Szkolenie na stopnie motorowodne i eglarskie LOCJA MORSKA

Szkolenie na stopnie motorowodne i żeglarskie LOCJA MORSKA I ŚRÓDLĄDOWA Opracował : Artur Łasica

ZAGADNIENIA: 1. Znaki żeglugowe, oznakowanie śródlądowych i morskich dróg wodnych, system oznakowania IALA 2. Pomoce nawigacyjne 3. Przygotowanie nawigacyjne wejścia do portu

Co to jest locja? Locja: jest to dział wiedzy zajmujący się badaniem i opisem akwenów oraz ich oznakowaniem tak, aby żegluga po nich była jak najbezpieczniejsza.

OMÓWIMY SOBIE W TYM ROZDZIALE : - rodzaje dróg śródlądowych i morskich oraz ich oznakowanie, - zagrożenia i przeszkody jakie możemy spotkać na tych drogach, urządzenia hydrotechniczne jakie możemy spotkać na drodze i jak mamy się z nimi obchodzić.

LOCJA ŚRÓDLĄDOWA Drogi wodne - możemy podzielić ogólnie na: 1. Naturalne - rzeki i jeziora 2. Sztuczne - kanały i zalewy. Czyli w zasadzie DROGA WODNA to po prostu jakiś zbiornik wodny.

Szlak Żeglowny – FARWATER: Jest to wydzielona część drogi wodnej, po której żegluga może przebiegać bezpiecznie. Każda z dróg wodnych ma określony charakter.

Szlaki żeglowne

RZEKA RZEKI - możemy podzielić na dzikie, czyli nieuregulowane oraz na uregulowane. Na rzekach SZLAK ŻEGLOWNY WIEDZIE ZAWSZE Z PRĄDEM, oznacza to, że prawa strona szlaku żeglownego jest usytuowana na prawym brzegu rzeki, a lewa na lewym.

Rzeka dzika - nieuregulowana Jest to po prostu rzeka taka, jaką stworzyła natura. Cechą charakterystyczną takich rzek jest to, że nie płyną one prosto, tylko mają liczne zakręty, zwane meandrami. Jak każda rzeka, posiada swoje źródło i ujście.

Prędkość, z jaką płynie woda w rzece – nazywa się PRĄDEM RZEKI. Jest różna w różnych punktach szerokości rzeki. Pas wody o największej prędkości, przebiegający najczęściej wzdłuż największych głębokości, nazywamy NURTEM RZEKI.

SCHEMAT „DZIKIEJ RZEKI”

RZEKA UREGULOWANA

JEZIORA - stanowią naturalne zbiorniki wodne, niemające w większości przepływu i swobodnej wymiany wód z morzem.

Ponieważ żegluga na tych akwenach jest bardzo podobna, omówimy ją sobie razem. Rozróżniamy następujące typy jezior: 1. Jeziora zamknięte, czyli bezodpływowe 2. Jeziora otwarte

Szlaki żeglowne - są tu wytyczane za pomocą pław, zwanych bojami, lub tyk. Zazwyczaj oznakowana jest tylko jedna strona szlaku żeglownego - ta będąca bliżej jakiejś przeszkody, a boje ustawiane są w znacznych odległościach od siebie. Kierunek szlaku - jest określany przez właściwy Inspektorat Żeglugi Śródlądowej, ale zwykle wiedzie z południa na północ lub ze wschodu na zachód.

Szlak południe-północ Szlak wschód-zachód

Naturalnymi przeszkodami - na jeziorach są płycizny oraz znajdujące się na nich kamienie. Występowanie takich płycizn zdradza odmienny kolor wody, rosnące na nich wodorosty, żerujące ptaki i zakotwiczone łodzie wędkarzy. Sztucznymi przeszkodami - na jeziorach są sieci. W dzień dobrze je widać dzięki wystającym nad wodę żerdziom, na których są zawieszone, w nocy są one jednak nieoświetlone i niewidoczne. Należy zachować ostrożność przy przepływaniu w pobliżu sieci i w żadnym wypadku nie przepływać nad nimi. Sieci są bardzo drogie i ich uszkodzenie może się spotkać ze zdecydowaną reakcją rybaków.

Prawa strona szlaku żeglownego - gdy płyniemy zgodnie z oznakowaniem szlaku, znak ten mijamy prawą burtą. - Natomiast gdy płyniemy w kierunku przeciwnym do kierunku oznakowania szlaku (np. pod prąd rzeki), to mijamy go lewą burtą. kolor - czerwony lub biało-czerwony, kształt - walec (z daleka widoczny jako prostokąt), znak szczytowy czerwony walec lub wiecha na żerdzi, światło - czerwone, rytmiczne, rytm dowolny.

