TEK TAM PROTEZLER Prof Dr Yasemin KESKN Ankara

TEK TAM PROTEZLER Prof. Dr. Yasemin KESKİN Ankara Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Protetik Diş Tedavisi Anabilim Dalı

Çenelerden biri tamamen dişsiz, diğerinde ise doğal dişlerinin tamamı veya bir kısmı bulunan vakaların sayısı oldukça fazladır. Ø Tek tam protezlerin karşısındaki çenede tümüyle doğal dişler, sabit veya hareketli bölümlü protez bulunabilmektedir. Ø Bu vakaların tedavisinde çeşitli sorunlar ortaya çıkmaktadır. Ø Bu hastalarda rahatlık, tutuculuk, fonksiyon ve estetiğin sağlanması çoğu zaman oldukça zordur. Ø

Ø Doğal dişler 70 -80 kg. düzeyindeki çiğneme kuvvetlerine dayanıklılık gösterirler. Ø Tek çenede total protez içeren ağızlarda karşıt doğal dişlerin uygulayacağı kuvvetler kaide plağı altındaki dokularda zararlı etkiler meydana getirirler.

Tek tam protez sendromu; Ø Hasta protezinin oynadığından şikayet eder. Ø Mukozada tahribat ve rezorbsiyon vardır. Ø Besleme yapılmasına rağmen nüks vardır.

Kombinasyon Sendromu Ø Kombinasyon sendromu üst çene tam dişsiz arkın karşısında alt çenede Kennedy Sınıf I diş eksikliğinin olduğu vakalarda, alt ön grup dişlerin dişsiz krete uyguladıkları kuvvetler sonucu ortaya çıkan patolojik bir durumdur.

‘Anterior hiperfonksiyon sendromu’ veya ‘Kelly Sendromu’ da denilen kombinasyon sendromu; Üst çene ön bölgede kemik kaybı, tüberlerde aşırı büyüme, Ø sert damak mukozasında papiller hiperplazi, Ø alt ön dişlerde uzama ve alt çenede hareketli protez kullanımına bağlı olarak kret yüksekliğinde azalma ile karakterizedir. Ø

Kombinasyon sendromu Üst total, alt Kennedy I vak’aları için geçerlidir. Ø Ancak Kombinasyon sendromu üst çene tam dişsiz arkın karşısında alt çene Kennedy Sınıf I diş eksikliğine sahip hastaların hepsinde görülmez.

Kombinasyon sendromu Ø Ø Ø Ø Ø Üst ön bölgede rezorbsiyon Oklüzyon dikey boyutunda azalma Sert damakta papiller hiperplazi Tüberlerde fibröz dokular Alt ön dişlerde yükselme Bölümlü protez altında kemik kaybı Oklüzal düzlemde bozukluk Mandibulanın öne hareketi Üst çenede epülüs fissüratum Periodontal değişiklikler

Kombinasyon Sendromu Çözüm Ø Tam protezlerde önem taşıyan bütün faktörlere azami dikkat !!!!!! Ø Proteze gelecek zararlı kuvvetlerin önlenmesi !!!!!! Ø Alt çenede protez desteği az olduğundan spesifik çiğneme basıncı fazladır. Bu nedenle alt tek tam protezler daha tehlikelidir !!!!!!

Kombinasyon Sendromu Tedavi planlaması Ø Ağız hazırlığı Ø Destek Ø Yapay dokuların kaydı dişlerin seçimi ve diş dizimi

Ağız hazırlığı (Dişlerin preparasyonu) Ø Doğal dişlerde oluşmuş olan hatalı oklüzal tabla mutlaka düzeltilmelidir. Ø Bu amaçla oklüzal uyumlama yapılır.

Ağız hazırlığı (Dişlerin preparasyonu) 1. yöntem; Ø Olması gereken oklüzal tablaya göre üst diş dizimi yapılır. Ø Alt modelde dişler buna göre möllenir. Ø Benzer mölleme ağızdaki doğal dişlerde gerçekleştirilir. v Oldukça zor ve dikkat gerektiren bir yöntemdir.

Ağız hazırlığı (Dişlerin preparasyonu) 2. yöntem; Alt dişli modelin yüzeyine bir kalot yerleştirilir. Ø Oklüzal düzensizlik yaratan yüzeyler möllenir. Ø Aynı möllemeler ağızda gerçekleştirilir. Ø v Daha çok tercih edilen bir yöntemdir.

Ø Dişli ağızlarda overbite fazla, overjet azdır. Ø Dişsiz ağızlarda bu durum üst dişsiz kretin ön bölgesinde travma oluşturur. Ø Bu nedenle gerekirse alt ön dişler möllenerek overjet arttırılıp, overbite azaltılmalıdır

Destek dokuların kaydı Ø Ölçü alma kurallarına azami dikkat gösterilmelidir. Ø Selektif basınçlı ölçü yöntemi tercih edilmelidir. Ø Kaide plağı mümkün olduğunca geniş yapılmalıdır.

Yapay dişlerin seçimi ve diş dizimi Ø Doğal dişler aşınmış ise , non-anatomik dişler kullanılmalıdır. Ø Doğal dişler aşınmamış ise , anatomik dişler kullanılmalıdır. Ø Ancak tüberkül kenar sırtı ilişkisi yerine, tüberkül fossa ilişkisi yapılmalıdır !!!!!!

Yapay dişlerin seçimi ve diş dizimi Ø Dişler mutlaka kret tepesine dizilmelidir. Ø Ancak, üst kretlerdeki daralma doğru diş dizimini imkansız hale getiriyorsa çapraz diş dizimi düşünülmelidir. Ø Akrilik dişler tercih edilmelidir. Ø Ancak, aşınmayı önlemek için oklüzal yüzeyler metal yapılabilir.

Yanlış Doğru

En çok karşılan sorunlar ; Tek tam protezler çok sık kontrol edilmelidir !!!!!! Alt ön dişlerde yükselme Orta hat kırıkları Mölleme /splintleme Metal kaide plağı

KAYNAKLAR ■ ■ Senih Çalıkkocaoğlu. Dişsiz hastaların protetik tedavisi: Klasik tam protezler. 7. baskı. Quintessence. Yayıncılık Ltd. Şti. ; 2019. George A. Zarb, John Hobkirk, Steven Eckert, Rhonda Jacob. Prosthodontic Treatment for Edentulous Patients. Complete Dentures and Implant-Supported Prostheses. 13 th ed. Elsevier; 2013.