Polityka UE w dziedzinie migracji i azylu migracje

Polityka UE w dziedzinie migracji i azylu: migracje regularne (legalne). GŁOWINKOWSKI PIOTR RUMIŃSKI MATEUSZ RAJKIEWICZ ALEKSANDER 9. 05. 2017

Plan i struktura prezentacji 1. Uzasadnienie wyboru 2. Metody badawcze 3. Przegląd kluczowych obszarów polityki UE dot. migracji legalnych. 4. Dane statystyczne dotyczące legalnych migracji w Europie 5. Migracje zarobkowe 6. Migracje edukacyjne 7. Adnotacja w kwestii azylantów 8. Adnotacja w kwestii family reunifications 9. Wnioski 10. Bibliografia

Uzasadnienie wyboru tematu • Mnogość publikacji i szeroki dostęp do rzetelnych, obiektywnych źródeł w internecie, zarówno w języku polskim, jak i angielskim, zachęca do analizy tematu z różnych perspektyw. • Chęć zwiększenia naszej świadomości na temat regularnych migracji oraz praw regulujących ją w ramach UE. • Zrozumienie zjawiska jakim są migracje legalne i czynników, je regulujących.

Metody Badawcze 1. Ilościowe • Analiza dostępnych danych statystycznych 2. Jakościowe • Przegląd i analiza dokumentów • Case study

Przegląd kluczowych obszarów polityki UE dot. migracji legalnych. • Wytyczne Komisji Europejskiej, dot. legalnej migracji, z dnia 6 kwietnia 2016 • Przyciągnięcie innowacyjnych przedsiębiorców do UE. • Stworzenie bardziej spójnego i skutecznego modelu zarządzania legalną. migracją na szczeblu Unii poprzez dokonanie oceny istniejących ram. • Zacieśnienie współpracy z kluczowymi krajami pochodzenia. • Strefa Schengen oraz wizy.

Przyciąganie innowacyjnych przedsiębiorców • Przepisy dot. Przyjmowania imigrantów oraz ich wewnątrzunijnej mobilności • Środki na wsparci przedsiębiorstw należących do migrantów

Stworzenie bardziej spójnego i skutecznego modelu zarządzania legalną. migracją na szczeblu Unii poprzez dokonanie oceny istniejących ram. • Legal Migration Fitness Check - REFIT initiative • Mechanizm zwiększający przejrzystość I ułatwiający parowanie migrantów z pracodawcami

Zacieśnienie współpracy z kluczowymi krajami pochodzenia. • wzmocnienie readmisji i powrotów osób, które nie mają prawa do pozostania w UE • ściślejszej współpracy z tymi partnerami, z którymi UE ma wspólne interesy i którzy są gotowi do przyjęcia wspólnych zobowiązań z UE

Strefa Schengen oraz System wizowy • Modernizacja zintegrowanego zarządzania granicami. • Intensyfikacja działań operacyjnych Frontexu • Długoterminowy rozwój strefy schengen- możliwość utworzenia europejskiego systemu straży granicznych • Ulepszenia Visa Information System

Pochodzenie populacji migrantów w wybranych krajach UE Źródło: Eurostat

Net Migration Rate w krajach UE – 2015 r. Źródło: Eurostat

Wykształcenie w podziale na pochodzenie migrantów Źródło: Eurostat

Główne szlaki migracyjne – spoza UE Źródło: Frontex opracowanie: Biuletyn Migracyjny UW

Szlaki migracyjne wewnątrz UE źródło: ONZ

Podział imigrantów ze względu na specyfikę pracy, wg. DG Home • Highly qualified workers • Seasonal workers • Intracorporate transferees • Establishment of a single work and residence permit

Highly qualified workers Problemy europejskiego rynku pracy w sektorze pracowników o wysokich kwalifikacjach: • Specyfika rynku pracy • Braki w niektórych umiejętnościach Rozwiązanie: • Sprowadzenie wykwalifikowanych pracowników z tzw. „państw trzeciego świata” Środek: • Niebieska Karta DG HOME

