Twinning Project Strengthening of the process of implementation

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Europejskie modele dot. najlepszej praktyki: Hamburska Konferencja Antykorupcyjna

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Podział Standardy Europejskie Podstawy Przegląd typów europejskich organów antykorupcyjnych Zwalczanie korupcji w Hamburgu Podstawy Organizacja Historia Powstawanie Konferencji Antykorupcyjnej Praca Konferencji Antykorupcyjnej Działania Konferencji Antykorupcyjnej Podsumowanie

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Standardy europejskie 20 wytycznych do walki z Korupcją (Rada Europy 1997): Wytyczna 3 Należy zagwarantować, że ci, których zadaniem w ramach zwalczania korupcji jest współpraca w zakresie prewencji i dochodzeń, oskarżanie i orzekanie, Ø cieszą się niezależnością i autonomią w realizacji swoich zadań Ø są wolni od niedopuszczalnych nacisków Ø dysponują skutecznymi instrumentami przeprowadzania dowodu Ø zapewniają ochronę osobom, które wspomagają organy władzy w ich walce z korupcją Ø zapewniają poufność dochodzeń.

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Standardy europejskie 20 wytycznych do walki z korupcją (Rada Europy 1997): Wytyczna 7 Ø Należy wspierać wyspecjalizowanie jednostek bądź osób odpowiedzialnych za zwalczanie korupcji Ø Jednostki / osoby powinny zostać wyposażone w odpowiednie środki Ø Do realizacji swoich zadań powinny być odpowiednio przeszkolone

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Standardy europejskie Criminal Law Convention on Corruption Article 20 – Specialised authorities Ø Ø Ø Każda strona umowy podejmuje takie środki, jakie są konieczne do zapewnienia odpowiedniego wyspecjalizowania osób lub jednostek do walki z korupcją. Powinny one dysponować autonomią, która pozwala na efektywne wypełnianie funkcji niezależne od wszelkich nadmiernych nacisków. Strona umowy zapewnia członkom takich jednostek odpowiedni trening oraz środki finansowe niezbędne do wypełniania powierzonych im zadań.

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Standardy europejskie Octopus Interface 2003 - European best practice Podsumowanie Ø Ø Wdrożenie 20 wytycznych Rady Europy i Criminal Law Convention on Corruption Wyspecjalizowane jednostki antykorupcyjne powinny być odpowiedzialne za koordynację i realizację krajowych strategii antykorupcyjnych.

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Standardy europejskie Octopus Interface 2003 - European best practice Podsumowanie Ø Ø Krajowa strategia antykorupcyjna powinna zawierać trzy elementy: ściganie karne, prewencję i szkolenie Elementy te są równoważne i powinny się wzajemnie uzupełniać. Strategia antykorupcyjna powinna dotyczyć wszystkich sektorów społeczeństwa. Włączenie społeczeństwa w walkę z korupcją ma znaczenie zasadnicze.

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Standardy europejskie Octopus Interface 2003 - European best practice Podsumowanie Ø Ø Umiejscowienie wyspecjalizowanych jednostek antykorupcyjnych w organach ścigania bezpośrednio przy ich kierownictwie Jednostki te powinny mieć możliwość sprawdzania wszelkich doniesień, które mogą mieć związek z korupcją. Ø Obowiązek informacyjny administracyjnych jednostek antykorupcyjnych Ø Szkolenia specjalistyczne dla jednostek antykorupcyjnych

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Zadania jednostek antykorupcyjnych Ø Dochodzenie / ściganie Ø Kontrole wewnętrzne Ø Prewencja w organach administracji publicznej / szkolenia Ø Zapewnienie współpracy interdyscyplinarnej / podejście multidyscyplinarne Ø Zbieranie informacji Ø Ewaluacja i rozpoznanie sytuacji korupcyjnych

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Zadania jednostek antykorupcyjnych Ø Ø Zbieranie i analiza wskazówek i skarg Polepszenie współpracy między instytucjami publicznymi i sektorem prywatnym Przyciągnięcie uwagi publicznej / wykształcenie uwrażliwienia Wypracowanie strategii antykorupcyjnych oraz koordynacja i nadzorowanie ich wdrażania

