RZECZNICY PRAW I WOLNOCI RZECZNICY PRAW I WOLNOCI

RZECZNICY PRAW I WOLNOŚCI

RZECZNICY PRAW I WOLNOŚCI q ORGAN PAŃSTWOWY q SKUPIONY W OSOBIE RZECZNIKA q NIE MA CHARAKTERU KORPORACYJNEGO q UMOCOWANIE W USTAWIE q STRZEŻE INTERESÓW INDYWIDUALNYCH I ZBIOROWYCH

RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH

PODSTAWY FUNKCJONOWANIA KONSTYTUCJA RP USTAWA O RZECZNIKU PRAW OBYWATELSKICH

KONSTYTUCJA RP USTAWA O RPO Art. 208 Konstytucji RP Art. 1 Ustawy o RPO 1. Rzecznik Praw Obywatelskich stoi 1. Ustanawia się Rzecznika Praw na straży wolności i praw człowieka Obywatelskich. i obywatela określonych 2. Rzecznik Praw Obywatelskich, zwany w Konstytucji oraz w innych aktach dalej „Rzecznikiem”, stoi na straży normatywnych. wolności i praw człowieka i obywatela 2. Zakres i sposób działania Rzecznika Praw Obywatelskich określa ustawa. określonych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innych aktach normatywnych, w tym również na straży realizacji zasady równego traktowania.

■ KTO MOŻE ZOSTAĆ RPO: Art. 2 Ustawy o RPO Rzecznikiem może być: • obywatel polski • wyróżniający się: - wiedzą prawniczą, - doświadczeniem zawodowym oraz - wysokim autorytetem ze względu na swe walory moralne i wrażliwość społeczną.

TRYB POWOŁOWANIA KONSTYTUCJA RP Art. 209 Konstytucji RP USTAWA O RPO Art. 3 Ustawy o RPO 1. Rzecznik Praw Obywatelskich jest 1. Rzecznika powołuje Sejm za zgodą Senatu na wniosek Marszałka Sejmu albo grupy 35 posłów. powoływany przez Sejm za zgodą 2. Szczegółowy tryb zgłaszania kandydatów na Rzecznika Praw Obywatelskich określa uchwała Sejmu. Senatu na 5 lat. 3. Uchwałę Sejmu o powołaniu Rzecznika Marszałek Sejmu przesyła niezwłocznie Marszałkowi Senatu. 4. Senat podejmuje uchwałę w sprawie wyrażenia zgody na powołanie Rzecznika w ciągu miesiąca od dnia przekazania Senatowi uchwały Sejmu, o której mowa w ust. 3. Niepodjęcie uchwały przez Senat w ciągu miesiąca oznacza wyrażenie zgody. 5. Jeżeli Senat odmawia wyrażenia zgody na powołanie Rzecznika, Sejm powołuje na stanowisko Rzecznika inną osobę. Przepisy ust. 1 -4 stosuje się odpowiednio.

■ POWOŁANIE RPO: SEJM WNIOSEK O POWOŁANIE RPO: - MARSZAŁEK SEJMU - 35 POSŁÓW POWOŁANIE RPO PRZEZ A. PODJĘCIE UCHWAŁY O POWOŁANIU RPO SENAT (miesiąc) B. NIEPODJĘCIE UCHWAŁY O POWOŁANIU RPO (uznawane za wyrażenie zgody) C. ODMOWA WYRAŻENIA ZGODY NA POWOŁANIE RPO SENAT PRZEKAZANIE UCHWAŁY O WYBORZE RPO MARSZAŁKOWI SENATU A. ZAPRZYSIĘŻENIE RPO B. ZAPRZYSIĘŻENIE RPO C. POWOŁANIE PRZEZ SEJM NA RPO INNĄ OSOBĘ

KADENCJA KONSTYTUCJA RP USTAWA O RPO Art. 209 Konstytucji RP Art. 5 Ustawy o RPO 1. Rzecznik Praw Obywatelskich jest 1. Kadencja Rzecznika trwa pięć lat, powoływany przez Sejm za zgodą licząc od dnia złożenia ślubowania Senatu na 5 lat. przed Sejmem. 2. Ta sama osoba nie może być Rzecznikiem więcej niż przez dwie kadencje.

