Verpleegkundige methodiek en verpleegkundig klinisch redeneren Deel 4

Verpleegkundige methodiek en verpleegkundig (klinisch) redeneren Deel 4 3/6/2021

Doelstellingen • De student kan een verband leggen tussen de verpleegkundige methodiek en het verpleegkundig redeneren • De student kan toelichten op welke wijze de stap naar het selecteren van verpleegkundige resultaten en doelen wordt gemaakt. • De student kan toelichten op welke wijze de stap naar het selecteren van verpleegkundige interventies wordt gemaakt. • De student benoemt de redeneerhulpen die bruikbaar zijn om van stap 2 naar stap 3 en van naar 4 in het verpleegkundig proces te komen.

Terugblik op verpleegkundige methodiek en redeneren deel 1 2 3 Verpleegkundig redeneren FGP Welke relatie hebben deze begrippen met elkaar? ICF Verpleegkundig proces EBP

V E R P L E E G K U N D I G P R O C E S 3/6/2021 Anamnese: Verzamelen en ordenen van gegevens Diagnose: vaststellen van de actuele gezondheidstoestand Planning van de resultaten: bepalen wenselijke resultaten Planning van de interventies: selecteren interventies Uitvoering: uitvoeren van de geselecteerde interventies Evaluatie: zijn de beoogde resultaten bereikt V E R Z A M E L E N P L A N N E N U I T V O E R E N E V A L U A T I E V E R P L E E G K U N D I G E M E T H O D I E K FGP ICF

Evidence based betekend letterlijk: Gebaseerd op bewijs. Bewijs wordt dan vooral gezien als “door middel van wetenschappelijk onderzoek bewezen. Dat was in eerste instantie zo maar later vonden de uitvinders van het model ( artsen) dat ook de ervaring van de professional ende voorkeur van de patiënt erg belangrijk. Vandaar dat je dit terug ziet in stap 1, 2 en 3 van de verpleegkundige methodiek.

Relatie tussen de P. E. S De signs en symptoms heb je nodig om te achterhalen op welk gebied de problemen liggen. Deze heb je nodig bij het formuleren van de beoogde resultaten. De etiologie moet je weten om te kijken welke interventies je nodig hebt. Bij de evaluatie kun je nagaan of je met de geplande interventies de beoogde resultaten hebt behaald. De signs en symptoms van het probleem zullen dan zijn verdwenen of verminderd.

Van diagnose naar doelen en interventie s. Verpleegkundige diagnosen Classificaties NANDA (voorbeeld) Redeneerhulpen (P. E. S. / S. E. P. ) Prioriteiten Doelen (NOC) Interventies (NIC) Evaluatie 7

Het verpleegkundig methodisch handelen en de drie pijlers van EBP Anamnese/ vraagverhelde -ring cliënt Besluitvorming Diagnose evidence expert cliënt Besluitvorming resultaten evidence expert Besluitvorming interventies cliënt evidence expert Uitvoering Evaluatie / reflectie

Besluitvorming kan plaatsvinden aan de hand van Evidence Based Practice als besluitvormingsmodel (G. J. J. W Bours, A. M Eliens, A Kooijman. Verpleegkundige redeneren. KAVANAH 2016 Dwingeloo) Het VAKK model is een praktisch besluitvormingsmodel en kan toegepast in alle fase van het verpleegkundige proces. De letters staan voor vier fasen in de besluitvorming. De analyse bestaat uit drie stappen.

Besluitvorming Stap 1: Verzamelen van informatie: zoals in de eerste fase van het verpleegkundige proces, maar ook in meer bredere zin het verzamelen van informatie die je helpt bij het maken van een keuze. Stap 2 : (A) Analyse: de analyse van de informatie die je hebt verzameld. Binnen de analyse worden verschillende activiteiten uitgevoerd: • Het zoeken van aanwijzingen • Het clusteren van aanwijzingen • Opstellen van veronderstellingen Vervolgens ga je na of de veronderstellingen juist zijn.

Besluitvorming Stap 3: Kwaliteitscontrole: in deze fase overweeg je in hoeverre de kwaliteit van de eerste twee fasen voldoende zijn. Zijn de gegevens betrouwbaar? Is de analyse goed uitgevoerd? Stap 4 : Keuze: tenslotte kom je bij de voorlopige conclusie van het besluitvormingsproces. De conclusie is voorlopig omdat het verzamelen van gegevens en het analyseren ervan voortdurend doorgaat. Uit nieuwe gegevens kan bijvoorbeeld blijken dat een keuze moet worden bijgesteld.

