Informacioni sistemi Prof dr Angelina Njegu Uvod u

Informacioni sistemi Prof. dr Angelina Njeguš Uvod u servisno-orijentisani razvoj sistema (Veb servisi) Servisno-orijentisana arhitektura Veb servis Beograd, 2016/2017.

Informacioni sistemi Prof. dr Angelina Njeguš Opšti pojmovi 2

Informacioni sistemi Prof. dr Angelina Njeguš Servisno-orijentisani pristup § Za razliku od objektno-orijentisanog pristupa koji podržava modelovanje objektno-orijentisanih programskih jezika, servisno-orijentisani pristup obuhvata tehnologije koje ističu: ú labavo povezane softverske komponente ú ponovnu upotrebljivost ú otvorene standarde ú kompozitnu implementaciju ú brzu primenu na tržištu … SOMF Software as Service (Saa. S) Model

Informacioni sistemi Prof. dr Angelina Njeguš Servisno-orijentisana arhitektura § Servisno-orijentisana arhitektura (Service-Oriented Architecture, SOA) predstavlja rezultat evolucije softverske arhitekture § SOA se zasniva na primeni labavo povezanih servisa u cilju dostizanja maksimalne poslovne fleksibilnosti na interoperabilan i tehnološki nezavisan način MDM, BI

Informacioni sistemi Prof. dr Angelina Njeguš Različite SOA perspektive § Sa biznis perspektive, SOA je skup poslovnih IT servisa § Sa perspektive arhitekture, servisi su deo celokupne arhitekture koju čine provajder servisa (service provider), korisnik (consumer) i registar servisa (interfacebased service description) § Sa perspektive implementacije, ovi servisi su implementirani upotrebom otvorenih standarda i protokola

Informacioni sistemi Prof. dr Angelina Njeguš SOA koncept § SOA definiše tri ključne uloge » Service Provider – mrežno, adresni entitet koji prihvata i izvršava zahteve korisnika i objavljuje (publikuje) servise » Service Consumer – aplikacija, modul ili dr. koji inicira traženje web servisa, povezuje se i izvršava operacije servisa » Service Registry – skladište web servisa, omogućava otkrivanje i pronalaženje servisa

Informacioni sistemi Prof. dr Angelina Njeguš SOA životni ciklus Na š fo kus

Informacioni sistemi Prof. dr Angelina Njeguš SOA governance

Informacioni sistemi Prof. dr Angelina Njeguš SOA životni ciklus sa pratećim IBM tehnologijama Rational Software Architect (RSA)

Informacioni sistemi Prof. dr Angelina Njeguš Glavni blokovi razvoja servisnoorijentisanih sistema § SOA podrazumeva arhitekturu informacionih sistema koja se zasniva na servisima § Glavni gradivni blokovi za razvoj servisno-orijentisanih sistema su: ú Upravljanje poslovnim procesima (Business Process Management, BPM) – realizacija poslovanja ú Servisno-orijentisana arhitektura (SOA) – omogućava agilnost poslovanja ú Veb servisi – platforma za opsluživanje poslovanja ú XML – osnovna tehnologija

Informacioni sistemi Prof. dr Angelina Njeguš Veb servis § Veb servis predstavlja bilo koji servis (softversku aplikaciju) dostupnu u distribuiranom okruženju (Internet mreža), a koji koristi standardizovani XML sistem za razmenu poruka, te koji nije isključivo vezan za bilo koji operativni sistem ili programski jezik (O’Reilly) § Zašto kompanije sve više koriste veb servise? – Rešavaju jedan od najvećih problema, a to je kako rešiti nekompatibilnosti između različitih formata podataka i računarskih sistema, koji otežavaju i uvećavaju troškove slanja podataka od tačke A do tačke B § Veb servisi prevazilaze nekompatibilnosti skupom softverskih standarda kao što su: XML, SOAP, WSDL, BPEL i dr. Slika: Tehnologije veb servisa

Informacioni sistemi Prof. dr Angelina Njeguš Neke ključne osobine veb servisa § Samostalni – na klijentskoj strani nije potreban dodatni softver, već samo programski jezik sa XML i HTTP podrškom § Samoopisujući – definicija formata poruke nalazi se u samoj poruci § Modularni – isporučljivi § Mogu biti publikovani, locirani i pokrenuti preko veba § Nezavisni su od jezika i interoperabilni § Zasnovani na otvorenim standardima …

Informacioni sistemi Prof. dr Angelina Njeguš Interoperabilnost (I 14 y) § Cilj veb servisa je dostizanje interoperabilnosti između aplikacija korišćenjem veb standarda § Šta je interoperabilnost? ú Prema IEEE se definiše kao sposobnost dva ili više sistema ili komponenti da razmenjuju informacije i da razmenjene informacije koriste ú Sposobnost heterogenih softverskih sistema ili jedinica da obezbede ili prihvate servise drugih sistema ili jedinica i omoguće efikasan zajednički rad, bez menjanja i degradiranja razmenjenih informacija § Skraćenica za interoperabilnost je I 14 y, gde 14 označava broj nedostajućih slova I(14=nteroperabilit)y

Informacioni sistemi Prof. dr Angelina Njeguš Nivoi interoperabilnosti Kolaborativna interoperabilnost Potreban opšti način sporazumevanja za obavljanje funkcija/servisa/procesa/akcija Referentni model za razmenu informacija, ontologije Definisani formati podataka npr. XML, SQL, rečnici podataka, ER šema Komunikacioni protokoli

Informacioni sistemi Prof. dr Angelina Njeguš Tipovi servisa u SOA § § Servisi su osnova SOA (key building blocks) Mogući tipovi servisa su: ú Servisi poslovnih procesa (business process services) – Poslovni procesi predstavljaju sekvence aktivnosti koji ispunjavaju jedan poslovni cilj. Na primer, proces prijave za dobijanje kredita od banke, kreiranje porudžbine i sl. Servisi poslovnih procesa se mogu sastojati i iz drugih servisa. ú Servisi poslovnih transakcija (business transaction services) – Predstavljaju poslovne funkcije koje menjaju stanje poslovanja, kao na primer, nabavka materijala od dobavljača, snimanje nove transakcije klijenta, rezervacija klijenta i sl. ú Servisi poslovnih funkcija (business function services) – Servisi poslovnih funkcija predstavljaju poslovne funkcije koji ne menjaju stanje poslovnih procesa, već vrše jednostavnija izračunavanja ili vraćaju podatke, kao npr. calculate. Dollar. Value. From. Yen ili get. Price ú Servisi tehničkih funkcija (technical function services) – Ovi servisi su ponovo upotrebljivi, ali ne obezbeđuju poslovne funkcije, već obezbeđuju tehničke ili infrastrukturne funkcije koje se zahtevaju radi podrške interakcija servisa u IT sistemima, npr. audit. Event, check. User. Password ili check. User. Authorization.

Informacioni sistemi Prof. dr Angelina Njeguš Primeri servisa

Informacioni sistemi Prof. dr Angelina Njeguš Vežba 1 (pod Vežbe na stranicama predmeta) Kreiranje, uvođenje i testiranje jednostavnog veb servisa

Informacioni sistemi Prof. dr Angelina Njeguš Start Building on AWS § https: //aws. amazon. com/ 18