■ ŚLUBOWANIE Art. 4 Ustawy o RPO Przed przystąpieniem do wykonywania obowiązków Rzecznik składa przed Sejmem następujące ślubowanie: „Ślubuję uroczyście, że przy wykonywaniu powierzonych mi obowiązków Rzecznika Praw Obywatelskich dochowam wierności Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, będę strzec wolności i praw człowieka i obywatela, kierując się przepisami prawa oraz zasadami współżycia społecznego i sprawiedliwości. Ślubuję, że powierzone mi obowiązki wypełniać będę bezstronnie, z najwyższą sumiennością i starannością, że będę strzec godności powierzonego mi stanowiska oraz dochowam tajemnicy prawnie chronionej. ” Ślubowanie może być złożone z dodaniem zdania „Tak mi dopomóż Bóg”.

STATUS RPO KONSTYTUCJA RP USTAWA O RPO Art. 209 Konstytucji RP Art. 2 Ustawy o RPO 2. Rzecznik Praw Obywatelskich nie może Rzecznikiem może być obywatel polski zajmować innego stanowiska, z wyjątkiem wyróżniający się wiedzą prawniczą, stanowiska profesora szkoły wyższej, ani doświadczeniem zawodowym oraz wysokim wykonywać innych zajęć zawodowych. autorytetem ze względu na swe walory moralne i 3. Rzecznik Praw Obywatelskich nie może należeć do partii politycznej, związku zawodowego ani prowadzić działalności publicznej nie dającej się pogodzić z godnością jego urzędu. wrażliwość społeczną.

STATUS RPO KONSTYTUCJA RP Art. 210 Konstytucji RP Rzecznik Praw Obywatelskich jest w swojej działalności niezawisły, niezależny od innych organów państwowych i odpowiada jedynie przed Sejmem na zasadach określonych w ustawie.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA KONSTYTUCJA RP USTAWA O RPO Art. 211 Konstytucji RP Art. 7 a Ustawy o RPO Rzecznik Praw Obywatelskich nie może być bez Rzecznik nie może być bez uprzedniej zgody Sejmu pociągnięty do ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ ani pozbawiony wolności. Rzecznik Praw Obywatelskich nie może być zatrzymany lub Sejmu pociągnięty do ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ ani pozbawiony wolności. Rzecznik nie może być zatrzymany lub aresztowany, z wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku przestępstwa i jeżeli jego zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego niezbędne dla zapewnienia prawidłowego toku postępowania. O zatrzymaniu niezwłocznie powiadamia się Marszałka Sejmu, który może nakazać natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego. nakazać natychmiastowe zwolnienie

■ WNIOSEK O WYRAŻENIE ZGODY NA POCIĄGNIĘCIE DO ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ RPO Art. 7 c Ustawy o RPO 4. Wnioski, o których mowa w ust. 1 i 2, powinny zawierać: 1) oznaczenie wnioskodawcy oraz pełnomocnika, o ile został ustanowiony; 2) imię i nazwisko oraz datę i miejsce urodzenia Rzecznika; 3) wskazanie podstawy prawnej wniosku; 4) dokładne określenie czynu, którego dotyczy wniosek, ze wskazaniem czasu, miejsca, sposobu i okoliczności jego popełnienia oraz jego skutków, a zwłaszcza charakteru powstałej szkody; 5) uzasadnienie. WNIOSEK W SPRAWIE O PRZESTĘPSTWO ŚCIGANE Z OSKARŻENIA PUBLICZNEGO - składa się za pośrednictwem Prokuratora Generalnego WNIOSEK DO ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ W SPRAWIE O PRZESTĘPSTWO ŚCIGANE Z OSKARŻENIA PRYWATNEGO - składa oskarżyciel prywatny, po wniesieniu sprawy do sądu

■ PROCEDURA W PRZEDMIOCIE POCIĄGNIĘCIA DO ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ ■ (art. 7 d Ustawy o RPO) SEJM WYRAŻA ZGODĘ NA POCIĄGNIĘCIE RZECZNIKA DO ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ W DRODZE UCHWAŁY PODJĘTEJ ZŁOŻENIE WNIOSKU MARSZAŁKOWI BEZWZGLĘDNĄ WIĘKSZOŚCIĄ USTAWOWEJ SEJMU LICZBY POSŁÓW. NIEUZYSKANIE O POCIĄGNIĘCIE RPO DO WYMAGANEJ WIĘKSZOŚCI GŁOSÓW ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ OZNACZA PODJĘCIE UCHWAŁY O NIEWYRAŻENIU ZGODY NA POCIĄGNIĘCIE RZECZNIKA DO ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ.

