Dziedziczenie Podatek od spadkw i darowizn Uwaga n

Dziedziczenie. Podatek od spadków i darowizn.

Uwaga!!! n Treści niniejszej prezentacji mają charakter ogólny. n W szczególności należy pamiętać, iż każdy przypadek należy rozpatrywać indywidualnie. n Przedstawione informacje mogą nie mieć zastosowanie do zdarzeń przeszłych, bowiem w tym czasie przepisy, a także praktyka właściwych organów mogły ulec zmianie. n Zawarte w prezentacji informacje mogą również stracić aktualność ze względu na stały proces zmiany prawa i jego interpretacji.

Zdolność do dziedziczenia n Spadkobiercą może być osoba fizyczna lub osoba prawna, z wyjątkiem: Osoby fizycznej, która nie żyje w chwili otwarcia spadku; Wyjątek: dziecko poczęte w chwili otwarcia spadku może być spadkobiercą, pod warunkiem, że urodzi się żywe n Osoby prawnej, która nie istnieje w chwili otwarcia spadku; n Fundacji stanowionej przez spadkodawcę w testamencie, jeżeli nie zostanie wpisana do rejestru w ciągu 2 lat od ogłoszenia testamentu.

Spadkobierca niegodny (1) n Z dziedziczenia zostaje wyłączony (w sposób, jak gdyby nie dożył otwarcia spadku) spadkobierca uznany za niegodnego. n Uznania za niegodnego dokonuje sąd. n Uznania spadkobiercy za niegodnego może żądać każdy, kto ma w tym interes. n Czas na wystąpienie z ww. żądaniem ograniczony jest do roku od dnia, w którym wnioskodawca dowiedział się o przyczynie niegodności, lecz nie później niż przed upływem 3 lat od dnia otwarcia spadku.

Spadkobierca niegodny (2) Sąd może uznać spadkobiercę za niegodnego, jeżeli: n dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwa wobec spadkodawcy; n podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu albo w taki sam sposób przeszkodził mu w dokonaniu jednej z tych czynności; n umyślnie ukrył bądź zniszczył testament spadkodawcy, podrobił bądź przerobił jego testament albo świadomie skorzystał z testamentu podrobionego bądź przerobionego rzez inną osobę. Uwaga: spadkobierca nie może być uznany za niegodnego, jeżeli spadkobierca mu przebaczył.

Dziedziczenie: n testamentowe n ustawowe

Pierwszeństwo testamentu Spośród dziedziczenia testamentowego i ustawowego pierwszeństwo ma testament, co oznacza, że dziedziczenie ustawowe: n co do całości spadku następuje wtedy, gdy spadkodawca nie powołał spadkobiercy albo gdy żadna z osób, które powołał, nie chce lub nie może być spadkobiercą; n co do części spadku następuje wtedy, gdy spadkodawca nie powołał do tej części spadkobiercy albo gdy którakolwiek z kilku osób, które powołał do całości spadku, nie chce lub nie może być spadkobiercą (czyli gdy zostanie część spadku „niezagospodarowana” testamentem).

Dziedziczenie ustawowe

Dziedziczenie ustawowe – spadkobiercy i ich części (1) W pierwszej kolejności do spadku powołani są małżonek i dzieci. Dopiero jeżeli nie ma dzieci do dziedziczenia mogą być powołane inne osoby. Dzieci + małżonek – po równo, ale małżonek minimum 1/4. Jeżeli dziecko nie dożyło – to dzieci tego dziecka (czyli wnuki spadkodawcy) dziedziczą jego udział po równo (dotyczy też dalszych zstępnych). SPADKODAWCA MAŁŻONEK 1/3 DZIECKO ZMARŁE WNUK POŁOWA Z 1/3=1/6 DZIECKO 1/3 WNUK POŁOWA Z 1/3=1/6

Dziedziczenie ustawowe – spadkobiercy i ich części (2) SPADKODAWCA Gdy nie ma dzieci, to małżonek + rodzice + rodzeństwo, ale małżonek minimum ½, a każdy z rodziców ¼ tego, co przypada łącznie rodzicom i rodzeństwu, reszta po równo między rodzeństwo: MAŁŻONEK 1/2 MATKA 1/4 z 1/2=1/8 OJCIEC 1/4 z 1/2=1/8 BRAT 1/2 z 1/2=1/4

Dziedziczenie ustawowe – spadkobiercy i ich części (3) SPADKODAWCA Jeżeli któryś z rodziców nie dożył, to jego udział po połowie dla drugiego małżonka i całego rodzeństwa: MATKA 1/4 OJCIEC ZMARŁ MATKA Połowa z 1/4=1/8 BRAT Połowa z 1/4 =1/8 BRAT 1/4

Dziedziczenie ustawowe – spadkobiercy i ich części (4) SPADKODAWCA Jeżeli do spadku powołani są obok małżonka tylko rodzice albo tylko rodzeństwo, dziedziczą oni w częściach równych to, co przypada łącznie dla rodziców i rodzeństwa. MAŁŻONEK 1/2 BRAT 1/4 SIOSTRA 1/4

Małżeńska wspólność majątkowa Uwaga: Ze względu na wspólność majątkową małżeńską majątek spadkodawcy jest z reguły w połowie własnością jego współmałżonka. Dziedziczeniu podlega jedynie udział ½ w majątku wspólnym; reszta to własność małżonka nie objęta spadkiem.

Małżonek – zasady szczególne n Małżonek dziedziczący z ustawy w zbiegu z innymi spadkobiercami, z wyjątkiem zstępnych spadkodawcy, którzy mieszkali z nim razem w chwili jego śmierci, może żądać ze spadku ponad swój udział spadkowy przedmiotów urządzenia domowego, z których za życia spadkodawcy korzystał wspólnie z nim lub wyłącznie sam. n Uprawnienie to nie przysługuje małżonkowi, jeżeli wspólne pożycie małżonków ustało za życia spadkodawcy.

Małżonek – zasady szczególne separacja Regulacje odnośnie do dziedziczenia ustawowego nie dotyczą małżonka pozostającego w separacji.

Małżonek – zasady szczególne wystąpienie o rozwód/separację n Małżonek jest wyłączony od dziedziczenia, jeżeli spadkodawca wystąpił o orzeczenie rozwodu lub separacji z jego winy, a żądanie to było uzasadnione. n Wyłączenie małżonka od dziedziczenia następuje na mocy orzeczenia sądu. n Wyłączenia może żądać każdy z pozostałych spadkobierców ustawowych powołanych do dziedziczenia w zbiegu z małżonkiem w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o otwarciu spadku, nie więcej jednak niż jeden rok od otwarcia spadku.

Przysposobienie pełne: n przysposobiony dziedziczy po przysposabiającym i jego krewnych tak, jak by był dzieckiem przysposabiającego, a przysposabiający i jego krewni dziedziczą po przysposobionym tak, jak by przysposabiający był rodzicem przysposobionego. n przysposobiony nie dziedziczy po swoich wstępnych naturalnych i ich krewnych, a osoby te nie dziedziczą po nim. n w wypadku gdy jeden z małżonków przysposobił dziecko drugiego małżonka, zasady tej nie stosuje się względem tego małżonka i jego krewnych, a jeżeli takie przysposobienie nastąpiło po śmierci drugiego z rodziców przysposobionego, także względem krewnych zmarłego, których prawa i obowiązki wynikające z pokrewieństwa zostały w orzeczeniu o przysposobienie utrzymane. Przysposobienie częściowe” n przysposobiony dziedziczy po przysposabiającym na równi z jego dziećmi, a zstępni przysposobionego dziedziczą po przysposabiającym na tych samych zasadach co dalsi zstępni spadkodawcy; n przysposobiony i jego zstępni nie dziedziczą po krewnych przysposabiającego, a krewni przysposabiającego nie dziedziczą po przysposobionym i jego zstępnych; n rodzice przysposobionego nie dziedziczą po przysposobionym, a zamiast nich dziedziczy po przysposobionym przysposabiający; poza tym przysposobienie narusza powołania do dziedziczenia wynikającego z pokrewieństwa.

Dziadkowie spadkodawcy, jeżeli znajdą się w niedostatku i nie mogą otrzymać należnych im środków utrzymania od osób, na których ciąży względem nich ustawowy obowiązek alimentacyjny, mogą żądać od spadkobiercy nie obciążonego takim obowiązkiem środków utrzymania w stosunku do swoich potrzeb i do wartości jego udziału spadkowego. Spadkobierca może uczynić zadość temu roszczeniu także w ten sposób, że zapłaci dziadkom spadkodawcy sumę pieniężną odpowiadającą wartości jednej czwartej części swojego udziału spadkowego.

