rednioterminowa projekcja finansowa podstaw oszacowania kosztw przyszego funkcjonowania

Średnioterminowa projekcja finansowa podstawą oszacowania kosztów przyszłego funkcjonowania nowego systemu gospodarki odpadami Rafał Szporko DS Consulting Warszawa, 10 października 2012

Średnioterminowa projekcja finansowa podstawą oszacowania kosztów przyszłego funkcjonowania nowego systemu gospodarki odpadami Przykładowe cele gminy przy tworzeniu systemu gospodarowania odpadami System ma być tani (efektywność kosztowa) Bezpieczeństwo ekologiczne Wypełnienie norm w zakresie odzysku i recyklingu Znośne i sprawiedliwie podzielone obciążenia dla mieszkańców Utrzymanie względnej konkurencji na rynku wywozu odpadów System ma być zrównoważony finansowo (nie obciążać budżetu) Utrzymanie kontroli nad strumieniem odpadów Utrzymanie miejsc pracy na terenie gminy Dalsze funkcjonowanie gminnej spółki odpadowej 2

Średnioterminowa projekcja finansowa podstawą oszacowania kosztów przyszłego funkcjonowania nowego systemu gospodarki odpadami Do czego służy projekcja finansowa? • Oszacowanie kosztów funkcjonowania systemu w nowym kształcie dla gminy • Optymalizacja rozwiązań organizacyjnych z punktu widzenia efektywności kosztowej • Oszacowanie wartości zamówienia w przetargu na odbiór lub odbiór i zagospodarowanie odpadów w każdym z sektorów • Określenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami. 33

Średnioterminowa projekcja finansowa podstawą oszacowania kosztów przyszłego funkcjonowania nowego systemu gospodarki odpadami Metodyka przygotowania projekcji • Uwzględnienie kalkulacji kosztowej dla każdego z elementów systemu zagospodarowania odpadów • Zastosowanie modelu komputerowego pozwalającego na swobodne zmienianie założeń i optymalizację wyniku • Wykonanie przepływów masowych odpadów na każdym etapie: ▫ Produkcja odpadów ▫ Odbiór odpadów (miasto/ wieś) i ich transport ▫ Zagospodarowanie odpadów (cz. mechaniczna, cz. biologiczna, składowisko) • Wykonanie projekcji przepływów pieniężnych w ujęciu rocznym – koszty ponoszone w związku z organizacją i funkcjonowaniem systemu 44

Średnioterminowa projekcja finansowa podstawą oszacowania kosztów przyszłego funkcjonowania nowego systemu gospodarki odpadami Struktura analizy kosztów systemu gospodarowania odpadami Dane historyczne i projekcje GUS Prognoza demograficzna Morfologia, wskaźniki jednostkowe nagromadzenia Prognoza strumienia odpadów WPGO, technologia zagospodarowania Koszty zagospodarowania odpadów Założenia w zakresie organizacji odbioru odpadów Założenia w zakresie kosztów i zysku firmy odbierającej odpady Koszty odbioru odpadów Koszty PSZOK-ów, administracja systemem, Koszty pokrywane z opłaty za gospodarowanie odpadami KOSZTY CAŁEGO SYSTEMU Założenia w zakresie etatyzacji, płac, kosztów materiałowych itp. Użyczenie pojemników, koszty edukacji, usługi dodatkowe, Kary za nie osiągnięcie limitów 5 55

Średnioterminowa projekcja finansowa podstawą oszacowania kosztów przyszłego funkcjonowania nowego systemu gospodarki odpadami Kwestie istotne z punktu widzenia kosztów funkcjonowania systemu? • Czy objąć systemem gminnym również nieruchomości na których nie zamieszkują mieszkańcy? • Organizacja systemu zbiórki (zbierane frakcje, częstotliwość zbiórki) • W jaki sposób wybrać firmę odbierającą odpady (zakres obowiązków, sposób rozliczeń, warunki udziału w postępowaniu)? • Jak zorganizować zagospodarowanie odpadów (przetarg na odbiór czy odbiór i zagospodarowanie odpadów)? • koszty administracyjne systemu (związane m. in. ze sposobem naliczania opłaty za gospodarowanie odpadami) • Oszacowanie kosztów ewentualnych kar za niespełnienie limitów 6 6