ZATRZYMANIE/ARESZTOWANIE KONSTYTUCJA RP USTAWA O RPO Art. 211 Konstytucji RP Art. 7 a Ustawy o RPO Rzecznik Praw Obywatelskich nie może być bez Rzecznik nie może być bez uprzedniej zgody Sejmu pociągnięty do odpowiedzialności karnej ani POZBAWIONY WOLNOŚCI. Rzecznik Praw Obywatelskich nie może być zatrzymany lub aresztowany, z Sejmu pociągnięty do odpowiedzialności karnej ani POZBAWIONY WOLNOŚCI. Rzecznik nie może być zatrzymany lub aresztowany, z wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku przestępstwa i jeżeli jego zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku niezbędne dla zapewnienia prawidłowego toku postępowania. O zatrzymaniu niezwłocznie powiadamia się Marszałka Sejmu, który może nakazać natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego. nakazać natychmiastowe zwolnienie

■ ZATRZYMANIE/ARESZTOWANIE RPO Art. 74 Ustawy o RPO 1. Zakaz zatrzymania, obejmuje wszelkie formy pozbawienia lub ograniczenia wolności osobistej Rzecznika przez organy stosujące przymus. Art. 7 e Ustawy o RPO 2. Wniosek o wyrażenie zgody na zatrzymanie lub aresztowanie Rzecznika składa się za pośrednictwem Prokuratora Generalnego. 3. Wniosek, o którym mowa w ust. 2, powinien zawierać: 1) oznaczenie wnioskodawcy; 2) imię i nazwisko oraz datę i miejsce urodzenia Rzecznika; 3) dokładne określenie czynu oraz jego kwalifikację prawną; 4) podstawę prawną zastosowania określonego środka; 5) uzasadnienie, wskazujące w szczególności na konieczność zastosowania określonego środka.

■ PROCEDURA W PRZEDMIOCIE WYRAŻENIA ZGODY NA ZATRZYMANIE LUB ARESZTOWANIE ■ (art. 7 e Ustawy o RPO) SEJM WYRAŻA ZGODĘ NA ZATRZYMANIE LUB ARESZTOWANIE W DRODZE UCHWAŁY ZŁOŻENIE WNIOSKU MARSZAŁKOWI SEJMU O ZATRZYMANIE LUB ARESZTOWANIE RPO PODJĘTEJ BEZWZGLĘDNĄ WIĘKSZOŚCIĄ USTAWOWEJ LICZBY POSŁÓW. NIEUZYSKANIE WYMAGANEJ WIĘKSZOŚCI GŁOSÓW OZNACZA PODJĘCIE UCHWAŁY O NIEWYRAŻENIU ZGODY NA POCIĄGNIĘCIE RZECZNIKA DO ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ.

ZAKOŃCZENIE KADENCJI Art. 6 Ustawy o RPO Po zaprzestaniu wykonywania obowiązków Rzecznik ma prawo powrócić na stanowisko zajmowane poprzednio albo otrzymać stanowisko równorzędne poprzednio zajmowanemu, jeżeli nie ma przeszkód prawnych. ROZPOCZĘCIE KADENCJI ZAKOŃCZENIE KADENCJI UPŁYW 5 LAT

Art. 7 Ustawy o RPO ODWOŁANIE 1. Sejm odwołuje Rzecznika przed upływem okresu, na jaki został powołany, jeżeli: 1) zrzekł się wykonywania obowiązków; 2) stał się trwale niezdolny do pełnienia obowiązków na skutek choroby, ułomności lub upadku sił stwierdzonych orzeczeniem lekarskim; 3) złożył niezgodne z prawdą oświadczenie lustracyjne, stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu. 2. Sejm odwołuje Rzecznika przed upływem okresu, na jaki został powołany, również jeżeli Rzecznik sprzeniewierzył się złożonemu ślubowaniu. ROZPOCZĘCIE KADENCJI ODWOŁANIE UPŁYNĄŁ JESZCZE OKRES 5 LAT KADENCJI RPO

