Twinning Project Strengthening of the process of implementation

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Strengthening the anti-corruption activities within 9 voivod offices Prelegenci: Pan Arndt Pan dr Wurm

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Wstęp (1): Prezentacja projektu Einstieg (1): Vorstellung des Projekts § Prezentacja projektu bliźniaczego § § Vorstellung des Twinning-Projekts Zadanie szkoleń w projekcie § Stellung der Schulungen im Gesamtprojekt

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Wstęp (2): Program seminarium Einstieg (2) Seminarprogramm § § 1. Rozpoznać korupcję § 2. Rodzaje oraz rozmiar korupcji? § § 2. Korruptionsarten und -aufkommen 3. Działania prewencyjne § 3. Präventionsmaßnahmen 4. Problemy prewencji korupcyjnej w organie władzy • § 1. Korruption erkennen 4. Probleme der Korruptionsprävention in der Behörde 5. Ustalenie wewnętrznej instrukcji postępowania § 5. Erstellung einer internen Handlunsganweisung 6. Rozwój organizacji i zasobów ludzkich jako podstaw walki z korupcja § 6. Organisations- und Personalentwicklung als Basis der Korruptionsprävention

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Wstęp (3) Organizacja seminarium Dzień pierwszy: 10. 00 -16. 00 § przerwa obiadowa: 12: 30 -13. 30 § Dzień drugi: 9. 00 -15. 00 § przerwa obiadowa: 12: 30 -13. 30 § Przerwy na kawę i na papierosa do ustalenia! §

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Wstęp (4): Runda prezentacyjna § Jak się Pani/Pan nazywa? § Wie heißen Sie ? § Jaką komórkę Pani/Pan reprezentuje ? § Aus welcher Dienststelle kommen Sie ? § Jakie są Pani/Pana doświadczenia zawodowe? § Über welche Berufserfahrung verfügen Sie ? § Jaką funkcję Pani/Pan pełni? § Was ist Ihre Funktion ? § . . .

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Wstęp (5): Państwa oczekiwania § Jakie są Państwa oczekiwania wobec tego seminarium? § Was sind Ihre Erwartungen an dieses Seminar ? § Czy w swoim otoczeniu mieli już Państwo kiedyś do czynienia z zachowaniem korupcyjnym? § Hatten Sie in Ihrem Umfeld schon einmal mit nicht integrem Verhalten zu tun ? § Czy na swoim stanowisku pracy mieliby Państwo możliwość postarania się o „nieuczciwe“ korzyści? § Hätten Sie auf Ihrem Arbeitsplatz die Möglichkeit, sich „unehrliche“ Vorteile zu verschaffen ?

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Walka z korupcją Bekämpfen durch Vorbeugen durch Erkennen Walka poprzez zapobieganie poprzez rozpoznanie

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Blok 1: Rozpoznać korupcję - aktualny przypadek Przypadek Laurenza Mayera Pan Mayer, zanim przeszedł do polityki, zatrudniony był w koncernie energetycznym RWE. W trakcie swojej działalności parlamentarnej otrzymywał jeszcze wynagrodzenie od wcześniejszego pracodawcy, choć w tym czasie tam nie pracował. Przypadek Ottona Wiesheua Bawarski minister gospodarki odchodzi od polityki i bezpośrednio po tym obejmuje posadę w zarządzie kolei federalnej Bahn AG. 1. 2. 3. 4. 5. Czy Państwa zdaniem przypadki te wiążą się z korupcją?

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Blok 1: Rozpoznać korupcję - definicja (według UE) § Nadużywanie funkcji (urzędowej) § § Z inicjatywy osoby trzeciej lub z inicjatywy własnej § § Auf Veranlassung oder Eigeninitiative Uzyskanie / dążenie do osobistej korzyści § § Missbrauch einer (amtlichen) Funktion Erlangung / Anstreben eines persönlichen Vorteils Wystąpienie bezpośrednich lub pośrednich skutków negatywnych dla ogółu lub dla przedsiębiorstwa § Eintritt eines unmittelbaren oder mittelbaren Nachteils für die Allgemeinheit oder ein Unternehmen § Utrzymywanie w tajemnicy lub zakamuflowanie tych machinacji § Geheimhaltung bzw. Verschleierung dieser Machenschaften

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Blok 1: Rozpoznać korupcję - jakie są instrukcje służbowe? § § Jakie ustawy z Państwa punktu widzenia są właściwe? Czy w Państwa urzędzie istnieją (konkretne) wytyczne, regulacje czy działania organizacyjne w celu unikania korupcji?

