GO 4 fit Onderzoek naar preventie van overgewicht

GO 4 fit Onderzoek naar preventie van overgewicht bij kinderen 4 -8 jr Sanne Gerards Vakgroep Gezondheidsbevordering 22 januari 2013 Department

Inhoud presentatie • Achtergrond • Lifestyle Triple P • Werving: – Visie JGZ professional – Visie ouders • GO 4 fit onderzoek • Ervaringen Department Achtergrond | Lifestyle Triple P | Werving | Onderzoek | Ervaringen

Overgewicht en obesitas Department Achtergrond | Lifestyle Triple P | Werving | Onderzoek | Ervaringen

Consequenties overgewicht en obesitas • Fysieke consequenties – Hart- en vaatziekten – Diabetes type II • Sociale consequenties Department Achtergrond | Lifestyle Triple P | Werving | Onderzoek | Ervaringen

Vroeg starten met preventie • Overgewicht op jonge leeftijd voorspelt overgewicht op latere leeftijd • Kinderen hebben relatief nieuwe ongezonde gewoonten in vergelijking met volwassenen • Kinderen kunnen hun BMI verminderen zonder af te vallen Department Achtergrond | Lifestyle Triple P | Werving | Onderzoek | Ervaringen

Rol ouders • Ouders hebben een grote invloed op voedings – en beweeggedrag van jonge kinderen • Twee categorieën ouderschapsgedragingen: opvoedpraktijken en opvoedstijlen Department Achtergrond | Lifestyle Triple P | Werving | Onderzoek | Ervaringen

Opvoedpraktijken • Ouder-kind interacties in verschillende situaties. Sociale klimaat of context Department Achtergrond | Lifestyle Triple P | Werving | Onderzoek | Ervaringen

Opvoedstijlen • Ouder-kind interacties in verschillende situaties. Sociale klimaat of context Department Achtergrond | Lifestyle Triple P | Werving | Onderzoek | Ervaringen

Opvoedstijlen High responsiveness Indulgent Authoritative Low demandingness High demandingness Uninvolved Authoritarian Low responsiveness Maccoby & Martin (1983) Department Achtergrond | Lifestyle Triple P | Werving | Onderzoek | Ervaringen

Authoritatieve opvoeding • Kinderen eten gezonder • Kinderen zijn actiever • Kinderen hebben een gezondere BMI • Referentie: Sleddens, Gerards et al. IJPO 2011 Department Achtergrond | Lifestyle Triple P | Werving | Onderzoek | Ervaringen

Interventies • Weinig interventies gericht op algemene opvoeding meer onderzoek nodig en relevant! • Interventies die zich richten op het veranderen van ouderschapsstijlen zijn effectief gebleken in de preventie en behandeling van overgewicht bij kinderen • Algemene opvoeding is veranderbaar! • Referentie: Gerards et al. , IJPO 2011 Department Achtergrond | Lifestyle Triple P | Werving | Onderzoek | Ervaringen

Positief Pedagogisch Programma Department Achtergrond | Lifestyle Triple P | Werving | Onderzoek | Ervaringen

Triple P principes • • • Een veilige en stimulerende omgeving Leren door positieve ondersteuning Aansprekende discipline Realistische verwachtingen hebben Goed voor jezelf als ouder zorgen Zelf-regulatie Department Achtergrond | Lifestyle Triple P | Werving | Onderzoek | Ervaringen

Triple P Department Achtergrond | Lifestyle Triple P | Werving | Onderzoek | Ervaringen

Lifestyle Triple P interventie • Getest in RCT (N = 101) in Australië • Resultaten: – – Reductie BMI z-score Reductie probleemgedrag van kinderen mbt gewicht Toename vertrouwen ouders in het omgaan met dit probleemgedrag Reductie ineffectief opvoeden West et al. 2010 Department Achtergrond | Lifestyle Triple P | Werving | Onderzoek | Ervaringen