ODWOŁANIE PRZYCZYNA ODWOŁANIA SPOSÓB ODWOŁANIA • ZRZECZENIE SIĘ WYKONYWANIA OBOWIĄZKÓW • NA WNIOSEK MARSZAŁKA SEJMU • RPO STAŁ SIĘ TRWALE NIEZDOLNY DO PEŁNIENIA OBOWIĄZKÓW NA SKUTEK CHOROBY, UŁOMNOŚCI LUB UPADKU SIŁ - STWIERDZONYCH ORZECZENIEM LEKARSKIM • NA WNIOSEK A) MARSZAŁKA SEJMU B) GRUPY CO NAJMNIEJ 35 POSŁÓW • RPO SPRZENIEWIERZYŁ SIĘ ZŁOŻONEMU ŚLUBOWANIU • WIĘKSZOŚCIĄ CO NAJMNIEJ 3/5 GŁOSÓW W OBECNOŚCI CO NAJMNIEJ POŁOWY USTAWOWEJ LICZBY POSŁÓW.

GŁÓWNE ZADANIE RPO KONSTYTUCJA RP USTAWA O RPO Art. 208 Konstytucji RP Art. 1 Ustawy o RPO 1. Rzecznik Praw Obywatelskich 2. Rzecznik Praw Obywatelskich, zwany stoi na straży wolności i praw dalej „Rzecznikiem”, stoi na straży człowieka wolności i praw człowieka i obywatela określonych w Konstytucji oraz w innych aktach w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz normatywnych. w innych aktach normatywnych, w tym również na straży realizacji zasady równego traktowania.

CZYNNOŚCI RPO Art. 8 Ustawy o RPO 1. Rzecznik podejmuje czynności przewidziane w ustawie, jeżeli poweźmie wiadomość wskazującą na naruszenie wolności i praw człowieka i obywatela, w tym zasady równego traktowania. 2. Rzecznik regularnie sprawdza sposób traktowania osób pozbawionych wolności.

■ PODJĘCIE CZYNNOŚCI PRZEZ RPO: Art. 9 Ustawy o RPO OBYWATELI LUB ICH ORGANIZACJI ORGANÓW SAMORZĄDÓW NA WNIOSEK PODJĘCIE CZYNNOŚCI PRZEZ RPO RZECZNIKA PRAW DZIECKA Z WŁASNEJ INICJATYWY RZECZNIKA PRAW MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORCÓW

■ WNIOSEK SKIEROWANY DO RPO Art. 10 Ustawy o RPO Wniosek kierowany do Rzecznika jest wolny od opłat, nie wymaga zachowania szczególnej formy, lecz powinien zawierać oznaczenie wnioskodawcy oraz osoby, której wolności i praw sprawa dotyczy, a także określać przedmiot sprawy.

■ CZYNNOŚCI RPO PODJĘTE WSKUTEK ZŁOŻENIA WNIOSKU Art. 11 Ustawy o RPO I. ZŁOŻENIE WNIOSKU DO RPO II. DZIAŁANIA RPO: PODJĄĆ SPRAWĘ POPRZESTAĆ NA WSKAZANIU WNIOSKODAWCY PRZYSŁUGUJĄCYCH MU ŚRODKÓW DZIAŁANIA PRZEKAZAĆ SPRAWĘ WEDŁUG WŁAŚCIWOŚCI NIE PODJĄĆ SPRAWY

■ UPRAWNIENIA RPO: Art. 12 Ustawy o RPO + Art. 13 Ustawy o RPO + Art. 14 Ustawy o RPO Art. 16 Ustawy o RPO PODEJMUJĄC SPRAWĘ RZECZNIK MOŻE: I. WPŁYNIĘCIE WNIOSKU DO RPO II. DECYZJA RPO O PODJĘCIU DZIAŁAŃ 1) samodzielnie prowadzić postępowanie wyjaśniające; 2) zwrócić się o zbadanie sprawy lub jej części do właściwych organów, w szczególności organów nadzoru, prokuratury, kontroli państwowej, zawodowej lub społecznej; 3) zwrócić się do Sejmu o zlecenie Najwyższej Izbie Kontroli przeprowadzenia kontroli dla zbadania określonej sprawy lub jej części.

