ZASADY PISOWNI SOWNICTWA RELIGIJNEGO RADA JZYKA POLSKIEGO przy

ZASADY PISOWNI SŁOWNICTWA RELIGIJNEGO

RADA JĘZYKA POLSKIEGO przy prezydium polskiej akademii nauk- 7. 05. 2004 Przedstawienie propozycji ujednolicenia pisowni słownictwa religijnego, Ø Uściślenia niektórych reguł, podanie dodatkowego uzasadnienia istniejących norm Ø Ograniczenie użycia wielkiej litery (z zachowaniem możliwości jej zastosowania ze względów grzecznościowych, emocjonalnych lub dla podkreślenia szczególnej ważności) Ø

USTALENIA PISOWNI Nazwy sakramentó w świętych Nazwy okresów liturgicznyc h Nazwy świąt

USTALENIA PISOWNI Nazwy godności, tytułów, urzędów kościelnych Nazwy instytucji i jednostek organizacyjny ch Kościoła Nazwy budynków i obiektów

USTALENIA PISOWNI Nazwy modlitw Nazwy nabożeńst w Nazwy osobowe

USTALENIA PISOWNI Nazwy (tytuły) utworów (książek, rozpraw, artykułów, pieśni, dzieł sztuki, dokumentów ) Nazwy wydarzeń zbawczych Nazwy rzeczy mających charakter symboli religijnych oraz nazwy miejsc

USTALENIA PISOWNI Nazwy obchodów, rocznic i jubileuszy Nazwy ruchów religijnych Nazwy pojęć abstrakcyjny ch

USTALENIA PISOWNI Nazwy soborów Inne nazwy

NAZWY SAKRAMENTÓW ŚWIĘTYCH Ø Zasadniczo małą literą, np. chrzest Wyjątki : Eucharystia, Najświętszy Sakrament Ø Możliwe użycie wielkiej litery : - ze względów religijnych ( Komunia Święta) - ze względów emocjonalnych ( I Komunia Święta, Chrzest Święty)

NAZWY OKRESÓW LITURGICZNYCH Ø § Ø Zasadniczo małą literą ( adwent, wielki post) wyjątek: Wielki Tydzień Możliwe użycie wielkiej litery w tekstach o charakterze religijnym

NAZWY ŚWIĄT Piszemy dużą literą (wszystkie człony nazwy) np. Boże Narodzenie, Środa Popielcowa; Ø Wyrazy „święto”, „dzień” piszemy małą literą jeśli nie są integralną częścią nazwy- dzień Wszystkich Świętych / Dzień Zaduszny; Ø „Wigilia”- nazwa dnia poprzedzającego Boże Narodzenie „wigilia”- przyjęcie, nazwa dnia poprzedzającego inny dzień Ø andrzejki, mikołajki, walentynki, lany poniedziałeknazwy obrzędów, zabaw i zwyczajów związanych z danym świętem Ø Małą litera nazwy typu: pierwszy piątek miesiąca Ø

NAZWY GODNOŚCI, TYTUŁÓW, URZĘDÓW KOŚCIELNYCH P Pełne nazwy jednoosobowych urzędów piszemy dużą literą, np. : Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski; P Piszemy: ojciec, ksiądz, papież, biskup; wielka literą ze względów okolicznościowych lub emocjonalnych; P Nazwy członków i członkiń zakonów piszemy mała literą, np. oo. Franciszkanie, małe siostry Jezusa

NAZWY INSTYTUCJI I JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH KOŚCIOŁA P „Kościół” w znaczeniu organizacji, instytucji, ogółu wiernych; P Określenie odłamów wyznaniowych: Kościół katolicki, Kościół prawosławny; P Oficjalnie zarejestrowana nazwa własna organizacji: Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny, Kościół Rzymskokatolicki, Kościół Katolicki; P Nazwy kościelnych jednostek administracyjnych i urzędów: parafia, archidiecezja białostocka, kuria metropolitalna; P Oficjalne nazwy kościelnych jednostek administracyjnych i urzędów: Kuria Metropolitalna Archidiecezji Białostockiej P episkopat Polski, episkopat polski, Konferencja Episkopatu Polski

NAZWY BUDYNKÓW I OBIEKTÓW Małą literą: kościół, bazylika, katedra, sanktuarium; ü Nazwy własne: dużą literą tylko ten człon, od którego zaczyna się właściwa nazwa własna: kościół Mariacki, kościół Świętego Marka, kościół Ojców Dominikanów (skróty: kościół św. Marka, kościół oo. Dominikanów) ü Dużą literą „Bazylika” w nazwach siedmiu bazylik patriarchalnych (tzw. większych) ü

