Kierunek 5 Rozwijanie kreatywnoci przedsibiorczoci i kompetencji cyfrowych

Kierunek 5. Rozwijanie kreatywności, przedsiębiorczości i kompetencji cyfrowych uczniów, w tym bezpieczne i celowe wykorzystywanie TIK w realizacji podstawy programowej kształcenia ogólnego Elżbieta Bukowiecka-Górny

Kierunek 5. Rozwijanie kreatywności, przedsiębiorczości i kompetencji cyfrowych Wprowadzenie Realizacja polityki oświatowej państwa na nowy rok szkolny 2019/2020 zakłada również rozwijanie kreatywności, przedsiębiorczości i kompetencji cyfrowych uczniów, w tym bezpiecznego i celowego wykorzystywania technologii informacyjno-komunikacyjnych w realizacji podstawy programowej kształcenia ogólnego. Kształtowanie kreatywności u uczniów jest kontynuacją realizacji kierunków polityki oświatowej państwa minionego roku szkolnego. W nowym roku szkolnym warto kontynuować rozpoczęte zadania w zakresie kształtowania kreatywności uczniów, a być może zmodyfikować stosowane dotąd metody pracy, by rozwijać twórcze postawy uczniów, kształtować niekonwencjonalne, niezbyt powszechne, oryginalne sposoby myślenia i działania, które nie zawsze muszą kończyć się sukcesem, lecz odzwierciedlają poszukiwania, pociągają za sobą powstawanie nowych idei, koncepcji, skojarzeń i powiązań z istniejącymi już ideami i koncepcjami.

Kierunek 5. Rozwijanie kreatywności, przedsiębiorczości i kompetencji cyfrowych Kreatywność By lepiej zrozumieć istotę zagadnień związanych z rozwijaniem kreatywności, warto zajrzeć do słownika synonimów, który do wyrazu „kreatywność” przytacza wiele wyrazów bliskoznacznych takich jak: operatywność, inwencja, błyskotliwość, oryginalność, pomysłowość, twórcze myślenie. Kreatywność ułatwia rozwiązywanie wielu różnorodnych problemów osobistych i zawodowych. Jest zdolnością coraz częściej poszukiwaną i pożądaną. Kreatywność to proces umysłowy pociągający za sobą powstawanie nowych idei, koncepcji lub skojarzeń, powiązań z istniejącymi już ideami i koncepcjami.

Kierunek 5. Rozwijanie kreatywności, przedsiębiorczości i kompetencji cyfrowych Cechy osoby kreatywnej Realizacja zadań podstawy programowej kształcenia ogólnego umożliwia uczniom rozwój kreatywności i innowacyjności. W kształtowaniu kreatywności i innowacyjności ucznia ważne są wiedza, umiejętności i postawy. Uczeń kreatywny cechuje się: • otwartością na nowe doświadczenia, • zdolnością do tworzenia nowych pomysłów i rozwiązań, • ciekawością poznawczą, • gotowością do przyjęcia ryzyka poznawczego związanego z czymś nowym.

Kierunek 5. Rozwijanie kreatywności, przedsiębiorczości i kompetencji cyfrowych Kreatywność uczniów a kreatywność nauczycieli W kształtowaniu kreatywności należy uwzględniać potrzeby rozwojowe uczniów oraz potrzeby i możliwości danej szkoły. Nowe, kreatywne zachowania i inicjatywy pomogą wprowadzać zmiany jakościowe, rozbudzać zainteresowania uczniów podczas zajęć obowiązkowych oraz pozalekcyjnych i pozaszkolnych. Im bardziej kreatywni nauczyciele, tym bardziej kreatywni mogą być uczniowie. Kształtowanie kreatywności uczniów pozwala im nabywać nowe umiejętności, np. efektywnego rozwiązywania zadań oraz problemów, elastycznego i twórczego myślenia i gotowości do podejmowania nowych wyzwań. W rozwoju kreatywności ważny jest trening pomysłowości i twórczego rozwiązywania problemów. Nauczyciele również powinni doskonalić swoje umiejętności w obszarze rozwijania kreatywności, pogłębiać wiedzę i umiejętności z zakresu psychopedagogiki twórczości, by rozwijać potencjał twórczy uczniów oraz wskazywać im, jak dostosowywać się do każdej sytuacji.