Niebieska Karta Dokument ustanowiony dyrektywą Rady 2009/50/WE w założeniu miał ułatwić pracownikom z poza UE zdobycie zezwolenia na pobyt i pracę w krajach członkowskich UE oraz ujednolicić kryteria, wymagane do zdobycia tego zezwolenia, wśród nich: • Umowa o pracę • Wykształcenie • Płaca minimalna Niebieska Karta ma ułatwić dostęp do szeregu „ułatwień” dla imigrantów. DG HOME

DG HOME

Seasonal workers Szacuje się, że liczba sezonowych pracowników, przyjeżdzających do UE z poza jej granic wynosi ok. 100 tyś. Rocznie (z czego duża część to imigranci nieregularni). Prowadzi to do patologii: • Wyzysk • Nieludzkie warunki pracy • Zagrożenie dla życia i zdrowia pracowników Próba ograniczenia nielegalnych zatrudnieni w UE została podjęta w 2014 roku w ramach „the Directive on seasonal workers”. DG HOME

DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2014/36/UE „w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu zatrudnienia w charakterze pracownika sezonowego” 1. Prowadzi do ograniczenia liczby osób, podejmujących nielegalną pracę. 2. Prowadzi do ograniczenia przedłużających się pobytów w Europie pracowników z państw trzecich. 3. Zapobiega wyzyskowi, daje narzędzia do ochrony życia i zdrowia pracowników. 4. Wprowadza mechanizm „ponownego wejścia na teren UE w określonych sezonach”. eur-lex

Intracorporate transferees Globalizacja doprowadziła do rozprzestrzenienia się międzynarodowych firm, a co za tym idzie do konieczności transferów kadr (ICT) między poszczególnymi jednostkami. Prowadzi to do pozytywnych efektór: • Pozyskanie nowych umiejętności i nowej wiedzy • Rozwój ekonomii UE • Wzmocnienie pozycji UE w relacjach międzynarodowych • Możliwość rozwoju dla państw trzecich DG HOME

DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2014/66/UE „w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu zatrudnienia w charakterze pracownika sezonowego” Ma zostać wprowadzona w niedalekiej przyszłości i wprowadzić transparentną i uproszczoną procedurę dla uskuteczniania ICT. Opiera się na GATS, ale nie tylko ponieważ dotyczy również ICT z państw trzecich, zapewniając im: • Zezwolenie na jednorazowy wjazd • Zezwolenie na pracę • Zezwolenie na zakwaterowanie (w tym zakwaterowanie dla rodzin) eur-lex

DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2011/98/UE „w sprawie procedury jednego wniosku o jedno zezwolenie dla obywateli państw trzecich na pobyt i pracę na terytorium państwa członkowskiego oraz w sprawie wspólnego zbioru praw dla pracowników z państw trzecich przebywających legalnie w państwie członkowskim” • Wprowadza szereg praw dla osób z poza UE, podejmujących pracę na jej terenie: • Zezwolenie na jednorazowy wjazd do UE wraz z prawem do pracy i zamieszkania • Uproszczony proces aplikacji o takie zezwolenie • Prawo do równego traktowania pracowników z poza UE z miejscowymi. eur-lex

PROCENTOWY ROZKŁAD PRACOWNIKÓW ZE WZGLĘDU NA POCHODZENIE DLA PAŃSTW UE. EUROSTAT

EUROSTAT

Migracje edukacyjne • Regulacje odnośnie przyjęcia studentów z państw spoza UE wprowadziła Directive on the conditions of admission of non-EU nationals for the purposes of studies, pupil exchange, unremunerated training or voluntary service z 2004 roku • Podstawowe warunki przyjęcia wymagają m. in. Ubezpieczenia zdrowotnego, udowodnionej możliwości pokrycia kosztów egzystencji i w przypadku potrzeby zgody rodzica lub opiekuna prawnego. Dodatkowe regulacje, np. znajomość języka obowiązują w poszczególnych państwach członkowskich. • Zgoda na pobyt w celu edukacyjnym zgodnie z dyrektywą może być wydana na nie dłużej niż rok i po tym czasie student musi ubiegać się o odnowę. • Dodatkowe upoważnienia przysługujące tzw. non-EU studentom to m. in. Upoważnienie do podróży w ramach UE w celu ukończenia studiów, możliwość podjęcia pracy zarobkowej w celu pokrycia części kosztów studiów (pozwolenie musi wynieść m. in. 10 godzin w tygodniu, do decyzji poszczególnych państw członkowskich). • Nowe regulacje prawne zostały zaakceptowane w 2016 roku i zostaną wprowadzone od maja 2018. Obejmować będą m. in. przyjęcia utalentowanych studentów, warunki przyjęcia i ich prawa. DG HOME

