 i P=1. Epidemia zmniejszyła produkcję potencjalną o 10%. a) Narysuj te sytuację (zaznacz linie: SAS, LAS, AD). Podaj wielkość produkcji i cen w krótkim okresie. b) Podaj wielkość produkcji i cen po długim okresie. c) Stała nominalna podaż pieniądza, MSN jest równa 351, a realny popyt na pieniądz to: MD=0, 6 Y– 2000 i. O ile punktów procentowych zmieni się stopa procentowa, i, po upływie długiego okresu? Dlaczego?

W gospodarce Hipotecji („keynesowskiej” w krótkim, „klasycznej” w długim okresie) panuje równowaga. Produkcja potencjalna wynosi 850, linie AD i SAS opisują równania: P=-0. 002 Y+2. 7 i P=1. Epidemia zmniejszyła produkcję potencjalną o 10%. a) Narysuj te sytuację (zaznacz linie: SAS, LAS, AD). Podaj wielkość produkcji i cen w krótkim okresie. b) Podaj wielkość produkcji i cen po długim okresie. c) Stała nominalna podaż pieniądza, MSN jest równa 351, a realny popyt na pieniądz to: MD=0, 6 Y– 2000 i. O ile punktów procentowych zmieni się stopa procentowa, i, po upływie długiego okresu? Dlaczego? a) P LAS’ LAS AD ? = 1, 17 1, 0 Zob. rysunek. Y=850; P=1. E’ SAS’ E ? =765 850 SAS Y

W gospodarce Hipotecji („keynesowskiej” w krótkim, „klasycznej” w długim okresie) panuje równowaga. Produkcja potencjalna wynosi 850, linie AD i SAS opisują równania: P=-0. 002 Y+2. 7 i P=1. Epidemia zmniejszyła produkcję potencjalną o 10%. a) Narysuj te sytuację (zaznacz linie: SAS, LAS, AD). Podaj wielkość produkcji i cen w krótkim okresie. b) Podaj wielkość produkcji i cen po długim okresie. c) Stała nominalna podaż pieniądza, MSN jest równa 351, a realny popyt na pieniądz to: MD=0, 6 Y– 2000 i. O ile punktów procentowych zmieni się stopa procentowa, i, po upływie długiego okresu? Dlaczego? a) P LAS’ LAS AD ? = 1, 17 1, 0 E’ SAS’ E SAS Zob. rysunek. Y=850; P=1. ? =765 850 Y b) Y=Yp-10% Yp, więc: Y=765 (765 to nowa produkcja potencjalna). P=-0, 002 Y+2, 7. Więc: P=-0, 002 765+2, 7. Więc: P=1, 17.

W gospodarce Hipotecji („keynesowskiej” w krótkim, „klasycznej” w długim okresie) panuje równowaga. Produkcja potencjalna wynosi 850, linie AD i SAS opisują równania: P=-0. 002 Y+2. 7 i P=1. Epidemia zmniejszyła produkcję potencjalną o 10%. a) Narysuj te sytuację (zaznacz linie: SAS, LAS, AD). Podaj wielkość produkcji i cen w krótkim okresie. b) Podaj wielkość produkcji i cen po długim okresie. c) Stała nominalna podaż pieniądza, MSN jest równa 351, a realny popyt na pieniądz to: MD=0, 6 Y– 2000 i. O ile punktów procentowych zmieni się stopa procentowa, i, po upływie długiego okresu? Dlaczego? P a) LAS’ LAS AD ? = 1, 17 1, 0 E’ SAS’ E SAS Zob. rysunek. Y=850; P=1. ? =765 850 Y b) Y=Yp-10% Yp, więc: Y=765 (765 to nowa produkcja potencjalna). P=-0, 002 Y+2, 7. Więc: P=-0, 002 765+2, 7. Więc: P=1, 17. c) i 1=? . 351=0, 6 850 -2000 i 1. Więc: i 1=7, 95%. i 2=? . 351/1, 17=0, 6 765 -2000 i 2. Więc: i 2=7, 95%. Po upływie długiego okresu stopa procentowa się nie zmieniła.