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Typy organów antykorupcyjnych Zadanie określa typ jednostki 1. 2. 3. 4. 5. Jednostki ścigania karnego Jednostki zapobiegania korupcji Jednostki do kształtowania uwrażliwienia społecznego Jednostki do opracowywania strategii antykorupcyjnych Jednostki wielofunkcyjne

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Podsumowanie Ø Ø Ø Większość państw europejskich posiada wyspecjalizowane jednostki antykorupcyjne Wiele jednostek łączy w sobie różne funkcje Nie istnieje uniwersalny model Zadanie określa typ jednostki W niektórych państwach europejskich istnieje kombinacja kilku metod

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Podsumowanie Ø W wielu państwach zaniedbuje się aspekt uwrażliwienia społecznego Ø Dużym problemem jest częsty brak niezależności jednostek antykorupcyjnych Ø Osiągnięcia zależą w dużym stopniu od środków i jakości personelu oraz od kierownictwa

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Hamburskie żądania 1. Grupa robocza utworzona z inicjatywy organu wymiaru sprawiedliwości i Urzędu Spraw Wewnętrznych skupiająca urzędników organu wymiaru sprawiedliwości, Urzędu Spraw Wewnętrznych, organu gospodarczego, budowlanego, skarbowego, Urzędu ds. Obywatelskich, izby obrachunkowej i Wyższej Dyrekcji Skarbowej przedkłada w swoim raporcie końcowym następujące wyniki i rekomendacje co do skutecznego zwalczania korupcji:

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Hamburskie żądania • Budzącego zaniepokojenie wzrostu przestępstw korupcyjnych nie da się wywnioskować z policyjnych statystyk kryminalnych mimo powiększającej się znacznej szarej strefy. Dla Hamburga notują one 324 przypadki w roku 1995. Jednak hamburska liczba przypadków w wysokości 10% przekracza ogólny udział Hamburga w przestępczości w całej Federacji, który wynosi tylko 4%. Wyjaśnieniem tego faktu może być szczególnie wiele w skali Federacji (zainicjowanych bodźcami) czynności dochodzeniowych. I tak było kilka – po części spektakularnych – przypadków korupcji, w których już zapadły wyroki przed hamburskimi sądami albo sprawy są jeszcze w toku.

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Dynamika statystyki przypadków Postępowania korupcyjne w Hamburgu Powstanie D. I. E.

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Zwalczanie korupcji w Hamburgu Tworzenie procedur administracyjnych odpornych na korupcję Kształcenie uwrażliwienia porzez szkolenia Konsekwentne ściganie karne I dyscyplinarne wewnątrz administracji

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Korruptionsbekämpfung in Hamburg Zwalczanie korupcji w Hamburgu Urząd Spraw Wewnętrznych Zgromadzenie Deputowanych Wydział Dochodzeń Wewnętrznych D. I. E. Urząd Administracji Wewnętrznej i Planowania Krajowe Przedsiębiorstwo Komunikacyjne Centralny Urząd Meldunkowy Rada Państwa Krajowy Urząd Statystycz ny Audyt wewnętrzny Policja Straż Pożarna Krajowy Urząd Wywiadowczy

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Główne zadania Wydziału Dochodzeń Wewnętrznych Czyny karalne popełnione przez funkcjonariuszy policji Korupcja w administracji i w gospodarce Analiza i ocena informacji Prewencja

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Organizacja Wydziału Dochodzeń Wewnętrznych Kierownictwo i reprezentanci Służba zasadnicza Analiza i służba wewnętrzna Sekcja 1 -Sprawy policyjne- Sekcja 2 -Zwalczanie korupcji - Centralne Biuro Doradcze Prewencja korupcyjna Sekcja 3 -Sprawy policyjne- Sekcja 4 -Zwalczanie korupcji - Sekcja 5 -Jednostka Operacyjna-