Współczynnik uczestnictwa w edukacji (procent, obie płcie, obywatelstwo – foreign country) Participation rate in education and training (last 4 weeks) by sex, age and citizenship (18 -24 years old) GEO/TIME 2007 European Union (28 countries) Poland 2008 41, 5 : Germany 2009 41, 3 : 49, 8 2010 43, 4 : 52, 1 2011 44, 6 : 53, 1 2012 45, 8 : 51, 7 2013 47, 6 : 51, 1 2014 49, 7 : 53, 0 2015 50, 8 : 54, 6 54, 5 2016 51, 4 50, 2 84, 6 71, 8 53, 7 51, 1 Participation rate in education and training (last 4 weeks) by sex, age and citizenship (18 -64 years old) GEO/TIME 2007 2008 2009 2010 European Union (28 countries) 14, 6 14, 8 Poland 17, 8 15, 9 16, 2 : Germany 12, 6 13, 0 13, 1 2011 14, 7 2012 14, 5 2013 14, 4 16, 0 : 12, 6 11, 8 12, 1 2014 2015 2016 14, 9 15, 3 15, 0 15, 9 14, 9 21, 1 17, 8 12, 4 12, 9 13, 1 13, 9 Porównując wskaźnik partycypacji, tylko 15 procent migrantów w wieku 18 -64 lata w Unii Europejskiej uczestniczy w edukacji. Wśród osób w wieku 18 -24 wskaźnik ten jest na poziomie 50, 2%. Przy okazji tego wskaźnika należy wspomnieć, że w Polsce (w 2016 roku) jest drugi co do wartości w całej Unii Europejskiej (zaraz po Danii). Eurostat

Program edukacyjny – Erasmus+ to program edukacyjny Unii Europejskiej na lata 2014 -2020. Stanowi kontynuację programu „Lifelong Learning Programme” obowiązującego w latach 2007 -2013. Głównymi założeniami są: • Mobilność edukacyjna, • Współpraca na rzecz innowacji i wymiany dobrych praktyk, • Wsparcie w reformowaniu polityk. Program jest uregulowany prawnie w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1288/2013. Źródło: Erasmusplus. org. pl Przewodnik po programie Erasmus+ jest dostępny na: http: //ec. europa. eu/programmes/erasmusplus/sites/erasmusplus/files/resources/erasmusplus-programme-guide_pl. pdf DG HOME

Erasmus+ szczegółowe zagadnienia • W całym projekcie mogą uczestniczyć państwa UE, Norwegia, Islandia, Turcja, Lichtenstein, Macedonia. W poszczególnych częściach programu lista ta znacząco się wydłuża. • W ramach budżetu programu Erasmus+ studenci otrzymują znaczne dofinansowanie do realizacji celów programu, w tym m. in. Dofinansowanie na podróże, wsparcie niezbędne do realizacji celów programu, np. pokrycie kosztów nauki języka. Kwoty dofinansowania zależą od wielu czynników, które są opisane w przewodniku. DG HOME

