GERATRK SENDROMLAR Sk Grlen Geriatrik Sendromlar Nedenleri Tan

GERİATRİK SENDROMLAR Sık Görülen Geriatrik Sendromlar, Nedenleri, Tanı ve Tedavi Yöntemleri

HASTALIK VE SAĞLIK NEDİR? • Dünya Sağlık Örgütü sağlığı (1974); “yalnızca hastalık ve sakatlığın olmayışı değil, fiziksel, mental ve sosyal yönden tam bir iyilik halidir” diye tanımlamıştır. İyilik hali, erkek veya kadın tarafından birey olarak, kendi değer ve inanışlarına göre farklı tanımlanır (Boysol ve Sevil, 2006 ).

SENDROM NEDİR? • Birbiriyle ilişkisiz gibi görünen, ancak bir araya geldiklerinde tek bir olgu olarak kendini gösteren bulguların bütünüdür.

SIK GÖRÜLEN GERİATRİK SENDROMLAR ØAğrı ØDemans ØDeliryum ØKırılganlık ØMalnütrisyon ØSarkopeni ØPolifarmasi Øİnkontinans ØDüşmeler ØBası Ülseri

AĞRI § Bireyin hafızasına, beklentilerine ve duygularına göre değişiklikler gösteren, nöropatolojik mekanizmalar sonucunda ortaya çıkan karmaşık bir fenomen olarak tanımlanır. (Datlı Yakaryılmaz ve Öztürk, 2018)

DEMANS § Hafızada ve öğrenme, oryantasyon, dil fonksiyonları gibi diğer bilişsel fonksiyonlarda ilerleyici bir bozulma, kazanılmış sosyal ve entelektüel becerilerde kayıp, günlük yaşam aktivitelerini devam ettirmede bozulma…İlerleyici nörodejenaratif bir hastalıktır. (Özsürekçi, Balcı ve Halil, 2018)

Nedenleri q Alzehimer q Vasküler Demans q Lewy Cisimcikli Demans

DELİRYUM • Kognitif fonksiyonlarda , dikkatte ve duygu durumunda akut başlangıçlı, saatler - günler süren, gün içinde dalgalanmalarla seyreden bozukluğu ifade etmektedir. (Kızılarslanoğlu ve Göker, 2018)

KIRILGAN YAŞLI • Kırılganlık, güçsüzlük ve fizyolojik rezervin azalması ile karakterize ileri yaşamda ortaya çıkan bir düşkünlük durumudur. (Özer ve Akın, 2018) Nedenleri; üKilo kaybı üBitkinlik ve tükenmişlik hissi CHS’ye göre 3/5 içeriyorsa üZayıflık(kuvvetsizlik) kırılgan yaşlı tanısı konulur. üYavaş ve dengesiz yürüme üFiziksel aktivitelerde kısıtlanma

MALNÜTRİSYON

SARKOPENİ • Kas kaybı

Tedavi ve Önleme v. Egzersiz v. Beslenme desteği v. Hormonel tedaviler

POLİFARMASİ

İNKONTİNANS • İki çeşidi vardır; ØÜriner İnkontinans: Hem sosyal hem de tıbbi sorunlara yol açacak sıklık ve miktarda olan, aynı zamanda objektif olarak ortaya konabilen istem dışı idrar kaçırmaya üriner inkontinans (Üİ) denilir. Ø Fekal İnkontinans: Bağırsak hareketi üzerindeki kontrol kaybıdır ve anüs boyunca gaz veya feçes sızmasına neden olur.

Üriner İnkontinans Tipleri § Urge (Sıkışma Tipi) İnkontinans § Stres İnkontinans § Overflow (Taşma Tipi) İnkontinans § Fonksiyonel Üriner İnkontinans § Miks Üriner İnkontinans § Geçici Üriner İnkontinans

TEDAVİ v. Konservatif (Koruyucu) Yaklaşımlar • Kegel egzersizi • Diyet programı vİlaç Tedavisi

DÜŞME Düşmeler, bir kişinin yanlışlıkla yerde ya da bulunduğu seviyeden daha alt seviyede hareketsiz hale gelmesi olarak tanımlanır. (WHO, 2007, akt. Cengiz, 2018)

DÜŞME RİSK FAKTÖRLERİ üYürüme bozukluğu üDenge sorunu üKas güçsüzlüğü üYürüme desteği kullanma üGörme kusuru üKadın cinsiyeti üİnme geçirmiş olmak üBaş dönmesi üAnemi üOrtostatik hipotansiyon üBilişsel bozukluk

BASI ÜLSERİ • Deri ve ya altında özellikle kemik çıkıntılarının olduğu dokularda maruz kalınan uzun süreli basınçla birlikte yırtılma ve sürtünmenin de eşlik etmesi sonucunda deri kanlanmasının azalması ve bozulması ile neticelenen yumuşak doku hasarına verilen isimdir (NPUAP, 1989; akt. Öztürk, 2018).

RİSK FAKTÖRLERİ • Basınç • Makaslama etkisi • Sürtünme • Nem

KAYNAKÇA • Akın, S. ve Özer, F. (2018), «Kırılgan Yaşlı» , E. Özmete& S. Aras (Ed. ) Yaşlıda Sık Görülen Durumlar 1 Geriatrik Sendromlar, s. 58 -65, Hedef CS Basın Yayın, Ankara. • Bolsoy, N. , & Sevil, Ü. (2006). Sağlık-hastalık Ve Kültür Etkileşimi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(3), 78 -87. • Cengiz, Ö. (2018). «Düşmeler» . , E. Özmete& S. Aras (Ed. ) Yaşlıda Sık Görülen Durumlar-1 Geriatrik Sendromlar, s. 156 -162, Hedef CS Basın Yayın, Ankara. • Datlı Yakaryılmaz, F. ve Öztürk, Z. (2018), «Ağrı» , E. Özmete& S. Aras (Ed. ) Yaşlıda Sık Görülen Durumlar-1 Geriatrik Sendromlar, s. 12 -28, Hedef CS Basın Yayın, Ankara. • Kızılarslanoğlu , M. ve Göker, B. (2018), «Deliryum» , E. Özmete& S. Aras (Ed. ) Yaşlıda Sık Görülen Durumlar-1 Geriatrik Sendromlar, s. 48 -54, Hedef CS Basın Yayın, Ankara. • Özsürekçi, C. , Balcı, C. ve Halil, M. (2018), «Demans» , E. Özmete& S. Aras (Ed. ) Yaşlıda Sık Görülen Durumlar-1 Geriatrik Sendromlar, s. 30 -46, Hedef CS Basın Yayın, Ankara. • Öztürk, A. (2018). «Bası Ülseri» , E. Özmete& S. Aras (Ed. ) Yaşlıda Sık Görülen Durumlar-1 Geriatrik Sendromlar, s. 164 -176, Hedef CS Basın Yayın, Ankara.