Kierunek 5. Rozwijanie kreatywności, przedsiębiorczości i kompetencji cyfrowych Jak kształtować kreatywność uczniów? Kreatywności można się nauczyć, gdyż jest to cecha nabyta, a nie wrodzona. Nie ma konkretnego sposobu na rozwijanie kreatywności u uczniów, istnieje jednak wiele metod, ćwiczeń, które skutecznie w tym pomogą, a które znać powinien każdy nauczyciel. Podstawa programowa kształcenia ogólnego w szkole podstawowej wskazuje przedmioty, na jakich kształtowana powinna być kreatywność – na lekcjach muzyki, plastyki i techniki, ale również na języku polskim, matematyce, przyrodzie, fizyce czy chemii.

Kierunek 5. Rozwijanie kreatywności, przedsiębiorczości i kompetencji cyfrowych Przedsiębiorczość W określonych na rok szkolny 2019/2020 kierunkach polityki oświatowej państwa zawarto również kompetencję przedsiębiorczość. Ta kompetencja wymieniana jest wśród ośmiu kompetencji kluczowych określonych przez Parlament Europejski i Radę UE. Przedsiębiorczość to według słownika poprawnej polszczyzny PWN cecha działania zmierzającego do zapewnienia racjonalnej i efektywnej koordynacji zasobów gospodarczych firmy. W praktyce pojęcie przedsiębiorczości rozumiane jest jako forma pracy lub jako czwarty (obok pracy, ziemi i kapitału) czynnik produkcji.

Kierunek 5. Rozwijanie kreatywności, przedsiębiorczości i kompetencji cyfrowych Kim jest człowiek przedsiębiorczy? Potocznie za przedsiębiorczego uznajemy kogoś zaradnego, pomysłowego i innowacyjnego. Bycie przedsiębiorczym pozwala na wcielanie w życie wielu innowacyjnych i kreatywnych pomysłów, z których można też czerpać korzyści. Przedsiębiorczość to także cecha, którą powinien posiadać każdy szef, manager, a także pracownik. To uniwersalna kompetencja przydatna nie tylko w pracy, lecz w różnych sytuacjach życiowych. Być przedsiębiorczym to przede wszystkim mieć zdolności do wykorzystywania okazji, jakie daje życie. To umiejętność poszukiwania nowych, innowacyjnych kierunków działania. Z przedsiębiorczością mocno powiązana jest innowacyjność. Człowiek przedsiębiorczy to także ktoś, kto jest skłonny do ryzyka. Człowiek przedsiębiorczy to człowiek zorganizowany, przygotowany na każdą ewentualność oraz taki, który rozpoczęte tematy zamyka dopiero, gdy cel zostanie osiągnięty.

Kierunek 5. Rozwijanie kreatywności, przedsiębiorczości i kompetencji cyfrowych Cechy osoby przedsiębiorczej Osobę przedsiębiorczą cechują: • aktywność i inicjatywa, • zrównoważenie intelektualne i emocjonalne, • zdolność przewodzenia ludziom, umiejętność podejmowania decyzji, • odwaga, zdolność do podejmowania ryzyka, • pewność siebie, • ambicja i wytrwałość, • wiedza, • twórcze podejście do problemów, • umiejętność efektywnego komunikowania się z ludźmi, • elastyczne myślenie, • pionierstwo, • asertywność.

Kierunek 5. Rozwijanie kreatywności, przedsiębiorczości i kompetencji cyfrowych Rola przedsiębiorczości w dzisiejszym świecie Dlaczego ważne jest posiadanie kompetencji związanych z przedsiębiorczością? Postępujący rozwój gospodarki rynkowej, zmiany cywilizacyjne, polityczne czy prawne to najważniejsze czynniki wymagające od społeczeństwa nowych kompetencji, które pozwolą podążać za postępem i odnaleźć swoją drogę rozwoju. Przedsiębiorczości powinien uczyć się każdy człowiek, już od najmłodszych lat. Udane pomysły wcielane w życie wpływają na postęp i innowacyjność w gospodarce.

