Illness script Klinisch redeneren met de ziekte als

Illness script Klinisch redeneren met de ziekte als vertrekpunt Paul Verhees Docent verpleegkunde 2017; CC Naamsvermelding-Gelijk Delen 3. 0 Nederland Licentie

Leerdoelen de student: • organiseert kenmerkende gegevens van een ziektebeeld in de vorm van een illness script • geeft aan welke kennis nodig is bij het redeneren over de pathofysiologie van ziektebeelden van het spijsverteringsstelsel • rubriceert anamnese gegevens van een patiënt met colonkanker, hepatitis, colitis ulcerosa

Casus • Zorgvrager geeft aan sinds enkele dagen verminderde eetlust te hebben, misselijkheid te ervaren en te braken • De stoelgang is veranderd in diarree • Zorgvrager heeft ook last van pijn in de buik

Gastro-enteritis • Biomedische oorzaken • Klassieke symptomen en signalen • Wie krijgt deze ziekte? mechanismen epidemiologie Klinische presentatie Tijds aspect • Presentatie in de tijd

Illness script: epidemiologie • • Wie krijgt deze ziekte? mechanismen • epidemiologie • Klinische presentatie Tijds aspect Demografie: – Leeftijd – Geslacht – Ras en etniciteit Risico factoren – Beïnvloedende factoren – Co-morbiditeit Blootstelling – Beroep – Reizen – Activiteiten, hobby's – Huisdieren – Lichamelijk contact

Illness script: epidemiologie • • Wie krijgt deze ziekte? mechanismen Klinische presentatie epidemiologie Tijds aspect • • Demografie: – Leeftijd – – Geslacht Ras en etniciteit • • treft vaak kinderen kan overal voorkomen Risico factoren – Beïnvloedende factoren – Co-morbiditeit • voedsel hygiëne; persoonlijke hygiëne (fecaal-oraal contact) Blootstelling – – Beroep Reizen – – – Activiteiten, hobby's Huisdieren Lichamelijk contact • • • soms aangeduid als reizigers diarree als in groepen dicht op elkaar wordt geleefd; gebruik van vergiftigd voedsel

Illness script: tijds aspect • Tijdsduur van vroege signalen of symptomen – Hyper acuut, subacuut – Chronisch mechanismen epidemiologie Klinische presentatie Tijds aspect • Patroon van vroege signalen of symptomen – Constant • Presentatie in de tijd • Stabiel of verergerend – Episodes

Illness script: tijds aspect • mechanismen epidemiologie • Klinische presentatie Tijds aspect • Presentatie in de tijd Tijdsduur van vroege signalen of symptomen – Hyper acuut, subacuut • meestal binnen 16 uur na het eten – Chronisch • Rotavirus kan epidemisch verlopen waarbij een incubatieperiode van 24 tot 72 uur kan gelden Patroon van vroege signalen of symptomen – Constant • Duur is mede afhankelijk van verwekker – Stabiel of verergerend – Episodes

Illness scripts: klinische presentatie • Differentiërende- of Sleutelfunctie • Hard criterium mechanismen Klinische presentatie • Klassieke symptomen en signalen epidemiologie – Zonder dit kan de diagnose niet gesteld worden • Uitsluitend criterium Tijds aspect – Indien aanwezig sluit het deze ziekte uit

Illness scripts: klinische presentatie • Differentiërende- of Sleutelfunctie – voornamelijk op basis van klinische – – – • Klassieke symptomen en signalen mechanismen epidemiologie Klinische presentatie Tijds aspect • • verschijnselen: misselijkheid en braken Aangevuld met buikkrampen, pijn en diarree Koorts bij een bacteriële besmetting Griepverschijnselen zoals malaise, hoofdpijn en spierzwakte bij een virale verwekker Verschijnselen van uitdroging – Hard criterium Zonder dit kan de diagnose niet gesteld worden – Diarree – Positieve feceskweek Uitsluitend criterium Indien aanwezig sluit het deze ziekte uit

Illness scripts: mechanismen • – – – • Biomedische oorzaken mechanismen epidemiologie • Klinische presentatie Tijds aspect Wat gaat er mis: Anatomisch Fysiologisch Immunologisch Biochemische concepten Genetisch Bijdragen vanuit: – Microbiologie – Vergiften – medicijnen

Illness scripts: mechanismen • • Biomedische oorzaken mechanismen epidemiologie • Klinische presentatie Tijds aspect Wat gaat er mis: – Anatomisch – Fysiologisch • aantasting van de normale darmflora – Immunologisch • ontstekingsproces van maag en darm; enterotoxinen stimuleren het slijmvlies; organismen richten schade aan de darmwand – Biochemische concepten – Genetisch Bijdragen vanuit: – Microbiologie • bacteriën, virussen (Rotavirus, Norovirus, Campylobacter, Escherichia coli) – Vergiften – medicijnen

Casus • Zorgvrager geeft aan sinds enkele dagen verminderde eetlust te hebben, misselijkheid te ervaren en te braken • De stoelgang is veranderd in diarree • Zorgvrager heeft ook last van pijn in de buik • De zorgvrager heeft in de voorgeschiedenis hepatitis • De zorgvrager heeft in de voorgeschiedenis colitis ulcerosa • De zorgvrager heeft een familielid die onlangs gediagnosticeerd is met colonkanker

Flexibel in gebruik • • Eerst de regels toepassen, dan de uitzonderingen Het ‘illness script’ is als het geraamte van een huis Met ervaring komen ook de details Door verdere ontwikkeling ontstaat nuance

Bronnen • • • de Vries, A. C. , Custers, E. J. F. M. , & Cate, J. Ten. (2006). Leren klinisch redeneren en het ontwikkelen van ziektescripts: mogelijkheden in het medisch onderwijs. Tijdschrift Voor Medisch Onderwijs, 25(1), 3– 13. https: //doi. org/10. 1007/BF 03056708 Lucey, C. (2015). Clinical Problem Solving. San Francisco: Coursera. Retrieved from https: //www. class-central. com/mooc/389/coursera-clinicalproblem-solving Verhees, P. (2016). Illness Scripts. Tijdschrift Voor Verpleegkundige Experts, (5), 30– 31. https: //doi. org/10. 1007/s 41184 -016 -0113 -4