Programi pomoi siromanima Socijalna politika Evropske unije 29

Programi pomoći siromašnima Socijalna politika Evropske unije 29. april 2020. godine

Sadržaj -Siromaštvo i socijalno uključivanje 1. Konceptualni okvir i ciljevi 2. Borba protiv siromaštvo i socijalnog isključivanja 3. Trendovi siromaštva 4. Rizici socijalnog isključivanja - Politika zaštite siromašnih 1. Obezbeđenje minimalnog dohotka 2. Raznovrsnost modela pomoći 3. Nacionalni i komunitarni nivo

O konceptu -Borba protiv siromaštva i socijalnog isključivanja predstavlja sastavni deo socijalne agende Evropske unije i veoma bitnu komponentu socijalne politike država članica. -Problem siromaštva u državama članicama Unije postao je aktuelan u poslednjoj deceniji prošlog veka, kada je postalo jasno da plodove ekonomskog napretka ne uživaju svi i da je je neophodan razvoj socijalne dimenzije zajedničkog tržišta. - Upotreba termina „društvena isključenost“ počela je u Francuskoj sedamdesetih godina prošlog veka kako bi se označio položaj pojedinaca i grupa koji su „propali“ kroz socijalnu mrežu i nisu obuhvaćeni sistemom socijalne zaštite. - U Zajedničkom izveštaju o socijalnom uključivanju Evropske Komisije iz 2004. godine, naredne definicije ključnih pojmova su korišćene: -siromaštvo je “nedostatak adekvatnog dohotka i resursa koji obezbeđuju životni standard koji je prihvatljiv u društvu u kome stanovništvo živi. ” -socijalno isključivanje je “proces, u kom se izvesne individue potiskuju na marginu društva i sprečava se njihovo učestvovanje u potpunosti u društvu, zbog njihovog siromaštva ili odsustva osnovne stručnosti i mogućnosti permanentnog učenja, ili kao rezultat diskriminacije. ” -socijalno uključivanje je “proces koji obezbeđuje, da oni koji su pod rizikom od siromaštva i socijalnog isključivanja dobiju mogućnosti i resurse koji su im potrebni da učestvuju u potpunosti u ekonomskom, socijalnom i kulturnom životu i da uživaju u životnom standardu i blagostanju koji se smatraju normalnim u društvu u kojem žive. ”

Izazovi pred državama - Koncept socijalnog isključivanja je širi od tradicionalnog shvatanja siromaštva, jer se njime polje nepovoljnog položaja proširuje sa preprekama kao što su nezaposlenost, marginalizacija, uskraćivanje ili neostvarivanje ljudskih prava. Naglasak je na procesima interakcije između pojedinca i njegovog društvenog, ekonomskog i političkog okruženja i identifikaciji konkretnih problema za učešće i uključivanje. - Na Lisabonskom zasedanju (2000) odlučeno je da se Otvoreni metod koordinacije primeni i u borbi protiv socijalnog isključivanja. - U Nacionalnim akcionim planovima protiv siromaštva i socijalnog isključivanja, države su pozvane da prihvate sprovođenje narednih šest prioriteta: 1. promovisanje ulaganja u aktivne mere na tržištu rada i kreiranje specifičnih aktivnih mera na tržištu rada, u svrhu zadovoljavanja potreba onih koji imaju najveće poteškoće prilikom pristupa zapošljavanju; 2. obezbeđivanje adekvatnosti i pristupačnosti sistema socijalne sigurnosti za sveukupno stanovništvo, kao i efikasnih inicijativa za zapošljavanje za one koji mogu da rade; 3. poboljšavanje pristupa najvulnerabilnijih i onih koji su pod najvećim rizikom od socijalnog isključivanja dostojnom smeštaju, dobrom zdravlju i prilikama za doživotno učenje; 4. implementiranje koncentrisanog napora za sprečavanje ranog napuštanja škole i promovisanje nesmetanog prelaska iz škole na posao; 5. razvijanje fokusa za eliminisanje siromaštva i socijalno isključivanje među decom; 6. davanje podstreka redukovanju siromaštva i socijalnog isključivanja kod imigranata i etničkih manjina.