Kierunek 5. Rozwijanie kreatywności, przedsiębiorczości i kompetencji cyfrowych Przedsiębiorczość w szkole Przedsiębiorczość to kompetencja kluczowa, do której odwołują się cele edukacyjne sformułowane w podstawie programowej kształcenia ogólnego szkoły podstawowej. Przedsiębiorczość, podobnie jak kreatywność czy kompetencje informatyczne, jest szczególnie pożądana na współczesnym rynku pracy. Kształtowanie przedsiębiorczości w szkole podstawowej łączy się z realizacją zadań w przedmiotach takim jak matematyka czy informatyka. Przedsiębiorczość może być rozwijana w szkole podstawowej w sposób kontrolowany i celowy. Ważne jest, by dostrzec w uczniach drzemiący w nich potencjał przedsiębiorczości i zagospodarować nim tak, by uczniowie osiągali większe korzyści dla samych siebie.

Kierunek 5. Rozwijanie kreatywności, przedsiębiorczości i kompetencji cyfrowych Przedsiębiorczość w szkole (c. d. ) Unia Europejska promuje przedsiębiorczość jako odrębny przedmiot wykładany na wszystkich szczeblach edukacji. Przedmiot taki jak podstawy przedsiębiorczości został wprowadzony jako obowiązkowy w ramowych planach nauczania, np. w liceum ogólnokształcącym czy technikum. W szkole podstawowej rozwijanie kompetencji kluczowych inicjatywność i przedsiębiorczość odbywa się przede wszystkim na II etapie edukacji w klasach IV-VI w ramach zajęć z wiedzy o społeczeństwie. W nauczaniu wczesnoszkolnym należy uświadamiać dzieciom, że mają szansę być przedsiębiorczymi, że ich pomysły się liczą i mogą być zrealizowane, ponieważ świat potrzebuje kompetentnego społeczeństwa, ludzi przedsiębiorczych posiadających wiedzę i umiejętności, prezentujących określone postawy.

Kierunek 5. Rozwijanie kreatywności, przedsiębiorczości i kompetencji cyfrowych Przedsiębiorczość w szkole (c. d. ) Nauka o przedsiębiorczości korzysta z dorobku naukowego innych dziedzin, takich jak ekonomia i teoria zarządzania. Wspomagają ją również matematyka, biologia, psychologia czy etyka. I choć nie ma w szkole podstawowej takiego przedmiotu jak przedsiębiorczość, to podstawa programowa jednoznacznie wskazuje, że kształcenie postawy przedsiębiorczości powinno być realizowane w ramach innych przedmiotów, np. w trakcie zajęć z matematyki, i to zarówno na I, jak i na II etapie edukacji. Kompetencje przedsiębiorczości i kompetencje matematyczne łączą się i przeplatają. Uczeń, który właściwie uczy się matematyki, uczy się również bycia przedsiębiorczym. Osoba, którą cechuje przedsiębiorczość, to również osoba posiadająca kompetencje niezbędne do uczenia się matematyki, czyli w jasny i zrozumiały sposób wyraża myśli, respektuje opinie innych, ma pozytywne relacje społeczne, respektuje normy i zasady, jest kreatywna, elastyczna, skuteczna, świadoma swoich możliwości, odporna na stres, umie podejmować ryzyko i rozwiązywać problemy.

Kierunek 5. Rozwijanie kreatywności, przedsiębiorczości i kompetencji cyfrowych Edukacja wczesnoszkolna Uczniowie edukacji wczesnoszkolnej powinni orientować się, czym jest zaradność, komunikatywność i chęć współdziałania – że są to cechy ludzi przedsiębiorczych, którzy osiągają własne cele i uczestniczą w realizacji celów społecznych wymagających umiejętności współpracy. Prezentujący postawę zaradności uczeń potrafi działać w sposób zorganizowany, sprawny i efektywny. Odnosi sukcesy, które nie zawsze mogą być zbieżne z celami szkoły.