Średnioterminowa projekcja finansowa podstawą oszacowania kosztów przyszłego funkcjonowania nowego systemu gospodarki odpadami Kalkulacja kosztów transportu • Kalkulacja kosztów transportu ma odpowiedzieć na pytanie: ▫ Ile będzie kosztował transport danej frakcji zebranej na danym terenie/ w danej gminie? ▫ Jaka jest optymalna częstotliwość zbiórki danej frakcji? ▫ Jaka jest optymalna wielkość pojazdu zastosowanego do zbiórki? Kalkulacja jest wykonywana z perspektywy firmy startującej w przetargu. Celem jest uwzględnienie wszystkich kosztów tej firmy przy zadanych parametrach zbiórki oraz marży zysku. Fot. pro. GEO 77

Średnioterminowa projekcja finansowa podstawą oszacowania kosztów przyszłego funkcjonowania nowego systemu gospodarki odpadami Struktura logiczna obszarów szacowania kosztów transportu Tworzywa sztuczne Obszary miejskie Zabud. jednorodzinna Sektor 1 Koszty transportu Papier Szkło BIO Komunalne zmieszane Zabud. wielorodzinna Odp. wielko-gabarytowe Firmy Gruz i odpady budowlane Odpady zielone Obszary wiejskie Dla danego modelu zbiórki Sektor 1 … … Koszty zbiórki liczone są dla każdego sektora oddzielnie osobno dla każdej frakcji z uwzględnieniem charakterystyki odpadów i ich zbiórki w ujęciu: miasto/ wieś oraz zabudowa jednorodzinna/ wielorodzinna/ firmy 8

Średnioterminowa projekcja finansowa podstawą oszacowania kosztów przyszłego funkcjonowania nowego systemu gospodarki odpadami Przykładowe założenia do projekcji kosztów zbiórki i transportu odpadów Model 1 założenia Zabudowa Wielorodzinna J. M. Odpady suche lub recyklingowe Szkło BIO Odpady komunalne zmieszane - miasto kg/1000 l 80 310 300 199 m 3 1, 1 2, 5 1, 1 szt. 1 2 1 1 % (T/N) (G-gniazdo/Z-źródło) (T/N) 30% T G N 100% T Z N 80% T G N 40% T G N Wyszczególnienie Średnia gęstość odpadów wrzucanych do pojemników Pojemność pojemników obsługujących zabudowę Liczba pojemników w zespole pojemników Wskaźnik zgniatania samochodu Czy uwzględnić frakcję? Jaki spoób zbiórki selektywnej? Czy stosować pojemnik ocynkowany? Model założenia 2 Wyszczególnienie Średnia gęstość odpadów wrzucanych do pojemników Pojemność pojemników obsługujących zabudowę Liczba pojemników w zespole pojemników Wskaźnik zgniatania samochodu Czy uwzględnić frakcję? Jaki spoób zbiórki selektywnej? Czy stosować pojemnik ocynkowany? Zabudowa Wielorodzinna Papier Odpady komunalne zmieszane - miasto BIO 310 140 211 300 2, 5 1, 1 szt. 2 2 2 1 1 % (T/N) (G-gniazdo/Z-źródło) (T/N) 30% T G N 100% T Z N 40% T G N 80% T G N J. M. Tworzywa sztuczne Szkło kg/1000 l 30 m 3 99