Brak testamentu i spadkobierców ustawowych Uwaga: W braku testamentu i spadkobierców ustawowych (małżonka, dzieci i ich dzieci, rodziców i rodzeństwa) dziedziczy Skarb Państwa, nie dalsza rodzina. Osoby samotne powinny więc zadbać o pozostawienie testamentu.

Dziedziczenie testamentowe

Testament tylko jednej osoby Testament może zawierać rozrządzenia tylko jednego spadkodawcy. To oznacza, że małżonkowie ani dwie inne osoby nie mogą sporządzić testamentu wspólnego.

Osoba sporządzająca testament n Sporządzić, a także odwołać testament może tylko osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych. n Uwaga: Testamentu nie można sporządzić ani odwołać przez przedstawiciela, pełnomocnika, opiekuna itp.

Nieważność testamentu Testament jest nieważny, jeżeli został sporządzony: n w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli; n pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, nie sporządziłby testamentu tej treści; n pod wpływem groźby. Na nieważność testamentu z powyższych przyczyn nie można się powołać po upływie 3 lat od dnia, w którym osoba mająca w tym interes dowiedziała się o przyczynie nieważności, a w każdym razie po upływie 10 lat od otwarcia spadku.

Odwołanie i zmiana testamentu (1) n Spadkodawca może w każdej chwili odwołać zarówno cały testament, jak i jego poszczególne postanowienia. n Odwołanie testamentu może nastąpić bądź w ten sposób, że: n Jeżeli spadkodawca sporządzi nowy testament, nie zaznaczając w nim, że poprzedni odwołuje, ulegają odwołaniu tylko te postanowienia poprzedniego testamentu, których nie można pogodzić z treścią nowego testamentu. – spadkodawca sporządzi nowy testament, – w zamiarze odwołania spadkodawca testament zniszczy lub pozbawi go cech, od których zależy jego ważność, – Spadkodawca dokona w testamencie zmian, z których wynika wola odwołania jego postanowień.

Odwołanie i zmiana testamentu (1) n Odwołanie lub zmiana testamentu sporządzonego w jednej formie może nastąpić w drodze sporządzenia testamentu w innej formie, tzn. testament notarialny może być mieniony również inną formą testamentu.

Rodzaje testamentów n Polskie prawo dopuszcza następujące rodzaje Polskie prawo dopuszcza następujące testamentów: testamenty zwykłe: – testament własnoręczny (holograficzny); – testament notarialny; – testament allograficzny; n testamenty szczególne; – – – testament ustny; testament na statku / w samolocie; testament wojskowy.

Testamenty szczególne n n Uwaga: testament szczególny może być sporządzony tylko w okolicznościach szczególnych. Jest ważny tylko 6 miesięcy od daty ustania tych szczególnych okoliczności. Dlatego w tym czasie należy sporządzić nowy testament, jeden z trzech tzw. zwykłych testamentów.

Testament własnoręczny (holograficzny) - 1 n n n Testament własnoręczny czyli holograficzny to testament: napisany w całości pismem ręcznym osobiście przez spadkodawcę; podpisany własnoręcznie przez spadkodawcę; opatrzony datą. n Uwaga: Nie będzie ważny testament napisany na maszynie, a jedynie podpisany ręcznie. Cały tekst powinien być napisany odręcznie i to osobiście przez spadkodawcę. n Tekst powinien być również podpisany własnoręcznie przez spadkodawcę. Podpis obejmuje co prawda imię i nazwisko i najlepiej, aby był czytelny, to bowiem wykluczy potrzebę dokonywania jakichkolwiek czynności interpretacyjnych i zapewni bezpieczeństwo rozporządzeniu testamentowemu. n Testamentem może być również list napisany i podpisany własnoręcznie przez spadkodawcę, w którym zawarto całościowe albo częściowe rozporządzenie majątkiem na wypadek śmierci.

Testament własnoręczny (holograficzny) - 2 n W pewnym wypadkach możliwe jest podpisanie testamentu nieczytelnie czy samym imieniem (gdy np. z treści testamentu wynika tożsamość testatora: „ja, niżej podpisany Jan Kowalski. . . ” albo gdy testator w obrocie prawnym występował właśnie pod samym imieniem, a z treści testamentu nie wynikają wątpliwości w tym zakresie). Warto jednak podpisać się czytelnie i pełnym imieniem i nazwiskiem. n Uwaga: Podpis powinien znaleźć się pod testamentem. Jeżeli znajdzie się w innym miejscu, niezbędna będzie interpretacja testamentu, aby stwierdzić, czy podane tam imię i nazwisko to rzeczywiście podpis, bowiem cały dokument jest pisany ręcznie i może się okazać, że podanie imienia i nazwiska nie oznacza podpisu. Podpis w innym miejscu, niż pod rozporządzeniem, występuje często, gdy testator pisze, iż zamierza rozporządzić mieniem w następujący sposób (tu podpis), a następnie przytaczane są poszczególne postanowienia testamentu. Dlatego nie wystarczy napisać „Ja, Jan Kowalski przekazuję mój majątek…’ n Brak daty nie powoduje nieważności testamentu, o ile nie powoduje to wątpliwości co do daty sporządzenia testamentu (wątpliwość tę usuwa się w postępowaniu sądowym). Dopuszczalne jest zatem wpisanie daty maszynowo po podpisie.

Testament notarialny n Testament przygotowany w formie aktu notarialnego zawiera wszelkie elementy przewidziane dla aktu notarialnego, zna je zatem bardzo dobrze notariusz. n Spadkodawca powinien złożyć przed notariuszem oświadczenie swojej woli. Uwaga; jeżeli spadkodawca podpisze jedynie tekst przygotowany przez notariusza i spadkobiercę, to taki testament będzie nieważny; n jeżeli spadkodawca nie umie lub nie może się podpisać, notariusz powinien uczynić wzmiankę na ten temat w treści testamentu pod rygorem jego nieważności; n Uwaga: odpis aktu notarialnego zawierającego testament nie jest testamentem; jedynie oryginał pozostający u notariusza jest testamentem, i tylko wypis jest z nim równoznaczny. n Niekiedy podaje się możliwość sporządzenia testamentu notarialnego przez konsula.

Testament allograficzny to testament sporządzony: n poprzez złożenie oświadczenia ustnego; n w obecności min. dwóch świadków (mogą to być również osoby wymienione w testamencie); n wobec: – – – n n wójta, burmistrza, prezydenta miasta; starosty; marszałka województwa; sekretarza powiatu albo gminy; kierownika USC; spisany w protokole; z podaniem daty sporządzenia; odczytany spadkodawcy w obecności świadków; podpisany przez świadków oraz spadkodawcę (jeżeli spadkodawca nie może podpisać, trzeba podać to w protokole ze wskazaniem przyczyny). n Testamentu allograficznego nie mogą sporządzić osoby głuche i nieme. n Uprawnionym do przyjęcia oświadczenia spadkodawcy jest każdy podmiot wchodzący w skład zarządu gminy: wójt albo burmistrz czy prezydent miasta, także ich zastępcy i pozostali członkowie zarządu. n W praktyce oświadczenie składane jest w drodze dyskusji, wymiany zdań, wyjaśnień itp. Nikt nie wymaga, aby spadkodawca oświadczył bezbłędnym językiem i płynnie swoją wolę, nie posiada bowiem stosownego wykształcenia ani doświadczenia w tym zakresie.

Testament ustny n n n Testament ustny to testament sporządzony jeżeli zachodzą okoliczności szczególne: obawa rychłej śmierci spadkodawcy („obawa rychłej śmierci” a nie tylko „obawa śmierci”, nie dotyczy zamiaru samobójczego, chorób prowadzących nieuchronnie do śmierci gdy brak jest dodatkowych oznak nagłego pogorszenia stanu zdrowia, niezbędne są obiektywne okoliczności, nie tylko subiektywne przekonanie spadkodawcy) wskutek szczególnych okoliczności zachowanie zwykłej formy testamentu nie jest możliwe lub jest bardzo utrudnione. Ta forma testamentu pozwala na złożenie oświadczenia ustnego w obecności minimum trzech świadków. Treść testamentu ustnego powinna być później stwierdzona w ten sposób, że: jeden ze świadków albo osoba trzecia spisze oświadczenie spadkodawcy przed upływem roku od jego złożenia, z podaniem miejsca i daty oświadczenia oraz miejsca i daty sporządzenia pisma, a pismo to podpiszą spadkodawca i dwaj świadkowie albo wszyscy świadkowie, albo w ciągu sześciu miesięcy od dnia otwarcia spadku wszyscy świadkowie złożą przed sądem zgodne zeznanie; jeżeli przesłuchanie jednego ze świadków nie jest możliwe lub napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, sąd może poprzestać na zgodnych zeznaniach dwóch świadków.

