Softver je programska podrka raunara tj skup svih

Softver je programska podrška računara, tj. skup svih programa u računaru koji omogućava rad hardvera. 11. 9. 2021. 1

Sistemski softver-skup programa koji upravljaju radom računara, kontrolišu i podržavaju rad računarskog sistema, omogućavaju izvršavanje korisničkih programa (aplikativnog softvera). operativni sistem BIOS – Basic Input/Output System drajveri – upravljački programi za periferne uređaje uslužni programi prevodioci -prevode sa viših programskih jezika na mašinski jezik- jezik računara ( vrste: kompajleri i interpreteri) Aplikativni softver-korisnički programi sa posebnom namenom (Word, Excel, Photoshop. . . ) 11. 9. 2021. 2

je veza između hardvera računara i aplikativnog softvera. neophodan je za rad računara, za razliku od aplikativnog softvera. HARDVER SISTEMSKI SOFTVER APLIKATIVNI SOFTVER 11. 9. 2021. 3

Nakon uključivanja računara boot program iz ROM memorije učitava operativni sistem u RAM memoriju računaru, koji preuzima kontrolu nad računarskim sistemom. 11. 9. 2021. 4

koordinira i upravlja svim resursima racunarskog sistema (osnovni resursi: CPU, RAM, I/O Units, Files). omogućava komunikaciju između korisnika s jedne strane i aplikacija i perifernih jedinica s druge strane, pomoću grafičkog korisničkog interfejsa (GUI-Graphic User Interface). 11. 9. 2021. 5

Optimizuje korišćenje resursa operativnog sistema Vodi evidenciju o svim datotekama na diskovima (File System) Omogućava istovremeno i usklađeno izvršavanje različitih programa (multitasking) Obezbeđuje sigursnot pri radu, kontrolom pristupa korisnika sistemu tj. pojedinim datotekama. Dijagnostikuje neispravnost rada pojedinih komponeneti hardvera. 11. 9. 2021. 6

Osnovne dve komponente operativnog sistema su: Jezgro (kernel ili core) Ljuska (shell) – korisnički interfejs (grafički ili komandni) Jezgro čine: Menadžer procesa – upravlja procesima Menadžer memorije – upravljanje memorijskim resursima Menadžer perifernih uređaja Menadžer datoteka – upravljanje podacima na spoljašnjoj memoriji, organizovanim u datoteke u direktorijumima. 11. 9. 2021. 7

MS DOS (Microsoft Disk Operativni Sistem) je komandni operativni sistem. Komande se unose sa tastature računara posle odzivnog znaka tj. Command Prompta. DOS je jednokorisnički OS. Pojavio se 70 godina XX veka. 11. 9. 2021. 8

Unix je razvijen 60, 70 godina XX veka. Unix je specifikacija koju treba da poseduje jedan operativni sistem da bi nosio ime UNIX operativni sistemi se koriste za servere i radne stanice. UNIX operativni sistemi su višekorisnički i višezadačni (multitasking). 11. 9. 2021. 9

Prva verzija Linuxa je objavljena 1991. godine. Spada u freeware (slobodan javnostisvako ima pravo da ga menja, distribuira, slobodno koristi) i opensource software (softver otvorenog koda). 11. 9. 2021. 10

Nastao je kao grafička nadogradnja MS DOSa. Prvi Windows 1. 0 je nastao 1985. godine. Razvijao se preko verzija: 1. 0, 2. 0, 3. 0. , 3. 1, 95, 98, Me, NT, 2000, XP, Vista, 7, 8. Od verzije 95 postaje nezavistan od DOSa. Najčešće korišćen operativni sistem 11. 9. 2021. 11

Mac OS ili Macintosh Operating System (Macintosh Operativni Sistem) je operativni sistem za Apple Macintosh računare. 11. 9. 2021. 12

