Rim i helenistike kraljevine Rimska osvajanja u istonom

Rim i helenističke kraljevine

Rimska osvajanja u istočnom Sredozemlju • Uporedo sa ratovima protiv Kartagine, Rimljani su postepeno širili svoj uticaj u istočnom Sredozemlju • Njihova politika u tom delu sveta je bila kombinacija diplomatije i rata • Egipat, Pergam, Etolski i Ahajski savez su bili rimski saveznici, koji su im pomagali u borbama protiv Makedonije i države Seleukida

• Rimljani su od druge polovine 3. veka p. n. e. širili svoj uticaj u istočnom Sredozemlju • Početak njihovog prodora na ovaj prostor obeležili su ratovi protiv Ilirske kraljevine • Pobedivši Ilire, Rimljani su stekli uporište na prostoru Epira • Širenje njihovog uticaja preko Jonskog mora, dovelo ih je u sukob sa Makedonijom

Makedonski ratovi • Rimljani su sa Makedonijom vodili tri rata • Prvi rat (215 -205. p. n. e. ) vodjen je u isto vreme kada i II punski rat • Makedonski kralj Filip V sklopio je savez sa Hanibalom posle bitke kod Kane, koji je predvidjao i medjusobnu pomoć. • Filip V se nadao da će osvojiti rimske posede na obali Jonskog mora, Rimljani su u to vreme bili zauzeti odbranom Italije • Rimljani su angažovali svoje saveznike u Grčkoj, Etolski savez i Pergam, koji su sprečili moguć makedonski napad na Apeninskom poluostrvu.

• Drugi makedonski rat (200 -197. p. n. e. ) bio je direktna posledica narušene ravnoteže snaga u istočnom Sredozemlju, nakon smrti egipatskog kralja. • Filip V i Antioh III (kralj Seleukida) sklopili su sporazum o podeli njegovih poseda u Maloj Aziji i na severnim obalama Egejskog mora. • Širenje makedonske vlasti u Trakiji bilo je značajno za Filipa V, zbog rudnika zlata i srebra. • Širenje makedonske vlasti ugrožavalo je interese Egipta, Pergama i Rodosa, rimskih saveznika. Rim je štitio interese svojih saveznika. • Odlučujuća bitka odigrala se 197. p. n. e. kod Kinoskefala, u kojoj su Rimljani odneli pobedu • Mirovnim ugovorom Filip V je morao da podari slobodu svim grčkim gradovima, što je Rimljanima donelo veliki ugled medju Grcima

Rat sa kraljevstvom Seleukida • Nakon poraza Makedonije u II makedonskom ratu, vladar Seleukida (Sirije) Antioh III iskoristio je novonastalu situaciju i proširio posede u Maloj Aziji i na Helespontu, čime je bio ugrožen Pergam, takodje rimski saveznik. • Ovaj sukob je poznat kao Sirijski rat • Tako su Rimljani zaratili sa Antiohom III 192. god. p. n. e. , koji je prešao sa vojskom u Grčku, računajući na podršku Grka, ali je većina polisa ostala na strani Rima • Antiohove snage u Grčkoj poražene su u bici kod Termopila 192. god. p. n. e. , nakon čega se povlače iz Grčke i Antioh počinje odbranu Male Azije • On je pokušao da spreči prebacivanje rimske vojske preko Helesponta, ali je njegova flota poražena od ujedinjene flote Rima i Rodosa • Odlučujuća bitka u ovom ratu odigrala se 190. god. p. n. e. kod Magnezije, u Maloj Aziji, u kojoj su Rimljani odneli pobedu

• Mir je sklopljen 188. god. p. n. e. ; tim mirom Antioh III je morao da se odrekne svih poseda u Maloj Aziji, koji su pripali rimskim saveznicima Pergamu i Rodosu • Poraz u Sirijskom ratu označio je kraj političke moći Seleukida

III makedonski rat • Nakon poraza u II makedonskom ratu, Makedonija je uspela da obnovu svoju moć, tako da je naslednik Filipa V Persej počeo da se priprema za novi obračun sa Rimom • Treći makedonski rat vodjen je od 171. do 167. p. n. e. • Persej je računao na podršku grčkog demosa, pošto su Rimljani uglavnom podržavali grčku aristokratiju • U početku su makedonske snage imale uspeha, ali je rimski vojskovodja Emilije Paul naneo Perseju odlučujući poraz 168. god. p. n. e. u bici kod Pidne • Makedonija je bila podeljena na četiri samostalne celine, pod vrhovnom vlašću Rima. • Nakon neuspele pobune, 148. god. p. n. e. Makedonija je pretvorena u provinciju, kojoj je 146. god. p. n. e. priključena i Grčka

Rimske provincije • Rimljani su sve osvojene teritorije, izvan Apeninskog poluostrva, pretvarali u provincije. • Prve dve provincije: Sicilija i Sardinija osnovane su nakon I punskog rata • Početkom 2. veka p. n. e. osnovane su dve provincije u Hispaniji, koje su postepeno širene nakon ratova sa starosedelačkim iberijskim plemenima. • Sredinom 2. veka p. n. e. Kartagina, Makedonija i Grčka pretvorene su u provincije.

• Stvaranje provincija doprinosilo je ekonomskom jačanju Rima, rimski trgovci su dobijali nova tržišta, dok je u Rim iz provincija stizala raznovrsna roba • Provincijama su upravljali namesnici iz Rima, uglavnom bivši konzuli ili pretori. • U pograničnim provincijama bile su smeštene rimske trupe, koje su štitile granice od upada varvara. • Starosedelačko stanovništvo provincija nije imalo rimska gradjanska prava.