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Żądania 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Przebieg pracy zorientowany na zespół i rozproszenie zadań (zasada wielu par oczu, jasne reguły wspólnego podpisywania) Audyty wewnętrzne Rotacja (sterowana zmiana miejsca pracy) Środki kontrolne w zamówieniach publicznych Wykluczenia konkurencyjne Centralne biuro doradztwa antykorupcyjnego (Wydział Dochodzeń Wewnętrznych) Wykształcenie i dokształcanie Ograniczenie działalności dodatkowych

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Żądania 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Jasne przedstawienie regulacji zakazu przyjmowania nagród i prezentów Coroczne sporządzanie raportów sytuacyjnych na płaszczyźnie federalnej i krajów związkowych Poprawa ustawowych podstaw do wkraczania oraz regulacji prawa podatkowego Wprowadzenie obowiązku zawiadomienia przez organy władzy Wykluczenie / ograniczenie własnych dochodzeń przez dotknięte urzędy Centralizacja ścigania Poprawa współpracy interdyscyplinarnej

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Żądania 1. Grupa robocza proponuje, aby stworzyć forum interdyscyplinarne. Zadaniem tej „Konferencji Antykorupcyjnej“ ma być kontrolowanie wdrażania rekomendacji oraz koordynowanie niezbędnych zapotrzebowań na wyjaśnienia a także nawiązywanie przy tym kontaktu z placówkami niepublicznymi (np. zrzeszeniami zawodowymi czy izbami).

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Konferencja Antykorupcyjna Prowadzenie przez Wydział Dochodzeń Wewnętrznych • Uczestnicy (przykładowo): • Kancelaria Senatu • Jednostki audytu wewnętrznego przy organach władzy w Hamburgu • Biuro ds. przetargów i zakupów organu skarbowego • Organ wymiaru sprawiedliwości • Organ budowlany • Izba obrachunkowa • Prokuratura • Wydział przestępstw gospodarczych Krajowego Urzędu Kryminalnego • Izba Handlowa • Urzędy szczebla okręgowego • itp.

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Annahme von Belohnungen und Przyjmowanie nagród i prezentów Geschenken Żaden pracownik nie może przyjmować żadnych nagród, prezentów ani innych przywilejów w związku ze sprawowanym przez niego urzędem lub czynnościami służbowymi.

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Przyjmowanie nagród i prezentów Zgoda na przyjęcie korzyści może być wydana tylko wtedy, kiedy w danej sytuacji brak punktów zaczepienia wskazujących na to, że przyjęcie zaszkodziłoby obiektywnemu sprawowaniu urzędu przez pracownika albo u osób trzecich, które dowiedziałyby się o tym dotowaniu, wywołałby to wrażenie stronniczości, posługując się skalą obiektywną.

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Przyjmowanie nagród i prezentów Zgody nie wydaje się na wspieranie przez osoby trzecie prywatnych imprez organu władzy, urzędu, wydziału albo danego pracownika pieniędzmi, towarami, usługami albo innymi korzyściami posiadającymi wartość pieniężną oraz imprez rodzinnych poszczególnych pracowników.

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Przyjmowanie nagród i prezentów Ogólne wyjątki • Ogólnie może zostać wydana zgoda na przyjęcie niezobowiązującego w powszechnym rozumieniu upominku o niewielkiej wartości oraz niewielkich kwot pieniężnych z przeznaczeniem do wykorzystania dla pożytku wspólnego. • To samo ma zastosowanie w przypadku zwyczajowych stosownych poczęstunków na powszechnych imprezach, w których pracownicy biorą udział w ramach sprawowanej przez nich funkcji, z polecenia służbowego albo z racji zobowiązań społecznych nałożonych na nich z mocy urzędu.

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Przyjmowanie nagród i prezentów Ogólne wyjątki Ogólne może zostać wydana zgoda na uczestniczenie w poczęstunku z tytułu albo przy okazji czynności służbowych, narad, wizyt i tym podobnych, jeżeli są one w zwyczaju i są stosowne albo jeżeli ich powodów należy upatrywać w regułach wzajemnych kontaktów i uprzejmości, których pracownicy służby publicznej nie mogą nie spełniać przy uwzględnieniu ich szczególnego zobowiązania do obiektywnego sprawowania urzędu, nie naruszając form społecznych.