CZYNNOŚCI PODEJMOWANE PRZEZ RPO CZYNNOŚCI PODJĘTE WSKUTEK ZŁOŻENIA WNIOSKU Art. 11 Ustawy o RPO 1. Rzecznik po zapoznaniu się z każdym skierowanym do niego wnioskiem może: 1) podjąć sprawę, 2) poprzestać na wskazaniu wnioskodawcy przysługujących mu środków działania, 3) przekazać sprawę według właściwości, 4) nie podjąć sprawy - zawiadamiając o tym wnioskodawcę i osobę, której sprawa dotyczy. WYSTĘPOWANIE DO WŁAŚCIWYCH ORGANÓW Art. 16 Ustawy o RPO 1. W związku z rozpatrywanymi sprawami Rzecznik może przedstawiać właściwym organom, organizacjom i instytucjom oceny i wnioski zmierzające do zapewnienia skutecznej ochrony wolności i praw człowieka i obywatela i usprawnienia trybu załatwiania ich spraw. WSPÓŁDZIAŁANIE Z INNYMI Art. 17 a Ustawy o RPO Rzecznik współdziała ze stowarzyszeniami, ruchami obywatelskimi, innymi dobrowolnymi zrzeszeniami i fundacjami oraz z zagranicznymi i międzynarodowymi organami i organizacjami na rzecz ochrony wolności i praw człowieka i obywatela, także w zakresie równego traktowania. DZIAŁANIA ZWIĄZANE Z REALIZOWANIEM ZASADY RÓWNEGO TRAKTOWANIA Art. 17 b Ustawy o RPO Do zakresu działania Rzecznika, dotyczącego realizacji zasady równego traktowania, należy również: 1) analizowanie, monitorowanie i wspieranie równego traktowania wszystkich osób; 2) prowadzenie niezależnych badań dotyczących dyskryminacji; 3) opracowywanie i wydawanie niezależnych sprawozdań i wydawanie zaleceń odnośnie do problemów związanych z dyskryminacją.

SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI KONSTYTUCJA RP Art. 212 Konstytucji RP Rzecznik Praw Obywatelskich corocznie USTAWA O RPO Art. 19 Ustawy o RPO 1. Rzecznik corocznie informuje Sejm i Senat o swojej działalności oraz o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela, w tym przekazuje: informuje Sejm i Senat o swojej 1) informację o prowadzonej działalności w obszarze równego traktowania oraz jej wynikach; działalności oraz o stanie przestrzegania 2) informację o przestrzeganiu zasady równego traktowania w Rzeczypospolitej Polskiej, ; wolności i praw człowieka i obywatela. 3) wnioski oraz rekomendacje dotyczące działań, które należy podjąć w celu zapewnienia przestrzegania zasady równego traktowania. 2. Informacja Rzecznika podawana jest do wiadomości publicznej. 3. Rzecznik może przedkładać Sejmowi i Senatowi określone sprawy wynikające z jego działalności. 4. Rzecznik na wniosek Marszałka Sejmu przedstawia informację lub podejmuje czynności w określonych sprawach.

BIURO RPO Art. 20 Ustawy o RPO 1. Rzecznik wykonuje swoje zadania przy pomocy Biura Rzecznika Praw Obywatelskich. 2. Rzecznik nadaje, w drodze zarządzenia, statut, który określa zadania i organizację Biura. 3. Rzecznik może powołać nie więcej niż trzech zastępców Rzecznika. Rzecznik odwołuje zastępców Rzecznika. 4. Rzecznik określa zakres zadań zastępcy (zastępców) Rzecznika. 5. Do zastępców Rzecznika oraz pracowników Biura Rzecznika Praw Obywatelskich stosuje się odpowiednio przepisy o pracownikach urzędów państwowych.

PEŁNOMOCNICY TERENOWI Art. 22 Ustawy o RPO Rzecznik, za zgodą Sejmu, może ustanowić swoich pełnomocników terenowych.

PRZYDATNE LINKI: § STRONA INTERNETOWA RPO https: //www. rpo. gov. pl/

RZECZNIK PRAW DZIECKA

PODSTAWY FUNKCJONOWANIA KONSTYTUCJA RP USTAWA O RPO

KONSTYTUCJA RP USTAWA O RPD Art. 72 Konstytucji RP Art. 1 Ustawy o RPD 4. Ustawa określa kompetencje i sposób 1. Ustanawia się Rzecznika Praw Dziecka. powoływania Rzecznika Praw Dziecka. 2. Rzecznik Praw Dziecka, zwany dalej Rzecznikiem, stoi na straży praw dziecka określonych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Konwencji o prawach dziecka i innych przepisach prawa, z poszanowaniem odpowiedzialności, praw i obowiązków rodziców. 3. Rzecznik przy wykonywaniu swoich uprawnień kieruje się dobrem dziecka oraz bierze pod uwagę, że naturalnym środowiskiem jego rozwoju jest rodzina.