Lewa strona szlaku żeglownego - gdy płyniemy zgodnie z oznakowaniem szlaku, znak ten mijamy lewą burtą. - Natomiast gdy płyniemy w kierunku przeciwnym do kierunku oznakowania szlaku (np. na jeziorze z północy na południe), to mijamy go prawą burtą. • kolor - zielony lub biało-zielony, • kształt - stożek (z daleka widoczny jako trójkąt), • znak szczytowy zielony stożek lub żerdź bez wiechy, • światło - zielone, rytmiczne, rytm dowolny.

Miejsce niebezpieczne na prawej stronie szlaku żeglownego kolor - czerwony, kształt - tyka ze znakiem szczytowym, znak szczytowy czerwony trójkąt skierowany wierzchołkiem w dół, światło - czerwone, rytmiczne, rytm dowolny.

Miejsce niebezpieczne na lewej stronie szlaku żeglownego �kolor - zielony, �kształt - tyka ze znakiem szczytowym, �znak szczytowy - zielony trójkąt skierowany wierzchołkiem w górę, �światło - zielone, rytmiczne, rytm dowolny.

Miejsce niebezpieczne na rozgałęzieniu szlaku żeglownego kolor - czerwono-zielony, kształt - tyka ze znakiem szczytowym, znak szczytowy - dwa trójkąty skierowane wierzchołkami do siebie, górny czerwony, dolny zielony, światło - białe izofazowe (tyle samo czasu świeci, co nie świeci - np. 3 s świeci, 3 s przerwa i od nowa), lub migające w grupach.

Kanały

Kanały wodne - są sztucznymi drogami wodnymi, wykopanymi w celu połączenia naturalnych dróg wodnych lub ich przedłużenia. Żegluga kanałami nie jest trudna, chociaż ma kilka niedogodności. Największą z nich jest zakaz pływania pod żaglami na większości kanałów w Polsce.

Można płynąć na silniku pod warunkiem przestrzegania kilku zasad, o których istnieniu niestety niewielu pamięta : • nie wolno wytwarzać fali, ponieważ uszkadza ona brzegi, • prędkość jest ograniczona, • nie wolno wyprzedzać jednostek tego samego rodzaju, • nie wolno cumować w kanale - nawet w miejscach wyznaczonych, które są przeznaczone dla dużych statków.

Żegluga kanałem - często wiąże się ze spotkaniem z dużym statkiem, które może być niebezpieczne dla małego jachtu. Duży statek wytwarza przed sobą dużą falę dziobową, która potrafi zepchnąć mały jacht i uderzyć nim o brzeg. W pobliżu śródokręcia statku, poziom wody obniża się, co powoduje przysysanie do statku. Za rufą statku tworzy się tzw. fala rufowa, której działanie wspomaga śruba napędowa statku. Aby nie dopuścić do niebezpiecznej w skutkach kolizji ze statkiem, należy podczas mijania się z dużym statkiem odpowiednio wcześnie reagować sterem.

KANAŁ AUGUSTOWSKI Kanał KORYNCKI (GRECJA)

Przemieszczając się po wodach śródlądowych, narażeni jesteśmy na przeszkody nawodne, jak i podwodne. Część przeszkód jest widoczna, część oznakowana, ale nie wszędzie dla wszystkich zagrożeń. Skutki zagrożeń wynikających z pływania szczególnie po wodach nieoznakowanych, bywają opłakane, tak dla prowadzonej jednostki, jak i załóg. Pamiętajmy: im większa jest prędkość jednostki płynącej, przy natknięciu się na przeszkodę, tym większe uszkodzenia można spowodować.

PROGI Progi - są niewysokimi budowlami podwodnymi, mogą być utrudnieniami nawigacyjnymi, często przez nie da się przepłynąć. Progi spiętrzają wodę na małą wysokość.

NOWOCZESNA ŚLUZA W FALKIRK (SZKOCJA)

ŚLUZY Śluza wodna – budowla hydrotechniczna wznoszona na kanałach żeglownych, rzekach (jako fragment jazu) oraz pomiędzy jeziorami. Są one budowane w celu umożliwienia podczas żeglugi pokonywania różnic poziomu wody przez jednostki pływające (np. statki, barki, jachty). Śluza to fragment kanału przegrodzony komorą wodną. Komora wodna jest zamknięta dwoma ruchomymi zamknięciami. Najczęstsze zamknięcia to wrota jedno- lub dwu skrzydłowe, rzadziej spotykane są zamknięcia walcowe. Działanie śluzy - polega na tym, że jednostka pływająca wpływa do komory przez jedną przegrodę otwartą, przy drugiej przegrodzie zamkniętej. Otwarta przegroda następnie jest zamykana i woda, w zależności od potrzeby, jest napuszczana do komory, lub z niej wypuszczana. Po wyrównaniu się poziomów w komorze i kanale wylotowym otwarte zostają wrota, i jednostka wypływa z komory.

