Higiena zdrowia psychicznego czyli w zdrowym ciele zdrowy

Higiena zdrowia psychicznego czyli w zdrowym ciele zdrowy duch

Definicja zdrowia wg WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) Zdrowie to nie tylko całkowity brak choroby, czy kalectwa, ale także stan pełnego, fizycznego, umysłowego i społecznego dobrostanu (dobrego samopoczucia). Oznacza to, że w kwestiach zdrowia nie mamy jedynie koncentrować się na chorobach i próbach ich zwalczania, ale powinniśmy zwłaszcza koncentrować się na samym zdrowiu - na jego wzmacnianiu.

Definicje zdrowia psychicznego Definicje medyczne – określają zdrowie psychiczne jako niewystępowanie objawów psychopatologicznych, równowagę w procesach fizjologicznych, brak defektów w strukturze i funkcjach psychicznych, Definicje psychologiczne – określają zdrowie psychiczne jako zdolność do twórczego rozwoju i samorealizacji, akceptację i poczucie własnej wartości i tożsamości, zdolność osiągania satysfakcji z życia, Definicje socjologiczne – określają zdrowie psychiczne jako zdolność przystosowania się jednostki do norm kulturowych i środowiska społecznego, umiejętności prawidłowej koegzystencji w grupie i właściwego funkcjonowania w rolach społecznych.

Czynniki warunkujące zdrowie Na początku lat 70 XX wieku M. Lalonde, minister zdrowa Kanady zaproponował schemat „pól zdrowia”, w którym wyróżnił 4 podstawowe grupy czynników, wpływających na zdrowie :

Dziś nikogo nie dziwi sformułowanie „higiena”. Tak proste dla nas sprawy jak : mycie zębów mycie rąk sprzątanie pranie są częścią dnia powszedniego wszystkich ludzi. To jest higiena fizyczna , ale co z higieną psychiczną?

Oto najważniejsze czynniki higieny psychicznej q Aktywność fizyczna q Umiejętne odpoczywanie q Wyrażanie emocji q Pozytywne myślenie q Trening intelektualny q Relacje interpersonalne q Świadomość siebie

q Aktywność fizyczna Wystarczy 150 minut aktywności na tydzień, aby poczuć się lepiej. W ten sposób: § dotlenia się mózg, § wraz z wydzielanym potem ciało pozbywa się szkodliwych toksyn, § pod wpływem aktywności fizycznej w mózgu tworzą się nowe neurony, § wysiłek fizyczny zwiększa dopływ krwi do mózgu, który zaczyna produkować więcej neurohormonów – np. endorfin. Osoby, które regularnie uprawiają sport: § zgłaszają mniej problemów związanych z lękiem, znużeniem, depresją § zdecydowanie lepiej wypadają w testach sprawności intelektualnej.

q Umiejętne odpoczywanie Jeżeli preferujemy leżenie na kanapie przed telewizorem lub siedzenie przed ekranem komputera i wciąż narzekamy na wieczne zmęczenie, można zastanowić się czy są to aktywności, które pomagają nam się zregenerować. Z kolei, gdy każdą wolną chwilę przeznaczamy na intensywny trening, na przykład na bieganie, nie dajemy swojemu organizmowi szansy na regenerację. ODPOCZYWAJ TAK CZĘSTO , JAK JEST TO TYLKO MOŻLIWE Nie zapominaj o regeneracyjnych właściwościach snu. Optymalna długość snu: § nastolatki - 8 do 10 godzin § dorośli - 7 do 9 godzin Wiedzą o tym mieszkańcy Japonii, którzy nawet krótki przejazd metrem przeznaczają na drzemki regeneracyjne – dlatego widok wielu śpiących osób jest charakterystyczny dla tokijskiego metra.

q Wyrażanie emocji Nasza obecna kultura nie jest łaskawa dla emocjonalności człowieka. W mediach promowany jest wzorzec przeżywania tylko emocji pozytywnych. Ludzie nie chcą przeżywać emocji negatywnych, gdyż to wiąże się z nieprzyjemnymi doznaniami. Emocje pozytywne: § radość, § szczęście, § zadowolenie, § czułość, § miłość, § serdeczność, § życzliwość. Emocje negatywne: § agresja, § bezradność, § cierpienie, § lęk, § niechęć, § przygnębienie, § rozczarowanie. Tymczasem każda emocja jest potrzebna w życiu człowieka, gdyż niesie ze sobą jakąś informację. Naucz się doświadczać jednych i drugich a osiągniesz pełnię człowieczeństwa

q Pozytywne myślenie Przez całe swoje życie tworzymy w umyśle schematy myślowe na temat wszystkiego. Na ogół te schematy służą nam całkiem nieźle, ale nasze mózgi są ślepe. Nie zależy im na faktach, a jedynie przetwarzają to, co myślimy o faktach. Tworzą w ten sposób „wewnętrzną rzeczywistość wirtualną”. Warto zadać sobie pytanie czy moje myśli, przekonania, opinie i postawy nie są pożywką, która stwarza wewnętrzną rzeczywistość znacznie odbiegającą od stanu faktycznego. Aby ułatwić rozeznanie, czy myśl jest pozytywna, można wspomóc się poniższymi Pięcioma Pytaniami Racjonalnego Myślenia: 1. 2. 3. 4. Czy ta myśl jest oparta na oczywistych faktach? Czy ta myśl chroni moje życie i zdrowie? Czy ta myśl pomaga mi osiągać moje bliższe i dalsze cele? Czy ta myśl pomaga mi unikać lub rozwiązywać najbardziej niepożądane konflikty z innymi? 5. Czy ta myśl pomaga mi czuć się tak, jak chcę się czuć bez nadużywania żadnych substancji?