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Blok: Rozpoznać korupcję - jakie zachowanie należy potępić? § Szpital, prezenty (małe, duże) § Krankenhaus, Präsente (klein, groß) § Defekt w samochodzie rejestrowanym po raz pierwszy (państwowy punkt kontrolny) § Defekt bei neu anzumeldendem Auto (staatliche Kontroll-Stelle) § . .

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Blok: Rozpoznać korupcję § Czy w Państwa obszarze są również takie przykłady, które uważają Państwo za krytyczne i / lub wymagające uregulowania? § Gibt es in Ihrem Bereich ebenfalls Beispiele, die Sie für kritisch und/oder regelungsbedürftig halten ?

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Blok 1: Rozpoznać korupcję - oznaki (1) § § § Intensywne kontakty (osobiste) § Koncentracja kompetencji § § Kompetenzkonzentration Pełna obecność § Keine Fehlzeiten Częste udzielanie zamówień jednemu wykonawcy § Häufige Auftragsvergabe an einen Bieter Naruszenia przepisów (o zamówieniach publicznych) § § Intensive (persönliche) Kontakte Verstöße gegen (Vergabe-) Vorschriften Szczególne oznaki / fakty rzucające się w oczy § Besonderheiten / Auffälligkeiten Zwracający uwagę styl życia § Auffälliger Lebensstil

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Blok 1: Rozpoznać korupcję - oznaki (2) § § § Niewystarczający nadzór fachowy i służbowy § Unzureichende Dienst- und Fachaufsicht Przewidywalny system kontroli § Durchschaubares Kontrollsystem Duża doza zaufania § Große Vertrauensbasis Stosunek zatrudnienia członków rodziny § Beschäftigungsverhältnis von Familienangehörigen Zatrudnienie dodatkowe § Nebentätigkeiten Brak świadomości bezprawnego działania § Fehlendes Unrechtsbewusstsein

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Blok 2: Rodzaje i rozmiar korupcji - rodzaje korupcji § Korupcja sytuacyjna § Situative Korruption § Korupcja strukturalna § Strukturelle Korruption § Korupcja systematyczna § Systematische Korruption

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Częstość Rozmiar? • Szara strefa i przypadki wykryte » (anonimowe) szacunki własne » wykresy Ausmaß ? • Hell- und Dunkelfelder » » (anonyme) Selbsteinschätzungen Grafiken

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Czy zna Pan/i/ osobiście kogoś, kto bierze łapówki? Kennen Sie persönlich jemanden, der Schmiergelder annimmt?

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Źrodło: Kubiak, Korupcja w doświadczeniu codziennym Data badania CBOS i treść pytania Październik 1993 Czy w ciągu ostatnich czterech lat miała miejsce taka sytuacja, że musiał/a/ Pan/i/ dać łapówkę? Kwiecień 1997 Czy w ciągu ostatnich 4 lat miała miejsce taka sytuacja, że musiał/a/ Pan/i/ dać komuś jakiś prezent lub pieniądze, żeby załatwić lub przyspieszyć załatwienie jakiejś sprawy? Lipiec 1999 Czy w ciągu ostatnich 4 lat miała miejsce taka sytuacja, że musiał/a/ Pan/i/ dać komuś jakiś prezent lub pieniądze, żeby załatwić lub przyspieszyć załatwienie jakiejś sprawy? Odpowiedzi respondentów w % Tak Nie Wolał/a/bym o tym nie mówić 16 77 7 20 74 6 19 73 8 Frage: Mussten Się in den letzten 4 Jahren Schmiergeld zahlen, um eine Angelegenheit zu erledigen? Antwortmöglichkeiten Ja, Nein, Ich möchte lieber nicht darüber reden, Tak=Ja Nie =Nein Bemerkung: Im Schnitt behaupten 14% der Befragten, dass sie Schmiergelder überreicht haben!

