Kan rnekleri Tam kan total kan Serum veya

  • Slides: 31
Download presentation

Kan örnekleri • Tam kan (total kan): Serum veya plazması ayrılmamış kandır. 2

Kan örnekleri • Tam kan (total kan): Serum veya plazması ayrılmamış kandır. 2

 • Serum: Pıhtılaşmış kandan şekilli elemanlar (eritrosit, lökosit, trombosit) ayrıldıktan sonra geri kalan

• Serum: Pıhtılaşmış kandan şekilli elemanlar (eritrosit, lökosit, trombosit) ayrıldıktan sonra geri kalan sıvı kısımdır. Birçok analiz için tercih edilir. Antikoagulansız tüpe alınan kandan elde edilir. 3

Kan örneklerinin alınması Kan analizleri için ven, arter veya kapillerden kan alınır. Venöz kan,

Kan örneklerinin alınması Kan analizleri için ven, arter veya kapillerden kan alınır. Venöz kan, genel olarak tercih edilen kandır ve vene girilerek (flebotomi). Arteriyel kan, kan gazları analizi için alınır. Kapiller kan, periferik yayma (formül lökosit) yapmak için ve çocuklardan bazı analizler için alınır. 4

-Kan almaya başlamadan önce hastanın adı sorularak kimliği doğrulanmalıdır. -Açlık gerektiren testler için hastanın

-Kan almaya başlamadan önce hastanın adı sorularak kimliği doğrulanmalıdır. -Açlık gerektiren testler için hastanın 10 -12 saat aç olduğu öğrenilmelidir. -Hasta rahatça oturtulmalı ve kan almadan önce 10 dakika kadar bu pozisyonda kalmalıdır. -Hastanın kolunu omuzdan bileğe kadar düz uzatması sağlanmalıdır. -Büyük yaralı veya hematomlu koldan, mastektomili kadınlarda memenin alındığı taraftaki koldan kan alınmamalıdır. 5

-Hastadan ne kadar hacimde kan alınacağı belirlenmeli, istenen testler için uygun sayıda ve türde

-Hastadan ne kadar hacimde kan alınacağı belirlenmeli, istenen testler için uygun sayıda ve türde tüp seçilmelidir. -Uygun ven seçilir. Yetişkinlerde antekubital fossada kalın ve derinin yüzeyine yakın ven tercih edilir. Elle yoklama ven seçimini kolaylaştırır. İnfüzyon yapılıyorsa infüzyon 3 dakikalığına durdurulmalı ve sonra tercihan diğer koldan kan alınmalıdır. 6

-Kan alınacak bölgenin çevresi, %70’lik Alkolle doymuş gazlı bezle, dairesel hareketlerle ve kan alma

-Kan alınacak bölgenin çevresi, %70’lik Alkolle doymuş gazlı bezle, dairesel hareketlerle ve kan alma bölgesinden dışa doğru temizlenmelidir. -Derinin kendine kuruması beklenmelidir. -Kan alma bölgesinin 10 -15 cm üzerinden turnike uygulanır. Turnikenin uzun süre tutulması kanın bileşimini belirgin değiştirir. 7

-Vene girilmeden önce yumruk açılıp kapatılmamalıdır; bu hareket, plazma potasyum, fosfat ve laktat konsantrasyonlarını

-Vene girilmeden önce yumruk açılıp kapatılmamalıdır; bu hareket, plazma potasyum, fosfat ve laktat konsantrasyonlarını arttırır. -Vakumlu kan tüpüne kan almak için, kan alma tüpü tutucusuna iğnesi vidalanır. Vene girmek için iğne, kan alınacak venle hizalanmalı ve deriye yaklaşık 15 derecelik açı yapacak şekilde venin içine itilmelidir. 8

-İğne yerine yerleştikten sonra tüp, tıpayı delmek ve vakumu boşaltmak amacıyla ileri (adaptöre doğru)

-İğne yerine yerleştikten sonra tüp, tıpayı delmek ve vakumu boşaltmak amacıyla ileri (adaptöre doğru) bastırılmalıdır. Kan tüpün içine akmaya başladığında iğne hareket ettirilmeden turnike gevşetilmelidir. -Vakum bitinceye kadar tüp doldurulur, sonra tüp adaptörden çekilir ve yerine başka tüp sokulur. Önce katkı maddesiz tüplere sonra katkı maddeli tüplere kan alınır. 9

HORMON LABORATUVARI • • • SERBEST T 3 ( FT 3 ) SERBEST T

HORMON LABORATUVARI • • • SERBEST T 3 ( FT 3 ) SERBEST T 4 ( FT 4 ) TSH Beta-HCG B 12 VİTAMİNİ FERRİTİN Jelli biyokimya tüpü

BİYOKİMYA LABORATUVARI • Hb. A 1 c EDTA lı Jelsiz tüp

BİYOKİMYA LABORATUVARI • Hb. A 1 c EDTA lı Jelsiz tüp

ASBİM’E GİRİŞ YAPILMASI • Protokol kayıtlarının yapıldığı Poliklinik İşleri->Doktor Girişi ile asmbim’e girildiğinde sağda

ASBİM’E GİRİŞ YAPILMASI • Protokol kayıtlarının yapıldığı Poliklinik İşleri->Doktor Girişi ile asmbim’e girildiğinde sağda hizmetler sekmesinde Hıfzıssıhha başlığı altında istemler işaretlenir. • Hıfzıssıhha’ya ait 8 basamaklı barkod numarası unutulmamalıdır.