Besluitvorming Stap 3: Kwaliteitscontrole: in deze fase overweeg je in hoeverre de kwaliteit van de eerste twee fasen voldoende zijn. Zijn de gegevens betrouwbaar? Is de analyse goed uitgevoerd? Stap 4 : Keuze: tenslotte kom je bij de voorlopige conclusie van het besluitvormingsproces. De conclusie is voorlopig omdat het verzamelen van gegevens en het analyseren ervan voortdurend doorgaat. Uit nieuwe gegevens kan bijvoorbeeld blijken dat een keuze moet worden bijgesteld.

Van zorgvragen naar doelen • Alle problemen/ diagnosen op een rijtje • Welke problemen hebben prioriteit • Wat moet of kan er veranderd worden in de gezondheid van de zorgvrager • Wat wil de zorgvrager • Wat is volgens professionele normen noodzakelijk en wat zijn de mogelijkheden van de verpleegkundige en de organisatie • Wat is haalbaar • In overleg met de patiënt en mantelzorger bepalen wat de doelen gaan worden

Verschillende benaderingen van besluitvorming Paternalistische benadering Gedeelde besluitvorming Geïnformeerde patiëntbenadering Informatie uitwisselen Zorgverlener geeft eenzijdige beperkte informatie aan de patiënt Zorgverlener en patiënt wisselen beide relevante informatie uit voor de besluitvorming Alle relevante informatie wordt door de zorgverlener aan de patiënt gegeven. Opties bespreken Zorgverlener eventueel in samenspraak met andere zorgprofessionals Zorgverlener en patiënt ( en eventuele belangrijke anderen) Patiënt Besluitvorming Zorgverlener Gedeelde besluitvorming tussen zorgverlener en patiënt Patiënt 3/6/2021

Gedeelde besluitvorming • Gedeelde besluitvorming is vooral van belang in situaties waarin meer dan een opties beschikbaar zijn voor de aanpak van een verpleegprobleem of bij chronisch zieken patiënten. Patiënten moeten betrokken worden bij het stellen van doelen en het kiezen van interventies. 3/6/2021

Stappen in de gedeelde besluitvorming • Wijzen op keuze mogelijkheid Samenvatten/pas op de plaats 3/6/2021 Vat samen wat er speelt en zeg bijvoorbeeld: Nu we weten wat het probleem is, moeten we nadenken over de verschillende mogelijkheden. Vertel de zorgvrager dat zijn ideeën belangrijk zijn. Keuzemogelijkheden aanbieden Vertel kort welke keuzes er gemaakt kunnen worden. Er is voldoende informatie over de verschillende keuzemogelijkheden. Deze kun je gaan bespreken. Keuze rechtvaardigen Benader het belang van individuele voorkeuren. Letten op de reacties van de zorgvrager Kijk goed naar de reactie van de patiënt. Sommige patiënten worden onzeker van het feit dat zij zelf een aandeel hebben in de besluitvorming Besluiten uitstellen Stel het besluit uit. Benadruk dat je de zorgvrager zal ondersteunen om een goed besluit te nemen.

vervolg stappen in de gedeelde besluitvorming • Opties bespreken Kennis inventariseren Ga welke kennis de zorgvrager heeft over de verschillende keuzemogelijkheden en waar de ze kennis vandaan komt. Bijvoorbeeld: wat heeft u gehoord of gelezen over de mogelijkheden die u heeft om…. . Opties op een rij zetten De opties overzichtelijk op een rij zetten en eventueel opschrijven voordat je ze verder gaat bespreken Opties beschrijven Ga in gesprek met de zorgvrager Keuzehulpen aanbieden ( indien van toepassing) Voor sommige ziekten en aandoeningen zijn keuzehulpen beschikbaar. Deze kunnen sommige keuzes voor de zorgvrager vergemakkelijken Samenvatten Geef een samenvatting. Zet opnieuw de verschillende keuzemogelijkheden op een rij en ga na of de zorgvrager de informatie heeft begrepen 3/6/2021

Vervolg stappen in de gedeelde besluitvorming • Voorkeuren bespreken De zorgvrager ondersteunen Laat de zorgvrager weten dat je er voor hem of haar bent als hij of zij nog vragen of twijfels heeft. Bied ondersteuning als hij nog geen keus kan maken. De zorgvrager helpen voorkeuren aan te geven Je kunt verschillende dingen zeggen die de zorgvrager helpen zijn of haar voorkeur uit te spreken. Wat komt bij u als eerste op ? Wat vind u het meest belangrijks ect ? Hoe wegen de voor en nadelen van de besproken behandelingen tegen elkaar op voor u? 3/6/2021

