Artur Stodoa Prawa czowieka zesp praw i wolnoci

Artur Stodoła

Prawa człowieka, zespół praw i wolności, które przysługują każdemu człowiekowi bez względu na rasę, płeć, język, wyznanie, przekonania polityczne, pochodzenie narodowe i społeczne, majątek itp. Prawa człowieka są prawami o charakterze moralnym, zbiorem postulatów domagających się poszanowania wartości najcenniejszych dla człowieka, takich jak życie, godność, wolność, swobodny rozwój.

Prawa człowieka zostały formalnie uznane za jeden z priorytetów społeczności międzynarodowej 50 lat temu, w grudniu 1948 roku, kiedy przyjęto Powszechną Deklarację Praw Człowieka. Zyskały one wówczas miano uniwersalnych zasad obejmujących wszelkie aspekty życia ludzkiego.

„ Wszyscy ludzie rodzą się wolni i równi pod względem swej godności i swych praw. Są oni obdarzeni rozumem i sumieniem oraz powinni postępować w stosunku do siebie wzajemnie w duchu braterstwa. ”

Dwa dokumenty, które odegrały wielką role w uznaniu nienaruszalności praw człowieka. 1. Deklaracja Niepodległości Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. 2. Francuska Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela

Po raz pierwszy potwierdzono istnienie naturalnych praw jednostki w Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela z 1789 (Wielka Rewolucja Francuska). W XX w. przyjęto zasadę, że respektowanie bądź nierespektowanie praw jednostki nie jest wewnętrzną sprawą poszczególnych państw, ale także społeczności międzynarodowej. Podstawę prawną dla ochrony praw człowieka stworzyły dwa dokumenty: Karta Narodów Zjednoczonych uchwalona w 1945 i Powszechna Deklaracja Praw Człowieka uchwalona w 1948 przez Zgromadzenie Ogólne ONZ.

W Deklaracji do podstawowych praw zaliczono: wolność, równość, prawo do pracy, ochrony prawnej, azylu, posiadania obywatelstwa, ochrony społecznej, do nauki, zakładania rodziny.

ŁAMANIE PRAW CZŁOWIEKA NA ŚWIECIE

Każdy człowiek żyjący we współczesnym społeczeństwie ma określone prawa. W jakim stopniu z nich korzysta, i w jakim zakresie są one łamane, zależy od sytuacji i wydarzeń w poszczególnych krajach i na świecie. Wszystkim doskonale wiadomo, że prawa człowieka były powszechnie łamane podczas II wojny światowej w postaci Holocaustu i później przez państwa totalitarne. Innym przykładem może być wiek XIV, w którym to murzynów traktowano jak niewolników. Przyjmuje się również, iż poszanowanie praw człowieka, nie jest sprawą indywidualną określonego państwa, ale powinno stanowić przedmiot troski społeczności międzynarodowej. I istotnie społeczność ta do ochrony praw człowieka przyjmuje wielką wagę.

PRZYKŁADY ŁAMANIA PRAW CZŁOWIEKA Jednak prawne gwarancje ochrony praw człowieka często już nie wystarczają. Zbyt często mamy obecnie do czynienia z ich łamaniem. We wszystkich krajach na świecie możemy zaobserwować różne przykłady łamania praw człowieka. Świadczą o tym sprawy związane z konfliktem bałkańskim, z wojna domowa w Rwandzie, brutalnym traktowaniu więźniów w Chinach, Turcji, Brazylii i innych krajach. O przestrzeganiu tych praw w danym kraju decyduje system prawny państwa, ale również system norm etycznych. Prawa tylko będą traktowane poważnie, jeżeli w danym społeczeństwie godność i życie człowieka znajdą się na szczecie hierarchii wartości.

Gdzie najczęściej łamane są prawa człowieka? l l l l Turcja- więźniowie są bici, torturowani za pomocą elektrowstrząsów, głodzeni. . Angola - zakazana działalność partii politycznych. Iran- skazują na śmierć ludzi za krytykowanie władz. Chiny- zakaz demonstracji, wystąpień przeciwko polityce. Kuba-władze kontrolują prasę, radio i telewizje, zakaz głoszenia praw innych niż oficjalne. Nie można wyjeżdżać z kraju bez pozwolenia. Ghana- ludzie zamykani są w więzieniach bez wyroku sądu. Korea Północna- nie można swobodnie podróżować po kraju i z niego wyjeżdżać, więzienie bez wyroku sądu.