ASBİM’E GİRİŞ YAPILMASI

ASBİM’E GİRİŞ YAPILMASI

Test için örneklerin işlenmesi -Örneğin kimliklendirilmesi ve kimliklendirmenin sürdürülmesi Uygun tüpe Antalya Hıfzısıhha Enstitüsüne

Test için örneklerin işlenmesi -Örneğin kimliklendirilmesi ve kimliklendirmenin sürdürülmesi Uygun tüpe Antalya Hıfzısıhha Enstitüsüne ait Hormon veya Hb. A 1 c Barkodu yapıştırılır 14

ÖRNEKLERİN HAZIRLANMASI • Hormon testleri için serum ayrılması işlemi • SANTRİFÜGASYON – 4000 DEVİRDE

ÖRNEKLERİN HAZIRLANMASI • Hormon testleri için serum ayrılması işlemi • SANTRİFÜGASYON – 4000 DEVİRDE 5 DAKİKA • Hb. A 1 c tüpleri santrifüj edilmemelidir.

-Plazma veya serum şekilli elemanlardan santrifügasyonla ayrılır. Bu işlem, kan alındıktan sonra en geç

-Plazma veya serum şekilli elemanlardan santrifügasyonla ayrılır. Bu işlem, kan alındıktan sonra en geç 2 saat içinde yapılmış olmalıdır. -Kronik böbrek yetmezliği olan hastalarda serum ayrıldıktan sonra da pıhtı oluşabilir. Buna dikkat etmelidir. 16

Örnek transportu • Materyal istenen analizde değişikliğe neden olmayacak koşullarda, uygun taşıma kaplarında ve

Örnek transportu • Materyal istenen analizde değişikliğe neden olmayacak koşullarda, uygun taşıma kaplarında ve en kısa zamanda laboratuvara ulaştırılmalıdır. • Materyaller ile birlikte hastaların Adı, Soyadı, TC Kimlik Numarası, Doğum Tarihi, Cinsiyeti ve istenen parametreler liste olarak düzenlenir, imzalanır.

Örneklerin korunması ve Saklanması • Analiz hemen yapılmayacaksa serum +4 o. C’ta ağzı kapalı

Örneklerin korunması ve Saklanması • Analiz hemen yapılmayacaksa serum +4 o. C’ta ağzı kapalı olarak saklanmalıdır. • -Serum veya plazma elde edildikten sonra en geç 4 saat içinde çalışılmayacaksa +4 o. C’de ağzı kapalı olarak 1 gün saklanabilir. • -Örneğin bulunduğu ortamın sıcaklığının fazla olması numunede buharlaşmaya ve serumdaki analitlerin konsantrasyonunda rölatif artışa neden olabilir.

Kanı dondurmak hemolize neden olur. Serum veya plazması ayrılmadan kanı dondurmamalıdır. 19

Kanı dondurmak hemolize neden olur. Serum veya plazması ayrılmadan kanı dondurmamalıdır. 19

Testler için Saklama Süreleri • FT 3, FT 4, TSH, BHCG, Ferritin testleri için

Testler için Saklama Süreleri • FT 3, FT 4, TSH, BHCG, Ferritin testleri için serum 2 -8 derece C da 7 gün, -20 derece C da 6 ay saklanabilir. • Vitamin B 12 testi için serum eğer 8 saat içinde çalışılamayacaksa dondurularak saklanmalıdır. Ayrıca bu test için ışıktan korunmalıdır.

Hemolize neden olan prosedür hataları • • • Katkılı tüpleri sertçe karıştırmak Hematom olan

Hemolize neden olan prosedür hataları • • • Katkılı tüpleri sertçe karıştırmak Hematom olan bölgeden kan almak Şırınga pistonunu hızlı çekmek Küçük çaplı iğne kullanmak Vacutainer tüpü içerisine kanın hızla düşmesi

-Örneğin çalışılacak teste uygun ve yeterli olup olmadığı kontrol edilir. Tüm hormon testleri için

-Örneğin çalışılacak teste uygun ve yeterli olup olmadığı kontrol edilir. Tüm hormon testleri için gerekli kan miktarı 5 ml dir. 22

Biyokimya Testleri için Özel Koşullar 1016 saat açlık Son Tedavi dozund an önce veya

Biyokimya Testleri için Özel Koşullar 1016 saat açlık Son Tedavi dozund an önce veya 45 saat sonra 30 dakik a istira hat Kilo Bilgisi ve USG Diurnal Varyasyon Alkalen fosfataz (ALP) X Büyüme hormonu (GH) X X C-peptid X Çinko (Zn) X Demir bağlama kapasitesi Oda ısısında saklama ve transport Staz Uygul anma yacak Işıkt an Kor uma X sabah 10. 30'dan önce Folik asit X X X Fosfor, inorganik X GH; (OGTT eşliğinde) X Glukoz; tolerans testi (OGTT) (100 g), hamileler için X İnsülin; (OGTT eşliğinde) X