Vervolgstappen in de gedeelde besluitvorming • Het besluit nemen Nagaan hoe en wanneer de zorgvrager het besluit wil nemen Ga na of de zorgvrager klaar is om een besluit te nemen of dat hij het nog liever uitstelt. Sommige nemen zelf graag de beslissing en andere samen met de familie of met de arts. Het besluit nemen Om de zorgvrager hierbij te helpen kun je jullie gesprek nog eens samenvatten. Daarbij leg je voor de zorgvrager uit wat jij uit de gesprekken hebt opgemaakt. Bijvoorbeeld: als ik het goed begrepen heb, dan heeft u een voorkeur …. Evaluatie genomen besluit Bied aan dat je het genomen besluit, indien mogelijk na een bepaalde periode evakueert. 3/6/2021

Essentie Juiste vragen stellen Patient Omgaan met informatie Klinisch redeneren Besluiten nemen Denken Klinisch redeneren 20

Doelen/resultaten Doelen vormen de basis van de gekozen interventies/activiteit. Doelen worden gebruikt om de richting en het resultaat van te voren vast te leggen. Je bent vaak geneigd om je eerst te richten op de activiteiten en niet op de doelen/uitkomsten Doel: een gewenste en omschreven situatie die op een vooraf voorgesteld tijdstip bereikt moet zijn Activiteit: concrete acties die nodig zijn om het doel te bereiken Resultaat: concrete gevolgen van de acties die voortkomen uit de doelstellingen 3/6/2021

Doelen/resultaten Doelbepaling Een doel is datgene wat een verplegende samen met de cliënt in de toekomst wil bereiken. Het is een concrete beschrijving van waar neembaar cliëntgedrag waaruit moet blijken dat de cliënt een situatie bereikt heeft waarbij: Het probleem opgelost is Het probleem opgelost wordt Het probleem voorkomen is of niet opgetreden is Een oplossing niet mogelijk is, maar dat de cliënt de situatie aanvaardt en ermee om kan gaan. 3/6/2021

Soorten doelen • Korte termijn doelen van één week tot één maand • Lange termijn doelen van drie tot zes maanden • Acuut doel meteen in een urgente situatie. • Lange termijn doelen kunnen opgedeeld worden in korte termijn doelen. • Dit kun je aangeven aan de hand van de indicatoren.

SMART doel/resultaat • S: specifiek • M : meetbaar (meetbaarheid wordt meestal aangegeven in getallen) • A : acceptabel (de A kan ook staan voor aanwijsbaar of actie gericht) • R: realistisch, is het haalbaar voor iedereen en zijn de inspanningen voor dat doel haalbaar • T: tijd, een goed doel heeft een afgebakend tijdsaspect 3/6/2021

SMART 3/6/2021

De NOC Aan de hand van de NOC= Nursing outcome and classification Dit is een classificatie van zorgresultaten. Ieder verpleegkundig resultaat heeft in de NOC: Een label Een definitie Een lijst indicatoren om de gezondheidstoestand van de zorgvrager met het gewenste resultaat te kunnen vergelijken Een 5 punts schaal om de toestand van de zorgvrager te meten. De classificatie kan gebruikt worden om de verpleegkundig opgestelde doelen te vergelijken Met de NOC

Domeinen van de NOC De NOC kent zeven domeinen, waarmee resultaten en indicatoren in neutrale termen worden beschreven. De taxonomie bestaat uit domeinen, klassen, resultaat labels, resultaat indicatoren, meetschalen. De domeinen zijn: 1. Functionele gezondheid 2. Fysiologische gezondheid 3. Psychosociale gezondheid 4. Gezondheidskennis en –gedrag 5. Gezondheidsbeleving 6. Gezondheid van familie en gezin 7. Maatschappelijke gezondheidszorg 3/6/2021

