Raunarstvo i informatika IV godina Drutvenojeziki i prirodnomatematiki

Računarstvo i informatika IV godina Društveno-jezički i prirodno-matematički smer

Modeli baza podataka �Tabele se mogu čuvati u običnim fajlovima, pojedinačno. Takve tabele se nazivaju flat tabelama (jednostavne tabele). �Loša strana ovakvih tabela je što se koriste samo za rešavanje jednostavnih problema i moguće je da dođe do dupliranja podataka. �Npr. Čuvanje liste imena �Savremene baze podataka su uglavnom relacione, što znači da se baza podataka sastoji od više međusobno povezanih tabela. �Microsoft Office Access predstavlja jedan od sistema za upravljanje relacionom bazom podataka. Koristi se za kreiranje i modifikaciju tabela, formulara za unos i ažuriranje podataka, kreiranje upita i štampanje izveštaja.

Modeli baza podataka �Kako je već rečeno, baza podataka predstavlja skup informacija. Informacije se čuvaju u dvodimenzionalnim tabelama. �Matematički, relacija je podskup Dekartovog proizvoda, odnosno skup čiji su elementi uređene n-torke. �Jedan red (vrsta) tabele je jedna n-torka. polje �Tabela je jedna relacija – skup n-torki. zapis ( slog ) Ime i prezime JMBG Smer Godina upisa Petar Petrović 1506983710325 PP 2007 Marković 0211979850123 RGD 2007 Janković 1112985830456 PP 2006 ----- PP 2006 Relacije – veze između podataka sačuvanih u različitim tabelama

Modeli baza podataka �Tabela Studenti sadrži uređene četvorke (ime i prezime, JMBG, smer, godina upisa). �Tabela Studenti je jedna relacija. �Tabela (relacija) se sastoji od: �Redova (vrsti) – record, slog, zapis ili entitet. Na primer, odnosi se na specifičnu osobu, proizvod iz skladišta, knjigu, bilo koju stavku koja je opisana u tabeli. �U tabeli Studenti jedan student je jedan entitet (četvorka). �Kolona – field, polje ili atribut. Sastoji se od diskretnog elementa informacije. Na primer, sva imena ili svi telefonski brojevi ili proizvodi iz skladišta (bilo koji parametar iz tabele). �U tabeli Studenti možemo uzeti recimo samo JMBG kao atribut.

Modeli baza podataka �Domen atributa je skup vrednosti tog tributa. �Domen određuje tip, dužinu i opseg podatka koji može biti vrednost atributa. �Za atribut Godina upisa domen čine celi brojevi, dužine 4 znaka, u opsegu od npr. 1990 pa nadalje. �Atributu se može dodeliti vrednost NULL što znači: �Vrednost atributa za posmatrani entitet ne postoji ili još uvek nije poznata. �Vrednost atributa za posmatrani entitet nije primenljiva.

Modeli baza podataka �Baza podataka je skup međusobno povezanih polja. �Tabele se povezuju po nekom zajedničkom kriterijumu: �To može biti ime, šifra korisnika, šifra knjige, šifra dela u skladištu i sl. �Za povezivanje baznih tabela u jednu celinu koristi se polje koje mora biti jedinstveno. �Mogu postojati dve osobe sa istim imenom, tako da taj kriterijum nije pogodan. �Može se koristiti šifra proizvoda, članski broj osobe, JMBG, . . . Neki podatak koji je jedinstven.

Modeli baza podataka �Pretpostavimo da je potrebno kreirati bazu podataka koja mora da sadrži zaposlene, kupce, njihove narudžbine, proizvode ili usluge koje pruža firma. �Takva baza bi trebalo da se sastoji od sledećih tabela: �ZAPOSLENI �PRODAVCI �KUPCI �PROIZVODI �PORUDŽBINE �STAVKE PORUDŽBINE

Modeli baza podataka Tabela ZAPOSLENI Tabela PRODAVCI Tabela KUPCI ID_Zaposlenog ID_Prodavca ID_Kupca Ime Bonus Ime Adresa Telefon Mesecna_Zarada Tabela PROIZVODI Tabela Porudžbine Tabela STAVKE PORUDŽBINE ID_Proizvoda ID_Porudzbine Naziv Kupac ID_Proizvoda Kolicina Prodavac Kolicina Cena Datum_Porudzbine Rok_Isporuke

Modeli baza podataka �Ostale činjenice koje za sada možemo da prepoznamo su: �PRODAVAC mora da bude ZAPOSLEN �PRODAVCI prodaju KUPCIMA �KUPCI naručuju PROIZVODE �Jedna PORUDŽBINA sadrži više PROIZVODA

Vrste relacija između tabela �Jedna tabela predstavlja jednu relaciju. �Veze između tabela takođe nazivamo relacijama. �Vrste relacija: �Jedan prema jedan (one-to-one ) 1: 1 �Jedan prema više (one-to-many) 1: n �Više prema više (many-to-many) n: m

Vrste relacija između tabela �Jedan (one) PRODAVAC odgovara tačno jednom (one) ZAPOSLENOM. To znači da jednom rekordu u jednoj tabeli odgovara samo jedan rekord u drugoj tabeli. �Ovo je najprostija relacija i zove se jedan prema jedan ili one-to-one. �Svakom entitetu jedne relacije odgovara tačno jedan entitet druge relacije i obrnuto. Tabela PRODAVCI ID_Prodavca Bonus 1 1 Tabela ZAPOSLENI ID_Zaposlenog Ime Adresa Telefon Mesecna_Zarada

Vrste relacija između tabela �Kada jedan (one) KUPAC naruči robu, najverovatnije naručuje više (many) proizvoda (PORUDŽBINA). To znači da jednom rekordu u jednoj tabeli odgovara više rekorda iz druge tabele. �Ova relacija se zove jedan prema više, odnosno one-tomany. �Svakom entitetu jedne relacije odgovara više entiteta druge relacije i jednom entitetu druge relacije odgovara tačno jedan entitet prve relacije. Tabela Porudžbine Tabela KUPCI ID_Kupca 1 ∞ ID_Porudzbine Kupac Ime Prodavac Adresa Datum_Porudzbine Telefon Rok_Isporuke

Vrste relacija između tabela �MS Access ne dozvoljava relaciju više prema više (many-tomany). Takve relacije zahtevaju kreiranje nove tabele: �Jedan PROIZVOD se može nalaziti u više PORUDŽBINA, a jedna PORUDŽBINA može sadržati više PROIZVODA. �Zato se kreira još jedna tabela STAVKA PORUDŽBINE i tako se ova relacija menja dvema relacijama one-to-many. �Ako svakom entitetu jedne relacije odgovara više entiteta druge i jednom entitetu druge relacije odgovara više entiteta prve (razbija se na dve relacije Tabela Porudžbine jedan prema više). 1 Tabela PROIZVODI ID_Proizvoda Naziv Kolicina Cena 1 Tabela STAVKE PORUDŽBINE ∞ ID_Porudzbine ∞ Kupac Prodavac ID_Proizvoda Datum_Porudzbine Kolicina Rok_Isporuke