PAMIĘTAJ: Zdrowe Myślenie dla jednej osoby nie musi być zdrowe dla innej, a co jest zdrowe teraz, nie musi być zdrowe w innym czasie.

q Trening intelektualny Ludzka pamięć zachowuje się podobnie jak mięśnie – jeśli nie poddajemy jej systematycznemu wysiłkowi, lecz używamy stale rozmaitych „podpórek”, szybko słabnie i zaczyna odmawiać posłuszeństwa. Systematyczny trening pozwoli utrzymać ją w znakomitej kondycji. Niezliczona ilość obserwacji, testów i badań potwierdza regułę; więcej nowych wyzwań, więcej treningu – sprawniejszy umysł, wyższa inteligencja. Znalezienie dziedzin, które nas interesują, rozwijanie zainteresowań, stawienie sobie celów pozwalają na większą wytrwałość w nauce, zapobiegają także popadaniu w szkodliwą rutynę i zapewniają poczucie radości i satysfakcji z pracy. Co robić? Rada jest oczywista. Aktywność i nowe wyzwania. Regularny trening od prostego (krzyżówki, gry logiczne, czytanie) po intensywny i wyspecjalizowany, rozwijający sprawności i umiejętności umysłowe. Ciągła, intensywna, zróżnicowana, twórcza, praca umysłowa jest najlepszym środkiem na bystry umysł.

q Relacje interpersonalne - czyli związki między ludźmi W relacje interpersonalne wchodzimy ze wszystkimi spotykanymi osobami. Mogą to być relacje pozytywne: § koleżeństwo, § przyjaźń , § miłość , § związki rodzinne. negatywne : § obojętność, § niechęć, § wrogość. Bliskie kontakty z przyjaciółmi i członkami rodziny pozwalają na bieżące rozładowanie negatywnych emocji. Możliwość przedyskutowania pewnych nurtujących nas kwestii z drugą osobą sprzyja rozwijaniu zdrowia psychicznego. Posiadanie rozbudowanej sieci społecznej gwarantuje nam wsparcie niezbędne w trudnych życiowych sytuacjach.

q Świadomość siebie Poznanie siebie jest podstawą higieny psychicznej. Poznaj siebie. Zauważ swoje silne i słabsze strony. Zastanów się co sprawia Ci radość, co powoduje złość czy smutek? Jakie masz potrzeby, oczekiwania, pragnienia ? Dbaj o siebie. Pomyśl co zrobić by przyjemne emocje pojawiały się częściej, a przykre rzadziej. Jak mógłbyś radzić sobie z lękiem, stresem czy złością? Może uda się wykorzystać je w pozytywnym celu? Szanuj siebie. Bądź wobec siebie szczery i uczciwy. Chwal za sukcesy, nawet te małe i doceniaj zalety. Nie umniejszaj zasług. Z respektem traktuj swoje emocje, myśli i potrzeby.

Zatroszcz się o własne otoczenie. Staraj się unikać destrukcyjnych, nadmiernie stresujących sytuacji. Otaczaj się przyjaźnie nastawionymi ludźmi, którzy będą wspierać się w rozwoju. Odpoczywaj. Znajdź czas dla siebie. Zajmij się swoim hobby, idź na spacer, spotkaj z przyjaciółmi albo poświęć wieczór lekturze dobrej książki. Chwila relaksu pozwoli Ci zregenerować siły i pozytywnie nastawić do życia. Rozwijaj się. Zadbaj o to, by coraz lepiej się poznawać, odkrywać siebie na nowo, wzmacniać mocne strony i pracować nad słabszymi. Szukaj ciekawych, wzbogacających doświadczeń, bądź otwarty na zmiany i odkrycia. Staraj się codziennie uczyć nowych rzeczy.

Prof. dr hab. Kazimierz Dąbrowski (ur. 1. 09. 1902 w Klarowie k. Lublina, zm. 26. 11. 1980 w Klinice Kardiologii w Aninie pod Warszawą) – jeden z najwybitniejszych spośród polskich psychiatrów, psychologów i filozofów. Jest twórcą Teorii Dezintegracji Pozytywnej, którą stworzył w oparciu o wieloletnie doświadczenia zdobywane podczas pracy klinicznej i akademickiej. Inicjator ruchu higieny psychicznej. „Nie szukaj zdrowia psychicznego, szukaj rozwoju, a znajdziesz jedno i drugie”

Dziękuję za uwagę Urszula Solska