Project Taalcompetenties vertaald Naar een doeltreffend curriculum taalvaardigheid

Project ‘Taalcompetenties vertaald. Naar een doeltreffend curriculum taalvaardigheid voor alle leraren secundair onderwijs’ Presentatie op de studiedag ‘So. E Op koers!? ’ Donderdag 13 november 2008

Inhoud Presentatie • Probleemstelling, opzet en inhoud van het project (A. De Vos) • Taaltoets (S. Vanoosthuyze en J. De Keersmaecker) • Curriculum (A. Decelle en H. Vanbrabant) • Kijkwijzers (K. De Jonghe en M. Dehaes) • Taalvaardigheid in stages (N. Kelly)

Partners • Project binnen de pool Brab_Ant • Partners: KH Leuven (penvoerend), EHSAL, Groep. T, KH Mechelen, CVO TNA, CVO TSM • Afgelopen eind september 2008

Probleemstelling • Laag taalvaardigheidsniveau van instromende studenten nood aan remediëring • Noodzaak om te werken aan professionele taalcompetenties van leerkrachten • Opgelijst en beschreven in Dertien doelen in een dozijn • Toegevoegd aan de vernieuwde basiscompetenties prof. bachelor S. O.

Opzet en inhoud • Ontwerpen van een online taaltoets • Vertaling van een aantal van de Dertien Doelen naar het curriculum van het eerste jaar Ø Vak ‘Taalvaardigheid’ Ø Andere OOD’s en stage • Werkwijze: • Literatuurstudie • Visie-ontwikkeling, o. a. m. b. t. de uit te zetten leerlijn in de hele opleiding • Werk in duo’s met ondersteuning via wiki • Maandelijkse vergaderingen

Inhoud Presentatie • Probleemstelling, opzet en inhoud • Taaltoets • Curriculum • Kijkwijzers • Taalvaardigheid in stage

Taaltoets • Startpunt • Basisprincipes • Genomen opties • Schriftelijke toets: items & werkwijze • Schriftelijke toets: opvolging

Startpunt • Kleuteronderwijs t. e. m. secundair onderwijs – gestandaardiseerde (genormeerde) toetsen • Hoger onderwijs: ? ? ? – niet-gestandaardiseerde toetsen • Persoonlijk werk door veel lectoren • Ook door deze projectgroep

Basisprincipes • De toets moet: – Basistaalvaardigheid in kaart brengen (schoolse) woordenschat, schrijf- en leesvaardigheid, presentatievaardigheid – Haalbaar zijn voor taallector Zoveel mogelijk automatiseren – Informatief zijn voor zowel student als taallector • Taallector: wie heeft remediëring nodig? En voor welke aspecten? • Student: waar moet ik (zelfstandig of onder begeleiding) extra aandacht aan besteden en hoe? Diagnostische toets (en geen pass-failtoets)

Genomen opties • Basis-taalvaardigheid • Verbeterlast minimaliseren • Duidelijk beeld van elke student – Mondelinge toets: bij lector – Schriftelijke toets: geautomatiseerd d. m. v. Question. Mark. Perception • Schrijfvaardigheid • Leesvaardigheid: in aanmaak

Schriftelijke toets: items en werkwijze • • Wat? – Spelling (verschillende rubrieken) • Aaneenschrijven • Hoofdletters • Werkwoordspelling • woordbeeld – Woordniveau • Collocaties • Contaminatie • (inhoudelijk) moeilijker woorden (schooltaal) • Voegwoorden • Voorzetsels • woordgeslacht – Zinsniveau • samentrekking Hoe? – voor iedereen, bij elk onderdeel: een 1 ste batterij vragen – bij te lage score: een 2 de batterij vragen – per onderdeel een score (op te vragen door de docent)

Schriftelijke toets: items en werkwijze • • Wat? – Spelling (verschillende rubrieken) • Aaneenschrijven • Hoodletters • Werkwoordspelling • woordbeeld – Woordniveau • Collocaties • Contaminatie • (inhoudelijk) moeilijker woorden (schooltaal) • Voegwoorden • Voorzetsels • woordgeslacht – Zinsniveau • samentrekking Hoe? – voor iedereen, bij elk onderdeel: een 1 ste batterij vragen – bij te lage score: een 2 de batterij vragen – per onderdeel een score (op te vragen door de docent)

Schriftelijke toets: opvolging • Voor sommige studenten: remediëring en een tweede maal de toets – Voor onderdelen onder 80%: monitoraten – Na enige tijd: tweede toets • Onderdelen onder 80%: – meer doorgedreven diagnose door lector a. h. v. door hem opgestelde toetsen – monitoraten • Voor iedereen: lessen in OOD Taalvaardigheid

De ‘service’ • Vragen over ICT-aspecten: jelledekeersmaecker@hotmail. com • Uitgebreidere informatie over ontwikkeling van en visie op taaltoets Zie Toledo-community ‘Taalcompetenties’ (in opbouw)

Inhoud Presentatie • Probleemstelling, opzet en inhoud • Taaltoets • Curriculum • Kijkwijzers • Taalvaardigheid in stages

Leerlijn Taalvaardigheid Kader: 13 doelen in een dozijn (Nederlandse Taalunie) Eerste jaar: • Taalvaardigheid van de student • Van de 13 doelen: vooral de doelen die niet volledig leerkrachtspecifiek zijn • Voorbeelden, oefeningen, opdrachten: steeds link met onderwijscontext Tweede jaar: • Taalvaardigheid van de leerkracht • Aandacht hebben voor de taal en het taalniveau van de leerlingen

Specifieke invulling eerste jaar • • • Doelen Spreken Doelen Lezen Doelen Schrijven Doelen Taalbeschouwing Reflectie