■ KTO MOŻE ZOSTAĆ RPD: Art. 1 Ustawy o RPD 4. Rzecznikiem może być ten, kto: 1) jest obywatelem polskim; 2) posiada pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z pełni praw publicznych; 3) nie był skazany prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne; 4) ukończył studia wyższe i uzyskał tytuł magistra lub tytuł równorzędny; 5) ma co najmniej pięcioletnie doświadczenie w pracy z dziećmi lub na ich rzecz; 6) jest nieskazitelnego charakteru i wyróżnia się wysokim autorytetem ze względu na walory moralne i wrażliwość społeczną.

TRYB POWOŁANIA Art. 4 Ustawy o RPD 1. Rzecznika powołuje Sejm, za zgodą Senatu, na wniosek Marszałka Sejmu, Marszałka Senatu, grupy co najmniej 35 posłów lub co najmniej 15 senatorów. 2. Szczegółowy tryb zgłaszania kandydatów na Rzecznika określa uchwała Sejmu. 3. Uchwałę Sejmu o powołaniu Rzecznika Marszałek Sejmu przesyła niezwłocznie Marszałkowi Senatu. 4. Senat podejmuje uchwałę w sprawie wyrażenia zgody na powołanie Rzecznika w ciągu miesiąca od dnia otrzymania uchwały Sejmu, o której mowa w ust. 3. Niepodjęcie uchwały przez Senat w ciągu miesiąca oznacza wyrażenie zgody. 5. Jeżeli Senat nie wyrazi zgody na powołanie Rzecznika, Sejm powołuje na to stanowisko inną osobę. Przepisy ust. 1 -4 stosuje się odpowiednio.

■ POWOŁANIE RPO: WNIOSEK O POWOŁANIE RPO: SEJM - MARSZAŁEK SEJMU - MARSZAŁEK SENATU - 35 POSŁÓW / 15 SENATORÓW POWOŁANIE RPO PRZEZ A. PODJĘCIE UCHWAŁY O POWOŁANIU RPO SENAT (miesiąc) B. NIEPODJĘCIE UCHWAŁY O POWOŁANIU RPO (uznawane za wyrażenie zgody) C. ODMOWA WYRAŻENIA ZGODY NA POWOŁANIE RPO SENAT PRZEKAZANIE UCHWAŁY O WYBORZE RPO MARSZAŁKOWI SENATU A. ZAPRZYSIĘŻENIE RPO B. ZAPRZYSIĘŻENIE RPO C. POWOŁANIE PRZEZ SEJM NA RPO INNĄ OSOBĘ

KADENCJA Art. 6 Ustawy o RPD 1. Kadencja Rzecznika trwa 5 lat, licząc od dnia złożenia ślubowania przed Sejmem. 2. Kadencja Rzecznika wygasa w razie jego śmierci lub odwołania. 3. Ta sama osoba nie może być Rzecznikiem dłużej niż przez dwie kolejne kadencje.

■ ŚLUBOWANIE Art. 5 Ustawy o RPD Przed przystąpieniem do wykonywania obowiązków Rzecznik składa przed Sejmem następujące ślubowanie: , , Ślubuję uroczyście, że przy wykonywaniu powierzonych mi obowiązków Rzecznika Praw Dziecka dochowam wierności Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, będę strzec praw dziecka, kierując się przepisami prawa, dobrem dziecka i dobrem rodziny. Ślubuję, że powierzone mi obowiązki będę wypełniać bezstronnie, z najwyższą sumiennością i starannością, że będę strzec godności powierzonego mi stanowiska oraz dochowam tajemnicy prawnie chronionej. " Ślubowanie może być złożone z dodaniem zdania „Tak mi dopomóż Bóg”.