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Blok 2: Rodzaje / rozmiar korupcji: Zagrożone są obszary, w których … § udziela się zamówień, § Aufträge vergeben werden, § przyznaje się subwencje, środki finansowe albo dotacje, § Subventionen, Fördermittel oder Zuwendungen bewilligt werden, § podejmuje się decyzje w sprawie koncesji, zezwoleń, nakazów lub zakazów albo inne § über Konzessionen, Genehmigungen, Gebote oder Verbote entschieden wird oder andere § wydaje się akty administracyjne, § Verwaltungsakte erlassen werden,

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Blok 2: Rodzaje / rozmiar korupcji: Zagrożone są obszary, w których … § ustala się lub pobiera podatki, opłaty itp…, § Abgaben, Gebühren etc. festgesetzt oder erhoben werden, § wykonuje się czynności kontrolne, § Kontrolltätigkeiten ausgeübt werden, § zbywa się lub nabywa składniki majątku (np. nieruchomości), § Vermögensgegenstände (z. B. Immobilien) veräußert oder erworben werden, § odbywają się częste kontrole zewnętrzne. § häufige Außenkontakte stattfinden .

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Blok 2: Rodzaje korupcji, jej rozmiar i przyczyny: przyczyny w skali makro Czy istnieje związek między rozmiarem korupcji a …. Gibt es einen Zusammenhang zwischen dem Aufkommen von Korruption und …. • systemem politycznym? • Politischem System ? • systemem ekonomicznym? • Ökonomischem System ? • społeczeństwem? • Gesellschaft ?

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Blok 2: Rodzaje korupcji, jej rozmiar i przyczyny: przyczyny w skali mezo § Niewystarczająca kontrola § Unzureichende Kontrolle § Niejasna odpowiedzialność § Unklare Verantwortlichkeiten § Brak szans na awans § Fehlende Aufstiegschancen § Zbyt niskie wynagrodzenie § Unzureichende Entlohnung § Brak funkcji wzorca do naśladowania ze strony kierownictwa i polityków § Fehlende Vorbildfunktion von Führungskräften und Politik § Brak przejrzystości § Fehlende Transparenz

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Blok 2: Rodzaje korupcji, jej rozmiar i przyczyny: przyczyny w skali mikro § Pozbawienie iluzji w miejscu pracy / zaprzepaszczona szansa awansu § Desillusionierung am Arbeitsplatz / verpasste Aufstiegschance § Upadek wartości / brak świadomości bezprawnego działania § Werteverfall / fehlendes Unrechtsbewusstsein § Potrzeba zaistnienia § Geltungsbedürfnis § Zbyt wysoki standard życia § Zu hoher Lebensstandard

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Blok 2: Rodzaje korupcji, jej rozmiar i przyczyny: oszacowanie skutków § Szkody finansowe § Finanzielle Schäden § Utrata zaufania społeczeństwa § Vertrauensverlust der Öffentlichkeit § Szkody dla demokracji § Schaden für die Demokratie § „Generalne” podejrzenie wobec pracowników Mitarbeiter unter „Generalverdacht“

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Blok 2: Rodzaje korupcji, jej rozmiar i przyczyny: przeszkody w walce z korupcją § Brak bezpośredniego poszkodowanego § Kein unmittelbar Geschädigter § Niskie prawdopodobieństwo wykrycia § Geringe Aufdeckungswahrscheinlichkeit § Brak etycznego standardu zasad § Kein ethischer Grundstandard

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Blok 3: Działania prewencyjne (1) – organizacyjne Organisationsbezogen § § § § § Analiza ryzyka Risikoanalyse Zasada wielu par oczu Mehraugenprinzip Rotacja personelu Personalrotation Pełnomocnik ds. antykorypcyjnych Anti-Korruptionsbeauftragter Audyt wewnętrzny Innenrevision Rozdzielenie fazy planowania, udzielania zamówień i rozliczania Trennung von Planung, Vergabe und Abrechnung Konsekwentny nadzór służbowy i fachowy Konsequente Dienst- und Fachaufsicht Instrukcje służbowe Dienstanweisungen Przekazywanie dalej informacji o podejrzeniach Verdachtsweitergabe Traktowanie informatorów Umgang mit Hinweisgebern