NAZWY MODLITW P Nazwy gatunkowe modlitw piszemy małą literą: litania, akt strzelisty; P Nazwy własne konkretnych modlitw dużą literą: „Gorzkie żale” P „Modlitwa Pańska”, „Anioł Pański” (drugi człon przymiotnik dzierżawczy)

NAZWY NABOŻEŃSTW P Nazwy nabożeństw zapisujemy zasadniczo mała literą np. : msza święta. , liturgia święta, roraty, pasterka, droga krzyżowa P Dużą literą Msza Święta, Liturgia Święta – tekstach o charakterze religijnym

NAZWY OSOBOWE P Wielką literą piszemy nazwy własne: Bóg Ojciec, Syn Boży, Duch Święty, Madonna- tylko w odniesieniu do Matki Boskiej; P Małą literą „święty mikołaj”, jeśli nie chodzi o konkretnego świętego; P Dużą literą jednowyrazowe określenia Boga: Mesjasz, Odkupiciel, Zbawiciel; P Wariantywnie dużą lub mała literą peryfrazy Boga i określenia Matki Boskiej: Ojciec Niebieski/ojciec niebieski; Trzy Osoby Boskie/trzy osoby boskie; Pocieszycielka Strapionych/pocieszycielka strapionych;

NAZWY (TYTUŁY) UTWORÓW (KSIĄŻEK, ROZPRAW, ARTYKUŁÓW, PIEŚNI, DZIEŁ SZTUKI, DOKUMENTÓW ) ü ü ü W nazwach tych piszemy dużą literą pierwszy wyraz tytułu, np. : „W żłobie leży”; W tytułach ksiąg uznanych za natchnione używamy dużej litery we wszystkich członach (poza przyimkami), np. Księga Wyjścia, Pieśń nad pieśniami „Ewangelia” – jako nazwa księgi i opis życia Chrystusa; „ewangelia”- jako nazwa gatunku literackiego i część mszy św. ; Nazwy dokumentów : encyklika, adhortacja, konstytucja dekret, list pasterski piszemy duża literą jeśli są konieczną i nieodłączną częścią tytułu

NAZWY WYDARZEŃ ZBAWCZYCH P „zwiastowanie”, „sad ostateczny”, „ostatnia wieczerza” piszemy małą literą; P ze względów religijnych (podkreślenie ważności) używamy dużej litery- wcielenie lub Wcielenie; odkupienie lub Odkupienie

NAZWY RZECZY MAJĄCYCH CHARAKTER SYMBOLI RELIGIJNYCH ORAZ NAZWY MIEJSC P Nazwy rzeczy: krzyż, różaniec, gwiazda betlejemska piszemy mała literą; P Krzyż Święty, Gwiazda Betlejemska, Ziemia Obiecana, Ziemia Święta piszemy dużą literą jako nazwy własne

NAZWY OBCHODÓW, ROCZNIC I JUBILEUSZY P Nazwy typu: Światowy Dzień Młodzieży, Rok Święty, Rok Jubileuszowy piszemy dużą literą; P Jako nazwa niejednostkowa piszemy małą literą- lata święte, lata jubileuszowe

NAZWY RUCHÓW RELIGIJNYCH � Dużą literą tylko wtedy, gdy są oficjalnymi nazwami organizacji, np. Ruch ŚwiatłoŻycie, Odnowa w Duchu Świętym ; � Małą literą jako określenie potoczne, np. oaza, charyzmatycy

NAZWY POJĘĆ ABSTRAKCYJNYCH Nazwy pojęć piszemy małą literą z możliwością użycia dużej (podkreślenie ważności pojęcia), np. łaska Boża/Łaska Boża; Boże miłosierdzie/ Boże Miłosierdzie; Ø Stare Przymierze, Nowe Przymierze, Stary Testament, Nowy Testament; Ø Tradycja/tradycja Ø

NAZWY SOBORÓW � Małą literą jako nazwy wydarzeń historycznych, np. W czasie soboru watykańskiego II zmarł Jan XXIII; � Dużą literą jako nazwy instytucji (zorganizowanych zgromadzeń), np. Sobór Watykański II uchwalił Konstytucje o liturgii

INNE NAZWY � ciało i krew Pańska, lud boży, chleb życia, naród wybrany- piszemy małymi literami z możliwością użycia dużej litery ze względów religijnych, emocjonalnych; � Boży/boży; Boski/boski – w zależności od kontekstu: - małą litera jako przymiotnik jakościowy - dużą litera jako przymiotnik dzierżawczy od imienia własnego