Module IV De realiteit van kindermishandeling Preventie van

Module IV – De realiteit van kindermishandeling Preventie van kindermishandeling vanuit het perspectief van een kind

Doelstelling module Algemeen doel: Zowel rofessionals die met kinderen werken, als ouders en omstanders inzicht geven in de preventie van kindermishandeling vanuit het perspectief van een kind. Specifieke doelen: Na deze training hebben deelnemers: • inzicht in gezonde sociaal-emotionele ontwikkeling versus ongezonde sociaalemotionele ontwikkeling • inzicht in loyaliteit van kinderen aan ouders • inzicht in traumagerichte communicatie • gewerkt aan de communicatieve vaardigheden van hun kinderen • nagedacht over hun eigen eerdere acties bij communicatie met kinderen

Inhoud Deze module bevat de volgende hoofdstukken: • De wereld van een kind: sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen • Loyaliteit van kinderen aan ouders / verzorgers • Communicatie met kinderen • Traumagerichte kindcommunicatie • Reflectie op eerdere acties

De wereld van het kind Wat definieert de sociaal-emotionele ontwikkeling van een kind? Emotionele ontwikkeling = intern proces: het ontwikkelt zich binnen het kind Sociale ontwikkeling = extern proces: het ontwikkelt zich in de relaties van het kind met anderen De sociaal-emotionele ontwikkeling wordt bepaald door 4 pijlers: • • Hechting Humeur Omgaan met emoties Zelfbeeld

De wered van het kind • Vanaf het moment dat een kind wordt geboren, heeft het zorg nodig van de ouders / verzorgers. Het gedrag van een kind is erop gericht de aandacht te krijgen die het nodig heeft. Het kind is afhankelijk van de ouders en probeert verbinding te maken met de omgeving. Onderweg krijgt het daar steeds meer mogelijkheden voor. • Bevestiging is een tweerichtingsweg. Het kind hecht zich aan de verzorger en de verzorger hecht zich aan het kind. Veilige hechting is van cruciaal belang voor de sociaal-emotionele ontwikkeling van het kind. • Gehechtheid ontstaat wanneer verzorgers gevoelig reageren op de behoeften van het kind. • Baby's leren door ervaring en herhaling van gedrag: ze worden geconditioneerd door hun verzorgers om bepaald gedrag te vertonen. • Als de verzorger niet gevoelig kan reageren op de behoeften van het kind, de veilige omgeving loopt gevaar. Het kind zal stoppen met 'vragen’ voor een gevoelige reactie van de verzorger en zal concluderen dat het alleen voor staat, mogelijk zal het kind zich terugtrekken uit het liefdevolle contact tussen zichzelf en de verzorger. Voorbeeld: Als ik huil, haalt mama me op. Als papa me in mijn slaapzak doet, ga ik naar bed.

De wereld van het kind • Naarmate kinderen groter worden, ontdekken ze ook hun manier om actief met hun omgeving om te gaan. Ze beginnen te begrijpen dat elke actie van henzelf tot een reactie bij een ander leidt. Omdat kinderen leren dat hun gedrag altijd tot bepaalde reacties leidt, denken kinderen tot ongeveer 9 jaar dat zij ook voor de reactie verantwoordelijk zijn. Daarom geven kinderen zichzelf de schuld van ruzies tussen ouders en kindermishandeling. • Het zelfbeeld van kinderen zal evolueren in relatie tot hun omgeving. Positieve ervaringen leiden tot een positief zelfbeeld. Negatieve ervaringen tot een negatief zelfbeeld. In relatie tot het bovenstaande ontstaat snel een negatief zelfbeeld als kinderen niet kunnen rekenen op een gevoelige verzorger. • Elk kind wordt geboren met een bepaald karakter. De ontwikkeling van dat natuurlijke karakter wordt beïnvloed door opvoeding. Een kind dat snel reageert zal eerder boos worden als het merkt dat zijn boosheid leidt tot vervulling van zijn wens.

De wereld van het kind • De manier waarop we met emoties omgaan, maakt deels uit van ons natuurlijke karakter en deels wordt het ontwikkeld door opvoeding. Introverte mensen hebben de neiging hun emoties voor zichzelf te houden, terwijl extraverte mensen de neiging hebben om alles te uiten. • Wanneer kinderen te maken krijgen met kindermishandeling, zullen ze, afhankelijk van hun coping-mechanismen, een masker voor de buitenwereld opzetten terwijl hun innerlijke kind pijn ervaart, of ze zullen hun emoties externaliseren of zich terug trekken. • In een gezonde sociaal-emotionele ontwikkeling zijn de innerlijke kant en de kant die het kind naar de buitenwereld laat zien, in balans.