Kierunek 5. Rozwijanie kreatywności, przedsiębiorczości i kompetencji cyfrowych II etap edukacyjny Podstawa programowa kształcenia ogólnego II etapu edukacyjnego w szkole podstawowej wymienia przedsiębiorczość wraz z dwiema innymi kompetencjami miękkimi, tj. z kreatywnością i innowacyjnością. Określa również, że przedsiębiorczość jest pożądaną cechą obok odpowiedzialności, troski o dobro wspólne, aktywności, solidarności, roztropności, tolerancji i odwagi cywilnej. Uczniowie II etapu edukacji szkolnej powinni być wyposażeni w postawy przedsiębiorczości, w której uczeń odpowiedzialnie stawia sobie cele długoterminowe, włącza się w proces nauczania – uczenia się, zdobywając trwałą wiedzę zgodną z celami kształcenia oraz stawia sobie osobiste cele, wkładając w nie większy wysiłek.

Kierunek 5. Rozwijanie kreatywności, przedsiębiorczości i kompetencji cyfrowych Jak kształtować przedsiębiorczość uczniów? Kształtowanie postaw przedsiębiorczości wymuszają twarde prawa ekonomii, które wywierają ogromny wpływ na rynek pracy, co z kolei nakłada na szkołę obowiązek przygotowania uczniów do rozwiązywania problemów. Nauczyciel w szkole powinien być wzorem człowieka przedsiębiorczego. Powinien organizować odpowiednie zajęcia, treningi, na których uczniowie ćwiczą nabyte umiejętności i korzystają ze zdobytej wiedzy. Zajęcia powinny być atrakcyjne dla uczniów, aktywizować i rozwijać ich kompetencje związane z przedsiębiorczością i zainteresowanie tym przedmiotem. Szkoła podstawowa ma pomagać rozwijać u uczniów przedsiębiorczość i kreatywność oraz umożliwiać stosowanie w procesie kształcenia innowacyjnych rozwiązań programowych, organizacyjnych lub metodycznych.

Kierunek 5. Rozwijanie kreatywności, przedsiębiorczości i kompetencji cyfrowych Kształtowanie kompetencji cyfrowych Realizacja polityki oświatowej państwa na nadchodzący rok szkolny zakłada rozwijanie u uczniów kompetencji cyfrowych, w tym bezpiecznego i celowego wykorzystywania technologii informacyjno-komunikacyjnych w realizacji podstawy programowej kształcenia ogólnego. Kompetencje cyfrowe uczniów i nauczycieli oraz bezpieczne i odpowiedzialne korzystanie z zasobów dostępnych w sieci były jednym z głównych kierunków polityki oświatowej państwa w minionym roku szkolnym 2018/2019. Minister edukacji narodowej wyznaczył je do realizacji również na nadchodzący rok szkolny 2019/2020, pomijając kompetencje cyfrowe nauczycieli. W nadchodzącym roku szkolnym należy zwrócić szczególną uwagę, by podstawę programową kształcenia ogólnego realizować z wykorzystaniem technologii informacyjnokomunikacyjnej.

Kierunek 5. Rozwijanie kreatywności, przedsiębiorczości i kompetencji cyfrowych Cele kształtowania kompetencji cyfrowych Uczniowie mają wiedzieć, jak bezpiecznie i celowo korzystać z technologii informacyjno-komunikacyjnej. Należy przekazać im, jakie wartości niesie technologia informacyjno-komunikacyjna – wywodząca się z informatyki dziedzina nauki, jakie ma zastosowanie w innych dziedzinach, w innych przedmiotach. Realizacja tego kierunku polityki oświatowej państwa wiąże się z wykorzystaniem technologii do rozwiązywania różnorodnych problemów, np. poprzez zaprogramowanie ich rozwiązania. Nie wiąże się to tylko z napisaniem programu, ale może prowadzić do uzyskania rozwiązania z pomocą technologii i dostępnych aplikacji.