Obavljaju standardne funkcije za kojima se često ukazuje potreba mnogim korisnicimma računara, kao što su: Programi za rukovanje datotekama (Total Commander) Programi za kompresiju datoteka (Win. Zip) Programi za detekciju i uklanjanje malicioznih programa-programa sa štetnim delovanjem (AVP programi – antivirusni programi) Programi za narezivanje datoteka (Nero). 11. 9. 2021. 13

namenjen je za rešavanje konkretnih problema. Najčešće korišćeni: Programi za obradu teksta (MS Word) Programi za tabelarna izračunavanja (MS Excel) Programi za rad sa bazama podataka (MS Access) Programi za rad sa grafikom (Corel. Draw) Propgrami za obradu slika (Photo. Shop) Programi za izradu sajtova (Macromedia Dreamweaver) 11. 9. 2021. 14

Program je algoritam zapisan na nekom programskom jeziku. Algoritam je konačan niz koraka koji dovodi do rešenja nekog problema. Programski jezik je veštački jezik koji služi za komunikaciju čoveka i računara. Svaki programski jezik imaju skup rezervisanih reči i pravila za zapis programa. 11. 9. 2021. 15

start Ulazni i podaci Naredbe Izlazni podaci end 11. 9. 2021. 16

1 GL: Mašinski jezici-programski jezici I generacije (1950 -1954) 2 GL: Asembleri i makro-asembleri-programski jezici II generacije (1955 -1959) 3 GL: Viši programski jezici GL (proceduralni)programski jezici III generacije 4 GL: Neproceduralni viši programski jezici (jezici vrlo visokog nivoa) – programski jezici IV generacije 11. 9. 2021. 17

Namenjeni su određenoj vrsti problematike, npr. : Za oblast numeričke matematike: FORTRAN, ALGOL Za poslovnu primenu: COBOL Za simboličku obradu: LISP, PROLOG Univerzalni programski jezici: PASCAL, BASIC, ADA

HTML, CSS, Java Script, PHP, XML, My. SQLjezici za Web design i Web programiranje Visual Basic, Delphi, Java, C++, C#opštenamenski programski jezici (objektno-orijentisani p. j. ) SQL-osnovni jezik za rad sa bazama podataka

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Postavka problema Analiza, formalan opis problema, izbor modela Izrada algoritma koji rešava zadatak Projektovanje opšte strukture programa Kodiranje Testiranje Analiza rezultata izvršavanja programa (i modifikacija po potrebi) Publikovanje ili isporuka programa naručiocu Održavanje i modernizacija programa 11. 9. 2021. 20

Freeware - besplatni programski proizvodi, slobodno korišćenje i kopiranje programa; Shareware – program se može slobodno koristiti i kopirati, ali samo određeno vreme ili uz neka druga ograničenja dok se ne plati. Licencirani softver – softver koji se koristi po pravilima autora (najčešće pravilo je da se softer kupuje tj. plaća). Kupovinom se stiče pravo na korišćenje programa na određenom broju računara. Neovlašćeno kopiranje softvera je zakonom zabranjeno. 11. 9. 2021. 21

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Definiši softver. Kako se deli softver? Navedi primere aplikativnih programa. Kako se deli sistemski softver? Nacrtaj i objasni funkciju sistemskog softvera. Navedi resurse računarskog sistema. Definši skraćenicu GUI. Nabroj neke funkcije operativnog sistema. Navedi dve osnovne komponente operativnog sistema. 11. 9. 2021. 22

10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. Šta znaš o operativnom sistemu DOS? Šta znaš o operativnom sistemu LINUX? Navedi neke verzije Windowsa. Koji operativni sistem se koristi na Apple računarima? Navedi vrste i primere uslužnih programa. Definiši pojmove program i algoritam i nacrtaj. Definiši programski jezik. 11. 9. 2021. 23

17. 18. 19. 20. Navedi najvažnije etape u razvoju programa. Objasni pojmove: freeware, shareware i licencirani softver. Navedi neke proceduralne programske jezike i njihove oblasti primene. Navedi neke moderne programske jezike i njihove oblasti primene. 11. 9. 2021. 24