Loyaliteit van kinderen aan ouders / verzorgers We onderscheiden 2 soorten loyaliteit van kinderen jegens hun ouders of verzorgers: Existentiële loyaliteit: ontstaan door geboorte Verworven loyaliteit: ontstaan door gevoelig ouderlijk gedrag Kindermishandeling en kindermisbruik hebben alleen invloed op de verworven loyaliteit van kinderen jegens hun ouders. De existentiële loyaliteit is absoluut en zal niet worden geschaad door slecht ouderlijk gedrag. Daarom is het uiterst belangrijk om de existentiële loyaliteit van kinderen jegens hun ouders te erkennen en nooit te onderschatten. Wanneer omstanders of professionele verzorgers iets doen aan kindermishandeling zonder rekening te houden met de existentiële loyaliteit, telt dat niet als sensitief genoeg en worden kinderen vaak juist nog meer getraumatiseerd.

Communiceren met kinderen Waar moet u op letten bij het communiceren met kinderen? • Tot de leeftijd van ongeveer 9 jaar is er geen besef van tijd. Chronologie is moeilijk voor hen, evenals bijvoorbeeld looptijd. • Tot de leeftijd van ongeveer 12 jaar is het abstracte denken niet voldoende ontwikkeld om de waarom-vraag nauwkeurig te beantwoorden. Als je wilt dat ze een situatie beschrijven, vraag dan wat, waar, wie en bij kinderen ouder dan 8 jaar ook wanner. • Kinderen gebruiken niet zoveel woorden als volwassenen. Laat staan moeilijke woorden en concepten als 'kindermishandeling' of 'misbruik’. Door een tekening te laten maken of een spelletje te doen kunnen volwassenen de informatie geven waar ze op zoek naar zijn. • Volwassenen beperken gespreksonderwerpen graag tot wat voor hen relevant is, waarbij kinderen min of meer vaker wisselen tussen onderwerpen. Wanneer volwassenen de gespreksonderwerpen voor hen beperken, kunnen ze heel direct worden waardoor kinderen stil worden. • Kinderen hebben voor de meeste van hun problemen hun eigen oplossingen. Om het kind met succes en snel te helpen, moet u met die oplossingen beginnen en erop voortbouwen totdat ze het vaardigheidsniveau hebben bereikt waarop u ze wilt hebben.

Communicatie met kinderen Waar moet u op letten bij het communiceren met kinderen? • Kinderen zijn betere dromers dan volwassenen. Tot hun zesde jaar is het moeilijk voor hen om fantasie van realiteit te onderscheiden. Boven de 7 helpt fantasie hen om te gaan met uitdagingen waarmee ze worden geconfronteerd. Stel ze de Wonder-vraag en ze zullen je in een fractie van een seconde vertellen wat er moet veranderen. (zie onderaan de pagina) • Net als volwassenen communiceren kinderen voor ongeveer 90% non-verbaal. Hoe kleiner het kind, hoe belangrijker de non-verbale communicatie. Ze verwachten dat je hun non-verbale signalen oppikt en ze nemen zeker de jouwe op. Zorg er daarom voor dat je volledig aanwezig bent en dat je verbale communicatie overeenstemt met je non-verbale communicatie. • Kinderen verwachten dat volwassenen alwetende wezens zijn. Ze verwachten misschien dat je alles weet. Daarom is het belangrijk om hen te vertellen dat u hun gedachten niet kunt lezen. • Kinderen zijn zich niet volledig bewust van de emotionele impact die hun verhaal op jou heeft. Blijf op elk moment kalm en vertel hen hoe blij je bent dat ze hun verhaal hebben gedeeld. De Wonder-vraag: Als je een toverstaf had en alles morgen anders zou kunnen zijn, hoe zou het zijn?

Communiceren met kinderen met trauma Een gevoelige reactie van een vertrouwde volwassene is de belangrijkste factor bij het herstel van een getraumatiseerd kind. Wat is een gevoelige reactie? 1. Luister. Wees 100% aanwezig. Probeer je er niet mee te bemoeien. 2. Blijf kalm, ook al liet het verhaal je huiveren. Als het kind merkt dat je overweldigd bent door hun verhaal, zal het geen informatie meer delen. 3. Valideer de ervaring. Neem de informatie voor de waarheid vanuit het perspectief van het kind. Stel geen vragen of opmerkingen die het kind het gevoel geven dat je het vraagt of de schuld geeft. 4. Dank het kind voor het vertrouwen dat je in hem stelt en vertel hem dat je hem zult helpen samen een oplossing te vinden. Vertel het kind dat u niets doet zonder het kind eerst te raadplegen. Je zit hier samen in; je begint een proces om naar een oplossing toe te werken. 5. Beschuldig de ouders of verzorgers van het kind niet vanwege existentiële loyaliteit. Vertel het kind dat wat er ook is gebeurd, het niet zijn schuld was.

Reflectie op eerder optreden bij traumagerichte communicatie met kinderen Evalueer je eigen eerdere optreden als het gaat om traumagerichte communicatie met kinderen: • Ben je tevreden met je eerdere acties? • Zou je na deze training anders gaan doen? • Zo ja, wat zou u dan anders doen? • Zo nee, ga zo door!