Borba protiv siromaštva i socijalnog isključivanja - Utvrđeno je da politika socijalnog uključivanja treba da usredi svoje aktivnosti na: 1. siromaštvo kod dece, 2. aktivno uključivanje, 3. adekvatne uslove stanovanja za sve, 4. uključenost vulnerabilnih društvenih grupa, 5. finansijsku isključenost i 6. prezaduženost. -Primena OMK obezbeđuje da socijalna politika ostane u nadležnosti država članica koje su odgovorne za sprovođenje zajedničkih ciljeva i njihovu konkretizaciju. -Glavni finansijski instrumenti pomoći državama članicama su strukturni i kohezioni fondovi, od kojih je najznačajniji Evropski socijalni fond. -Nastojanja EU u pravcu: - učiniti svim građanima dostupne resurse, prava i usluge neophodne za punu participaciju u društvu; - aktivno socijalno uključivanje svih, uključivanjem na tržište rada i borbom protiv siromaštva i socijalnog isključivanja; - mere socijalnog uključivanja su dobro koordinisane i njihova realizacija pretpostavlja uključenost svih nivoa vlasti ali i onih koji su neposredno pogođeni siromaštvom.

Evropska godina borbe protiv siromaštva 2010 - Vodeći principi Evropske godine borbe protiv siromaštva (2010) bili su: 1. Priznavanje svim građanima, a posebno onima koji žive u siromaštvu i socijalnoj isključenosti, prava da žive dostojanstveno i uzmu učešće u društvu čiji su deo; 2. Promovisanje zajedničke odgovornosti i participacije, stavljajući naglasak kako na individualnu, tako i na kolektivnu odgovornost u borbi protiv siromaštva i socijalnog isključivanja; 3. Promovisanje kohezivnosti i solidarnosti, ukazujuću na koristi koje će čitavo društvo imati od smanjivanja siromaštva i višeg stepena socijalne uključenosti i 4. Konkretizovanje akcija za borbu protiv siromaštva i socijalnog isključivanja na svim nivoima vlasti. - Rizik od siromaštva meri se na osnovu toga koji procenat stanovništva ima manje od 60% medijane ekvivalentnog nacionalnog raspoloživog dohotka nakon socijalnih transfera.

Trendovi stope rizika od siromaštva (1)

Trendovi stope rizika od siromaštva (2)

Proces socijalnog isključivanja ili integrisanja ZANIMANJE Materijalni faktori: Siromaštvo porodice Mesto stanovanja Porodični faktori: Obrazovanje roditelja Interesovanja i podrška roditelja Društvena klasa S P Obezbeđivanje usluga: O Obrazovnih PRISTUP S Socijalnih ILI PREPREKE Stambenih PRILIKAMA B Transportnih ZA SVE N Zdravstvenih O S Pojedinac: T Motivacija I Pol Invaliditet PRIHOD O PARTICIPACIJA I NAPREDOVANJE PORODIČNI ŽIVOT STANOVANJE ZDRAVLJE ZAJEDNICA

Zaštita siromašnih -Briga o siromašnima predstavlja sastavni deo sistema socijalne sigurnosti, odnosno socijalne zaštite u državama članicama Evropske unije. -Uređenje sistema u nadležnosti je država članica i u praksi se sreću razlike u regulisanju prava i finansiranju. -Uticaj socijalnih mera, koji se određuje brojem lica koja su nakon socijalnih transfera prestala da budu u riziku od siromaštva je bio najniži u Bugarskoj i jednom broju mediteranskih država članica (Grčka, Španija, Italija i Kipar). Nasuprot tome, više od polovine osoba koje su se nalazile u riziku od siromaštva u Mađarskoj, Švedskoj, Finskoj, Irskoj i Danskoj su to prestali da budu nakon realizacije socijalnih transfera.