1016 saat açlık Son Tedavi dozunda n önce veya 4 -5 saat sonra 30

1016 saat açlık Son Tedavi dozunda n önce veya 4 -5 saat sonra 30 dakik a istira hat Kilo Bilgisi ve USG Diurnal Varyasyon Kalsitonin X Kalsiyum X Kolesterol, HDL X Kolesterol, LDL X Kolesterol, total X Kolesterol, VLDL X Oda ısısında saklama ve transport Staz Uygul anma yacak Işıkt an Kor uma Kortizol X (08: 00 -10: 00 veya 16: 0018: 00) Magnezyum (Mg) X X Paratiroid hormon, intakt X Trigliserid X Vitamin B 12 X X X Lithium X Phenobarbital X Phenytoin (diphenylhidantoin) X Carbamazepine X Valproic acid X

 1016 saat açlık Son Tedavi dozunda n önce veya 4 -5 saat sonra

1016 saat açlık Son Tedavi dozunda n önce veya 4 -5 saat sonra 30 dakik a istira hat Kilo Bilgisi ve USG Diurnal Varyasyon X Oda ısısında saklama ve transport Staz Uygul anma yacak Işıkt an Kor uma X 1. Trimester Down tarama testi (ikili test) 2. Trimester Down tarama testi (üçlü test) () LDH Bilirubin, direkt Bilirubin, indirekt Bilirubin, total

Testler için Normal Değerler • SERBEST T 3 ( FT 3 ) pg/ml 2.

Testler için Normal Değerler • SERBEST T 3 ( FT 3 ) pg/ml 2. 5 - 3. 9 • SERBEST T 4 ( FT 4 ) ng/dl ERKEK » 0. 76 - 1. 81 » 0. 68 - 1. 26 » 0. 76 - 1. 11 » 0. 66 - 1. 01 » 0. 74 - 1. 17 » 0. 61 - 1. 12 KADIN » 0. 86 - 1. 74 » 0. 70 - 1. 26 » 0. 75 - 1. 13 » 0. 69 - 1. 05 » 0. 68 - 1. 06 » 0. 61 - 1. 12 1 - 25 Gün 4 Hafta - 2 Yas 3 - 10 Yas 11 - 14 Yas 15 - 17 Yas 18 -100 Yas 1 -25 Gün 4 Hafta - 2 Yas 3 - 10 Yas 11 - 14 Yas 15 - 17 Yas 18 - 100 Yas

Testler için Normal Değerler • TSH u. IU/ml ERKEK » » » 0. 7

Testler için Normal Değerler • TSH u. IU/ml ERKEK » » » 0. 7 - 9. 8 0. 7 - 5. 9 1. 0 - 3. 7 0. 8 - 3. 9 0. 7 - 2. 8 0. 34 - 5. 60 1 - 25 Gün 4 Hafta - 2 Yas 3 - 10 Yas 11 - 14 yas 15 - 17 Yas 18 - 100 yas KADIN » 1. 5 - 6. 5 » 1. 0 - 5. 7 » 0. 9 - 4. 0 » 0. 7 - 3. 4 » 0. 6 - 3. 7 » 0. 34 - 5. 60 1 - 25 Gün 4 Hafta - 2 Yas 3 - 10 Yas 11 - 14 Yas 15 - 17 Yas 18 - 100 yas

Testler için Normal Değerler • HCG m. IU/ml • • • 0 - 2.

Testler için Normal Değerler • HCG m. IU/ml • • • 0 - 2. 67 0 - 5 5 - 50 50 - 500 100 - 5000 500 - 10000 1000 - 50000 10000 - 100000 15000 - 200000 10000 - 100000 NEGATi. F Hamile Olmayan 0 -1 Hafta 1 -2 Hafta 2 -3 Hafta 3 -4 Hafta 4 -5 Hafta 5 -6 Hafta 6 -8 Hafta 8 -12 Hafta

Testler için Normal Değerler • B 12 Vitamini pg/ml 126 – 505 • FERRİTİN

Testler için Normal Değerler • B 12 Vitamini pg/ml 126 – 505 • FERRİTİN ng/ml • 24 - 336 ERKEK • 11 - 307 KADIN

Danışma Telefonları • Antalya Sağlık Md.

Danışma Telefonları • Antalya Sağlık Md.

Danışma Telefonları • Antalya Hıfzıssıhha Enstitüsü • Testler ve Sonuçlarla ilgili Uzm. Dr. Melek

Danışma Telefonları • Antalya Hıfzıssıhha Enstitüsü • Testler ve Sonuçlarla ilgili Uzm. Dr. Melek KASAPOĞLU 237 03 90 -4415 Uzm. Dr. Nihal AKSOY 237 03 90 -4416