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Przyjmowanie nagród i prezentów Imprezy informacyjne i prezentacyjne • Impreza informacyjna albo prezentacyjna ma miejsce wtedy, kiedy odbywa się w miejscu sprawowania służby. • Podróż informacyjna albo prezentacyjna odbywa się poza miejscem sprawowania służby.

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Przyjmowanie nagród i prezentów Imprezy informacyjne i prezentacyjne • Uczestnictwa w imprezach informacyjnych albo prezentacyjnych organizowanych przez firmy albo inne instytucje, które przejmują za pracowników koszty związane z imprezą, należy co do zasady odmówić. • Jedynie w szczególnych wyjątkowych przypadkach przełożony może udzielić na nie zgody.

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Przyjmowanie nagród i prezentów Podróże informacyjne lub prezentacyjne Uczestnictwa w podróżach informacyjnych albo prezentacyjnych organizowanych przez firmy albo inne instytucje, które przejmują za pracowników koszty podróży i / albo związane z tym koszty dodatkowe, należy odmówić w każdym przypadku.

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Przyjmowanie nagród i prezentów Podróże informacyjne lub prezentacyjne Zarządzenie względnie wydanie zgody na podróże służbowe jest niedopuszczalne, jeżeli firmy albo inne instytucje przejmują za pracowników koszty podróży, zakwaterowania, poczęstunku itd. , które w sposób widoczny wykraczają poza ramy tego, na co kierownictwo organu władzy zwykle wyraża zgodę albo co jest stosowne z okazji, do celu albo przy uwzględnieniu interesu służbowego.

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Pozyskiwanie informacji / Odszkodowanie Sprawdzanie pod kątem karnoprawnego podejrzenia początkowego Decyzja kierownictwa organu władzy w spawie przekazania organom ścigania Przekazanie organom ścigania Ustalają stan faktyczny odnośnie uczestników, wysokości odszkodowania itp. Informacja zwrotna do zatrudniającego organu władzy o stanie faktycznym oraz o dokładnej wysokości odszkodowania Sprawdzanie pod kątem istotności w zakresie prawa pracy albo istotności dyscyplinarnej Ustalenie stanu faktycznego odnośnie uczestników, wysokości odszkodowania itp. Informacja zwrotna do właściwej jednostki organizacyjnej w strukturach organu zatrudniającego o stanie faktycznym oraz o dokładnej wysokości odszkodowania Następuje zapadalność roszczenia. Rozpoczyna się bieg okresów wykluczenia. Koniec sprawdzania

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Zobowiązanie do rotacji personelu

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Zobowiązanie do rotacji • • • Rotacja to forma sterowanej zmiany miejsca pracy. Wykorzystuje się ją w pierwszym rzędzie jako środek do rozwoju personelu. Ponadto rotacja wchodzi w rachubę także jako środek, którego celem jest zapobieganie korupcji. Opracowując program rotacji należy ostrożnie rozważyć skuteczność wchodzących w rachubę zmian miejsc pracy po ustaleniu zagrożonych obszarów zadaniowych. Stąd merytoryczne, czasowe i organizacyjne przygotowanie rotacji nie może prowadzić do nie dających się zastąpić negatywnych skutków dla funkcjonowania danego obszaru roboczego.