Testament na statku/w samolocie Testament taki można sporządzić: n podczas podróży na polskim statku morskim lub powietrznym; n przed dowódcą statku lub jego zastępcą; w ten sposób, że: n spadkodawca oświadcza swą wolę dowódcy statku lub jego zastępcy; n w obecności dwóch świadków; n dowódca statku lub jego zastępca spisuje wolę spadkodawcy, podając datę jej spisania, n pismo to w obecności świadków odczytuje spadkodawcy, n po czym pismo podpisują spadkodawca, świadkowie oraz dowódca statku lub jego zastępca. n Jeżeli spadkodawca nie może podpisać pisma, należy w piśmie podać przyczynę braku podpisu spadkodawcy. Jeżeli zachowanie tej formy nie jest możliwe, można sporządzić testament ustny. Możliwy jest podpis elektroniczny kwalifikowany (np. wysłanie maila).

Testamenty wojskowe n n n n Testament wojskowy może być sporządzony tylko w czasie: mobilizacji; wojny; przebywania w niewoli. Testamenty wojskowe mogą sporządzać: żołnierze Sił Zbrojnych pełniący czynną służbę wojskową; pracownicy cywilni zatrudnieni w Siłach Zbrojnych; osoby cywilne towarzyszące Siłom Zbrojnym, a mianowicie: – członkowie personelu stowarzyszenia "Polski Czerwony Krzyż" i innych stowarzyszeń udzielających pomocy wojskowej służbie zdrowia; – osoby wykonujące czynności duszpasterskie w Siłach Zbrojnych, – członkowie służb pomocniczych i inne osoby wykonujące świadczenia osobiste na rzecz Sił Zbrojnych. również inne osoby cywilne niż wymienione wyżej, jeżeli znajdują się na obszarze będącym pod wyłącznym zarządem organów wojskowych albo na jednostce pływającej Marynarki Wojennej lub na statku powietrznym należącym do Sił Zbrojnych. Testament wojskowy może być sporządzony według jednej z następujących form: spadkodawca oświadcza swą ostatnią wolę ustnie sędziemu wojskowemu, który spisuje ją w protokole z podaniem miejsca i daty jego sporządzenia, odczytuje protokół spadkodawcy i sporządza o tym wzmiankę; następnie protokół podpisują spadkodawca i sędzia, a jeżeli spadkodawca nie może się podpisać, sędzia wojskowy powinien zamieścić w protokole uwagę wyjaśniającą powód braku podpisu spadkodawcy; spadkodawca oświadcza swą ostatnią wolę ustnie w obecności dwóch świadków jednocześnie obecnych, z których jeden spisuje wolę spadkodawcy, podając miejsce i datę jej spisania, a następnie tak sporządzony testament podpisują spadkodawca i dwaj świadkowie; jeżeli spadkodawca nie może się podpisać, oświadcza ustnie swą ostatnią wolę w obecności trzech świadków jednocześnie obecnych, z których jeden spisuje wolę spadkodawcy podając miejsce i datę jej spisania wraz z wyjaśnieniem powodu braku podpisu spadkodawcy; tak sporządzony testament po odczytaniu go spadkodawcy i dokonaniu o tym wzmianki podpisują wszyscy trzej świadkowie; w razie obawy rychłej śmierci spadkodawcy wskutek odniesionych ran lub choroby albo jeżeli wskutek szczególnych okoliczności zachowanie formy testamentu określonej wyżej jest niemożliwe lub bardzo utrudnione, testament wojskowy może być sporządzony również w tej formie, że spadkodawca oświadcza swą ostatnią wolę ustnie wobec dwóch (a nie trzech jak przy testamencie niewojskowych) świadków, choćby niejednocześnie obecnych. Stwierdzenie treści testamentu sporządzonego w obawie rychłej śmierci następuje później w ten sposób, że: jeden ze świadków albo osoba trzecia spisze oświadczenie spadkodawcy przed upływem roku od jego złożenia, z podaniem miejsca i daty oświadczenia oraz miejsca i daty sporządzenia pisma, a pismo to podpiszą spadkodawca i dwaj świadkowie albo wszyscy świadkowie, albo w ciągu sześciu miesięcy od dnia otwarcia spadku wszyscy świadkowie złożą przed sądem zgodne zeznanie; jeżeli przesłuchanie jednego ze świadków nie jest możliwe lub napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, sąd może poprzestać na zgodnych zeznaniach dwóch świadków. W sytuacjach, gdy można sporządzić testament wojskowy, można równie dobrze sporządzić testament w formie niewojskowej, np. testament własnoręczny itp.

Zapis

Zapis i dalszy zapis n n Spadkodawca może przez rozrządzenie testamentowe zobowiązać spadkobiercę ustawowego lub testamentowego do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby (zapis). Spadkodawca może obciążyć zapisem także zapisobiercę (dalszy zapis).

Zapis a słownictwo w testamencie Uwaga: ponieważ zapis stanowi odrębną instytucję prawną, nie należy posługiwać się w testamencie zwrotami typu „zapisuję mojej córce, Annie Kowalskiej…”, mając na myśli fakt przekazania do dziedziczenia.

Zakres zapisu n Jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, zapis obciąża ich w stosunku do wielkości ich udziałów spadkowych, chyba że spadkodawca postanowił inaczej. n Tę samą zasadę stosuje się odpowiednio do dalszego zapisu.

Zwolnienie z obowiązku zapisu n Jeżeli osoba, na której rzecz został uczyniony zapis, nie chce lub nie może być zapisobiercą, obciążony zapisem zostaje zwolniony od obowiązku jego wykonania, powinien jednak w braku odmiennej woli spadkodawcy wykonać dalsze zapisy. n Zapisobierca obciążony obowiązkiem wykonania dalszego zapisu może zwolnić się od tego obowiązku także w ten sposób, że dokona bezpłatnie na rzecz dalszego zapisobiercy przeniesienia praw otrzymanych z tytułu zapisu albo przelewu roszczenia o jego wykonanie.

Szczególne formy zapisu Zapis może być uczyniony pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu.

Przedmiot zapisu n Jeżeli przedmiotem zapisu jest rzecz oznaczona co do tożsamości, do roszczeń zapisobiercy o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o zwrot pożytków lub o zapłatę ich wartości, jak również do roszczeń obciążonego zapisem o zwrot nakładów na rzecz stosuje się odpowiednio przepisy o roszczeniach między właścicielem a samoistnym posiadaczem rzeczy. n Jeżeli przedmiotem zapisu jest rzecz oznaczona co do tożsamości, obciążony zapisem ponosi względem zapisobiercy odpowiedzialność za wady rzeczy jak darczyńca. n Jeżeli przedmiotem zapisu są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, obciążony powinien świadczyć rzeczy średniej jakości, uwzględniając przy tym potrzeby zapisobiercy. n Jeżeli przedmiotem zapisu są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, do odpowiedzialności obciążonego względem zapisobiercy za wady fizyczne i prawne rzeczy stosuje się odpowiednio przepisy o rękojmi przy sprzedaży. Jednakże zapisobierca może żądać od obciążonego zapisem tylko odszkodowania za nienależyte wykonanie zapisu albo dostarczenia zamiast rzeczy wadliwych rzeczy takiego samego gatunku wolnych od wad oraz naprawienia szkody wynikłej z opóźnienia.

Przedawnienie roszczeń z tytułu zapisu Roszczenie z tytułu zapisu przedawnia się z upływem 5 lat od dnia wymagalności zapisu.

Polecenie

Polecenie Spadkodawca może w testamencie włożyć na spadkobiercę lub na zapisobiercę obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem (polecenie).

Zwolnienie z polecenia Jeżeli osoba, na której rzecz został uczyniony zapis z obowiązkiem wykonania polecenia, nie chce lub nie może być zapisobiercą, spadkobierca zwolniony od obowiązku wykonania zapisu powinien w braku odmiennej woli spadkodawcy polecenie wykonać. Zasadę tę stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy polecenie obciąża dalszego zapisobiercę.

Żądanie wykonania polecenia n n Wykonania polecenia może żądać każdy ze spadkobierców, jak również wykonawca testamentu, chyba że polecenie ma wyłącznie na celu korzyść obciążonego poleceniem. Jeżeli polecenie ma na względzie interes społeczny, wykonania polecenia może żądać także właściwy organ państwowy.

Wykonawca testamentu

Wykonawca testamentu n Spadkodawca może w testamencie powołać wykonawcę testamentu. n Nie może być wykonawcą testamentu, kto nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych.