STATUS RPD Art. 7 Ustawy o RPD 1. Rzecznik jest w swojej działalności niezależny od innych organów państwowych i odpowiada jedynie przed Sejmem na zasadach określonych w ustawie. 2. Rzecznik nie może być bez uprzedniej zgody Sejmu: pociągnięty do odpowiedzialności karnej ani pozbawiony wolności 2 c. Rzecznik nie może być zatrzymany lub aresztowany, z wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku przestępstwa i jeżeli jego zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku postępowania. O zatrzymaniu niezwłocznie powiadamia się Marszałka Sejmu, który może nakazać natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego. 3. Rzecznik nie może: 1) zajmować innego stanowiska, z wyjątkiem stanowiska profesora szkoły wyższej ani wykonywać innych zajęć zawodowych; 2) należeć do partii politycznej; 3) prowadzić działalności publicznej niedającej się pogodzić z obowiązkami i godnością jego urzędu.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA ■ WNIOSEK O WYRAŻENIE ZGODY NA POCIĄGNIĘCIE DO ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ RPO Art. 7 d Ustawy o RPD 4. Wnioski, powinny zawierać: 1) oznaczenie wnioskodawcy oraz pełnomocnika, o ile został ustanowiony; 2) imię i nazwisko oraz datę i miejsce urodzenia Rzecznika; 3) wskazanie podstawy prawnej wniosku; 4) dokładne określenie czynu, którego dotyczy wniosek, ze wskazaniem czasu, miejsca, sposobu i okoliczności jego popełnienia oraz jego skutków, a zwłaszcza charakteru powstałej szkody; 5) uzasadnienie. WNIOSEK W SPRAWIE O PRZESTĘPSTWO ŚCIGANE Z OSKARŻENIA PUBLICZNEGO - składa się za pośrednictwem Prokuratora Generalnego WNIOSEK DO ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ W SPRAWIE O PRZESTĘPSTWO ŚCIGANE Z OSKARŻENIA PRYWATNEGO - składa oskarżyciel prywatny, po wniesieniu sprawy do sądu

■ PROCEDURA W PRZEDMIOCIE POCIĄGNIĘCIA DO ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ ■ (art. 7 c Ustawy o RPD) SEJM WYRAŻA ZGODĘ NA POCIĄGNIĘCIE RZECZNIKA DO ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ W DRODZE UCHWAŁY PODJĘTEJ ZŁOŻENIE WNIOSKU MARSZAŁKOWI BEZWZGLĘDNĄ WIĘKSZOŚCIĄ USTAWOWEJ SEJMU LICZBY POSŁÓW. NIEUZYSKANIE O POCIĄGNIĘCIE RPO DO WYMAGANEJ WIĘKSZOŚCI GŁOSÓW ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ OZNACZA PODJĘCIE UCHWAŁY O NIEWYRAŻENIU ZGODY NA POCIĄGNIĘCIE RZECZNIKA DO ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ.

ZATRZYMANIE/ARESZTOWANIE Art. 7 e Ustawy o RPD 1. Zakaz zatrzymania, o którym mowa w art. 7 a, obejmuje wszelkie formy pozbawienia lub ograniczenia wolności osobistej Rzecznika przez organy stosujące przymus. 2. Wniosek o wyrażenie zgody na zatrzymanie lub aresztowanie Rzecznika składa się za pośrednictwem Prokuratora Generalnego. 3. Wniosek, o którym mowa w ust. 2, powinien zawierać: 1) oznaczenie wnioskodawcy; 2) imię i nazwisko oraz datę i miejsce urodzenia Rzecznika; 3) dokładne określenie czynu oraz jego kwalifikację prawną; 4) podstawę prawną zastosowania określonego środka; 5) uzasadnienie, wskazujące w szczególności na konieczność zastosowania określonego środka.

■ PROCEDURA W PRZEDMIOCIE ZATRZYMANIA/ARESZTOWANIA ■ (art. 7 e Ustawy o RPD) SEJM WYRAŻA ZGODĘ NA ZATRZYMANIE/ARESZTOWANIE W DRODZE UCHWAŁY PODJĘTEJ BEZWZGLĘDNĄ ZŁOŻENIE WNIOSKU MARSZAŁKOWI WIĘKSZOŚCIĄ USTAWOWEJ LICZBY SEJMU POSŁÓW. NIEUZYSKANIE WYMAGANEJ O ZATRZYMANIE/ARESZTOWANIE WIĘKSZOŚCI GŁOSÓW OZNACZA PODJĘCIE UCHWAŁY O NIEWYRAŻENIU ZGODY NA POCIĄGNIĘCIE RZECZNIKA DO ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ.