Średnioterminowa projekcja finansowa podstawą oszacowania kosztów przyszłego funkcjonowania nowego systemu gospodarki odpadami • Strumień prognozowany oddzielnie ze względu na to, że w mieście i na wsi są różne wskaźniki nagromadzenia odpadów oraz różna morfologia • koszty jednostkowe transportu 1 Mg danej frakcji będą inne w zabudowie jedno i wielorodzinnej ze względu na różny sposób zbiórki (pojemności pojemników, zbiórka u źródła vs. w gniazdach) • Kalkulacja powinna prowadzić do oszacowania zbiórki i transportu tony odpadów danej frakcji w danym sektorze Kalkulacja kosztów transportu podsumowanie Wyszczególnienie Ilość odpadów zebranych w tym tworzywa sztuczne Szkło papier Odpady komunalne zmieszane odpady wielkogabarytowe Jednostkowe koszty odbioru odpadów tworzywa sztuczne Szkło papier Odpady komunalne zmieszane odpady wielkogabarytowe Koszty odbioru odpadów tworzywa sztuczne Szkło papier Odpady komunalne zmieszane odpady wielkogabarytowe SUMA w przeliczeniu na 1 Mg J. M. Mg Mg Mg zł/Mg zł/Mg zł zł zł 2013 80 036 281 576 562 76 931 1 686 352 109 97 256 65 2014 80 503 611 811 1 076 76 309 1 696 362 112 99 263 67 2015 80 970 1 054 1 048 1 596 75 566 1 706 372 115 102 270 70 2016 81 458 1 614 1 640 2 123 74 366 1 716 383 118 105 278 72 98 753 220 827 392 313 618 214 62 602 90 476 120 213 193 370 54 500 107 100 163 228 223 180 19 657 991 20 053 063 20 425 151 20 704 741 108 940 113 624 118 577 123 844 19 982 786 20 585 091 21 219 481 21 863 349 249, 7 255, 7 262, 1 268, 4 10 10

Średnioterminowa projekcja finansowa podstawą oszacowania kosztów przyszłego funkcjonowania nowego systemu gospodarki odpadami Koszty zagospodarowania odpadów 1 Udostępnione przez RIPOK • Wskazany przez RIPOK koszt zagospodarowania danej frakcji (opłata na bramie) w kolejnych latach. • Często brak takich projekcji 2 Konieczność skalkulowania • Koszt kalkulowany w oparciu o charakterystykę i koszty instalacji na danym terenie (jeśli znane) lub charakterystykę i koszty typowej instalacji MBP (założenia ekspercki) Fot. pro. GEO 11

Średnioterminowa projekcja finansowa podstawą oszacowania kosztów przyszłego funkcjonowania nowego systemu gospodarki odpadami Szacowanie kosztów zagospodarowania odpadów w RIPOK cz. Biologiczna cz. Mechaniczna cz. Biologiczna • Szacowanie kosztów zagospodarowania odbywa się w oparciu o przyjęte przepływy masowe odpadów na instalacji • Dla każdej części instalacji (cz. Mechaniczna, cz. Biologiczna, kwatera składowiska) należy określić koszty jednostkowe • Iloczyn kosztów jednostkowych i bilansu odpadów wskaże szacunkowy koszt funkcjonowania instalacji Kierunki zagospodarowania odpadów cz. Mechaniczna opakowaniowe balast odzysk materiał do kompostowania RDF SUMA Kompost Ubytek masy (BIO) Balast odzysk w procesie R 14 SUMA tworzywa sztuczne balast odzysk materiał do kompostowania RDF SUMA Kompost Ubytek masy (BIO) Balast odzysk w procesie R 14 SUMA JM proc. proc. Model 1 10, 0% 45, 0% 100, 0% 10, 0% 30, 0% 100, 0% Model 1 0, 0% 0, 0% 0, 0% Model 2 10, 0% 45, 0% 100, 0% 10, 0% 30, 0% 100, 0% Model 2 10, 0% 80, 0% 10, 0% 100, 0% 0, 0% Model 3 10, 0% 45, 0% 100, 0% 10, 0% 30, 0% 100, 0% Model 3 10, 0% 80, 0% 10, 0% 100, 0% 0, 0% 12