Zwolnienie z wykonania testamentu n Jeżeli osoba powołana jako wykonawca testamentu nie chce tego obowiązku przyjąć, powinna złożyć odpowiednie oświadczenie przed sądem. n Z ważnych powodów sąd może zwolnić wykonawcę testamentu.

Zadania wykonawcy testamentu n Jeżeli spadkodawca nie postanowił inaczej, wykonawca testamentu powinien: – zarządzać majątkiem spadkowym, – spłacić długi spadkowe, w szczególności wykonać zapisy i polecenia, – wydać spadkobiercom majątek spadkowy zgodnie z wolą spadkodawcy i z ustawą. n Wykonawca testamentu może pozywać i być pozywany w sprawach wynikających z zarządu spadkiem. Może również pozywać w sprawach o prawa należące do spadku i być pozwany w sprawach o długi spadkowe.

Koszty związane z wykonywaniem testamentu Koszty zarządu majątkiem spadkowym oraz wynagrodzenie wykonawcy testamentu należą do długów spadkowych.

Zachowek

Zachowek n Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należy się zachowek: – jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni - dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, – w innych wypadkach - połowa wartości tego udziału. n Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.

Ustalne udziału spadkowego dla obliczenia zachowku Przy ustalaniu udziału spadkowego stanowiącego podstawę do obliczania zachowku uwzględnia się także: – spadkobierców niegodnych – spadkobierców, którzy spadek odrzucili, natomiast nie uwzględnia się: – spadkobierców, którzy zrzekli się dziedziczenia – Spadkobierców którzy zostali wydziedziczeni.

Obliczenie zachowku n Przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się: – zapisów i poleceń, – drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, – dokonanych przed więcej niż 10 laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, darowizn na rzecz osób nie będących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku. natomiast dolicza się do spadku: – darowizny uczynione przez spadkodawcę. n Przy obliczaniu zachowku należnego zstępnemu nie dolicza się do spadku darowizn uczynionych przez spadkodawcę w czasie, kiedy nie miał zstępnych. Nie dotyczy to jednak wypadku, gdy darowizna została uczyniona na mniej niż 300 dni przed urodzeniem się zstępnego. n Przy obliczaniu zachowku należnego małżonkowi nie dolicza się do spadku darowizn, które spadkodawca uczynił przed zawarciem z nim małżeństwa.

Obliczenie zachowku – cd. n Darowiznę uczynioną przez spadkodawcę uprawnionemu do zachowku zalicza się na należny mu zachowek. n Jeżeli uprawnionym do zachowku jest dalszy zstępny spadkodawcy, zalicza się na należny mu zachowek także darowiznę uczynioną przez spadkodawcę wstępnemu uprawnionego. n Jeżeli uprawnionym do zachowku jest zstępny spadkodawcy, zalicza się na należny mu zachowek poniesione przez spadkodawcę koszty wychowania oraz wykształcenia ogólnego i zawodowego, o ile koszty te przekraczają przeciętną miarę przyjętą w danym środowisku.

Odpowiedzialność uprawnionego do zachowku n Jeżeli uprawniony do zachowku jest powołany do dziedziczenia, ponosi on odpowiedzialność za zapisy i polecenia tylko do wysokości nadwyżki przekraczającej wartość udziału spadkowego, który stanowi podstawę do obliczenia należnego uprawnionemu zachowku. n Zasadę tę stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy zapis na rzecz uprawnionego do zachowku został obciążony dalszym zapisem lub poleceniem albo uczyniony pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu. n Jeżeli spadkobierca obowiązany do zapłaty zachowku jest sam uprawniony do zachowku, jego odpowiedzialność ogranicza się tylko do wysokości nadwyżki przekraczającej jego własny zachowek.

Roszczenie uprawnionego do zachowku n Jeżeli uprawniony nie może otrzymać od spadkobiercy należnego mu zachowku, może on żądać od osoby, która otrzymała od spadkodawcy darowiznę doliczoną do spadku, sumy pieniężnej potrzebnej do uzupełnienia zachowku. Jednakże obdarowany jest obowiązany do zapłaty powyższej sumy tylko w granicach wzbogacenia będącego skutkiem darowizny. n Jeżeli obdarowany sam jest uprawniony do zachowku, ponosi on odpowiedzialność względem innych uprawnionych do zachowku tylko do wysokości nadwyżki przekraczającej jego własny zachowek. n Obdarowany może zwolnić się od obowiązku zapłaty sumy potrzebnej do uzupełnienia zachowku przez wydanie przedmiotu darowizny.

Zachowek a zapisy i polecenia n Spadkobiercy obowiązani do zaspokojenia roszczenia z tytułu zachowku mogą żądać stosunkowego zmniejszenia zapisów i poleceń. n Zmniejszenie zapisów i poleceń następuje w stosunku wartości, chyba że że z z treści testamentu wynika odmienna wola zapisów i poleceń w stosunku do ich wartości, wynika odmienna wola spadkodawcy. n W razie zmniejszenia zapisu obciążonego dalszym zapisem lub poleceniem, dalszy zapis lub polecenie podlega stosunkowemu W razie zmniejszenia zmniejszeniu. n Jeżeli spadkobierca obowiązany do do zaspokojenia roszczenia z tytułu jest uprawniony do do zachowku, może on on Jeżeli spadkobierca obowiązany z tytułu zachowku sam jest żądać zmniejszenia zapisów i poleceń w takim stopniu, ażeby pozostał mu jego własny zachowek. n Jeżeli zapisobierca sam jest uprawniony do zachowku, zapis uczyniony na jego rzecz podlega zmniejszeniu tylko do wysokości nadwyżki przekraczającej jego własny zachowek. n Jeżeli zmniejszeniu podlega zapis, którego przedmiot nie da da się podzielić bez istotnej zmiany lub bez znacznego zmniejszenia Jeżeli zmniejszeniu podlega wartości, zapisobierca może żądać całkowitego wykonania zapisu, uiszczając odpowiednią sumę pieniężną. n Roszczenia uprawnionego z tytułu zachowku oraz roszczenia spadkobierców o o zmniejszenie zapisów i poleceń przedawniają Roszczenia uprawnionego z zapisów i poleceń się z upływem lat trzech od ogłoszenia testamentu. n Roszczenie przeciwko osobie obowiązanej do uzupełnienia zachowku z tytułu otrzymanej od spadkodawcy darowizny przedawnia się z upływem lat trzech od otwarcia spadku.

Wydziedziczenie (1) Spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku (wydziedziczenie), jeżeli uprawniony do zachowku: n wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego; n dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci; n uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych. Uwaga: W treści testamentu powinna być zawarta przyczyna wydziedziczenia. Spadkodawca nie może wydziedziczyć uprawnionego do zachowku, jeżeli mu przebaczył. Uwaga: Zstępni wydziedziczonego zstępnego są uprawnieni do zachowku, chociażby przeżył on spadkodawcę, tzn. wydziedziczenie osoby nie powoduje automatycznie wydziedziczenia zstępnych tej osoby.

Wydziedziczenie (2) Uwaga: Wydziedziczenie dotyczy wyłącznie osób uprawnionych do zachowku, bowiem jego skutkiem jest jedynie pozbawienie praw do zachowku.

Przyjęcie i odrzucenie spadku

Przyjęcie lub odrzucenie spadku - rodzaje Spadkobierca może spadek: n przyjąć bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), n przyjąć z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), n odrzucić.

Przyjęcie lub odrzucenie spadku - tytuły n Przyjęcie lub odrzucenie udziału spadkowego przypadającego spadkobiercy z tytułu podstawienia może nastąpić niezależnie od przyjęcia lub odrzucenia udziału spadkowego, który temu spadkobiercy przypada z innego tytułu. n Spadkobierca może odrzucić udział spadkowy przypadający mu z tytułu przyrostu, a przyjąć udział przypadający mu jako spadkobiercy powołanemu. n Poza ww. wypadkami spadkobierca nie może spadku częściowo przyjąć, a częściowo odrzucić.

Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku (1) n Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. n Brak oświadczenia spadkobiercy w powyższym terminie jest jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku. Jednakże gdy spadkobiercą jest osoba nie mająca pełnej zdolności do czynności prawnych albo osoba, co do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia, albo osoba prawna, brak oświadczenia spadkobiercy w terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku (2) Jeżeli jeden ze spadkobierców przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, uważa się, że także spadkobiercy, którzy nie złożyli w terminie żadnego oświadczenia, przyjęli spadek z dobrodziejstwem inwentarza.

Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku (3) n n Jeżeli przed upływem terminu do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadkobierca zmarł nie złożywszy takiego oświadczenia, oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone przez jego spadkobierców. Termin do złożenia tego oświadczenia nie może się skończyć wcześniej aniżeli termin do złożenia oświadczenia co do spadku po zmarłym spadkobiercy.

Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku (4) n Uwaga: Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku złożone pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu jest nieważne. n Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku nie może być odwołane. n Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku składa się przed sądem lub przed notariuszem. Można je złożyć ustnie lub na piśmie z podpisem urzędowo poświadczonym. Pełnomocnictwo do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku powinno być pisemne z podpisem urzędowo poświadczonym.

Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku (1) n Jeżeli oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku zostało złożone pod wpływem błędu lub groźby, stosuje się przepisy o wadach oświadczenia woli z następującymi zmianami: – uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia powinno nastąpić przed sądem – spadkobierca powinien jednocześnie oświadczyć, czy i jak spadek przyjmuje, czy też go odrzuca. n Spadkobierca, który pod wpływem błędu lub groźby nie złożył żadnego oświadczenia w terminie, może w powyższy sposób uchylić się od skutków prawnych niezachowania terminu. n Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku wymaga zatwierdzenia przez sąd.

Odrzucenie spadku Spadkobierca, który spadek odrzucił, zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku.

Odrzucenie i przyjęcie spadku Spadkobierca powołany do spadku zarówno z mocy testamentu, jak i z mocy ustawy może spadek odrzucić jako spadkobierca testamentowy, a przyjąć spadek jako spadkobierca ustawowy.

Skarb Pastwa i gmina – odrzucenie spadku n n Skarb Państwa ani gmina nie mogą odrzucić spadku, który im przypadł z mocy ustawy. Uwaga: oznacza to, że w braku testamentu oraz spadkobierców ustawowych spadek nigdy nie przejdzie na dalszą rodzinę. Skarb Państwa ani gmina nie składają oświadczenia o przyjęciu spadku, a spadek uważa się za przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza.

Odrzucenie spadku z pokrzywdzeniem wierzycieli n Jeżeli spadkobierca odrzucił spadek z pokrzywdzeniem wierzycieli, każdy z wierzycieli, którego wierzytelność istniała w chwili odrzucenia spadku, może żądać, ażeby odrzucenie spadku zostało uznane za bezskuteczne w stosunku do niego według przepisów o ochronie wierzycieli w razie niewypłacalności dłużnika. n Uznania odrzucenia spadku za bezskuteczne można żądać w ciągu 6 miesięcy od chwili powzięcia wiadomości o odrzuceniu spadku, lecz nie później niż przed upływem 3 lat od odrzucenia spadku.

Stwierdzenie nabycia spadku

Stwierdzenie nabycia spadku n n n Sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Domniemywa się, że osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku, jest spadkobiercą. Stwierdzenie nabycia spadku nie może nastąpić przed upływem 6 miesięcy od otwarcia spadku, chyba że wszyscy znani spadkobiercy złożyli już oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku.

Procedury sądowe n Postępowanie przed sądem cywilnym jest niezbędne w czterech przypadkach: gdy przedmiotem spadku są składniki majątku rejestrowane (nieruchomości , samochody, zabytki itp), gdyż bez postanowienia sądu w sprawie nabycia spadku nie będzie możliwe zarejestrowanie nowych właścicieli; n gdy przedmiotem spadku są wierzytelności, gdyż dłużnicy mogą nie chcieć uregulować długów do rąk osób, co do których nie ma pewności, że są spadkobiercami; n gdy spadek podlega opodatkowaniu i jego wartość nie mieści się w kwocie wolnej od podatku; n gdy spadkobierca zamierza spadek odrzucić (tzn. nie chce go w ogóle przyjąć).

Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku n Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku wnosi się przed sąd właściwy dla ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. n Od wniosku pobierana jest opłata. n Wniosek należy złożyć wraz z załącznikami: n należy dołączyć po jednym komplecie kserokopii wniosku i załączników dla każdego z uczestników postępowania. – Odpis skrócony aktu zgonu spadkodawcy – Odpisy skrócone aktów urodzenia spadkobierców;

Inne procedury sądowe W związku ze spadkiem może wystąpić potrzeba wszczęcia większej ilości postępowań, np. : n postępowanie w/s zabezpieczenia spadku, gdy z jakiejkolwiek przyczyny grozi naruszenie rzeczy lub praw pozostałych postępowanie w/s zabezpieczenia gdy z jakiejkolwiek po spadkodawcy, zwłaszcza przez usunięcie, uszkodzenie, zniszczenie albo nie usprawiedliwione rozporządzenie; zabezpieczenie następuje przez spis inwentarza, oddanie pod dozór, w depozyt, ustanowienie zarządu tymczasowego; n postępowanie w/s złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, gdy oświadczenie to jest składane przed wszczęciem postępowania w sprawie stwierdzenia nabycia spadku; n postępowanie w/s otwarcia i ogłoszenia testamentu, gdy ktoś złożył w sądzie testament osoby po jej śmierci; n postępowanie w/s wyjawienia przedmiotów spadkowych, gdy po sporządzeniu spisu inwentarza zachodzi wątpliwość, czy zostały w nim zamieszczone wszystkie przedmioty należące do spadku lub czy zamieszczone w spisie inwentarza długi istnieją; n postępowanie w/s przesłuchania świadków testamentu ustnego w przypadku śmierci spadkodawcy, który taki testament sporządził; n postępowanie w/s wykonawcy testamentu, który ma obowiązek zgłosić się w sądzie, i ma możliwość uzyskania stosownego zaświadczenia o swojej funkcji, może również wnieść o zwolnienie z tego obowiązku; n postępowanie w/s działu spadku, gdy spadkobiercy rozdzielają pomiędzy siebie różne przedmioty majątkowe wchodzące postępowanie w/s działu gdy spadkobiercy rozdzielają w skład spadku.

Stwierdzenie nabycia spadku wobec nie-spadkobiercy n Jeżeli ten, kto uzyskał stwierdzenie nabycia spadku, lecz spadkobiercą nie jest, rozporządza prawem należącym do spadku na rzecz osoby trzeciej, osoba, na której rzecz rozporządzenie następuje, nabywa prawo lub zostaje zwolniona od obowiązku, chyba że działa w złej wierze. n Spadkobierca może żądać, ażeby osoba, która włada spadkiem jako spadkobierca, lecz spadkobiercą nie jest, wydała mu spadek. To samo dotyczy poszczególnych przedmiotów należących do spadku. n Do roszczeń spadkobiercy o wynagrodzenie za korzystanie z przedmiotów należących do spadku, o zwrot pożytków lub o zapłatę ich wartości, jak również o naprawienie szkody z powodu zużycia, pogorszenia lub utraty tych przedmiotów oraz do roszczeń przeciwko spadkobiercy o zwrot nakładów stosuje się odpowiednio przepisy o roszczeniach między właścicielem a samoistnym posiadaczem rzeczy. n Zasady powyższe stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy żąda wydania swego majątku osoba, co do której zostało uchylone orzeczenie o uznaniu jej za zmarłą.

Długi spadkowe - odpowiedzialność

Odpowiedzialność za długi spadkowe n Do chwili przyjęcia spadku spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko ze spadku. n Od chwili przyjęcia spadku ponosi odpowiedzialność za te długi z całego swego majątku.

Przyjęcie spadku proste n W razie prostego przyjęcia spadku spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe bez ograniczenia. n W razie przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku. Powyższe ograniczenie odpowiedzialności odpada, jeżeli spadkobierca podstępnie podał do inwentarza przedmiotów należących do spadku albo podał do inwentarza nie istniejące długi.

Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza n Jeżeli spadkobierca, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, spłacił niektóre długi spadkowe, nie wiedząc o istnieniu innych długów, ponosi on odpowiedzialność za nie spłacone długi tylko do wysokości różnicy między wartością ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku a wartością świadczeń spełnionych na zaspokojenie długów, które spłacił. n Jeżeli spadkobierca, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, spłacając niektóre długi spadkowe wiedział o istnieniu innych długów spadkowych, ponosi on odpowiedzialność za te długi ponad wartość stanu czynnego spadku, jednakże tylko do takiej wysokości, w jakiej byłby obowiązany je zaspokoić, gdyby spłacał należycie wszystkie długi spadkowe.

Odpowiedzialność za długi spadkowe do chwili działu spadku n n Do chwili działu spadkobiercy ponoszą solidarną odpowiedzialność za długi spadkowe. Jeżeli jeden ze spadkobierców spełnił świadczenie, może on żądać zwrotu od pozostałych spadkobierców w częściach, które odpowiadają wielkości udziałów. Od chwili działu spadkobiercy ponoszą odpowiedzialność za długi spadkowe w stosunku do wielkości udziałów.