ODWOŁANIE RPD Art. 8 Ustawy o RPD 1. Sejm, za zgodą Senatu, odwołuje Rzecznika przed upływem kadencji, jeżeli: 1) zrzekł się on sprawowania urzędu; 2) stał się trwale niezdolny do pełnienia obowiązków na skutek choroby lub utraty sił, stwierdzonych orzeczeniem lekarskim; 3) sprzeniewierzył się złożonemu ślubowaniu; 4) został skazany prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne.

■ ODWOŁANIE RPD: WNIOSEK O POWOŁANIE RPO: SEJM - MARSZAŁEK SEJMU - MARSZAŁEK SENATU - 35 POSŁÓW /15 SENATORÓW PRZEKAZANIE ODWOŁANIE UCHWAŁY O RPD PRZEZ SEJM ODWOŁANIU RPD MARSZAŁKOWI SENATU A. PODJĘCIE UCHWAŁY O ODWOŁANIU RPO SENAT (miesiąc) B. NIEPODJĘCIE UCHWAŁY O ODWOŁANIU RPO (uznawane za wyrażenie zgody)

GŁÓWNE ZADANIE RPD Art. 1 Ustawy o RPD 2. Rzecznik Praw Dziecka, zwany dalej Rzecznikiem, stoi na straży praw dziecka określonych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Konwencji o prawach dziecka i innych przepisach prawa, z poszanowaniem odpowiedzialności, praw i obowiązków rodziców.

CZYNNOŚCI RPD INICJATYWA RPD Art. 9 Ustawy o RPD 1. Rzecznik podejmuje działania przewidziane w ustawie z własnej inicjatywy, biorąc pod uwagę w szczególności informacje pochodzące od obywateli lub ich organizacji, wskazujące na naruszanie praw lub dobra dziecka. 2. Rzecznik powiadamia osobę lub organizację, która zgłosiła informację o naruszeniu praw lub dobra dziecka, o zajętym przez siebie stanowisku, a w przypadku podjęcia działania - o jego skutkach. WSPÓŁPRACA Z INNYMI ORGANAMI Art. 10 b Ustawy o RPD Organ, organizacja lub instytucja, do których zwróci się Rzecznik, są obowiązane z nim współdziałać i udzielać mu pomocy, a w szczególności: 1) zapewnić dostęp do akt i dokumentów badanej sprawy; 2) udzielać Rzecznikowi żądanych przez niego informacji i wyjaśnień; 3) udzielać wyjaśnień dotyczących podstawy faktycznej i prawnej swoich rozstrzygnięć. OCENY, WNIOSKI, Art. 11 Ustawy o RPD 1. Rzecznik przedstawia właściwym organom władzy publicznej, organizacjom i instytucjom oceny i INICJATYWA USTAWODAWCZA wnioski zmierzające do zapewnienia skutecznej ochrony praw i dobra dziecka oraz usprawnienia trybu załatwiania spraw w tym zakresie. 2. Rzecznik może również występować do właściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej bądź o wydanie lub zmianę innych aktów prawnych. 3. Organy, instytucje i organizacje, do których Rzecznik zwrócił się z wnioskami określonymi w ust. 1 i 2, są obowiązane ustosunkować się do tych wniosków w terminie 30 dni od daty ich otrzymania. WSPÓŁDZIAŁANIE Art. 11 a Ustawy o RPD Rzecznik współdziała ze stowarzyszeniami, ruchami obywatelskimi, innymi dobrowolnymi zrzeszeniami i RPD fundacjami działającymi na rzecz ochrony praw dziecka.

COROCZNA INFORMACJA Art. 12 Ustawy o RPD 1. Rzecznik przedstawia Sejmowi i Senatowi, corocznie, nie później niż do dnia 31 marca, informację o swojej działalności i uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka. 2. Informacja Rzecznika jest podawana do wiadomości publicznej.

BIURO RPD Art. 13 Ustawy o RPD 1. Rzecznik wykonuje swoje zadania przy pomocy Biura Rzecznika Praw Dziecka. 2. Rzecznik nadaje, w drodze zarządzenia, statut, który określa organizację Biura. 3. Rzecznik może powołać zastępcę Rzecznika. Rzecznik odwołuje zastępcę Rzecznika. 4. Rzecznik określa zakres zadań zastępcy Rzecznika.

PRZYDATNE LINKI: § STRONA INTERNETOWA RPD https: //brpd. gov. pl/