ZADANIE 73 Na skutek wojny na Bliskim Wschodzie ropa podrożała o 20% i w krótkim okresie w Hipotecji doszło do negatywnego makroekonomicznego szoku podażowego. a) Za pomocą modelu AD/AS przedstaw tę sytuację. W długim okresie pod wpływem bezrobocia płace nominalne spadły i wystąpił efekt substytucji ropy innymi czynnikami. b) Jak zmieniły się koszty produkcji i położenie linii SAS 2 (wykonaj rysunek)? c) Jak zmieniła się produkcyjność pracy i położenie linii LAS [uzupełnij rysunek z podpunktu (b)].

74 Na skutek wojny na Bliskim Wschodzie ropa podrożała o 20% i w krótkim okresie w Hipotecji doszło do negatywnego makroekonomicznego szoku podażowego. a) Za pomocą modelu AD/AS przedstaw tę sytuację. W długim okresie pod wpływem bezrobocia płace nominalne spadły i wystąpił efekt substytucji ropy innymi czynnikami. b) Jak zmieniły się koszty produkcji i położenie linii SAS 2 (wykonaj rysunek)? c) Jak zmieniła się produkcyjność pracy i położenie linii LAS [uzupełnij rysunek z podpunktu (b)]. a) P A LAS E 2 E 1 SAS 2 SAS 1 AD 0 YP Y

75 Na skutek wojny na Bliskim Wschodzie ropa podrożała o 20% i w krótkim okresie w Hipotecji doszło do negatywnego makroekonomicznego szoku podażowego. a) Za pomocą modelu AD/AS przedstaw tę sytuację. W długim okresie pod wpływem bezrobocia płace nominalne spadły i wystąpił efekt substytucji ropy innymi czynnikami. b) Jak zmieniły się koszty produkcji i położenie linii SAS 2 (wykonaj rysunek)? c) Jak zmieniła się produkcyjność pracy i położenie linii LAS [uzupełnij rysunek z podpunktu (b)]. a) b) P P A LAS E 2 E 1 SAS 2 SAS 1 A LAS SAS 2 E 2 SAS 3 E 1 AD 0 YP SAS 1 AD Y 0 YP Y Spadek płac nominalnych oznacza obniżkę przeciętnych kosztów produkcji. Efektem jest przesunięcie się linii SAS 2 w dół.

76 Na skutek wojny na Bliskim Wschodzie ropa podrożała o 20% i w krótkim okresie w Hipotecji doszło do negatywnego makroekonomicznego szoku podażowego. a) Za pomocą modelu AD/AS przedstaw tę sytuację. W długim okresie pod wpływem bezrobocia płace nominalne spadły i wystąpił efekt substytucji ropy innymi czynnikami. b) Jak zmieniły się koszty produkcji i położenie linii SAS 2 (wykonaj rysunek)? c) Jak zmieniła się produkcyjność pracy i położenie linii LAS [uzupełnij rysunek z podpunktu (b)]. a) b) P P A LAS E 2 E 1 SAS 2 SAS 1 A LAS SAS 2 E 2 SAS 3 E 1 AD 0 YP AD Y 0 P A E 2 E 1 0 YP YP Y Spadek płac nominalnych oznacza obniżkę przeciętnych kosztów produkcji. Efektem jest przesunięcie się linii SAS 2 w dół. c) LAS’ LAS SAS 1 SAS 2 SAS 3 SAS 1 Na skutek zastępowania ropy pracą zmalała produkcyjność pracy co spo. AD wodowało przesunięcie się linii LAS w Y lewo.

77 POWTÓRZMY! MODEL AD/AS opisuje CYKL KONIUNKTURALNY, czyli odchylenia rzeczywistej wielkości produkcji, YE, od produkcji potencjalnej, Yp, i pochodne zmiany cen, P, i bezrobocia, U, w wyniku których rzeczywista produkcja powraca do poziomu produkcji potencjalnej.

78 POWTÓRZMY! MODEL AD/AS opisuje CYKL KONIUNKTURALNY, czyli odchylenia rzeczywistej wielkości produkcji, YE, od produkcji potencjalnej, Yp, i pochodne zmiany cen, P, i bezrobocia, U, w wyniku których rzeczywista produkcja powraca do poziomu produkcji potencjalnej. Rzeczywista i potencjalna produkcja w USA, lata 1960 - 2000