POCHYLNIA

Przykładowe znaki żeglugowe: Nakaz nadania sygnału dźwiękowego Nakaz zatrzymania statku Nakaz zachowania szczególnej ostrożności ZAKAZ RUCHU STATKÓW O NAPĘDZIE MECHANICZNYM ZAKAZ WYTWARZANIA FALI

Granica szlaku żeglownego oddalona od lewego brzegu w metrach. Ograniczenia głębokości w metrach Ograniczenie szerokości szlaku lub kanału żeglownego Ograniczona wysokość prześwitu nad lustrem wody w metrach.

ZAKAZ KOTWICZENIA , WLECZENIA KOTWICY , ŁAŃCUCHA LUB LINY ZAKAZ CUMOWANIA DO BRZEGU WSKAZANIE LINI NAPOWIETRZNEJ NAD DROGĄ WODNĄ W METRACH ZAKAZ WYPRZEDZANIA

LOCJA MORSKA W locji morskiej stosujemy system oznakowania nawigacyjnego: IALA - International Association of Lighthouse Authorities (Międzynarodowe Stowarzyszenie Służb Oznakowania Nawigacyjnego)

Intensywny rozwój żeglugi morskiej stał się powodem do opracowania niemal jednolitego oznakowania morskich akwenów żeglugowych. Dokonało tego Międzynarodowe Stowarzyszenie Służb Oznakowania Nawigacyjnego IALA w 1976 roku. Różnica dotycząca kolorów stosowanych w oznakowaniu bocznym spowodowała, że świat podzielono na dwa regiony: � A obejmujący Europę, Afrykę, Australię i większość Azji �B stosowany w obu Amerykach, Japonii, Filipinach oraz Korei.

System IALA przewiduje sześć rodzajów znaków, które można stosować w różnych kombinacjach. Znaki mają charakterystyczne elementy identyfikacyjne co pozwala marynarzowi łatwo je rozróżnić. Znaki boczne są różne w "Regionie A" i "Regionie B", natomiast pozostałe pięć rodzajów znaków są wspólne dla obydwu regionów.

KIERUNEK OZNAKOWANIA Zasada jest jedna - początek oznakowania jest zawsze od morza !!!

Oznakowanie boczne „Region A” Znak lewej strony Znak prawej strony Kolor: czerwony Kształt (pław): walcowy, kolumnowy lub drążkowy Znak szczytowy (jeżeli jest): pojedynczy czerwony walec Światło: Barwa: czerwona Rytm: dowolny (inny niż LFI (2+1)) Kolor: zielony Kształt (pław): stożkowy, kolumnowy lub drążkowy Znak szczytowy (jeżeli jest): pojedynczy zielony stożek wierzchołkiem do góry Światło: Barwa: zielony Rytm: dowolny (inny niż LFI (2+1))

Kiedy na torze wodnym o "przyjętym kierunku oznakowania" występuje rozdzielenie toru, wówczas kierunek głównego toru wskazuje się zmodyfikowanym znakiem bocznym lewej albo prawej strony jak następuje: Główny tor w prawo Główny tor w lewo

y n łów T g r o

Oznakowanie boczne „Region B” W "Regionie B" zastosowanie kolorów jest odwrotne: Prawa strona - kolor czerwony, Lewa strona - kolor zielony. Kształt znaku szczytowego pozostaje bez zmian

Znaki lewej strony Znaki prawej strony

Kiedy na torze wodnym o "przyjętym kierunku oznakowania" występuje rozdzielenie toru, wówczas kierunek głównego toru wskazuje się zmodyfikowanym znakiem bocznym lewej albo prawej strony jak następuje: Główny tor w prawo Główny tor w lewo

Opis pław - Może być cyfrowy, literowy lub pełne nazwy.

Oznakowanie nawigacyjne stosowane na śródlądowych i morskich drogach wodnych: 1. Znaki kardynalne, 2. Znak bezpiecznej wody, 3. Znak odosobnionego niebezpieczeństwa, 4. Znaki specjalne

1. Oznakowanie kardynalne Służy do oznakowania niebezpieczeństwa w postaci mielizny, wraku, skały itp. Określa z której strony niebezpieczeństwa znajduje się bezpieczna woda (bezpieczne przejście) względem kierunków geograficznych (kardynalnych).