Erasmus+ opinie Opinie o programie Erasmus+ są w większości pozytywne, a relacją, która wygrała konkurs z okazji 20 -lecia programu Erasmus była opinia Jagody Gregulskiej: „Moje studia w Barcelonie nauczyły mnie elastyczności w patrzeniu na politykę. Europa nie jest skończonym projektem. Jest raczej fascynującym procesem. Aby ją zrozumieć i współkształtować trzeba mieć również odwagę w postrzeganiu jej taką, jaką jest w rzeczywistości. To znaczy o wiele bardziej skomplikowaną i złożoną niż nam się wydaje. Ale przy tym bogatszą, ciekawszą i bardziej różnorodną. Hiszpania to wiele więcej niż paella i corrida. Europa to dużo więcej niż państwa, których granice wytyczono przecież nie tak dawno, bo zaledwie kilka wieków temu. W Barcelonie przeszłam przez następujące fazy: poprawności politycznej (jak pięknie, że Europa jest tak różnorodna!), zmęczenia (niech mi wreszcie przestaną wciskać do gardła tę Katalonię!), irytacji (o co im właściwie chodzi? Nie słyszeli o idei integracji europejskiej? Kontynent się łączy a ci się będą oddzielać!), zaciekawienia (to o co im właściwie chodzi? ), poszukiwania, zagubienia (Katalończycy mówią jedno, Hiszpanie drugie), szacunku (wycierpieli co swoje a wciąż walczą) i miłości. ” Źródło: civitas. edu. pl

Łączenie rodzin • Łączenie rodzin to jeden z głównych powodów imigracji do UE. Jest to jeden z kanałów wejścia do krajów wspólnoty przez rodziny osób już tam legalnie będących (tzw. sponsors). • Prawne aspekty zagadnienia reguluje Dyrektywa 2003/86/EC. Znajdziemy w niej m. in. Informacje kto może zostać przyłączony – przykładowo aby dziecko dołączyło do rodzica musi być niepełnoletnie i nie może być w związku małżeńskim (Rozdział II, Artykuł 4). Pierwsze pozwolenie na pobyt musi być wydane na co najmniej 1 rok (Rozdział VI, Artykuł 13). Z kolei w przypadku składania podania o odnowienie pozwolenia na pobyt w przypadku rozwodu nie jest możliwe powołanie się na ubiegłego sponsora (Rozdział VII, Artykuł 16). • Początkowo dyrektywa nie była realizowana w państwach członkowskich z zakładaną efektywnością, więc w kwietniu 2014 KE zaadaptowała Komunikację na temat wskazówek do realizacji dyrektywy, która tłumaczy sposób interpretacji dyrektywy przez Komisję Europejską wraz ze wskazówkami do jej wdrażania. DG HOME

Prawo do azylu • Zgodnie z Art. 18 Karty Praw Podstawowych: „UE jest gwarantowane prawo do azylu z właściwym poszanowaniem Konwencji Genewskiej z 28 lipca 1951 roku i Protokołu z 31 stycznia 1967 roku dotyczących statusu uchodźców oraz zgodnie z Traktatem ustanawiającym Wspólnotę Europejską. ” • Zgodnie z a Art. 67 ust. 2 TFUE: „Unia zapewnia brak kontroli osób na granicach wewnętrznych i rozwija wspólną politykę w dziedzinie azylu, imigracji i kontroli granic zewnętrznych, opartą na solidarności między Państwami Członkowskimi i sprawiedliwą wobec obywateli państw trzecich. Do celów niniejszego tytułu, bezpaństwowcy są traktowani jak obywatele państw trzecich. ” KPP i TFUE

Wnioski • W wytycznych KE, Unia zakłada przyciągnięcie innowacyjnych przedsiębiorców do siebie i większą współpracę z krajami pochodzenia. • Wśród imigrantów odsetek osób o najniższym lub bez wykształcenia jest o ponad 10 punktów procentowych wyższy niż wśród urodzonych w UE. • Istnieje wiele szlaków migracyjnych, które muszą być dokładnie kontrolowane. • Pochodzenie populacji migrantów w wybranych krajach UE zależy od wielu czynników – zarówno kulturowych jak i bliskości krajów docelowych.

Wnioski • Poprzez Niebieska Kartę należy sprowadzić wykwalifikowanych pracowników z państw tzw. „Trzeciego świata”. • Należy ograniczać zatrudnienie tzw. „Seasonal workers” przyjeżdżajądzcyh do UE spoza jej granic. • Analizując strukturę zatrudnienia, doszliśmy do wniosku, że należy jeszcze bardziej promować tzw. „Intracorporate transfereers”. • Saldo migracji w UE jest dodatnie, głównie dzięki ogromnym napływom imigrantów do Niemiec i Wielkiej Brytanii.