Obezbeđenje minimalnog dohotka - - Pokrivenost programima minimalnih prihoda (socijalnom pomoći) je različita: dok je u nekim zemljama obezbeđen adekvatan nivo obuhvata siromašnog dela populacije, u drugima je pokrivenost parcijalna i ograničena. Poseban problem tiče se lica koja se ne prijavlju za ove programe (non-takeup), a kao glavni uzroci navode se: a) složenost sistema, što dovodi do toga da ljudi nisu upoznati sa programima, misleći da nisu podobni, nedostaju im informacije o njihovim pravima na socijalnu pomoć generalno ili o načinu prijavljivanja; b) subjektivno mišljenje ljudi da nemaju potrebe za tom vrstom pomoći ili da im je potrebna samo za kratko vreme, a administrativni troškovi su suviše visoki pa racionalni proračun ulaganja i dobiti pokazuje premalu korist u odnosu na vreme i napor koji su utrošeni u postupku prijavljivanja; c) diskreciona priroda naknade (npr. naknade zavise od diskrecionog prava procene); d) strah od stigmatizacije ili suočavanja sa „nesimpatičnom“ birokratijom; e) loše upravljanje programima: nedostatak svesti o pravima ljudi, propust da se podnosioci zahteva ispravno obaveste, propust ili nedosledna primena pravne procedure i nevoljnost ili odbijanje da se dodeli naknada; f) nedostatak dovoljnog broja socijalnih radnika koji bi podržali proces prijave.

Programi i mere socijalne pomoći – države članice - Sve države članice EU, sa izuzetkom Grčke i Italije, imaju nacionalne sisteme minimalnih dohodaka, čiji je cilj obezbeđenje minimalnog životnog standarda, za one koji ne ispunjavaju uslove za ostvarivanje prava na naknade po osnovu socijalnog osiguranja. - Zajednička odlika svih programa jeste provera potreba, ali među državama postoje i razlike, tako da se one mogu podeliti u četiri grupe: 1. države sa relativno jednostavnim i obuhvatnim programima (Austrija, Belgija, Kipar, Češka, Nemačka, Danska, Finska, Holandija, Portugalija, Rumunija, Slovenija, Švedska) 2. države sa relativno jednostavnim i nekategorisanim programima u kojima su uslovi prilično restriktivni, kao i što je pokrivenost naknadama ograničena (Estonija, Mađarska, Litvanija, Letonija, Poljska, Slovačka) 3. države sa kompleksnom mrežom različitih, često kategorisanih programa, koji se donekle preklapaju, ali obuhvataju one koji su najranjiviji (Španija, Francuska, Irska, Malta) 4. države sa vrlo ograničenim, parcijalnim programima i uskim obuhvatom korisnika, koji se ne preklapa uvek sa onima koji su najranjiviji (Bugarska, Italija, Grčka).

Programi i mere socijalne pomoći – EU - Okvirna direktiva EU 92/441/EEC o adekvatnim programima minimalnih dohodaka datira još iz 1992. godine. -Reafirmisana je preporukom Komisije iz 2008. godine kojom se od država zahteva da preispitaju svoje sisteme socijalne pomoći. -Jedna od poslednjih inicijativa je usmerena u pravcu kreiranja Programa Evropskog minimalnog dohotka, iako sa nizom nepoznanica (njegove forme, odnosa sa postojećim nacionalnim programima, itd). -Ciljevi Evropskog minimalnog dohotka bili bi: - uvođenje evropskog referentnog minimalnog dohotka; - smanjenje jaza, u svakoj državi članici, između nacionalnog minimalnog dohotka i linije siromaštva; - uspostavljanje veze između evropskog garantovanog minimalnog dohotka i nacionalnih minimalnih dohodaka; i - smanjenje stopa nekorišćenja prava na minimalni dohodak. -Predlog je i kreiranje Evropskog solidarnog fonda za minimalni dohodak, iz kog bi se finansirao Evropski minimalni dohodak.

Literatura Obavezna: Vuković, D. (2011). Socijalna politika Evropske unije. Beograd: Fakultet političkih nauka, str. 198 -221. Dodatna: Perišić, N. (2014). Koordinacija politika socijalnog uključivanja evropskih država blagostanja. Godišnjak Fakulteta političkih nauka, VIII(11): 95 -111. https: //scindeks-clanci. ceon. rs/data/pdf/1820 -6700/2014/182067001411095 P. pdf