Kierunek 5. Rozwijanie kreatywności, przedsiębiorczości i kompetencji cyfrowych Kompetencje cyfrowe w podstawie programowej Preambuła podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej wskazuje, że „Szkoła ma stwarzać uczniom warunki do nabywania wiedzy i umiejętności potrzebnych do rozwiązywania problemów z wykorzystaniem metod i technik wywodzących się z informatyki, w tym logicznego i algorytmicznego myślenia, programowania, posługiwania się aplikacjami komputerowymi, wyszukiwania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł, posługiwania się komputerem i podstawowymi urządzeniami cyfrowymi oraz stosowania tych umiejętności na zajęciach z różnych przedmiotów m. in. do pracy nad tekstem, wykonywania obliczeń, przetwarzania informacji i jej prezentacji w różnych postaciach. Szkoła ma również przygotowywać ich do dokonywania świadomych i odpowiedzialnych wyborów w trakcie korzystania z zasobów dostępnych w internecie, krytycznej analizy informacji, bezpiecznego poruszania się w przestrzeni cyfrowej, w tym nawiązywania i utrzymywania opartych na wzajemnym szacunku relacji z innymi użytkownikami sieci”.

Kierunek 5. Rozwijanie kreatywności, przedsiębiorczości i kompetencji cyfrowych Znaczenie technologii informacyjno-komunikacyjnych we wszystkich sferach życia jest ogromne. Komputer, smartfon, tablet czy też Internet są tak ważnymi komponentami naszej codzienności, że nie można już się bez nich obyć. To dzięki nim mamy dostęp do najświeższych informacji, jesteśmy w stałym kontakcie z bliskimi czy też rozwijamy zainteresowania i pasje. Kompetencje cyfrowe są niezbędne w życiu codziennym, dlatego dbałość o ich rozwój stanowi podstawę do podejmowania w szkole działań odpowiednio zorganizowanych i zaplanowanych. Rozwijanie kompetencji cyfrowych jest istotne nie tylko ze względu na ciągły rozwój nowych technologii, ale również ze względu na możliwości stosowania jej niemalże we wszystkich obszarach życia, np. podczas nabywania umiejętności posługiwania się językiem obcym, pozyskiwania informacji, komunikowania się, nabywania kompetencji matematycznych, umiejętności uczenia się oraz radzenia sobie z różnego rodzaju wyzwaniami.

Kierunek 5. Rozwijanie kreatywności, przedsiębiorczości i kompetencji cyfrowych Kompetencje cyfrowe w szkole Zadaniem szkoły jest rozwijanie aktywności uczniów poprzez kształtowanie kompetencji cyfrowych, w tym bezpiecznego i celowego wykorzystywania technologii informacyjno-komunikacyjnych. Szkoła ma stwarzać takie same możliwości rozwoju dla wszystkich uczniów – poczynając od sposobów kształcenia informatycznego, poprzez integrację treści z zakresu informatyki z treściami innych przedmiotów, kończąc na umożliwieniu uczniom np. dostępu elektronicznego do wartościowych materiałów dydaktycznych i nowoczesnych rozwiązań technologicznych.

Kierunek 5. Rozwijanie kreatywności, przedsiębiorczości i kompetencji cyfrowych Kompetencje cyfrowe w szkole (c. d. ) Młody człowiek kończący szkołę podstawową musi posiadać umiejętności, które pozwolą mu samodzielnie poruszać się w społeczeństwie informacyjnym. To zadanie jest ogromnym wyzwaniem dla współczesnej szkoły ze względu na fenomenalny postęp w rozwoju technologii informacyjno-komunikacyjnych na przełomie XX i XXI w. oraz różnice pokoleniowe w tym obszarze. Uczniowie uczęszczający obecnie do szkoły podstawowej to tzw. cyfrowi tubylcy, dla których najnowsze modele telefonów komórkowych i tabletów, korzystanie z oprogramowania i zasobów Internetu nie jest żadnym problemem. Współcześni nauczyciele urodzeni przed 1990 r. to tzw. cyfrowi imigranci. Stają oni przed wyzwaniem, jak odejść od schematów nauczania opartych na kredzie i tablicy i jak w atrakcyjny sposób prowadzić lekcje, wykorzystując narzędzia i sposoby przyswajania wiedzy typowe dla cyfrowych tubylców.