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Blok 3: Działania prewencyjne (2) - pracownicze Mitarbeiterbezogen Kodeks zachowania § Uwrażliwienie pracowników, doskonalenie § Verhaltenskodex Sensibilisierung der Beschäftigten, Fortbildung Prawo do dodatkowego zatrudnienia § Przyjmowanie prezentów § Przekazywanie dalej informacji o podejrzeniach § Annahme von Geschenken Verdachts-Weitergabe Nebentätigkeitsrecht

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Blok 3: Działania prewencyjne (3) - zorientowane na klientów Präventive Maßnahmen (3)- kundenbezogen § Prawo wglądu w akta przysługujące petentom Akteneinsichtsrecht des Bürgers § Zamówienia publiczne § Czarna lista § Klauzula antykorupcyjna (kara umowna) Schwarze Liste Antikorruptionsklausel (Vertragsstrafe) § Sponsoring Öffentliche Auftragsvergabe Sponsoring

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Blok 3: Działania prewencyjne (4) – problem szczególny: sponsoring § Ze względu na wręczanie świadczenia istnieje potencjalne niebezpieczeństwo wywierania wpływu względnie utraty obiektywności/neutralności Wegen Leistungsgewährung besteht potentielle Gefahr der Einflussnahme, bzw. des Verlustes von Objektivität/Neutralität § § Stworzyć przejrzystość! Ustalenie świadczenia i świadczenia wzajemnego (odpowiednie relacje) Równe traktowanie potencjalnych sponsorów Transparenz schaffen Festlegung von Leistung und Gegenleistung (angemessenes Verhältnis) § Gleichbehandlung möglicher Sponsoren § Brak innych konfliktów interesów Keine sonstigen Interessenkonflikte

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Blok 3: Działania prewencyjne (5) - prawne uwarunkowania ramowe § § Konwencja ONZ UN-Konvention § Konwencja ONZ wymierzona przeciw korupcji Europejskie wytyczne prawne Europarechtliche Vorgaben § Konwencja o ochronie interesów finansowych UE § Konwencja o zwalczaniu łapownictwa wśród urzędników UE lub zaangażowanych krajów członkowskich

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Blok 3: Działania prewencyjne (6) - prawne % Przepisy OECD Vorschriften • Konwencja o zwalczaniu łapownictwa wśród zagranicznych funkcjonariuszy w służbie publicznej w międzynarodowym obrocie gospodarczym % Ustawy polskie • • • Polnische Gesetze Polski kk Polskie prawo zamówień publicznych Ustawa o służbie cywilnej Kodeksy zachowań Ustawa o lobbyingu Ustawa o dostępie do informacji publicznej

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Blok 4: Matryca problemowa Jakie aspekty wystąpiły w Państwa przypadku? Jakie aspekty są szczególnie ważne, abstrahując od kazusów? Zatrudnienie dodatkowe Sponsoring

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Blok 5: Tworzenie instrukcji służbowej Proszę sporządzić wewnętrzne regulacje dla Pani/Pana organu władzy odnośnie następujących aspektów … (patrz matryca problemowa) Erstellen Sie interne Regelungen für Ihre Behörde zu den Aspekten… (siehe Problem-Matrix)

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Blok 6 (a): Tworzenie działań zapobiegających korupcji odnoszących się do personelu

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Blok 6 (a): Tworzenie organizacyjnych działań zapobiegających korupcji

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Załącznik Działania represyjne (1) § Kroki dyscyplinarne wobec urzędników § Upomnienie, wypowiedzenie wobec pracowników bez statusu urzędnika § Roszczenia odszkodowawcze

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Działania represyjne (prawo karne) Skorumpowany: przyjęcie korzyści (§ 331), sprzedajność (§ 332), usiłowanie zawsze podlega karze Korumpujący: wręczenie korzyści (§ 333), łapownictwo (§ 334)

Twinning Project “Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities” Transition Facility 2004 Problemy (karno)procesowe § § § Problemy wydajnościowe organów ścigania Brak specjalnych zdolności Brak sieci organów ścigania Ograniczenie zakonspirowanych metod dochodzeniowych § np. możliwości podsłuchu Regulacje dotyczące świadka koronnego Zbyt niskie prawdopodobieństwo wykrycia