JONGEREN ONDER DRUK Jolien Dopmeijer MSc Onderzoekerpromovendus Studentenwelzijn

JONGEREN ONDER DRUK. Jolien Dopmeijer, MSc – Onderzoeker/promovendus Studentenwelzijn Hogeschool Windesheim & Universiteit van Amsterdam, januari 2020

VTV-2018 & Essay RVS

“EEN SAMENLEVING DIE STEUNT OP INDIVIDUALISERING EN COMPETITIEDRIFT ZIET EEN STIJGING IN MENSEN DIE KAMPEN MET SOCIALE ANGST EN DEPRESSIES. ” Paul Verhaeghe psychoanalyticus en hoogleraar psychodiagnostiek Universiteit van Gent

Onderzoek naar studentenwelzijn Algemene concepten: • Contextueel: studieklimaat, thuis voelen • Interpersoonlijk: Psychische gezondheid, belemmerende en beschermende factoren • Studievoortgang: vertraging, uitval • Ernst en omvang klachten • Relaties en voorspellers

Een greep uit lopende of afgeronderzoeken in het HO • • • Universiteit Twente Universiteit van A’dam Codarts Windesheim Fontys Radboud Universiteit Inholland Universiteit Utrecht Saxion Hogeschool Rotterdam

Overige onderzoeken • Expertiselab Jonge Mantelzorgers (SCP): mantelzorgtaak hangt samen met meer psychische problemen bij studenten • LSVb en ISO : psychische klachten en stress bij studenten en relatie leenstelsel • Test je leefstijl: leefstijl en welbevinden van MBO studenten

Highlights van wat wordt onderzocht • Angst- en depressie • Alcohol – en drugsgebruik • Persoonlijkheidsprofielen • Burn-out • Suïciderisico • Mantelzorg • Sense of belonging • Zelfwaardering • Eenzaamheid • Veerkracht • Stress (mindset) • Intolerance of uncertainty • Hulpzoekend gedrag • Prestatiedruk • Stigma

1 op de 4 burn-out klachten Angst- en somberheid: Geen klachten: 46, 7% Licht-matig: 38, 9% Ernstig: 14, 4% 1 op de 13 is mantelzorger (7, 8%) Resultaten Windesheim 68, 9% ervaart vaak tot zeer vaak prestatiedruk Risicovol drinken: 43, 3% matig-zeer sterk M: 88, 3%, V: 87, 3% eenzaam Suïciderisico: 1 op de 5 (18, 2%)

Soortgelijke resultaten in de Studentengezondheidstest, Uv. A Bron: Van der Heijde & Vonk, 2018

Stress en Bevlogenheid Mate van stress (0 -10) Gemiddeld rapportcijfer: 6. 6 60. 1%: cijfer 7 of hoger Hoe vaak ervaar je stress? 21. 6% Nooit 23. 6% Regelmatig 54. 7% Dikwijls tot altijd Bron: Kappe & Gubbels, 2018 Bevlogenheid (UBES-s) 40. 6% hoge-zeer hoge mate van bevlogenheid: Absorptie, toewijding, vitaliteit

Student wellbeing – UTwente (2019) Milde-ernstige depressieklachten angstklachten 72. 3% 66. 9% Hoge mate van: - Stress - Alcoholmisbruik - Eenzaamheid - Intolerance for uncertainty Lage mate van: - Sense of belonging Veerkracht = aandachtspunt

Radboud Universiteit – Radboud cares (2017, 2018) 60% ervaart veel tot zeer veel stressklachten 62% ervaart prestatiedruk Ongeveer 25% voelt zich eenzaam

Sense of belonging, prestatiedruk en eenzaamheid voorspellen de onderliggende dimensies van burn-out: uitputting, distantie en verlaagde competentie Hogeschool Windesheim Dopmeijer et al. , 2019

Hopeloosheid en angst-gevoeligheid zijn voorspellers van vertraging en uitval Vrouwen hebben een grotere kans op het succesvol afronden van hun studie dan mannen Hogeschool Windesheim Dopmeijer et al, 2020

Health Behaviour in School-aged Children (HBSC onderzoek) • Trimbos, UU en Sociaal Cultureel Planbureau • 11 - 16 jarigen, elke 4 jaar • 15% hoge score op emotionele problemen, hyperactiviteit • VWO minst problemen, VMBO meest • Meisjes meer emotionele problemen, jongens meer gedragsproblemen