Wnioski • Młodzi imigranci nie zawsze kierują się motywem edukacji, choć w niektórych krajach (m. in. W Polsce) współczynnik pobierających edukację wśród migrantów jest bardzo wysoki. • Dzięki programowi Erasmus+ młodzi Europejczycy mogą poznawać kulturę innych państw europejskich, nawiązywać nowe znajomości i uczyć się w innym środowisku, przy wsparciu finansowym UE. • Łączenie rodzin to jeden z prostszych powodów imigracji do UE. Jest regulowany przez Dyrektywę 2003/86/EC. • Zgodnie z Art. 18 KPP w UE gwarantowane jest prawo do Azylu, zaś zgodnie z Art. 67 ust. 2 TFUE unia wspólnie rozwija politykę azylową przy braku kontroli na granicach wewnętrznych.

Bibliografia • Eurostat, Participation rate in education and training (last 4 weeks) by sex, age and citizenship, 2016 • DG Home, Study and Research, Legal Migration and Integration, https: //ec. europa. eu/home-affairs/what-wedo/policies/legal-migration/study-research-or-training_en, Bruksela 2017, • Komisja Europejska, O programie Erasmus+, http: //erasmusplus. org. pl/o-programie/, Bruksela 2017, • Komisja Europejska, Council Directive 2003/86/EC of 22 September 2003 on the right to family reunification, http: //eur-lex. europa. eu/legal-content/EN/TXT/? uri=CELEX: 32003 L 0086, Bruksela 2003, • Komisja Europejska, Council Directive 2004/114/EC of 13 december 2004 on the conditions of admission of thirdcountry nationals for the purposes of studies, pupil exchange, unremunerated training or voluntary service http: //eur-lex. europa. eu/legalcontent/EN/TXT/? uri=uriserv: OJ. L_. 2004. 375. 01. 0012. 01. ENG&toc=OJ: L: 2004: 375: TOC, Bruksela 2004, • Komisja Europejska, Erasmus+ Przewodnik po programie http: //ec. europa. eu/programmes/erasmusplus/sites/erasmusplus/files/resources/erasmus-plus-programme-guide_pl. pdf, Wersja 1 (2017): 20/10/2016, Bruksela 2016 • DG Home, Family reunification, Legal Migration and Integration, https: //ec. europa. eu/home-affairs/what-wedo/policies/legal-migration/family-reunification_en, Bruksela 2017

Bibliografia • Eurostat, Labour market and Labour force survey (LFS) statistics, http: //ec. europa. eu/eurostat/statisticsexplained/index. php/Labour_market_and_Labour_force_survey_(LFS)_statistics#Foreign_worker s_in_the_EU, 2016 • Eur-Lex, DYREKTYWY, http: //eur-lex. europa. eu/legalcontent/PL/TXT/PDF/? uri=CELEX: 32014 L 0066&from=en , Bruksela 2014 • Eur-Lex, DYREKTYWY, http: //eur-lex. europa. eu/legalcontent/PL/TXT/PDF/? uri=CELEX: 32014 L 0036&from=EN, Bruksela 2014 • Eur-Lex, DYREKTYWY, http: //eur-lex. europa. eu/legalcontent/PL/TXT/PDF/? uri=CELEX: 32011 L 0098&from=EN , Bruksela 2011 • Eur-Lex, Prawo UE i publikacje, http: //eur-lex. europa. eu/legalcontent/PL/TXT/PDF/? uri=CELEX: 12012 E/TXT&from=PL, Bruksela 2012 • DG Home, Work, Legal Migration and Integration, https: //ec. europa. eu/home-affairs/what-wedo/policies/legal-migration/work_en, Bruksela 2017, • DG Home, Family reunification, Legal Migration and Integration, https: //ec. europa. eu/homeaffairs/what-we-do/policies/legal-migration/family-reunification_en, Bruksela 2017

Bibliografia • DG Home, REFIT evaluation of the Visa Information System, https: //ec. europa. eu/homeaffairs/what-is-new/news/20161014_1_en • DG Home, Legal Migration Fitness Check - REFIT initiative https: //ec. europa. eu/homeaffairs/what-we-do/policies/legal-migration/fitness-check_en • Eurostat, http: //ec. europa. eu/eurostat/database