Kiiler Hukuku14 Hafta 1 KSEL DURUM Kiiyi toplum

Kişiler Hukuku-14. Hafta 1

KİŞİSEL DURUM: Kişiyi toplum içinde diğerlerinden ayırt etmeye yarayan özelliklerin tümü Kişisel Durum (Örneğin, ad, yaş, cinsiyet, hısımlık durumu, yerleşim yeri) 2

KİŞİNİN ADI Ad: Kişileri diğer kişilerden ayıran bir tanıtım sözcüğüdür. A- ADIN TÜRLERİ: Kullanılması zorunlu olanlar: Kullanılması zorunlu olmayanlar: 1. Öz ad: Aynı aileden gelen kişileri birbirinden ayırır. 2. Soyadı: Aynı aileden gelen fertleri, diğer ailelerden gelen fertlerden ayırır. 3. Müstear (takma) ad: Belirli bir faaliyet alanında gerçek adı gizlemek amacıyla kullanılır. 4. Lâkap: Üçüncü kişiler tarafından kişiye yakıştırılır. 3

B- ADIN KAZANILMASI: 1 - Öz Adın Kazanılması: Kural: Öz adı velayet hakkına sahip ana ve baba birlikte koyar (MK 339 f. 5) /Ana babası evli olan çocuklar Ana babası evli olmayan çocuklar 4

2 - Soyadının Kazanılması: a) Soybağı Yoluyla: Ø Ø b) Evlilik içinde doğan çocuk: ailenin (=babanın) soyadını taşır (MK 321) Evlilik dışı doğan çocuk: Tanıma, babalığa hüküm verilmesi: babanın soyadını Aksi halde: ananın soyadını taşır. (Nüfus Hizm. K. 28) Evlat Edinme Yoluyla: Evlatlık küçük ise evlat edinenin soyadını alır (MK 314/3) 5

c) Evlenme Yoluyla: MK 187 “Kadın, evlenmekle kocasının soyadını alır; ancak evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadı önünde önceki soyadını da kullanabilir. ” Ø Ø Ölüm Boşanma (MK 173) d) İdari Karar Yoluyla: Anası babası belli olmayan bulunmuş çocukların adını, soyadını nüfus müdürü koyar. (Nüfus Hizm. K. ) 6

C- ADIN DEĞİŞTİRİLMESİ: MK 27 f. 1 “Adın değiştirilmesi, ancak haklı sebeplere dayanılarak hâkimden istenebilir. ” D- ADIN KORUNMASI: • MK 26 f. 1 “Adının kullanılması çekişmeli olan kişi, hakkının tespitini dava edebilir. ” Adı kullanmaya hakkı olmadığı iddia edilen kişi davayı açar. • MK 26 f. 2 “Adı haksız olarak kullanılan kişi buna son verilmesini; haksız kullanan kusurlu ise ayrıca maddî zararının giderilmesini ve uğradığı haksızlığın niteliği gerektiriyorsa manevî tazminat ödenmesini isteyebilir. ” Ø Kişinin başkasına ait adı hakkı olmadan kendi adı olarak veya bir eşyayı belirtmek için kullanması. Davacının korunmaya değer bir menfaati olmalı. Ø 7

HISIMLIK: Tanımı: Doğal olarak veya belirli ilişkiler sonucu kişi ile belirli kimseler arasında kurulan ve hukuki sonuçlar doğuran BAĞdır. Türleri: 1 - Kan Hısımlığı 2 - Kayın Hısımlığı 3 - Evlat Edinmeden Doğan Hısımlık 8

1 - Kan Hısımlığı: /Biri diğerinden üreyen (Üstsoy-Altsoy Hısımlığı) veya Ortak bir kökten gelen (Yansoy (=Civar) Hısımlığı) kişiler arasındaki hısımlıktır. (MK 17 f. 2) • MK 17 f. 1 “Kan hısımlığının derecesi, hısımları birbirine bağlayan doğum sayısıyla belli olur. ” • Kan Hısımlığının Hukuki Sonuçları: Mirasçılık/Evlenme Yasağı/Tanıklıktan Kaçınma/Hakimin Davaya Bakma Yasağı/Yardım Nafakası Ödeme Yükümlülüğü 9

2 - Kayın Hısımlığı (Sıhri Hısımlık): • Bir kimsenin eşinin kan hısımları ile olan hısımlık bağıdır. • MK 18 “Eşlerden biri ile diğer eşin kan hısımları, aynı tür ve dereceden kayın hısımları olur. Kayın hısımlığı, kendisini meydana getiren evliliğin sona ermesiyle ortadan kalkmaz. ” • Kayın Hısımlığının Sonuçları: Evlenme Yasağı/Tanıklıktan Kaçınma/Hakimin Davaya Bakma Yasağı 10