Aanvullende thema’s uit (buitenlands) onderzoek • • • Uitstelgedrag Mentale gezondheidsvaardigheden (Canada) Positieve psychologie Peersupport Maatjessysteem (buddy) E-health en motieven voor hulp zoeken Perfectionisme Schuldenproblematiek Identiteitsontwikkeling Sociale normen

Risicogroepen Jongeren die zich identificeren als LGBTQIAP+ Internationale leerlingen/studenten Mantelzorgende leerlingen/studenten LL/Studenten met een migrantenachtergrond LL/student uit gezin met weinig welvaart Leerlingen in VMBO LL/Studenten met een fysieke of psychische functiebeperking • Jongeren die niet opgroeien bij beide ouders • Jong schoolgaande/studerende ouders • •

Studentenwelzijn, een synthese van… • Duurzame positieve gemoedstoestand • Energie en veerkracht • Tevreden met zichzelf en relaties • Effectief functioneren • Maximaliseren van je potentieel Belang studentenwelzijn: • Jongere verhoogd risico problemen • Ontwikkelen positieve nieuwe normen

Vijf domeinen van welzijn Cognitief welbevinden Prestaties Succes Informatieverwerking Motivatie Kennis. Emotioneel welbevinden Zelfbewustzijn Emotieregulatie Coping Veerkracht Zelfreflectie Sociaal welbevinden Positieve relaties Verbinden Sociaal gedrag Empathie Fysiek welbevinden Veiligheid Gezondheid Voeding Beweging Preventieve zorg Spiritueel welbevinden Betekenis Doel Normen en waarden Overtuigingen

Pijlers van integrale aanpak leerlingen/studentenwelzijn Uit: Actieplan Studentenwelzijn, 2018

• Vergroot maatschappelijk bewustzijn van negatieve invloed prestatiedruk, sociale normen en social media op welzijn van studenten • Verminder stigma en bevorder hulpzoekend gedrag: awareness campagnes en rolmodellen • Vergroot de mentale gezondheidsvaardigheden van studenten (leerlijn PO t/m HO) 1. Awareness voor leerlingen/studentenwelzijn

o Creëer een veilig, steunend onderwijsklimaat: normaliseer openheid over fysieke en psychosociale problemen 2. Binding en een veilig onderwijsklimaat

§ Structurele aandacht voor preventie en vroegsignalering psychosociale problemen zoals angst, depressie, burn-out, middelengebruik § Jaarlijks screenen van leerlingen/studenten op psychische gezondheid met gepersonaliseerde terugkoppeling naar de ll/student 3. Preventie & Vroegsignalering

4. Professionalisering van docenten en leerling/studentbegeleiders • Besteed aandacht aan deskundigheidsbevordering: • binding • stigmavermindering • preventie en vroegsignalering • mentale gezondheidsvaardigheden • (zelf)hulpaanbod en hulpzoekend gedrag

5. Hulpaanbod en Psychosociale interventies • Peersupport en maatjessysteem als additionele hulpbron • Goed systeem van ketenzorg zowel binnen als buiten de onderwijslocatie • Online en blended (e-health) hulpaanbod voor leerlingen/studenten, ook preventief

Beloftevolle ontwikkelingen Focus op sense of belonging, social support en sociale cohesie in het onderwijs (USA) Social norms approach (UK) Mental health literacy (Teenmentalhealth. org, Canada) Studentenbewegingen voor stigmavermindering, vergroten studentenwelzijn en onderzoek (Student Minds, UK) en peer support (Mindmates. be) Biesta theorie: persoonsvorming in onderwijs (NL) Ervaringskennis –en deskundigheid in curriculum (NL) Welzijn in het curriculum (Codarts)

Mental Health and Wellbeing Strategy Model - University of Bristol -

Tot slot… • • Leerlingen/Studentenwelzijn gaat nadrukkelijk over álle leerlingen/studenten Een integrale aanpak en samenwerking binnen scholen, tussen scholen en bedrijven, geestelijke gezondheidszorg is essentieel Buitenlandse initiatieven gingen ons voor en zijn zeer leerzaam: het wiel uitvinden hoeft niet Preventie is key.

Vragen? jm. dopmeijer@windesheim. nl 088 4696242 www. windesheim. nl/five