Domeinen NOC Domein Klasse 1 Functionele gezondheid Energiebeheersing Fysiologische gezondheid Hart en longen Psychosociale gezondheid Psychologisch welbevinden Gezondheidskennis en -gedrag Gezondheidsbeleving Kwaliteit van leven en gezondheid Gezondheid van Maatschappelijke familie en gezin gezondheidszorg Functioneren van een mantelzorger Welzijn van de gemeenschap uit de familie Klasse 2 Groei en ontwikkeling Uitscheiding Klasse 3 Mobiliteit Vocht en elektrolyten Persoonlijke beheersing Gezondheidskennis Klasse 4 Persoonlijke zorg Immuunrespons Sociale interactie Risicobeheersing Klasse 5 Regulering van de stofwisseling Klasse 6 Neurocognitief Spijsvertering Klasse 7 en voeding Klasse 8 Behandeling-respons Klasse 9 Weefselconditie Klasse 10 3/6/2021 Sensorische functies Psychosociale aanpassing Gezondheidsopvattingen Tekenen en symptomen Veiligheid Tevredenheid over de zorg Gezondheidstoestand van Gezondheidsbewaking familie- of gezinslid van de gemeenschap Welzijn van het gezin Ouderschap

Interventies/acties • Bij het plannen van de interventie, gaat het om het uitstippelen van activiteiten voor de realisering van de geformuleerde doelstellingen. • Gebruik de NIC ter ondersteuning van je formulering

De Nic • Nic= Nursing Intervention Classification • Een verpleegkundige interventie wordt omschreven als: Iedere behandeling gebaseerd op klinische beoordeling en kennis die een verpleegkundige uitvoert om bij patiënten resultaten te bereiken. De interventie richt zich op de etiologische factoren 3/6/2021

Domeinen interventies Elementair fysiologische functies Complex fysiologische functies Gedrag Veiligheid Gezin en familie Gezondheidszorgstelsel Samenleving Klasse 1 Bevorderen van activiteiten en lichaamsbeweging Zorg voor de elektrolytenbalans en zuur-basenevenwicht Gedragstherapie Omgaan met crisissituaties Zorg rondom geboorte Bemiddeling in zorgvoorzieningen Bevordering van de gezondheid in de samenleving Klasse 2 Zorg voor de uitscheiding Zorg bij geneesmiddelengebrui k Cognitieve therapie Risicobestrijding Zorg rondom de opvoeding Beheer van zorgvoorzieningen Coördinatie van de risico's voor de samenleving Klasse 3 Zorg bij immobiliteit Neurologische zorg Bevorderen van de communicatie Zorg voor gezin en familie Informatiebeheer Klasse 4 Zorg voor de voeding Peroperatieve zorg Ondersteunen bij probleemhantering Klasse 5 Bevorderen van lichamelijk comfort Zorg voor de ademhaling Patiënten-voorlichting Klasse 6 Ondersteunen van de persoonlijke zorg Huid- en wondverzorging Bevorderen van het psychisch welbevinden Domein Klasse 7 Temperatuurregulering Klasse 8 Zorg voor de weefseldoorbloeding 3/6/2021

Voorbeeld Diagnose/resultaten/interventies 3/6/2021

Evaluatie • Belangrijk is het verpleegproces als een kwaliteitcirkel te zien • Plan = diagnose en doelstellingen • Do = concrete acties • Check = volgen van de acties (rapportage) • Act = Bijstellen van de acties

Vragen

Literatuurlijst - Dobber, J. , Harmsen, J. , & van Iersel, M. (2016). Klinisch redeneren en evidence-based practice. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. - Gordon M. (2004). Verpleegkundige diagnostiek: proces en toepassing. Elsevier Gezondheidszorg - Hesselink, J. (2011). Zo maak je een… Verpleegplan. Groningen/Houten: Noordhoff Uitgevers - Huber, M. , van Vliet, M. , & Boers, I. (2016). Heroverweeg uw opvatting van het begrip ‘gezondheid’. Nederlands tijdschrift voor Geneeskunde, 160, A 7720 - Wilkinson, J. M. , Nieweg, R. , & Paans, W. (2013). Kritisch denken binnen het verpleegkundig proces (5 de ed. ). Amsterdam: Pearson. - Bakker, M. , van Heycop ten Ham, C. (2016) Proactive nursing: klinisch redeneren in zes stappen (2 de ed. ). Amsterdam: Boom uitgevers - Bakker, M. , van Heycop ten Ham, C. (2013) Proactive nursing: klinische problematiek inzichtelijk (1 de ed. ). Amsterdam: Boom uitgevers - Bakker, T. J. E. M. , Habes, V. , Quist, G. , van der Sande, J. , & van de Vrie, W. (Eds. ). (2015). Klinisch redeneren bij ouderen : functiebehoud in levensloopperspectief. Amsterdam: Reed Business Education.

Bedankt voor jullie aandacht