Średnioterminowa projekcja finansowa podstawą oszacowania kosztów przyszłego funkcjonowania nowego systemu gospodarki odpadami Wyszczególnienie liczba etatów KOSZTY OSOBOWE Dyrektor Jednostki liczba etatów 1 RAZEM Wynagrodzenia Kierownictwo Pochodne od wynagrodzeń liczba etatów 1 Dział administracyjny Kierownik liczba etatów 1 Pracownik liczba etatów 7 Dział prawny Pracownik liczba etatów 2 Dział finansowo-księgowy Główny Księgowy liczba etatów 1 Pracownik liczba etatów 8 liczba etatów 19 RAZEM Wynagrodzenia Pracownicy Pochodne od wynagrodzeń MATERIAŁY I ENERGIA Materiały materiały biurowe 600 samochody zestawy komputerowe wyposażenie biura fax, kserokopiarka Media USŁUGI OBCE Wynajem lokalu Usługi teleinformatyczne 800 Obsługa bankowa 40 Pomoc prawna 200 Wynagrodzenia Usługi obce Materiały i energia Podatki Wydatki inwestycyjne Suma Rezerwa na koszty nie przewidziane 2, 0% Razem koszt 2013 60 000 11 808 60 000 1 252 000 7 120 000 2 60 000 1 288 000 8 780 000 153 504 7 200 0 80 000 6 000 2 000 64 800 9 600 480 2 400 1 005 312 77 280 21 027 0 88 000 1 191 619 23 832 1 215 451 2014 63 345 12 466 63 345 1 266 049 7 126 690 2 63 345 1 304 056 8 823 485 162 062 7 380 0 0 69 741 9 938 492 2 485 1 061 358 82 656 21 694 0 0 1 165 708 23 314 1 189 022 2015 67 039 13 193 67 039 1 281 563 7 134 078 2 67 039 1 321 786 8 871 504 171 512 7 565 0 0 75 059 10 289 504 2 572 1 123 249 88 424 22 383 0 0 1 234 055 24 681 1 258 737 Koszty administracyjne liczone są w oparciu o założoną etatyzację, przyjęty poziom wynagrodzeń oraz szacunek kosztów pozaosobowych charakterystycznych dla tego rodzaju działalności 13

Średnioterminowa projekcja finansowa podstawą oszacowania kosztów przyszłego funkcjonowania nowego systemu gospodarki odpadami Kary związane z nieosiągnięciem limitów • Liczone w odniesieniu do poszczególnych limitów i w poszczególnych latach zgodnie z metodyką przyjętą w odpowiednich rozporządzeniach • Efektywność zbiórki oraz sposób zagospodarowania wpływa na możliwość osiągnięcia założonych limitów Fot. pro. GEO 14 14

Średnioterminowa projekcja finansowa podstawą oszacowania kosztów przyszłego funkcjonowania nowego systemu gospodarki odpadami Limity składowania i odzysku Limit składowania BIO 80% poziom recyklingu PMTS 60% 70% 50% 60% 50% 49% 50% 47% 45% 43% 41% 39% 40% 35% 30% 20% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50% 10% 0% 2012 2013 2014 2015 Poziom ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r. [%] 2016 2017 2018 2019 Poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia 2020 0% 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2019 2020 wskaźnik (odpady budowlane i rozbiórkowe) 80% 70% Poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami [%] 2018 60% 50% 40% 35% 40% 45% 50% 55% 60% 65% 70% 30% 20% 10% 0% 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 15 2020

Średnioterminowa projekcja finansowa podstawą oszacowania kosztów przyszłego funkcjonowania nowego systemu gospodarki odpadami Projekcja stopnia spełniania limitów w zakresie ograniczenia składowania bio 35, 000 Odpady BIO w 1995: 21, 6 tys. ton 30, 000 25, 000 Wariant optymistyczny: zakończenie projektu w przed 2013 i możliwość spełnienia limitu (50%) 20, 000 15, 000 10, 000 5, 000 0 2011 2012 Ilość odpadów bio zbieranych Wariant pesymistyczny: zakończenie projektu w roku 2013 i możliwość spełnienia limitu (50%) od roku 2014. 2013 2014 2015 2016 ile trzeba przetworzyć ile przetwarza ZZO 2013 2015 35, 000 30, 000 25, 000 20, 000 15, 000 10, 000 Nadwyżka około 7, 9 tys. ton 5, 000 0 2011 2012 Ilość odpadów bio zbieranych 2014 ile trzeba przetworzyć 2016 ile przetwarza ZZO 16

