Flokkun lfheimsins 6 Kafli Hva er flokkun lfvera

Flokkun lífheimsins 6. Kafli

Hvað er flokkun lífvera og til hvers er hún eiginlega? ? n Gefur okkur hugmynd um þróunarferla – Tengir saman lífverur jarðar n Áttum okkur betur á líffræðilegum fyrirbærum

Nútíma flokkun I. Heilkjörnungar 1. 2. 3. 4. Frumverur Sveppir plöntur dýr II. Eiginlegar bakteríur 1. Fornbakteríur 5. dreifkjörnungar

Frekari flokkun

Skipulagsæði mannsins Líffræðilegar nafngiftir (Linnaeus) n Skrifum aðeins ættkvíslina, tegund og undirtegund (ef við á) n Fræðileg líffræði heiti eru alltaf á latínu Ættkvísl = skástrikað og stór upphafsstafur Tegund = skástrikað og lítill upphafsstafur Undirtegund = skástrikað og lítill upphafsstafur Ljón: Panthera leo Maður: Homo sapiens n n n

Klassísk námstækni til að muna! Ríki = Fylking = Flokkur = Ættbálkur = Ættkvísl = Tegund = Undirtegund = Riddarinn Forljóti Fór Ætíð Ælandi Æfur Til Unnar

Dæmi um flokkun: Maðurinn n n n n Fylki: Heilkjörnungur (Eukarya) Ríki: Dýr (Animalia) Fylking: Seildýr (Chordata) Flokkur: Spendýr (Mammalia) Ættbálkur: Prímatar (Primates) Ætt: Mannaætt (Hominidae) Ættkvísl: Homo Tegund: sapiens

Ýtarlegri flokkun: Maðurinn n Fylki: Heilkjörnungar n Ríki: Dýr (fjölfrumungar) n Undirríki: Eiginlegir fjölfrumungar n Yfirfylking: Innholungar n Fylking: Seildýr n Undirfylking: Hryggdýr n Flokkur: Spendýr n Undirflokkur: Legkökuspendýr n Ættbálkur: Prímatar (fremdardýr) n Ætt: Mannaætt n Ættkvísl: Homo n Tegund: Homo sapiens n Undirtegund: Maður (Homo sapiens)

Heilkjörnungar

I. I Frumverur n A. Frumþörungar (plöntusvif) Skoruþörungur (gonyaulax) Augnglenna (Euglena) Kísilþörungar (diatoms)

Augnglennur (Euglena) n Einfrumungur n Lifa í næringarríku ferskvatni Kjarni Ljósnæmur blettur – Nokkrar finnast í sjó n 1 -3 svipur til sunds n Án frumuveggs n Ljósnæmur augnblettur n Með grænukorn = ljóstillífandi n Án grænukorna = treysta á fæðu í umhverfinu Grænukorn Svipa

Gullþörungar Flestir í sjó en einnig í ferskvatni n Frumuveggur oft úr kísli n Hafa grænukorn = frumbjarga með ljóstillífun n Kísilþörungar eru algengur flokkur innan gullþörungafylkingar n

Kísilþörungar (Bacillariophyceae) Alltaf kísill í frumuvegg n Frumuveggur með mjög smágerðu mynstri n – Ótrúleg listaverk Frumuveggur úr tveimur hlutum (dós) n Frumuskipting: n – Einn hlutinn heldur lokinu og myndar nýjan botn – Hinn hlutinn heldur botni og myndar nýtt lok (mynd bls. 105 í bók) Æxlunarfrumur = gró n Stór hluti af svifþörungum við Ísland eru kísilþörungar n

Skoruþörungar (Dinophyceae) n n n Með skorur á líkamanum: þversum og langsum Svipa í hvorri skoru Oft þykkur frumuveggur (beðmi) Sjó -ferskvatni - rökum jarðvegi Með/án grænukorna – Lifa dýra-/plöntulífi eftir aðstæðum – Snýkju-/samlífi n Offjölgun skoruþörunga getur valdið eitrun – Fiskar – Skeldýr