Południowy znak kardynalny Północny znak kardynalny

Wschodni znak kardynalny Zachodni znak kardynalny

2. Znak bezpiecznej wody Znak ten wskazuje, że wokół niego woda jest bezpieczna, żeglowna. W nocy jest to światło białe, izofazowe, przerywane, lub jeden długi błysk co 10 sekund. Znak ten najczęściej stoi na środku szlaku żeglownego, na początku podejścia do lądu. Na śródlądziu mało spotykany, na morzu natomiast jest bardzo powszechny.

3. Znak odosobnionego niebezpieczeństwa Znak taki ustawia się w miejscu odosobnionego niebezpieczeństwa, wokół którego znajduje się bezpieczna woda. Np. jeśli mamy głębokie jezioro, na środku którego znajduje się głaz, o który można zawadzić i rozbić jacht. Wtedy właśnie nad takim kamieniem można ustawić znak odosobnionego niebezpieczeństwa. W nocy jest to białe światło błyskowe grupowe, po dwa błyski w grupie.

4. Znaki specjalne - nie stanowią pomocy nawigacyjnej. Ich zadaniem jest wskazanie specjalnego rejonu lub obiektu, o których informują mapy lub inne odpowiednie dokumenty i publikacje nautyczne. Opis znaku specjalnego: Znak szczytowy: żółty krzyż Kolor: żółty Kształt: dowolny Światło: ( o ile jest) – żółte, charakterystyka inna niż dla pozostałych znaków kardynalnych

POMOCE NAWIGACYJNE Morska mapa nawigacyjna. Locja i przewodniki żeglarskie. Spis świateł i sygnałów nawigacyjnych. Spis radiostacji nautycznych. Zasady korekcji morskich pomocy nawigacyjnych -Wiadomości żeglarskie. Podstawowa znajomość układu tablic pływów i prądów pływowych. Znaki i skróty stosowane na mapach.

Morska mapa nawigacyjna – rodzaj mapy będący graficznym przedstawieniem obszarów morskich i przyległych do nich terenów przybrzeżnych. Mapa tego typu zawiera informacje o głębokości wody, ukształtowaniu dna, przebiegu linii brzegowej, pływach, prądach, zagrożeniach nawigacyjnych, portach, mostach i wiele innych danych potrzebnych do nawigacji.

Przykłady map morskich:

Locja i przewodniki

Spis świateł i sygnałów nawigacyjnych - wydawnictwo książkowe lub cyfrowo – elektroniczne zawierające opis świetlnych znaków nawigacyjnych tj. latarnie morskie, boje świetlne (pławy świetlne), latarniowce, stawy świetlne.

Spis zawiera dla każdego światła niepowtarzalny numer, nazwę światła, pozycję geograficzną, charakterystykę światła, wzniesienie światła ponad wodą w metrach, opis budowli na której zainstalowano światło (w celu łatwej identyfikacji w ciągu dnia), wysokość budowli i informację o sektorach świecenia, kierunkach nabieżników, a także charakterystykę sygnału mgłowego o ile taki znajduje się na znaku lub w pobliżu.

Spis radiostacji nautycznych Publikacja nautyczna zawierająca niezbędne informacje dla nawigatora o morskich służbach radiokomunikacyjnych, urządzeniach radiokomunikacyjnych i charakterystykach oznakowania radionawigacyjnego, stosowanych w żegludze wydawane w formie drukowanej lub publikacji elektronicznej.

Znaki i skróty stosowane na mapach morskich Publikacja nautyczna dotycząca ujednolicenia znaków, skrótów, symboli i oznaczeń stosowanych na morskich mapach nawigacyjnych.

Nawigacyjne przygotowanie wejścia do portu Przy wejściu do każdego portu każdy „dobry nawigator” powinien zapoznać się z LOCJĄ oraz MAPĄ, w której zawarte są informacje: - o niebezpieczeństwach nawigacyjnych, - oznakowaniu nawigacyjnym portu, - topografią portu i podejścia, - zapoznać się z ruchem jednostek na podejściu do portu i wyjściu z portu.

Przykład mapy podejściowej do portu Łeba:

Przykładowa rozmowa radiotelefoniczna z kapitanatem (bosmanatem) portu po wcześniejszym wybraniu kanału radiowego na którym pracuje: Jacht: Kapitanat (bosmanat) portu ………… Kapitanat: Odpowiada kapitanat Jacht: Dzień dobry panie kapitanie jacht / jacht motorowy ZEFIR na podejściu do portu, 6 osób na pokładzie, proszę o zgodę wejścia do portu. Kapitanat: Tak proszę wchodzić (lub mogą być inne warianty odpowiedzi zależne od ruchu jednostek w porcie). Jacht: Tak dziękuję – nasłuch na kanale …… (kanał operacyjny)

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ !!!!