Lifestyle Triple P in NL –> GO 4 fit Department Achtergrond | Lifestyle Triple P | Werving | Onderzoek | Ervaringen

Overzicht programma (1) • • • 8 2 1 groepssessies individuele telefonische sessies groepssessie individuele telefonische sessies afsluitende groepssessie • GGD • Zuid-Limburg Department of|Health Department Achtergrond Lifestyle Promotion Triple P | Werving | Onderzoek | Ervaringen

Overzicht programma (2) • Materialen: powerpoint, DVD, werkboek, receptenboek, beweegspelletjesboek • 3 trainers met Lifestyle Triple P accreditatie Department of|Health Department Achtergrond Lifestyle Promotion Triple P | Werving | Onderzoek | Ervaringen

Lifestyle Triple P strategieën Department Achtergrond | Lifestyle Triple P | Werving | Onderzoek | Ervaringen

Lifestyle Triple P strategieën (1) • Voeding – – – – Voeding en dranken met veel toegevoegde suikers vervangen Voornamelijk water te drinken geven Vetarme voeding kopen Koken met weinig vet Vette ingredienten vervangen Etiketten van voedingsproducten lezen Eetgewoonten instellen Gezonde maaltijden en tussendoortjes klaarmaken Department Introductie Aanleiding ||of. GO 4 fit Health interventie Promotion interventie || Implementatie Onderzoek

Lifestyle Triple P strategieën (2) • Beweging – – – – Zorgen dat het gezin de vrije tijd actief besteedt Actieve vormen van vervoer gebruiken Zittende activiteiten beperken Beweegspelletjes aanbieden Samen met uw kind spelen Uw kind aanmoedingen te sporten Besteed tijd met uw kind Department Introductie Aanleiding ||of. GO 4 fit Health interventie Promotion interventie || Implementatie Onderzoek

Lifestyle Triple P strategieën (1) • Opvoeding – – – Praat met uw kind Laat merken dat u van uw kind houdt Het gezonde voorbeeld geven Gezond gedrag prijzen Gedragskaarten gebruiken Regels instellen over voeding en beweging Direct aanspreken als regels worden overtreden Gebruik ‘gepast negeren’ bij kleine overtredingen Duidelijke en rustige instructies geven Logische consequenties Gebruik ‘even stilzitten’ bij ongewenst gedrag Gebruik time-out voor ernstige vormen van ongewenst gedrag Department Introductie Aanleiding ||of. GO 4 fit Health interventie Promotion interventie || Implementatie Onderzoek

Werving ouders • Werving via JGZ, een optimale setting: bereik > 90% • Pilot GO 4 fit werving een uitdaging • Interviews met JGZ professional om barrières te achterhalen Department Achtergrond | Lifestyle Triple P | Werving | Onderzoek | Ervaringen

Onderzoeksmodel Kenmerken van de sociaal-politieke omgeving Kenmerken van de JGZ organisatie Kenmerken van de JGZ professional Succesvolle implementatie van de wervingsstrategie Kenmerken van de innovatie Kenmerken van de ouders Gebaseerd op Fleuren et al. 2004 Department Achtergrond | Lifestyle Triple P | Werving | Onderzoek | Ervaringen

Conclusie interviews • JGZ setting niet optimaal • JGZ professional: meer vaardigheden en eigen effectiviteit (training bijv. motiverende gespreksvoering) • Visie ouders heel belangrijk! • Via dossiers kinderen, doorverwijzingen, aanmeldingen rechtstreeks en via een ander onderzoek UM • Ref: Gerards et al. BMC Family Practice 2012 Department Achtergrond | Lifestyle Triple P | Werving | Onderzoek | Ervaringen

Visie ouders (1) • KOALA Cohort (N = 1915), 5 -jarige kinderen • 85% van ouders van kinderen met overgewicht/obesitas zien niet dat het kind te zwaar is. Oorzaken: – Niet herkennen – Niet begrijpen – Weerstand • Longitudinaal • Ref: Gerards et al. submitted Department Achtergrond | Lifestyle Triple P | Werving | Onderzoek | Ervaringen