Bibliografie • Nederlands Jeugdinsituut https: //www. nji. nl/nl/Databank/Cijfers-over-Jeugd-en. Opvoeding (last consulted 28 th of May 2019) • Nationale prevalentiestudie mishandeling van kinderen en jeugdigen 2017, Leiden University, Institute of Education and Child Studies, TNO Child Health, Lenneke Alink / Mariëlle Prevoo / Sheila van Berkel / Mariëlle Linting, Mariska Klein Velderman / Fieke Pannebakker, ©Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum, Ministerie van Veiligheid en Justitie, Den. Haag. October 2018, p-7 • Jongerenrapport Ik heb al veel meegemaakt, Augeo Jongerentaskforce 2016, Augeo, Driebergen October 2016 https: //www. augeo. nl/~/media/Files/Jongerentaskforce/161026 -Jongerenrapport-ikheb-al-veel-meegemaakt. ashx (last consulted 28 May 2019) • Geweld hoort nergens thuis, Eerste voortgangsrapportage, Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Ministerie van Veiligheid en Justitie en VNG, December 2018. • Nationale prevalentiestudie mishandeling van kinderen en jeugdigen 2017, Leiden University, Institute of Education and Child Studies, TNO Child Health, Lenneke Alink / Mariëlle Prevoo / Sheila van Berkel / Mariëlle Linting, Mariska Klein Velderman / Fieke Pannebakker, ©Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum, Ministerie van Veiligheid en Justitie, Den. Haag. Oktober 2018

Bibliografie • Kindermishandeling voorkomen: het kan!, Preventie in gemeenten, Augeo, Driebergen 2016, extracted from https: //www. augeo. nl/-/media/Files/Gemeenten/Augeo. Kindermishandeling-voorkomen-het-kan-Preventie-in-gemeenten. ashx (last consulted May 28 th 2019) • Nemen kinderen het woord? Effectevaluatie van Klokhuis over kindermishandeling, Cees Hoefnagels et al, Utrecht, 2014, extracted from https: //www. trimbos. nl/docs/bf 7 c 3750 -e 5 dd-4622 -85 e 6 -c 58 c 86 afb 062. pdf (last consulted May 28 th 2019) • https: //kindermishandeling. hetklokhuis. nl/(last consulted May 28 th, 2019) • Methodebeschrijving Signs of Safety, Resolution Consultancy, extracted from https: //www. huiselijkgeweld. nl/doc/Methodebeschrijving_Signs_of_Safety%202017. p df (last consulted 28 th of May) • Tussenevaluatie Handle With Care, Augeo, Marielle Dekker, Marga Haagmans, Tim Mulder, Driebergen, februari 2019, extracted from https: //www. augeo. nl//media/Files/Handle-With-Care-digitale-tussenevaluatie-Augeo. ashx (last consulted May 28 th 2019) • SISA Factsheet 2018, SISA Rotterdam, July 2018 extracted from https: //sisa. rotterdam. nl/nl/documentatie (last consulted 28 May 2019)

Bibliografie • Self-efficacy study of Augeo Academy’s online course on trauma informed teaching, Augeo, Driebergen, November 2016, extracted from https: //www. augeo. nl//media/Files/Bibliotheek/Engels/AUG 171002 -teachers-self-efficacy. ashx? la=en (last consulted 28 May 2019) • Effectiveness study among teachers, Trauma-informed teaching: The positive results of a pilot, Augeo, Driebergen, November 2016, extracted from https: //www. augeo. nl//media/Files/Bibliotheek/Engels/AUG 171002 -impact-study. ashx? la=en (last consulted 28 May 2019) • Effectief vroegtijdig handelen ter voorkoming van kindermishandeling, Samenvatting Eindrapport Voorstudie fase 1, Zon. Mw, September 2017, extracted from https: //publicaties. zonmw. nl/fileadmin/zonmw/documenten/Jeugd/Kindermishandeli ng/Publicatie_Effectief_vroegtijdig_handelen_ter_voorkoming_van_kindermishandelin g_digitaal_def. pdf (last consulted 28 May 2019) • Praten over wat je thuis meemaakt, Augeo Jongerentaskforce, Driebergen 2018, extracted from https: //www. augeo. nl/-/media/Files/181119 -Praten-over-wat-je-thuismeemaakt. ashx? la=nl-NL (last consulted 28 May 2019) • Wat werkt bij Kindermishandeling, Nederlands Jeugdinsituut, Karin van Rooijen, Tijne Berg, Cora Bartelink, Utrecht 2018, extracted from https: //www. nji. nl/nl/Download. NJi/Wat-werkt-publicatie/(311053)-nji-dossier. Downloads. Wat. Werkt_Kindermishandeling. pdf (last consulted 28 May 2019)