Dział spadku

Rozporządzanie udziałem n n Spadkobierca może za zgodą pozostałych spadkobierców rozporządzić udziałem w przedmiocie należącym do spadku. W braku zgody któregokolwiek z pozostałych spadkobierców rozporządzenie jest bezskuteczne o tyle, o ile naruszałoby uprawnienia przysługujące temu spadkobiercy na podstawie przepisów o dziale spadku.

Dział spadku - formy n Dział spadku może nastąpić: – na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami Umowny dział spadku może objąć cały spadek lub być ograniczony do części spadku – na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców Sądowy dział spadku powinien obejmować cały spadek. Jednakże z ważnych powodów może być ograniczony do części spadku. n Jeżeli do spadku należy nieruchomość, umowa o dział powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.

Darowizny a scheda spadkowa n Jeżeli w razie dziedziczenia ustawowego dział spadku następuje między zstępnymi albo między zstępnymi i małżonkiem, spadkobiercy ci są wzajemnie zobowiązani do zaliczenia na schedę spadkową otrzymanych od spadkodawcy darowizn, chyba że z oświadczenia spadkodawcy lub z okoliczności wynika, że darowizna została dokonana ze zwolnieniem od obowiązku zaliczenia. n Spadkodawca może włożyć obowiązek zaliczenia darowizny na schedę spadkową także na spadkobiercę ustawowego nie wymienionego w paragrafie poprzedzającym. n Nie podlegają zaliczeniu na schedę spadkową drobne darowizny zwyczajowo w danych stosunkach przyjęte. n Jeżeli wartość darowizny podlegającej zaliczeniu przewyższa wartość schedy spadkowej, spadkobierca nie jest obowiązany do zwrotu nadwyżki. W wypadku takim nie uwzględnia się przy dziale spadku ani darowizny, ani spadkobiercy zobowiązanego do jej zaliczenia. n Dalszy zstępny spadkodawcy obowiązany jest do zaliczenia na schedę spadkową darowizny uczynionej przez spadkodawcę jego wstępnemu.

Zaliczenie a schedę spadkową n Zaliczenie na schedę spadkową przeprowadza się w ten sposób, że wartość darowizn podlegających zaliczeniu dolicza się do spadku lub do części spadku, która ulega podziałowi między spadkobierców obowiązanych wzajemnie do zaliczenia, po czym oblicza się schedę spadkową każdego z tych spadkobierców, a następnie każdemu z nich zalicza się na poczet jego schedy wartość darowizny podlegającej zaliczeniu. n Wartość przedmiotu darowizny oblicza się według stanu z chwili jej dokonania, a według cen z chwili działu spadku. n Przy zaliczaniu na schedę spadkową nie uwzględnia się pożytków przedmiotu darowizny. n Zasady zaliczenia darowizn na schedę spadkową stosuje się odpowiednio do poniesionych przez spadkodawcę na rzecz zstępnego kosztów wychowania oraz wykształcenia ogólnego i zawodowego, o ile koszty te przekraczają przeciętną miarę przyjętą w danym środowisku.

Wydzielenie schedy spadkowej Na żądanie dwóch lub więcej spadkobierców sąd może wydzielić im schedy spadkowe w całości lub w części w taki sposób, że przyzna im pewien przedmiot lub pewne przedmioty należące do spadku jako współwłasność w określonych częściach ułamkowych.

Błąd – uchylenie się od skutków umowy o dział spadku Uchylenie się od skutków prawnych umowy o dział spadku zawartej pod wpływem błędu może nastąpić tylko wtedy, gdy błąd dotyczył stanu faktycznego, który strony uważały za niewątpliwy.

Rękojmia n Po dokonaniu działu spadkobiercy są wzajemnie obowiązani do rękojmi za wady fizyczne i prawne według przepisów o rękojmi przy sprzedaży. n Rękojmia co do wierzytelności spadkowych rozciąga się także na wypłacalność dłużnika.

Umowy dotyczące spadku

Umowa o spadek po osobie żyjącej jest nieważna. Oznacza to, iż dwie lub więcej osób nie mogą dokonać podziału spadku po innej osobie, jeśli osoba ta jeszcze żyje.

Zrzecznie się dziedziczenia n Spadkobierca ustawowy może przez umowę z przyszłym spadkodawcą zrzec się dziedziczenia po nim. Umowa taka powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. n Uwaga: Zrzeczenie się dziedziczenia obejmuje również zstępnych zrzekającego się (inaczej niż przy wydziedziczeniu), chyba że umówiono się inaczej. n Zrzekający się oraz jego zstępni, których obejmuje zrzeczenie się dziedziczenia, zostają wyłączeni od dziedziczenia, tak jakby nie dożyli otwarcia spadku. n Zrzeczenie się dziedziczenia może być uchylone przez umowę między tym, kto zrzekł się dziedziczenia, a tym, po kim się dziedziczenia zrzeczono. Umowa powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.

Zbycie spadku/udziału spadkowego n Spadkobierca, który spadek przyjął, może spadek ten zbyć w całości lub w części. To samo dotyczy zbycia udziału spadkowego. n Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do zbycia spadku przenosi spadek na nabywcę, chyba że strony inaczej postanowiły. n Jeżeli zawarcie umowy przenoszącej spadek następuje w wykonaniu zobowiązania wynikającego z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do zbycia spadku, ważność umowy przenoszącej spadek zależy od istnienia tego zobowiązania. n Umowa zobowiązująca do zbycia spadku powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. To samo dotyczy umowy przenoszącej spadek, która zostaje zawarta w celu wykonania istniejącego uprzednio zobowiązania do zbycia spadku.

Odpowiedzialność nabywcy spadku n Nabywca spadku ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe w tym samym zakresie co zbywca. Ich odpowiedzialność względem wierzycieli jest solidarna. n W braku innej umowy nabywca ponosi względem zbywcy odpowiedzialność za to, że wierzyciele nie będą od niego żądali spełnienia świadczeń na zaspokojenie długów spadkowych. n W przypadku zbycia spadku spadkobierca nie ponosi odpowiedzialności z tytułu rękojmi za wady fizyczne i prawne poszczególnych przedmiotów należących do spadku. n Korzyści i ciężary związane z przedmiotami należącymi do spadku, jak również niebezpieczeństwo ich przypadkowej utraty lub uszkodzenia przechodzą na nabywcę z chwilą zawarcia umowy o zbycie spadku, chyba że umówiono się inaczej.

Podatek od spadków i darowizn

Przedmiot opodatkowania Podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności: – rzeczy znajdujących się na terytorium Polski lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Polski, tytułem spadku czy zachowku; – rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą, jeżeli w chwili otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy) spadkobierca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Polski.

Wyłączenia z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn n Opodatkowaniu nie podlega: nabycie własności rzeczy ruchomych znajdujących się na terytorium Polski lub praw majątkowych podlegających wykonaniu na terytorium Polski, jeżeli w dniu otwarcia spadku ani spadkobierca, ani też spadkodawca nie byli obywatelami polskimi i nie mieli miejsca stałego pobytu na terytorium Polski ; n nabycie w drodze spadku praw autorskich i praw pokrewnych, praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych oraz wierzytelności wynikających z nabycia tych praw (jednak roszczenie o wypłatę należnego wynagrodzenia podlega opodatkowaniu); n nabycie środków z pracowniczego programu emerytalnego (PPE) na podstawie rozrządzenia dokonanego przez uczestnika na wypadek jego śmierci lub w drodze spadku; n nabycie w drodze spadku środków zgromadzonych na rachunku zmarłego członka otwartego funduszu emerytalnego (OFE); n nabycie w drodze spadku środków zgromadzonych na indywidualnym koncie emerytalnym (IKE).

