Kuptimi i financave Terminologjia Finis kufi fund cak

Kuptimi i financave ® Terminologjia: Ø Finis -kufi, fund, cak, mbarim Ø finatio Ø Financias Ø Le finance Ø Les finanses

Zhvillimi historik ® Periudha e parë prej XIII – XVIII ® Periudha e dytë XVIII – XIX ® Periudha e tretë xx - sot

Financat si disiplinë shkencore v Financat dhe ekonomia politike v Financat dhe politika ekonomike v Ekonomia v Financat financiare dhe metodat matematikorostatistikore

Financat studiojnë këta lëmenj ® Financat monetare ® Financat publike ® Bankat dhe sigurimi

Produkti i brendshëm bruto v Definimi v Dallimi dhe matia në mes të GDP dhe NDP

Paraja n Zanafilla n Paratë primitive n Paratë metalike n Prerja e parave metalike

Rregullimi i parave me dispozita ligjore v Valuta v Njësia monetare v Përqindja e prerjes v Legura v Kualiteti v Pesha bruto dhe neto v Remediumi apo tolerimi v Pesha e qarkullimit

Bankënota (paraja letër) ® Certifikata ® Letër me vlerë ® Vlera materiale ® Vlera reale

Paraja – llogari (depozitare, kredi, skriptuale) ® Paraja llogari ® Paraja depozitare ® Paraja kredi ® Paraja ® skriptuale paraja Kuazi

Funksionet e parasë Paraja si masë vlere n Paraja si mjet qarkullimi n Paraja si mjet pagimi n Paraja si thesarë n Funksioni i parasë si para botërore n

Teoria mbi paratë v Vlera materiale : Ø Qëllimi Ø Substanca (materiali) Ø Varshmëria e vlerës materiale-funksionale

Vlera funksionale e parasë • Paraja si mjet këmbimi dhe qarkullimi • Lidhja me fuqinë blerëse të parasë • llogaritja e paritetit • Indeksi bazë • Indeksi Vargorë

LLogaritja e indeksit bazë & Vargorë Vitet 1981 1982 1983 Indeksi (100) 120 140 155 i – 100 x 100 i Indeksi bazë 16. 67% 28. 57% 35. 48% Vargorë 16. 67% 14. 28% 9. 67%

Teoria e metalizimit mbi paratë v Metalet v Ari fisnike (ari, argjendi) produkt i punës së njeriut v Standardi v Sistem i arit të pastër pa probleme te shumta

Teoria Nominale v Knapi – paraja ekziston ne bazë të ligjit v Lartësia e obligimeve në para e caktuar me numrin e tyre v Fuqia blerëse e parasë është stabile.

Teoria kuantitative mbi paratë v Përfaqësuesit P= M ; Q Locki: e parë Bodin & Davanzati Q = 1 ; M = PQ M P MV=PQ