Średnioterminowa projekcja finansowa podstawą oszacowania kosztów przyszłego funkcjonowania nowego systemu gospodarki odpadami Podsumowanie kosztów systemu W podanym przykładzie koszt usługi obejmuje odbiór i zagospodarowanie odpadów w okresie 2013 2016 Projekcja powinna wskazywać te koszty, które wchodzą w opłatę śmieciową oraz pozostałe pokrywane przez gminę lub mieszkańców indywidualnie Rok Koszty zagospodarowania odpadów bez VAT Koszty zagospodarowania odpadów z VAT Koszty odbioru i transportu bez VAT miasto wieś Koszty odbioru i transportu z VAT miasto wieś Rok koszty administarcyjne systemu Rok Koszty PSZOKów Rok Koszty pojemników (zbiórka w gniazdach) koszty wchodzące w opłatę śmieciową tys. zł tys. zł 2013 2014 2015 2016 782 844 1 493 845 648 1 612 913 699 2013 1 189 2013 60 2013 8 3 713 798 862 1 531 888 643 1 654 959 695 2014 1 259 2014 62 2014 8 3 844 814 880 1 613 934 679 1 742 1 009 733 2015 1 333 2015 63 2015 8 4 026 833 899 1 701 984 716 1 837 1 063 774 2016 1 501 2016 65 2016 9 4 310 Szacunkowej wartości zamówienia będą odpowiadały koszty usług zlecanych w przetargu (bez VAT) w okresie na jaki planowane jest zlecenie usługi 17

Średnioterminowa projekcja finansowa podstawą oszacowania kosztów przyszłego funkcjonowania nowego systemu gospodarki odpadami Przykładowa projekcja dla funkcjonowania przyszłego systemu • Liczba mieszkańców regionu – ok. 205 tys. • Strumień odpadów komunalnych – ok. 60 tys. ton rocznie • Centralnie położony ZZO w trakcie realizacji projektu rozbudowy i modernizacji 45, 000 1, 026 0. 034997 27856941 9 40, 000 35, 000 30, 000 25, 000 11, 761 0. 401158 79505340 6 20, 000 15, 000 10, 000 16, 530 0. 563843 92637717 5 5, 000 0 2013 2014 Koszty zagospodarowania odapdów 2015 koszty odbioru i transportu 2016 2017 koszty administarcyjne 18

Średnioterminowa projekcja finansowa podstawą oszacowania kosztów przyszłego funkcjonowania nowego systemu gospodarki odpadami Koszty systemu a opłata za gospodarowanie odpadami • Koszty systemu ujmowane zgodnie z ustawą w opłacie w przeliczeniu na mieszkańca wymagają korekty o zakładaną ściągalność • W przypadku objęcia przez gminę systemem nieruchomości na których nie zamieszkują mieszkańcy koszty należy przypisać do każdej z grup nieruchomości • W przypadku zastosowania formuły innej niż „od mieszkańca” koszty będą dzielone na odpowiednią podstawę (np. liczbę gospodarstw domowych, powierzchnią mieszkalną czy ilość zużytej wody) Model 1 Wyszczególnienie ściągalność 70% ściągalność 75% ściągalność 80% ściągalność 85% ściągalność 90% ściągalność 95% ściągalność 100% J. M. zł/Mk/m-c zł/Mk/m-c 2013 2014 12, 01 12, 23 11, 55 11, 76 11, 09 11, 29 10, 62 10, 82 10, 16 10, 35 9, 70 9, 88 9, 24 9, 41 2015 2016 12, 49 13, 87 12, 01 13, 34 11, 53 12, 80 11, 05 12, 27 10, 57 11, 74 10, 09 11, 20 9, 61 10, 67 2017 14, 18 13, 63 13, 09 12, 54 12, 00 11, 45 10, 91 19 19

Średnioterminowa projekcja finansowa podstawą oszacowania kosztów przyszłego funkcjonowania nowego systemu gospodarki odpadami Obsługa administracyjna systemu Należności nieregularne Finansowe zbilansowanie systemu Tworzenia i utrzymywanie punktów SZOK Wpływy z opłaty za zagospodarowanie odpadów Koszty zagospodarowania Koszty odbioru odpadów 20 20

Średnioterminowa projekcja finansowa podstawą oszacowania kosztów przyszłego funkcjonowania nowego systemu gospodarki odpadami Podsumowanie Dobrze przygotowana projekcja finansowa pozwoli na oszacowanie wartości zamówienia, umożliwi zarezerwowanie odpowiedniej kwoty w budżecie JST oraz pomoże dobrać wybrane parametry systemu zbiórki (np. zbierane frakcje, częstotliwość odbioru itp. ). 21

Średnioterminowa projekcja finansowa podstawą oszacowania kosztów przyszłego funkcjonowania nowego systemu gospodarki odpadami DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Rafał Szporko rszporko@dsconsulting. com. pl 22