Zwolnienia przedmiotowe - rolnictwo n Nabycie własności i prawa użytkowania wieczystego gospodarstwa rolnego lub jego części oraz innych praw do takiego gospodarstwa lub jego części, jak również działki przyzagrodowej, z wyjątkiem: : gospodarstwa lub jego części, jak również działki przyzagrodowej, z wyjątkiem – – – n budynków mieszkalnych, budynków zajętych na cele specjalistycznego chowu i i wylęgu drobiu lub specjalistycznej hodowli zwierząt wraz z z urządzeniami i i ze ze budynków zajętych na stadem hodowlanym, urządzeń do prowadzenia upraw specjalnych, jak: szklarnie, inspekty, pieczarkarnie, chłodnie, przechowalnie owoców. Nabycie własności w ramach gospodarstwa rolnego: : – – budynków cele specjalistycznego chowu i i wylęgu drobiu lub specjalistycznej hodowli zwierząt wraz z z urządzeniami i i ze ze budynków zajętych na cele stadem hodowlanym, urządzeń do prowadzenia upraw specjalnych, jak: szklarnie, inspekty, pieczarkarnie, chłodnie, przechowalnie owoców. przez zstępnych lub małżonka pod warunkiem, że że te te budynki i i urządzenia będą wykorzystywane przez nabywcę nadal w w przez zstępnych lub stanie niepogorszonym z ich przeznaczeniem w w ramach gospodarstwa rolnego przez okres co co najmniej 5 5 lat od od dnia stanie niepogorszonym i zgodnie z przyjęcia spadku lub darowizny. Niedotrzymanie tych warunków powoduje utratę zwolnienia od podatku, z wyjątkiem niemożności dalszego prowadzenia tej działalności na skutek zdarzeń losowych; w wypadkach tych podatek obniża się proporcjonalnie do okresu prowadzenia działalności przez spadkobiercę lub obdarowanego. n Nabycie budynków mieszkalnych nadanych na podstawie przepisów o osadnictwie rolnym. . Nabycie budynków mieszkalnych nadanych na podstawie przepisów o osadnictwie rolnym n Nabycie praw do wkładów w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub w spółdzielni kółek rolniczych. . Nabycie praw do wkładów w rolniczej spółdzielni produkcyjnej n Nabycie własności budynków gospodarczych służących bezpośrednio produkcji rolniczej prowadzonej na użytkach rolnych Nabycie własności budynków służących bezpośrednio produkcji prowadzonej na użytkach o powierzchni do 1 ha, a nabywcą jest osoba prowadząca gospodarstwo rolne zaliczona do I grupy podatkowej. n Nabycie przez rolnika pojazdów rolniczych i i maszyn rolniczych oraz części do tych pojazdów i i maszyn pod warunkiem, Nabycie przez rolnika oraz części do pod warunkiem, że te pojazdy i maszyny rolnicze w ciągu 3 lat od daty otrzymania nie zostaną przez nabywcę sprzedane lub darowane osobom trzecim; niedotrzymanie tego warunku powoduje utratę zwolnienia.

Gospodarstwo rolne a inne rzeczy i prawa Uwaga: Zwolnienie z opodatkowania dotyczy gospodarstw rolnych w rozumieniu przepisów o podatku rolnym, a zatem nabycie inwentarza żywego czy narzędzi rolniczych podlegać będzie opodatkowaniu.

Zwolnienie przedmiotowe - rzeczy osobiste Nabycie przez osoby zaliczone do I i II grupy podatkowej przedmiotów wyposażenia mieszkania, pościeli, odzieży, bielizny oraz narzędzi pracy przeznaczonych do użytku w gospodarstwie domowym; jeżeli w skład wyposażenia mieszkania wchodzą meble zabytkowe - powinny być wpisane do rejestru zabytków.

Zwolnienia przedmiotowe - twórczość Nabycie dzieł sztuki i rękopisów będących przedmiotem twórczości spadkodawcy oraz materiałów bibliotecznych, jeżeli spadkodawca zajmował się twórczością lub działalnością naukową, oświatową, artystyczną, literacką lub publicystyczną.

Zwolnienia przedmiotowe - zabytki n Nabycie zabytków ruchomych i kolekcji wpisanych do rejestru zabytków, a także zabytków użyczonych muzeum w celach naukowych lub wystawienniczych na okres nie krótszy niż 2 lata. n Nabycie przez osoby zaliczone do I i II grupy podatkowej zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków, jeżeli nabywca zabezpiecza je i konserwuje zgodnie z obowiązującymi przepisami. Zwolnienie dotyczy nieruchomości wpisanych bezpośrednio do rejestru zabytków, a nie stanowiących fragment całości - założenia urbanistycznoarchitektonicznego - wpisanego do tego rejestru. Uwaga: wpis do rejestru musi występować w dniu śmierci. Nie wystarczy dokonanie wpisu przez spadkobiercę.

Zwolnienia przedmiotowe - przedsiębiorstwo Nabycie przez małżonka lub zstępnych w drodze spadku zakładu (w tym udziału w s. c. czy sp. j. ) wytwórczego, budowlanego, handlowego, usługowego lub jego części, pod warunkiem, że zakład ten będzie prowadzony przez nabywcę w stanie niepogorszonym przez okres co najmniej 5 lat od dnia przyjęcia spadku lub darowizny; niedotrzymanie tych warunków powoduje utratę zwolnienia od podatku, z wyjątkiem niemożności dalszego prowadzenia tej działalności na skutek zdarzeń losowych; w wypadkach tych podatek obniża się proporcjonalnie do okresu prowadzenia działalności przez spadkobiercę lub obdarowanego.

Ulga mieszkaniowa (1) W przypadku nabycia własności (współwłasności) budynku mieszkalnego lub lokalu W mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego albo udziału w takim prawie: n w drodze dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego, darowizny lub polecenia darczyńcy przez osoby zaliczane do I grupy podatkowej, n w drodze dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego przez osoby zaliczane do III grupy podatkowej, które sprawowały opiekę nad wymagającym takiej opieki spadkodawcą, na podstawie pisemnej umowy z podpisem notarialnie poświadczonym, przez co najmniej dwa lata od dnia poświadczenia podpisów przez notariusza - nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich czystej wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m 2 powierzchni użytkowej budynku lub lokalu. W przypadku nabycia części (udziału) budynku mieszkalnego lub lokalu albo udziału w spółdzielczym prawie do budynku mieszkalnego lub lokalu ulga przysługuje stosownie do wielkości udziału.

Ulga mieszkaniowa (2) Ulga mieszkaniowa przysługuje osobom, które łącznie spełniają następujące warunki: n nie są właścicielami innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość bądź będąc nimi przeniosą własność budynku lub lokalu na rzecz zstępnych, Skarbu Państwa lub gminy w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego; n nie przysługuje im spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub wynikające z przydziału spółdzielni mieszkaniowej: prawo do domu jednorodzinnego lub prawo do lokalu w małym domu mieszkalnym, a w razie dysponowania tymi prawami przekażą je zstępnym lub przekażą do dyspozycji spółdzielni, w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego; n nie są najemcami lokalu lub budynku lub będąc nimi rozwiążą umowę najmu w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego; n będą zamieszkiwać będąc zameldowanymi na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku i nie dokonają jego zbycia przez okres 5 lat: – – a) od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego - jeżeli w chwili złożenia zeznania lub zawarcia umowy darowizny nabywca mieszka i jest zameldowany na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku, b) od dnia zamieszkania potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku - jeżeli nabywca zamieszka i dokona zameldowania na pobyt stały w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego Warunek ten uważa się za spełniony również wtedy, gdy budynek lub lokal mieszkalny (udział w budynku lub lokalu) albo spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego (udział w takim prawie) został zbyty przed rozpoczęciem zamieszkiwania, ze względu na konieczność zmiany warunków lub miejsca zamieszkania, a przeznaczenie środków uzyskanych ze sprzedaży na nabycie innego budynku lub lokalu mieszkalnego (udziału w budynku lub lokalu), albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego (udziału w takim prawie), albo budowę innego budynku lub lokalu nastąpiło w całości w okresie dwóch lat od dnia zbycia.

Ulga mieszkaniowa (3) n Za powierzchnię użytkową budynku (lokalu) w rozumieniu ustawy uważa się powierzchnię mierzoną po wewnętrznej długości ścian pomieszczeń na wszystkich kondygnacjach (podziemnych i naziemnych, z wyjątkiem powierzchni piwnic i klatek schodowych oraz szybów dźwigów). n Powierzchnie pomieszczeń lub ich części oraz część kondygnacji o wysokości w świetle od 1, 40 m do 2, 20 m zalicza się do powierzchni użytkowej budynku w 50 %, a jeżeli wysokość jest mniejsza niż 1, 40 m - powierzchnię tę pomija się.

Ulga mieszkaniowa (4) Nie stanowi podstawy do wygaśnięcia decyzji lub ustalenia zobowiązania podatkowego: n zbycie udziału w budynku lub lokalu mieszkalnym stanowiącym odrębną nieruchomość, albo spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego na rzecz innego ze spadkobierców lub obdarowanych, albo n zbycie budynku lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość (udziału w budynku lub lokalu), albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego (udziału w takim prawie), jeżeli było ono uzasadnione koniecznością zmiany warunków lub miejsca zamieszkania, a przeznaczenie środków uzyskanych ze sprzedaży na nabycie innego budynku lub lokalu mieszkalnego (udziału w budynku lub lokalu) albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego (udziału w takim prawie), albo budowę innego budynku lub lokalu nastąpiło w całości w okresie dwóch lat od dnia zbycia i łączny okres zamieszkiwania w zbytym i nabytym budynku lub lokalu, potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały, wynosi 5 lat.