Visie ouders (2) • N = 392, vragenlijstonderzoek via online panel • Probleemgedrag gerelateerd aan overgewicht 25 items, vb: – Mijn kind eet teveel – Mijn kind kijkt teveel tv – Mijn kind klaagt dat hij/zij niet in zijn/haar kleren past • Zelfvertrouwen van ouders om met dit gedrag om te gaan • Ref: Gerards et al. IJBNPA 2013 Department Achtergrond | Lifestyle Triple P | Werving | Onderzoek | Ervaringen

Visie ouders (2) • Ouders van kinderen met overgewicht ervaren meer problemen gerelateerd aan overgewicht bij hun kinderen (14/25) • Ouders van kinderen met overgewicht hebben minder eigen effectiviteit in omgaan met overgewicht gerelateerde gedragingen (4/25) • Ref: Gerards et al. IJBNPA 2013 Department Achtergrond | Lifestyle Triple P | Werving | Onderzoek | Ervaringen

GO 4 fit onderzoek Baseline meting Randomisatie Interventiegroep: 6 LTP groepen Controle groep Nameting 1: 4 mnd Nameting 2: 12 mnd • Ref: Gerards et al. BMC Public Health 2012 Department Achtergrond | Lifestyle Triple P | Werving | Onderzoek | Ervaringen

Uitkomstmaten • Body Mass Index (z-scores) • Middelomtrek • Biceps and triceps huidplooien • Beweegmeter • Vragenlijst ouders – Opvoed- (praktijken, stijlen en eigen effectiviteit) – Leefstijl kind Department Achtergrond | Lifestyle Triple P | Werving | Onderzoek | Ervaringen

Ervaringen ouders • Zeer positieve reacties over het programma: – ‘Nuttig programma’ – ‘Jammer dat het afgelopen is’ – ‘Prettig dat we niet de hele tijd horen wat we fout doen maar vooral hoe het wel moet’ – ‘Ik dacht dat dit een voedingsprogramma was maar het is de opvoeding waar veel verbeterd kan worden’ – ‘Ik merk aan mezelf dat ik een stuk rustiger geworden ben’ • Redelijk intensief programma • Waardering ouders: 8. 1 (schaal 1 -10) Department Achtergrond | Lifestyle Triple P | Werving | Onderzoek | Ervaringen

Ervaren uitkomsten ouders • Verandering in gedrag van het kind zichtbaar • Ouders kunnen beter omgaan met gedrag kinderen • Verandering gedrag en lichaamsomvang ouders zichtbaar Department Achtergrond | Lifestyle Triple P | Werving | Onderzoek | Ervaringen

Ervaringen trainer • Kracht van zelf-regulatie • Voor iedere ouder zijn er geschikte strategieën die werken • Vrij intensieve sessies • Vooruitgang van ouders duidelijk zichtbaar Department Achtergrond | Lifestyle Triple P | Werving | Onderzoek | Ervaringen

Eerste bevindingen • Positieve veranderingen zichtbaar in zowel de opvoeding, voeding en beweging van het kind in de interventiegroep na 4 maanden • Uitval na 4 maanden: 17% • Volop bezig met analyses Department Achtergrond | Lifestyle Triple P | Werving | Onderzoek | Ervaringen

Samenvatting • Algemene opvoeding belangrijk bij de preventie van overgewicht • Werving van ouders een uitdaging • Ouders zien het niet wanneer een kind overgewicht heeft • Ouders van kinderen met overgewicht ervaren meer probleemgedrag gerelateerd aan overgewicht bij hun kinderen en hebben minder zelfvertrouwen om hiermee om te gaan • Eerste resultaten LTP laten positieve trends zien Department Achtergrond | Lifestyle Triple P | Werving | Onderzoek | Ervaringen

Bedankt voor uw aandacht! Vragen? Sanne. gerards@maastrichtuniversity. nl Department