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Obowiązki informowania/ Biura centralne Zalecenie GRECO: Należy umożliwić podmiotom pełniącym funkcję publiczną złożenie zawiadomienia o uzasadnionym podejrzeniu korupcji bezpośrednio na policji Problem: tajemnica urzędowa <-> obowiązek informowania

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Obowiązki informowania/ Biura centralne Regulacja hamburska: Przepis administracyjny o „Krokach zwalczania korupcji (w szczególności zapobieganie korupcji)“ • Obowiązek informowania w przypadku podejrzenia korupcji • Wyznaczenie pełnomocników ds. antykorupcji

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Obowiązki informowania/ Biura centralne Podstawa zobowiązania do informowania: „Poprzez ten przepis administracyjny konkretyzacji ulegają powszechne obowiązki doradcze i wspierające nałożone już na urzędników w związku ze zobowiązaniem do zachowania dobra ogółu w odniesieniu do podejrzenia korupcji. Celem tego jest z jednej strony zapobieganie korupcji a z drugiej zapewnienie odpowiedniego zachowania i działania. Podobne regulacje obejmują pracowników. “

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Obowiązki informowania/ Biura centralne Kiedy musi nastąpić zgłoszenie informacji? „Jeżeli pracownicy w przypadku informacji pozyskanych w drodze służbowej w swojej osobistej ocenie dojdą do wniosku, że może tutaj chodzić o czyn korupcyjny lub czyn towarzyszący, to są obowiązani do przekazania dalej tych informacji, o ile nie stoją na przeszkodzie inne przepisy prawne. “

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Obowiązki informowania/ Biura centralne Zadania biur centralnych: - odbiór i przekazanie dalej odpowiednich informacji - doradztwo biur - doradztwo i opieka nad pracownikami, którzy się do nich zwracają Organy władzy i urzędy muszą w tym zakresie zagwarantować, że biura centralne posiadają niezbędną kompetencję fachową i socjalną niezbędną do realizacji swoich zadań. Muszą one zagwarantować w szczególności dokonanie oceny / doradztwo o podłożu prawnym oraz uwzględnić odpowiednio do sytuacji osobiste zakresy problematyczne często wiążące się ze zgłaszanymi czynami korupcyjnymi.

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Obowiązki informowania/ Biura centralne Procedura: è Podejrzenie korupcji (pracownik albo przedsiębiorstwo zewnętrzne) Przekazanie nieformalnej informacji przełożonym albo biurom centralnym Sprawdzenie prawdopodobieństwa è è Podejrzenie słuszne -> prokuratura / DIE Podejrzenie niesłuszne -> zniszczenie przekazanej informacji è è

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Centralne Biuro Doradcze Włączone w strukturę Wydziału Dochodzeń Wewnętrznych Doradzanie pracownikom organów władzy i osobom prywatnym 1. 2. • • w kwestiach prewencji w kwestiach karalności prewencja: wykłady kształtujące uwrażliwienie pracowników i przełożonych prewencja: wykłady na temat realizacji zaleceń Konferencji Antykorupcyjnej

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Grupa Dyskusyjna Korupcja Ø Ø Ø Wydział Dochodzeń Wewnętrznych Prokuratura do przestępstw korupcyjnych Omówienie konkretnych przypadków Uzgodnienia co do wszczęcia ścigania Ścisłe uzgodnienia co do poszczególnych środków dochodzeniowych

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Biuro zaufania Sektor gospodarczy • • przejmuje odpowiedzialność oferuje osobę kontaktową chroni informatora przed nieuzasadnionymi atakami rozwija sieć ekspertów oferuje gwarancję miejsca pracy oferuje ochronę osobistą i anonimowość pomaga mniejszym firmom po wystąpieniu z powiązań korupcyjnych

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Biuro zaufania • bezpłatne dla świadków czy informatorów, • prowadzone przez uznanego adwokata, eksperta w dziedzinie prawa karnego • oferuje na życzenie anonimowość, • gromadzi wskazówki i informacje, • po uzgodnieniu, inicjuje zawiadomienie organów ścigania • gwarantuje informatorowi ochronę aż po rozprawę sądową.

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Wzmocnienie zwalczania • • Utworzenie telefonu obywatelskiego Intensyfikacja współpracy z innymi organami władzy Wspieranie przez administrację skarbową Kontrole niezależnie od podejrzeń Włączenie audytu wewnętrznego Odciążenie pracowników chętnych do składania zeznań Rozpowszechnienie oferty informacyjnej Poszerzenie działań szkoleniowych