Obywatelstwo polskie warunkiem zwolnienia n Brak obywatelstwa nie chroni przed podatkiem od spadków. n Wyłącznie obywatele polscy mogą skorzystać ze zwolnień podatkowych wymienionych na wcześniejszych slajdach. n Osoby posiadające dwa lub więcej obywatelstw również mogą korzystać z tych zwolnień pod warunkiem, że jednym z ich obywatelstw jest obywatelstwo polskie.

Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku spadkobiercy do spadkodawcy.

Grupy podatkowe Grupa I n małżonek n zstępni (dzieci, wnuki itd. ) n wstępni (rodzice, dziadkowie itd. ) n pasierb n rodzeństwo n zięć i synowa n macocha i ojczym n teściowie Grupa II n zstępni rodzeństwa n rodzeństwo rodziców n zstępni i małżonkowie pasierbów n małżonkowi rodzeństwa n rodzeństwo małżonków n małżonkowie rodzeństwa małżonków n rodzeństwo rodziców n małżonkowie innych zstępnych Grupa III n pozostałe osoby

Podatek od spadków - definicje n Za rodziców w rozumieniu ustawy uważa się również przysposabiających, a za zstępnych także przysposobionych i ich zstępnych. n Źródłem powinowactwa jest stosunek rodzinny powstały w następstwie zawarcia małżeństwa, chwilą zaś powstania powinowactwa jest chwila zawarcia małżeństwa. Konsekwencje prawne powinowactwa trwają mimo ustania małżeństwa. n Jedynie w przypadku unieważnienia związku małżeńskiego następuje ustanie stosunku powinowactwa ex tunc (z mocą wsteczną). Uwaga: w przypadku ustania małżeństwa wskutek śmierci, uznania za zmarłego lub orzeczenia rozwodu powinowactwo między jednym z małżonków i krewnymi drugiej istnieje nadal.

Podstawa opodatkowania n Podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru. n Jeżeli spadkobierca i zapisobierca lub obdarowany został obciążony obowiązkiem wykonania polecenia lub zapisu, wartość obciążenia z tego tytułu stanowi ciężar spadku (zapisu) lub darowizny, o ile polecenie zostało wykonane. n Do długów i ciężarów zalicza się również: – – – – koszty leczenia i opieki w czasie ostatniej choroby spadkodawcy, jeżeli nie zostały pokryte za jego życia i z jego majątku, koszty pogrzebu spadkodawcy, łącznie z nagrobkiem, w takim zakresie, w jakim koszty te odpowiadają zwyczajom przyjętym w danym środowisku, jeżeli nie zostały pokryte z majątku spadkodawcy, z zasiłku pogrzebowego lub nie zostały zwrócone w innej formie, koszty postępowania spadkowego, wynagrodzenie wykonawcy testamentu, obowiązki wykonania zapisów i poleceń zamieszczonych w testamencie, wypłaty z tytułu zachowku inne obowiązki wynikające z przepisów Kodeksu cywilnego dotyczących spadków.

Wysokość opodatkowania- kwota wolna od podatku Opodatkowaniu nie podlega spadek (darowizna), jeżeli nie przekracza tzw. kwoty wolnej od podatku, innej dla każdej z grup podatkowych 9. 637 zł Osoby zaliczone do I grupy podatkowej 7. 276 zł Osoby zaliczone do II grupy podatkowej 4. 902 zł Osoby zaliczone do III grupy podatkowej

Obliczenie podatku n Przy obliczeniu podatku stosuje się zasadę, w myśl której przy nabyciu majątku po (od) tej samej osobie z różnych tytułów odlicza się jedną kwotę wolną od podatku (i dla spadków, i dla wcześniejszych darowizn). n Zatem jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz (darowizna, spadek), do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych od tej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie pięcioletnim.

Wartość podatku Kwota nadwyżki ponad kwotę wolną od podatku w zł Ponad Podatek wynosi Do Nabywcy zaliczeni do I grupy podatkowej 10. 276 3% 20. 556 308, 30 zł i 5% nadwyżki ponad 10, 276 zł 20. 556 822, 20 zł i 7% nadwyżki ponad 20. 556 zł Nabywcy zaliczeni do II grupy podatkowej 10. 276 7% 20. 556 719, 50 zł i 7% nadwyżki ponad 10, 276 zł 20. 556 1644, 50 zł i 12% nadwyżki ponad 20. 556 zł Nabywcy zaliczeni do III grupy podatkowej 10. 276 20. 556 10. 276 12% 20. 556 1233, 40 zł i 16% nadwyżki ponad 10, 276 zł 2877, 90 zł i 20% nadwyżki ponad 20. 556 zł

Zwolnienie dla wybranych osób (1) n oraz Uwaga: Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli: zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, n udokumentują - w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę 9. 637 zł - ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym. n Uwaga: Jeżeli nabywca dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie terminów, o których mowa wyżej, zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, stosuje się, gdy nabywca zgłosi te rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie miesiąca od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu, oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu.

Zwolnienie dla wybranych osób (2) n n Uwaga: W przypadku niespełnienia powyższych warunków nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej. Uwaga: zwolnienie to nie dotyczy wszystkich osób z I grupy podatkowe (np. zięcia, synowej)

Obowiązek podatkowy (2) Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. Oznacza to, że nie może uiścić podatku osoba trzecia.

Obowiązek podatkowy (2) Obowiązek podatkowy powstaje: n Przy nabyciu w drodze dziedziczenia – z chwilą przyjęcia spadku; n Przy nabyciu w drodze zapisu, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego – z chwilą wykonania zapisu, dalszego zapisu lub polecenia; n Przy nabyciu tytułem zachowku – z chwilą zaspokojenia roszczenia lub jego części

Płatność podatku n Data powstania obowiązku podatkowego wyznacza jedynie obowiązek złożenia zeznania podatkowego. Zobowiązanie podatkowe w podatku od spadków powstaje dopiero z chwilą doręczenia decyzji ustalającej wysokość podatku od spadków i darowizn. Zatem w tym też dniu przypada termin zapłaty podatku, a ewentualne wniesienie odwołania od decyzji nie wstrzymuje jej wykonania. n Jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz (darowizna, spadek), do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych od tej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie pięcioletnim. n Zapłata podatku może się okazać niezbędna dla skorzystania z majątku spadkodawcy. Pisemnej zgody naczelnika urzędu skarbowego wymaga bowiem: naczelnika urzędu skarbowego – – – zapłata spadkobiercy długu przez dłużnika spadkodawcy; wypłata należności przypadających z tytułu zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego; wypłata należności ponad kwotę wolną od podatku, przypadających z tytułu: n n wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładcy na wypadek jego śmierci; umorzenia jednostek uczestnictwa funduszu inwestycyjnego otwartego lub specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Podwójne międzynarodowe opodatkowanie Uwaga: Polski spadkobierca, który zapłacił podatek od spadku w kraju spadkodawcy, (za granicą), zapłaci go po raz drugi w Polsce. Umowy w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu nie dotyczą bowiem w zasadzie podatku od spadków.

Spadek zza granicy - deklaracja n Przychód z tytułu spadku należy wykazać w zeznaniu podatkowym SD-3 "o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych tytułem spadku, darowizny, zasiedzenia, nieodpłatnego zniesienia współwłasności, zachowku oraz nabyciu praw do wkładów oszczędnościowych na podstawie dyspozycji wkładcy". Nie należy go wykazywać w rocznym zeznaniu podatkowym PIT, gdyż zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. , Nr 14, poz. 176 z późn. zm. ) przychody ze spadków nie podlegają opodatkowaniu tym podatkiem. n W przypadku, gdy spadkobierca może korzystać z ulgi nielimitowanej w przypadku spadkobrania po najbliższych krewnych, składa jedynie zgłoszenie SD-Z 1

Nierezydent spadkobiercą n Gdy obcy rezydent podatkowy (osoba zagraniczna) dziedziczy majątek znajdujący się w Polsce, płaci podatek od spadku: w swoim kraju (jezeli jego prawo tak stanowi) Oraz n w Polsce (jeżeli spadkodawca miał miejsce zamieszkania w Polsce, był polskim rezydentem podatkowym). Jeżeli w skład spadku wchodzą nieruchomości położone w Polsce - podatek trzeba rozliczyć również w Polsce bez względu na miejsce zamieszkania spadkodawcy.

Dziękuję za uwagę!