Specifieke invulling eerste jaar Doelen Spreken: • ‘Technische’ spreekvaardigheid • Voorlezen • Vertellen • Instructie • Een presentatie met Power. Point geven

Opdracht voorlezen • Ga zelf op zoek naar een verhaal • Bepaal de leeftijdscategorie waarvoor jouw verhaal geschikt is • Waarom sluit jouw verhaal aan bij de belangstellingswereld en de ontwikkeling van leerlingen uit die leeftijdscategorie? • Hoe zou je dit voorleesmoment een plaats geven in je lessen? • Studenten lezen voor tijdens de les. • Ze worden gefilmd met een videocamera en beoordeeld aan de hand van de evaluatiefiche ‘Voorlezen’

Opdracht vertellen (1 LO) • Bewegingsverhaal (geleide fantasie / vertelpantomime) • Bepaal de leeftijdscategorie van leerlingen aan wie je je verhaal zal vertellen. • Creëer een bewegingsverhaal dat aangepast is aan de leefwereld en het ontwikkelingsniveau van de leerlingen • Verwerk minstens 7 verschillende dierenbewegingen in je verhaal • Studenten vertellen hun verhaal in de les • Ze worden gefilmd met een videocamera en beoordeeld aan de hand van de evaluatiefiche ‘vertellen’

Opdracht powerpointpresentatie • Informatieavond voor de ouders • Studenten bereiden per twee een presentatie met ppt voor over een onderwerp uit hun vakgebied of een onderwijsgerelateerd thema • De presentatie moet afgestemd zijn op een volwassen doelpubliek • De studenten houden de presentatie in de les • Ze worden gefilmd met een videocamera en beoordeeld aan de hand van de evaluatiefiche ‘een mondelinge presentatie geven’

Specifieke invulling eerste jaar Doelen Lezen: • Studievaardigheden, omgaan met cursusteksten • Wetenschappelijke teksten uit eigen vakgebieden kunnen lezen • Teksten selecteren geschikt voor onderwijscontext

Specifieke invulling eerste jaar Doelen Schrijven: • Langere teksten over eigen vakgebied schrijven met aandacht voor vaktaal en voor verschillende doelpublieken (medestudenten, lectoren, leerlingen, ouders, externen) • E-mailverkeer (met studenten, lectoren, stagescholen, ouders, externen)

Specifieke invulling eerste jaar Doelen Taalbeschouwing: • Passend register hanteren in elke situatie • Tussentaal vermijden in lessituaties • Eigen woordenschat uitbreiden • Inzicht hebben in de manier waarop leerlingen woordenschat verwerven

Specifieke invulling eerste jaar Reflectie: • ‘Iedere leerkracht is een taalleerkracht’ • Bewustwording • Reflectie op eigen stagetraject: – ‘Welke doelen heb ik al onder de knie? ’ – Waar moet ik nog aan werken? – Concrete actiepunten

Specifieke invulling tweede jaar • Taalvaardigheid als leerkracht • E-mailverkeer met stagescholen, collega’s, ouders, externe partners • Probleemgesprekken, slechtnieuwsgesprekken met leerlingen en ouders • Debatteren over onderwijsgerelateerde onderwerpen • Aandacht voor taalniveau van de leerlingen • Onder andere: omgaan met taalzwakke leerlingen

Inhoud Presentatie • Probleemstelling, opzet en inhoud van het project • Taaltoets • Curriculum • Kijkwijzers • Taalvaardigheid in stages

Curriculum materiaal • Vak ‘Taalvaardigheid’ • Integratie in ander vakken en stage Kijkwijzers en evaluatiefiches

Kijkwijzers • Strategisch handelen volgens OVUR • 1 kijkwijzer per vaardigheid (spreken, luisteren, spreken, schrijven) • Uitgelegd in het vak ‘Taalvaardigheid’, gebruikt in alle vakken • Voorbeeld: spreken

Evaluatiefiche/ begeleidingsfiche • Per opdracht 1 kijkwijzer spreken, maar 6 evaluatiefiches spreken • Uitgelegd in het vak ‘Taalvaardigheid’ • Onderdelen • • • Technische aspecten Materiële voorbereiding Inhoud Structuur Publieksgerichtheid

Technische aspecten

(Hoe) werkt een evaluatiefiche? • • Drietal fragmenten Gelijktijdig bekijken en invullen Commentaar Werkbaar? • Overzichtelijk? – Herkenbare criteria? – Hulpmiddel voor feedback? – Blijft er luisterruimte voor de inhoud? • Aanpassingen?

Inhoud Presentatie • Probleemstelling, opzet en inhoud • Taaltoets • Curriculum • Kijkwijzers • Taalvaardigheid in stages

Taalvaardigheid in stages • Taal in stagebeoordelingsformulieren (tot nog toe) • Enkele voorbeelden • ‘Gewicht’ van de rubriek taalvaardigheid bij evaluatie • Implementatie nieuw curriculum in formulieren

Enkele voorbeelden

‘Gewicht’ van de rubriek taalvaardigheid bij evaluatie • Wordt taalvaardigheid gekoppeld aan al dan niet slagen? • Taal in breed spectrum aanwezig Communicatie, attitude, schriftelijk-mondeling, kunnen aanpassen aan doelgroep, . . .

Implementatie nieuw curriculum in formulieren • Differentiatie in formulieren naargelang type opleiding? • Formulieren gebruikt bij beoordeling van stages afstemmen op: • Leerlijn taalvaardigheid • Curriculum • Kijkwijzers/evaluatiefiches ü duidelijkheid voor alle betrokkenen (studenten, lectoren, mentoren) ü verankert nieuw curriculum in de lespraktijk

Vragen of bedenkingen?