SOLIDARYZM SPOECZNY CZY EFEKTYWNO RYNKU DR WOJCIECH NAGEL

SOLIDARYZM SPOŁECZNY CZY EFEKTYWNOŚĆ RYNKU DR WOJCIECH NAGEL KATEDRA RYNKU UBEZPIECZENIOWEGO AE W KATOWICACH KATEDRA SOCJOLOGII COLLEGIUM CIVITAS

SOLIDARYZM SPOŁECZNY CZY EFEKTYWNOŚĆ RYNKU v Teza: formuła solidaryzmu społecznego w Polsce znajduje się w punkcie zwrotnym. v Podstawowe zagrożenia: 1. narastający kryzys demograficzny osłabia system, ubezpieczeń emerytalnych o rodowodzie solidarystycznym, 2. podtrzymywanie w polityce gospodarczej rządu mechanizmów umożliwiających wczesny transfer osób z rynku pracy w sferę świadczeń społecznych. => Polska ma obecnie najniższą w Unii stopę zatrudnienia (ok. 52 %) oraz najwyższą liczbę rencistów (renciści niezdolni do pracy oraz rodzinni odpowiednio: 2 mln i 1, 34 mln, IX 2005).

SOLIDARYZM SPOŁECZNY CZY EFEKTYWNOŚĆ RYNKU v 1. 2. 3. • Demografia: w kolejnej dekadzie w Polsce gwałtownie wzrośnie liczba ludności w wieku poprodukcyjnym (kobiet po 60 oraz mężczyzn po 65 roku życia), prognoza demograficzna wskazuje, iż populacja ta osiągnie blisko 6, 5 mln osób (2010), o kolejne 2 mln więcej w roku 2020, sięgając w 2030 roku liczby 9, 6 mln obywateli, osoby w wieku poprodukcyjnym stanowić będą wówczas ponad 26% żyjącej populacji, wobec 15% w 2003 roku, w 2030 roku na 100 osób zdolnych do pracy przypadać będzie 46 osób starszych, (24 w 2003 r. )

SOLIDARYZM SPOŁECZNY CZY EFEKTYWNOŚĆ RYNKU

TRANSFERY Z RYNKU PRACY v 1. Koszty wczesnych transferów z rynku pracy: Szacunkowe wydatki na emerytury wypłacane z FUS osobom w wieku poniżej 60/65 lat (w mld zł): • • • 2000 2001 2002 2003 2004 11, 3 12, 1 13, 0 14, 4 16, 1 Źródło: MPS, X 2005 (na podstawie danych z Centrali ZUS).

TRANSFERY Z RYNKU PRACY (2) v 1. Liczebność wczesnych transferów: liczba osób, którym przyznano emeryturę z FUS w wieku poniżej 60/65 lat (w tys. ): • • • 2000 2001 2002 2003 2004 57, 1 74, 3 87, 4 95, 8 119, 7 Źródło: MPS, X 2005 (na podstawie danych z Centrali ZUS).

STOPA ZASTĄPIENIA NETTO 2005 -2050 Źródło: Żukowski M. : Polska reforma emerytalna na tle reform emerytalnych w Europie, 2005

STRUKTURA WYDATKÓW SOCJALNYCH W POLSCE (2004) Źródło: OECD, 2004 Social Exenditiure Database.

STRUKTURA WYDATKÓW SOCJALNYCH W UE (2004) Źródło: OECD, 2004 Social Exenditiure Database.

SOLIDARYZM SPOŁECZNY CZY EFEKTYWNOŚĆ RYNKU Źródło: Nagel W. : badania ankietowe pracodawców z BCC, Warszawa 2005.

SKŁADKA NA EMERYTURY I RENTY W WYBRANYCH KRAJACH 2004 (%) Włochy 32, 70 Austria 22, 80 Polska 32, 52 Szwecja 20, 20 Czechy 28, 00 Słowacja 20, 00 Węgry 26, 50 Grecja 20, 00 Słowenia 24, 35 Niemcy 19, 50 Źródło: Żukowski M. : Polska reforma emerytalna na tle reform emerytalnych w Europie, 2005.

PODSUMOWANIE – KIERUNKI R. S. v Społeczeństwo: Ø funkcjonujące w zmienionym środowisku pracy, z redukcją jej społecznej funkcji na rzecz funkcji dochodowej i ekonomicznej, Ø poddane presji ekonomizacji funkcjonowania, silniej rozwarstwione, ze zwiększającym się poziomem nierówności (Dahrendorf ), Ø zagrożone konwersją budowanej demokracji obywatelskiej w „demokrację rynkową” => normy życia społecznego budowane w oparciu o standardy rynkowe.