Kierunek 5. Rozwijanie kreatywności, przedsiębiorczości i kompetencji cyfrowych Kompetencje cyfrowe w szkole (c. d. ) Stosowanie w szkole technologii informacyjno-komunikacyjnych niesie z sobą ogromne możliwości. To dzięki nim uczniowie łatwiej skupiają uwagę, to ich stosowanie wzbudzić może uczniowskie zainteresowanie i motywację. Współczesne nauczanie jest możliwe bez stosowania technologii informacyjno-komunikacyjnej. Ze względu na szybki dostęp do informacji – ułatwiają one uczenie się i uatrakcyjniają je, oszczędzają czas nauczyciela, pozwalają dzielić się materiałami i wielokrotnie je wykorzystywać.

Kierunek 5. Rozwijanie kreatywności, przedsiębiorczości i kompetencji cyfrowych Informatyka Wczesny kontakt w szkole z informatyką powinien przybliżyć uczniom możliwości zastosowań tej dziedziny oraz wzbudzić zainteresowanie nią. Uczniowie powinni poznać podstawowe metody informatyki, aby w przyszłości stosować je w praktycznych sytuacjach w różnych dziedzinach życia. Podstawowym zadaniem szkoły jest kształtowanie u uczniów umiejętności rozwiązywania problemów z różnych dziedzin ze świadomym wykorzystaniem metod i narzędzi wywodzących się z informatyki oraz lepszego rozumienia, jakie są obecne możliwości technologii, komputerów i ich zastosowań. Podstawa programowa nauczania informatyki zakłada, że uczniowie kończący szkołę podstawową nabędą umiejętności współpracy, wymienią się pomysłami i doświadczeniami, wykorzystają technologię i jej możliwości do komunikowania się w procesie uczenia się.

Kierunek 5. Rozwijanie kreatywności, przedsiębiorczości i kompetencji cyfrowych Wykorzystanie TIK w nauczaniu Korzystanie z TIK w edukacji szkolnej przydatne jest na wielu przedmiotach, szczególnie w nauce przedmiotów przyrodniczych, które dla lepszego zrozumienia omawianych treści często wymagają wizualizacji, a do tego idealnie nadają się narzędzia technologii informacyjno-komunikacyjnej. Korzystanie z TIK w edukacji szkolnej przydatne jest również w nauce języków obcych. Masowe korzystanie uczniów ze społecznościowych środowisk wirtualnych rozwija kompetencje społeczne uczniów, co sprzyja realizacji celów nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego w szkole podstawowej. Proces edukacyjny, w którym kształtuje się kompetencje cyfrowe, powinien umożliwić uczniowi nie tylko rozwój umiejętności celowego posługiwania się urządzeniami technologii informacyjnokomunikacyjnych w celu pozyskiwania informacji (wiedzy), powinien także wskazać, jak bezpiecznie ją wykorzystywać oraz uświadamiać zagrożenia płynące z korzystania z technologii społeczeństwa informatycznego.

Kierunek 5. Rozwijanie kreatywności, przedsiębiorczości i kompetencji cyfrowych Wykorzystanie TIK w nauczaniu (c. d. ) Nauka bezpiecznego i celowego korzystania z technologii informacyjnokomunikacyjnej należy m. in. do zadań nauczyciela zajęć informatycznych. Powinien on wykorzystywać każdą naturalną sytuację do kształtowania prawidłowych podstaw podczas komunikacji, współpracy w grupie, powinien wskazywać uczniom możliwości bezpiecznego poruszania się w środowiskach cyberprzestrzeni, przygotować uczniów do pracy nad projektami zespołowymi. Szkoła podstawowa powinna wprowadzać ucznia już od najmłodszych lat w sferę zastosowania tych umiejętności we wszystkich dziedzinach, które zostaną przez nich wybrane jako przedmiot kształcenia na kolejnych etapach edukacji, a także w życiu codziennym.