3 - Evlat Edinmeden Doğan Hısımlık: • • Evlat Edinen ile Evlatlık ve Onun Altsoyu Arasında Kurulur (MK 305 vd. ) Sonuçları: Ø Mirasçılık: evlatlık ve altsoyu; evlat edinene mirasçı olur. (MK 500) Ø Evlenme Yasağı: (MK 129 b. 3) evlatlık ile ----- evlat edinen bunlardan biri ile ------ diğerinin karısı, kocası, altsoyu evlenemez Ø Hakimin Davaya Bakma Yasağı 11

YERLEŞİM YERİ: • Tanımı: Bir kişinin hayat faaliyetlerinin ve ilişkilerinin merkezi olan yerdir. • Yerleşim Yerine Hakim Olan İlkeler: 1 - Yerleşim Yerinin Tekliği İlkesi: MK 19 f. 2 “Bir kimsenin aynı zamanda birden çok yerleşim yeri olamaz. ” 2 - Yerleşim Yerinin Zorunluluğu İlkesi: • Yerleşim Yerinin Türleri: 1 -İsteğe Bağlı Yerleşim Yeri 2 - İtibarî Yerleşim Yeri 3 - Yasal Yerleşim Yeri 12

1. İsteğe Bağlı Yerleşim Yeri: • MK 19 f. 1 “Yerleşim yeri bir kimsenin sürekli kalma niyetiyle oturduğu yerdir. ” Yaşamın, kişisel ilişkilerin, aile hayatının, mesleki faaliyetlerin merkezi. • Nüfus Hizmetleri Kanunu + Merkezi Adres Kayıt Sistemi Yönetmeliği Nüfus Müdürlüğüne yerleşim yeri adresinin bildirilmesi zorunluluğu getirildi. • MK 22 “Bir öğretim kurumuna devam etmek için bir yerde bulunma ya da eğitim, sağlık, bakım veya ceza kurumuna konulma, yeni yerleşim yeri edinme sonucunu doğurmaz. ” Bu Durumlarda: Sürekli Kalma Niyetinin Olmadığı Karine. 13

2. İtibari Yerleşim Yeri: MK 20 “Bir yerleşim yerinin değiştirilmesi yenisinin edinilmesine bağlıdır. Önceki yerleşim yeri belli olmayan veya yabancı ülkedeki yerleşim yerini bıraktığı hâlde Türkiye'de henüz bir yerleşim yeri edinmemiş olan kimsenin hâlen oturduğu yer, yerleşim yeri sayılır. ” (sürekli kalma niyeti bulunmasa bile ) 14

3. Kanuni (Yasal) Yerleşim Yeri: Kanun bazı kişilerin yerleşim yerini başkalarına bağlı olarak tayin etmiştir. MK 21 “Velâyet altında bulunan çocuğun yerleşim yeri, ana ve babasının; ana ve babanın ortak yerleşim yeri yoksa, çocuğun kendisine bırakıldığı ana veya babanın yerleşim yeridir. Diğer hâllerde çocuğun oturma yeri, onun yerleşim yeri sayılır. Vesayet altındaki kişilerin yerleşim yeri, bağlı oldukları vesayet makamının bulunduğu yerdir. ” 15

KİŞİSEL DURUM SİCİLLERİ: • Tanımı: Bir kimsenin kişisel durumunun kaydedildiği sicillerdir. (örneğin, doğum, ölüm, evlenme, boşanma, soybağı değişikliği, evlat edinme) • Nüfus Hizmetleri Kanunu: Bu olayların Nüfus Müdürlüklerine bildirilmesi zorunludur. 16

Nüfus Kütüklerinin Türleri: 1 - Aile Kütüğü: aynı soydan gelip, aynı soyadını taşıyan kişilerin nüfus kayıtlarını devam ettirdikleri kütüklerdir. 2 - Özel Kütükler: nüfus dairelerinde bulunan ve doğum, evlenme, boşanma, ölüm, kayıt düzeltme, kişisel durum değişikliği gibi hususların dayanak belgelerinden oluşan kütüklerdir. 17

Nüfus Kütüklerindeki Yanlışlıkların Düzeltilmesi: MK 39 “Mahkeme kararı olmadıkça, kişisel durum sicilinin hiçbir kaydında düzeltme yapılamaz. ” Nüfus Kütüklerinin Yanlış Tutulmasından Doğan Hukuki Sorumluluk: MK 38 “Kişisel durum sicilinin tutulmasından doğan zararlar, kusurlu memura rücu edilmek kaydıyla, Devletçe tazmin edilir. ” 18

Nüfus Kütüklerine İlişkin İlkeler: 1. Sicilin Bütünlüğü İlkesi: 2. Gizlilik İlkesi: 3. Nüfus Kayıtlarının İspat Gücü: 19